İçeriğe atla

Asur kralları listesi

Mezopotamya
Fırat · Dicle
Asuroloji · Sümeroloji
İmparatorluklar / Şehirler
Sümerler
Eridu · Kiş · Uruk · Ur
Lagaş · Nippur · Girsu
Akad İmparatorluğu
Akad · Mari
Amoriler
İsin · Larsa
Babil İmparatorluğu
Babil · Kalde
Asur İmparatorluğu
Asur · Nemrut
Horsabad · Ninova/Nineveh
Elam
Susa
Kronoloji
Mezopotamya tarihi
Sümer (kral listesi)
Asur kralları listesi
Babil kralları listesi
Hitit kralları listesi
Sümerce · Akadca
Elam dili · Aramice
Hurrice · Hititçe
Enuma Eliş · Gılgamış
Ziggurat · Nibiru
Marduk · Asur-Babil dinleri

Bu sayfa ilk zamanlardan itibaren Asur Krallarını listelemektedir. Kayıp tarihler için Babil kronolojisi ile senkronize olarak hazırlanmıştır.[1][2]

Krallar için aşağıda verilen tarihlerde MÖ 14. ile MÖ 11. arasındaki hükümdarlık süreleri sorunludur, tarihleme hangi Asur Kral listesine öncelik verildiğine göre değişmektedir. Bu döneme ait aşağıda verilen kral listesi Asur Kral Listesi B ve C baz alınarak hazırlanmıştır. Bu listelerde Ninurta-apal-Ekur ve Ashur-nadin-apli üç yıl hükümdarlık yapmış gözükmektedirler. Geleneksel Asur Kral Listesi A'ya dayanan bir liste Ninurta-apal-Ekur'a 14 yıl ve Ashur-nadin-apli'ye 4 yıl hükümdarlık süresi vermektedir.

MÖ 11. ile MÖ 9. arasındaki tarihler de MÖ 9.'den sonraki tarihler kadar güvenilir olmasa da, pek çok Asur bilimci tarafından mutabık kalınan tarihlerdir. Asur döneminin sonlarının tarihlenmesi çözülememiş bir konudur. Çünkü MÖ 6. yüzyıl sonrasına ait bir liste mevcut değildir.

Erken dönem

Çadırlarda yaşayan krallar

  • Tudiya
  • Adamu
  • Yangi
  • Suhlamu
  • Harharu
  • Mandaru
  • Imsu
  • Harsu
  • Didanu
  • Hanu
  • Zuabu
  • Nuabu
  • Abazu
  • Belu
  • Azarah
  • Ushpia
  • Apiashal

Babaları bilinen krallar

  • Apiashal, Ushpia'nın oğlu
  • Hale, Apiashal'ın oğlu
  • Samani, Hale'nin oğlu
  • Hayani, Samani'nin oğlu
  • Ilu-Mer, Hayani'nin oğlu
  • Yakmesi, Ilu-Mer'in oğlu
  • Yakmeni, Yakmesi'nin oğlu
  • Yazkur-el, Yakmeni'nin oğlu
  • Ila-kabkabu, Yazkur-el'in oğlu
  • Aminu, Ila-kabkabu'nun oğlu

