İçeriğe atla

Asmaaltı Meydanı

Koordinatlar: 35°10′37″K 33°21′45″D / 35.17694°K 33.36250°D / 35.17694; 33.36250
Asmaaltı Meydanı
Asmaaltı Meydanı'nda kafeler ve Kumarcılar Hanı, 2018
Harita
Genel bilgiler
ŞehirLefkoşa
ÜlkeKKTC
Koordinatlar35°10′37″K 33°21′45″D / 35.17694°K 33.36250°D / 35.17694; 33.36250

Asmaaltı Meydanı, Lefkoşa'da, ticaret ve konaklama merkezi olarak işlev görmüş tarihi bir meydandır.[1] Meydanın çevresinde üç han bulunmaktaydı; bunlardan ikisi, Büyük Han ve Kumarcılar Hanı günümüze sağlam bir şekilde gelebilmiştir. Tarihi bir türbe olan Kurt Baba Türbesi, meydanın köşesinde yer almaktadır.[2]

Meydanın adı, meydanda varlığını 2010'lara kadar sürdüren asmadan gelmektedir.[3]

Tarihi

Meydan, Osmanlı döneminde bölgeye bir hanın inşa edilmesi ile birlikte bir ticaret merkezi olarak hizmet vermeye başlamıştır. Kumarcılar Hanı kuzeyde, Büyük Han güneyde yer almaktadır; günümüze erişemeyen tek han olan Tahsin'in Hanı ise kuzeydoğuda yer alırdı. Han, günlük alışverişlerini yapmak için Lefkoşa'ya gelen köylülerin yanı sıra Türkiye'den gelen ziyaretçilerin konaklamalarında da kullanılıyordu. 1915-1930 yılları arasında bir dönem "Buğday Pazarı" olarak bilindiyse de sonra hububat satışının İplik Pazarı Camii'nin yanına taşınmasıyla bu özelliğini yitirdi. Meydan, 20. yüzyılın başlarında kahvehaneleri, aşhaneleri, meyhaneleri ve şanosu ile tanınıyordu ve bu nedenle Lefkoşalıların günlük yaşamında bir merkez olarak rol oynamaktaydı. Meydanda iki kahvehane bulunuyordu. Kumarcılar Hanı'nın girişinde, Lefkoşa'nın en ünlü kahve evlerinden biri olan Asmalı Kahve yer almaktaydı. Burası, akşam saatlerinde meddah gösterilerinin yapıldığı bir yerdi. Meydan aynı zamanda müzisyenlerinin ve sünnetçilerin toplandıkları bir yerdi; onlara ihtiyacı olanlar Asmaaltı'na gelirdi. Meydanın doğusunda, müzisyenlerin sanatlarını icra ettikleri bir şano (tiyatro sahnesi) bulunurdu. Burada sabah saatlerine dek süren çalgılı eğlenceler düzenlenirdi. Binanın zemin katında provalar ve gösteriler için kullanılan bir sahne ve üst katta otel bulunurdu. Şano 1935-1936 yıllarında kapandı, 1938'de yerine Dellal Salim'in kabaresi açıldı. Binanın üst katı bu dönemde genelev olarak da kullanıldı.[4][5]

1930'dan 1964'e kadar meydanda yer alan bir diğer kahvehane, Ahmet Pehlivan'ın işlettiği Pehlivan'ın Kahvesi'ydi. Bu kahvehaneye sözlü tanıklıklara göre Kıbrıslı Türkler kadar Rumlar da gelir, devamlı gelen müşteriler arasında "hatırlı insanlar" ve diğer müşterilerden ayrı oturan "sarıklı, okumuş insanlar" yer alırdı. Sabah 4'ten gece yarısına kadar açık olan kahvede kış akşamları Meddah Mustafa Dayı'nın gösterileri, İslam tarihine dair kitap okumaları olurdu.[6] Bir diğer Asmaaltı kahvesi olan Ali Cafer'in Kahvesi, bilardocuların uğrak yeri olmakla beraber siyasi tartışmaların da yapıldığı bir merkez niteliğindeydi.[7] Bu kahvelerde Karagöz gösterileri de düzenlenmekteydi.[8]

Meydanda Elmaslı Hamam da bulunurdu. Bu hamamda gündüz kadınlar, gece erkekler yıkanırdı.[5]

Asmaaltı Çeşmesi olarak bilinen bir çeşme, 20. yüzyılın ilk yarısında Bereket Fırını'nın yanındaki meydanda yer almaktaydı.[9]

Yayalaştırma

Her ikisinin de popülerliği azalmış olan Asmaaltı Meydanı ve Arasta bölgesi için Lefkoşa Türk Belediyesi tarafından bir yayalaştırma projesi gerçekleştirildi ve 2013 yılında uygulamaya konuldu. Resmi açılış 29 Kasım 2013 tarihinde gerçekleşti. Proje başlangıçta yerel esnafın tepkisini çekti.[10][11] Bununla birlikte, yayalaştırmayı ve meydanda kafelerin açılmasını takip eden yıllarda, meydan yeniden canlandırılmıştır.[12]

Kaynakça

  1. ^ "Asmaaltı Meydanı". Lefkoşa Türk Belediyesi. 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019. 
  2. ^ "Tarih unutuluyor!". Kıbrıs Postası. 30 Haziran 2014. 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019. 
  3. ^ Alan, Duygu (15 Ekim 2013). "Tarihi asma can çekişiyor". Havadis. 14 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019. 
  4. ^ Bağışkan, Tuncer (26 Ağustos 2013). "Tarihi Asmaaltı Meydanı". Yenidüzen. 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019. 
  5. ^ a b Bağışkan, Tuncer (2005). Kıbrıs'ta Osmanlı Türk Eserleri. Turkish Cypriot Association of Museum Lovers. ss. 347-349. 