Kavimleri bilinmeyen krallar

  • Sulili, Aminu'nun oğlu
  • Kikkia (MÖ 2000-MÖ 1985)
  • Akiya (MÖ 1985-MÖ 1970)
  • I. Puzur-Ashur (MÖ 1970-MÖ 1960)
  • Shallim-ahhe (MÖ 1960-MÖ 1945)
  • Ilushuma (MÖ 1945-MÖ 1906) (Güney Mezopotamya'ya yayıldı)
  • I. Erishum (MÖ 1906-MÖ 1867)
  • Ikunum (MÖ 1867-MÖ 1860)
  • I. Sargon (MÖ 1860-MÖ 1850) (Nimud tapınağı/kalesinde hükmetti)
  • II. Puzur-Ashur (MÖ 1850-MÖ 1830)
  • Naram-Sin (MÖ 1830-MÖ 1815)
  • II. Erishum (MÖ 1815-MÖ 1809)
  • I. Shamshi-Adad (MÖ 1809-MÖ 1781)
  • I. Ishme-Dagan (MÖ 1780-MÖ 1741)
  • Mut-Ashkur (MÖ 1730-MÖ 1720)
  • Rimush (MÖ 1720-MÖ 1710)
  • Asinum (MÖ 1710-MÖ 1706)
    • Nasir-Sin
    • Sin-namir
    • Ibqi-Ishtar
    • Adad-salulu
    • Adasi
  • Belu-bani (MÖ 1700-MÖ 1691)
  • Libaia (MÖ 1690-MÖ 1674)
  • I. Sharma-Adad (MÖ 1673-MÖ 1662)
  • Iptar-Sin (MÖ 1661-MÖ 1650)
  • Bazaia (MÖ 1649-MÖ 1622)
  • Lullaia (MÖ 1621-MÖ 1618)
  • Shu-Ninua (MÖ 1615-MÖ 1602)
  • II. Sharma-Adad (MÖ 1601-MÖ 1598)
  • III. Erishum (MÖ 1598-MÖ 1586')
  • II. Shamshi-Adad (MÖ 1567-MÖ 1561)
  • II. Ishme-Dagan (MÖ 1561-MÖ 1545)
  • III. Shamshi-Adad (MÖ 1545-MÖ 1529)
  • I. Ashur-nirari (MÖ 1529-MÖ 1503)
  • III. Puzur-Ashur (MÖ 1503-MÖ 1479)
  • I. Enlil-nasir (MÖ 1479-MÖ 1466)
  • Nur-ili (MÖ 1466-MÖ 1454)
  • Ashur-shaduni (MÖ 1454)
  • I. Ashur-rabi (MÖ 1453-MÖ 1435)
  • I. Ashur-nadin-ahhe (MÖ 1435-MÖ 1420)
  • II. Enlil-nasir (MÖ 1420-MÖ 1414)
  • II. Ashur-nirari (MÖ 1414-MÖ 1407)
  • Ashur-bel-nisheshu (MÖ 1407-MÖ 1398)
  • Ashur-rim-nisheshu (MÖ 1398-MÖ 1390)
  • Ashur-nadin-ahhe II (MÖ 1390-MÖ 1380)

Orta Asur Dönemi

  • I. Eriba-Adad (MÖ 1380-MÖ 1353)
  • Ashur-uballit I (M.Ö. 1353-M.Ö. 1317)
  • Enlil-nirari (M.Ö. 1317-M.Ö. 1307)
  • Arik-den-ili (M.Ö. 1307-M.Ö. 1295)
  • Adad-nirari I (M.Ö. 1295-M.Ö. 1263)
  • Shalmaneser I (M.Ö. 1263-M.Ö. 1233)
  • Tukulti-Ninurta I (M.Ö. 1233-M.Ö. 1196)
  • Ashur-nadin-apli (M.Ö. 1196-M.Ö. 1193)
  • Ashur-nirari III (M.Ö. 1193-M.Ö. 1187)
  • Enlil-kudurri-usur (M.Ö. 1187-M.Ö. 1182)
  • Ninurta-apal-Ekur (M.Ö. 1182-M.Ö. 1179)
  • Ashur-Dan I (M.Ö. 1179-M.Ö. 1133)
  • Ninurta-tukulti-Ashur (M.Ö. 1133)
  • Mutakkil-nusku (M.Ö. 1133)
  • Ashur-resh-ishi I (M.Ö. 1133-M.Ö. 1115)
  • Tiglath-Pileser I (M.Ö. 1115-M.Ö. 1076)
  • Asharid-apal-Ekur (M.Ö. 1076-M.Ö. 1074)
  • Ashur-bel-kala (M.Ö. 1074-M.Ö. 1056)
  • Eriba-Adad II (M.Ö. 1056-M.Ö. 1054)
  • Shamshi-Adad IV (M.Ö. 1054-M.Ö. 1050)
  • Ashur-nasir-pal I (M.Ö. 1050-M.Ö. 1031)
  • Shalmaneser II (M.Ö. 1031-M.Ö. 1019)
  • Ashur-nirari IV (M.Ö. 1019-M.Ö. 1013)
  • Ashur-rabi II (M.Ö. 1013-M.Ö. 972)
  • Ashur-resh-ishi II (M.Ö. 972-M.Ö. 967)
  • Tiglath-Pileser II (M.Ö. 967-M.Ö. 935)
  • Ashur-Dan II (M.Ö. 935-M.Ö. 912)

Yeni Asur Dönemi

  • II. Adad-nirari (MÖ 912 – MÖ 891)
  • II. Tukulti-Ninurta (MÖ 891 – MÖ 884)
  • II. Ashur-nasir-pal (MÖ 884 – MÖ 859)
  • III. Şalmanezer (MÖ 859 – MÖ 824)
  • V. Shamshi-Adad (MÖ 822 – MÖ 811)
  • III. Adad-nirari (MÖ 811 – MÖ 783)
    • (Semiramis), vekaleten, (MÖ 811 – MÖ 805)
  • IV. Şalmanezer (MÖ 783 – MÖ 773)
  • III. Ashur-Dan (MÖ 773 – MÖ 755)
  • V. Ashur-nirari (MÖ 755 – MÖ 745)
  • III. Tiglat-Pileser (MÖ 745 – MÖ 727)
  • V. Şalmanezer (MÖ 727 – MÖ 722)

Asur Kral Listesi olarak bilinen dokümanının sonu; bundan sonraki krallar liste düzenlendikten sonra hükümdarlık yapmışlardır.

  • II. Sargon (MÖ 722 – MÖ 705)
  • Sanherib (MÖ 705 – MÖ 681)
  • Esarhaddon (MÖ 681 – MÖ 669)
  • Asurbanipal (MÖ 669 – MÖ 631 ya da MÖ 627)
  • Ashur-etil-ilani (MÖ 631/MÖ 627 – MÖ 623) (631-627 yılları arasında babası Ashurbanipal yerine vekillik yapmıştır)
  • Sin-shumu-lishir (MÖ 623)
  • Sin-shar-ishkun (MÖ 623 – MÖ 612)

MÖ 612'de, Asur başkenti Nineveh Babillilerin eline geçti; Mısır'lılar tarafından desteklenen Asurlu bir general Harran'dan Asur yönetimini birkaç yıl daha sürdürdü. Bu kişi Ashur-uballit II idi.

  • II. Ashur-uballit (MÖ 612- MÖ 609)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Azize, Joseph (1998). "Who was responsible for the Assyrian King List?". Abr-Nahrain. 35: 1–27. 
  2. ^ "SITUATION AND ORGANISATION:THE EMPIRE BUILDING OF TIGLATH-PILESER III" (PDF). 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Babil</span> Mezopotamyada tarihi bölge ve devlet

Babil, Mezopotamya'da adını aldığı Babil kenti etrafında MÖ 1894 yılında kurulmuş, Sümer ve Akad topraklarını kapsayan bir imparatorluktur. Babil'in merkezi bugünkü Irak'ın El Hilla kasabası üzerinde yer almaktadır. Babil halkının büyük bir kısmını tarih boyunca çeşitli Sami asıllı halklar oluşturmuştur. Bölgede konuşulmuş en yaygın dil Akadca olmuş olmasına rağmen Sümerce dinî dil olarak kullanılmıştır. Aramice ise ilerleyen yıllarda bölgenin geçer dili konumuna gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Asur</span> Irakta bulunan antik kent.

Asur, Mezopotamya'nın kuzey kısmında, günümüzde Musul yöresinde, Dicle Irmağı'na bakan bir plato üzerinde kurulmuş antik bir kenttir. Bölgedeki arkeolojik kazılar, MÖ 3. binyılın başlarında burada bir yerleşim olduğunu göstermektedir. Ancak yayılma alanı ve diğer nitelikleri hakkında kesin bilgilere ulaşılamamıştır. Bugüne kadar tespit edilen yapı kalıntıları, antik Mezopotamya'da yapıldığı gibi, eski yapıların üstüne aynı tarzda inşa edilmiş olan bir İştar tapınağı altında kalmış temellerdir. Asur, Kalah ve Ninova kentleri Asur'un başlıca kentleridir.

<span class="mw-page-title-main">III. Tiglat-Pileser</span>

III. Tiglath-Pileser MÖ 8. yüzyılda hüküm sürmüş olan ve Yeni Asur İmparatorluğu'nun kurucusu olarak kabul edilen ünlü bir Asur kralıdır. Suriye ve Filistin'i alarak ülke topraklarını genişleten III. Tiglath-Pileser, Asur ve Babil krallıklarını tek çatı altında birleştirmiştir

<span class="mw-page-title-main">Sümer Kral Listesi</span>

Sümer Kral Listesi, Sümerli ve yabancı hanedanlıklardaki Sümer krallarını listeleyen Sümer dilinde yazılmış antik bir metindir. Daha sonra yazılan Babil kralları listesi ve Asur kralları listesi bu metne benzer.

<span class="mw-page-title-main">II. Sargon</span> MÖ 722 - MÖ 705 yılları arasında hüküm sürmüş Asur kralı

II. Sargon (Akatça: Šarru-ukin -"meşru kral", Arapça: سرجون Süryanice: ܣܪܓܘܢ,, Asur Kralı. MÖ 722 - MÖ 705 yılları arasında ülkeye hükmetti. MÖ 722'de tahtı güç kullanarak ele geçiren II. Sargon, İsrail'i işgal etti.

I. Tukulti-Ninurta, Asur Kralı. Asur'un güneydoğusundaki Kassitlere boyun eğdirmiş, Babil'i kısa bir süre egemenliğinde tutmuştur.

MÖ 8. yüzyıl, MÖ 800'ün ilk günü başlamış ve MÖ 701'in son günü bitmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Geç Hititler</span> Vikimedya liste maddesi

Geç Hititler veya Geç Hitit Devletleri, Anadolu'nun Demir Çağı'ndaki Luvice, Aramice ve Fenikece konuşan siyasi varlıklarıdır. MÖ 1200'lerde batıdan gelen Ege Göçleri'nin saldırılarından kurtulabilen Hititler güney ve güney - doğu Toroslar'ın dağlık bölgelerine çekilerek yaşamışlar ve her biri bağımsız beylikler kurmuşlardır. Geç Hitit Devletleri MÖ 11. yüzyıldan itibaren hem siyasal hem de kültürel anlamda Arami etkisi altına girdiler ve zamanla Aramileştiler. Geç Hitit Devletleri Urartu ve Asurlular'a bağımlı olarak yaşadılar. MÖ 7. yüzyılda ise Asurlular bu devletlerin siyasal varlığına son verdi. Bu tarihten sonra bu devletlerin her biri Asur eyaleti oldu. Karkamış, Pattin(Unqi), Sam'al, Gurgum, Kummuhu, Milid, Keveh, Hilakku ve Tabal devletleri; Geç Hitit Devletleridir.

<span class="mw-page-title-main">II. Aşurnasirpal</span>

II. Aşurnasirpal, MÖ 883 ve 859 yılları arasında hüküm sürmüş olan Asur kralı. II. Tukulti-Ninurta'nın oğlu olan olan Aşurnasirpal kendisinde sonra kral olan III. Şalmanezer'in babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ninurta</span> Antik Mezopotamya tanrısı

Ninurta (Sümerce: 𒀭𒊩𒌆𒅁 DNIN.URTA. Anlamı bilinmiyor.) veya bilinen diğer adıyla Ninĝirsu (Sümerce: 𒀭𒊩𒌆𒄈𒋢 DNIN.ĜIR2.SU Anlamı: "Girsu'nun Lordu"), erken Sümerlerde ilk ibadet edilen tarım, şifa, avcılık, hukuk, yazı ve savaşla ilgili antik Mezopotamya tanrısıdır. İlk kayıtlara göre, tarım ve insanları hastalıklar ile demonların güçlerinden koruyan şifa tanrısıdır. Daha sonraki zamanlarda ise Mezopotamya daha askerî bir hâle geldikçe, daha önceki tarımsal niteliklerinin çoğunu elinde tutmakla birlikte savaşçı bir tanrı olmuştur. Baş Tanrı Enlil'in oğlu olarak kabul edilmiştir. Sümerlerdeki ana tapınma merkezi, Nippur'daki Eşumeşa tapınağıydı. Ninĝirsu, Lagaş'ta kendisine ait tapınağı yeniden inşa eden Lagaş Kralı Gudea tarafından onurlandırılmıştır.

Ninurta-apal-Ekur, MÖ 12. yüzyılın başlarında tahtı ele geçirip kendisine "evrenin kralı ve Enlil ile Ninurta tanrılarının rahibi" diyen Asur kralıdır. Saltanatı, Babilli çağdaşları Adad-şuma-usur ile II. Meli-Şipak hükümdarlığına denk gelmesiyle Antik Yakın Doğu kronolojisi için son derece önemlidir.

Ninurta-tukultī-Aššur, MÖ 1133 döneminde kısa süreli Asur kralıdır. Asur Kralı Listesinde 84. sırada yer almakta ve ṭuppišu yani tableti için tahta oturmuştur. Uzun süreli krallık yapan babası I. Aşur-dan'dan sonra gelmiş fakat tahtı, kardeşi Mutakkil-Nusku tarafından çok hızlı bir şekilde gasp edilmiş ve Asur'dan sürülerek Babil sınırındaki Sišil şehrine sığınmıştır.

II. Adad-nirari, Neo-Asur döneminde ilk Asur Kralı olarak kabul edilir. II. Adad-nirari'nin babası II. Aşur-dan, oğlu ise II. Tukulti-Ninurta'dır. Oğlu, Asur'un düşmanlarına karşı savaş açmaya devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Adad-nirari</span>

III. Adad-nirari, MÖ 811 ila 783 yılları arasında hükümranlık sürmüş Asur kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sümer ve Akad kralı</span> antik Mezopotamya kraliyet unvanı

Sümer ve Akad Kralı, antik Mezopotamya'daki Akad İmparatorluğu hükümdarlarının, sahip oldukları "Akad Kralı" yönetici ünvanıyla "Sümer Kralı" ünvanını birleştirmesiyle meydana gelen bir kraliyet ünvanıdır. Ünvan, Akad'lı Sargon tarafından kurulan antik imparatorluğun mirası ve ihtişamı üzerinde aynı anda bir hak iddia etmiş ve güneyde Sümer ve kuzeyde Akad bölgelerinden oluşan Aşağı Mezopotamya'nın tamamını yönetme iddiasını dile getirmiştir. "Sümer Kralı" ve "Akad Kralı" Ünvanlarının her ikisi de Akad kralları tarafından kullanılmasına rağmen ünvan, Yeni Sümer kralı Ur-Nammu'nun hükümdarlığına kadar birleşik haliyle takdim edilmemiştir. Ur-Nammu, bu ünvanı Aşağı Mezopotamya'nın güney ve kuzey kısımlarını kendi yönetimi altında birleştirme çabasıyla yaratmıştır. Daha önceki Akad kralları, Sümer ile Akad'ı bu şekilde birbiriyle bağlama aleyhinde olabilirler.

<span class="mw-page-title-main">I. Şalmanezer</span>

I. Şalmanezer, Orta Asur İmparatorluğu kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saba'a Steli</span>

Saba Steli, aynı zamanda Saba Yazıtı olarak da bilinen iki parçadan oluşan bir sınır taşı yazıtıdır. 1905 yılında modern Suriye'deki Sincar Dağları'nın güneyinde, Deyr-i Zor Vilayeti'ndeki Saba'da keşfedilmiştir. III. Adad-nirari'nin saltanatına aittir ve onun askeri seferlerini belgeleyen ana kaynaktır.

<span class="mw-page-title-main">V. Şamşi-Adad</span>

V. Şamşi-Adad MÖ 824-811 yılları arasında Asur Kralıydı. Adını Adad olarak da bilinen tanrı Hadad'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nabu-apla-iddina</span> Babilli siyasetçi

Nabû-apla-iddina Babil'in E hanedanının altıncı kralıdır ve en az otuz iki yıl hüküm sürmüştür. Nabû-apla-iddina'nın hükümdarlığının büyük bölümünde Babil II. Aşurnasirpal'in yönetimi altında Asur'da önemli bir rakiple karşı karşıyaydı. Nabû-apla-iddina hem açık bir savaşı hem de önemli miktarda toprak kaybını önleyebildi. Kardeşinin önderliğindeki bir birlik askerini Suhu'daki isyancılara yardım etmek için göndermesi de dahil olmak üzere bazı düşük seviyeli çatışmalar yaşanmıştır. Hükümdarlığının ilerleyen dönemlerinde Nabu-apla-iddina, II. Aşurnasirpal'in halefi III. Salmanasar ile bir antlaşma yapmayı kabul etmiştir. Nabu-apla-iddina, içeride tapınakların yeniden inşası üzerinde çalışmış ve hükümdarlığı sırasında birçok eski eserin yeniden kopyalanmasıyla bir tür edebi canlanma yaşanmıştır.

Nabû-šuma-ukin I, md Nābû-šuma-ú-kin olarak yazılmıştır, "Nabu meşru bir nesil oluşturmuştur" anlamına gelir, Erken Demir Çağı'nda Babil'i yöneten, muhtemelen karışık bir hanedanlar dizisi olan sözde E hanedanı dizisinde listelenen 5. kralıdır. Hükümdarlığının kesin süresi bilinmemekle birlikte M.Ö. 9. yüzyılın başları olduğu tahmin edilmektedir. Onun yönetimi, Babil'in kaderinde geçici bir canlanmayı işaret ediyor ve bu canlanma, oğlu ve halefi Nabu-apla-iddina'nın hükümdarlığı ve bu dört kuşak hanedanda onu takip eden iki kral boyunca devam edecektir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.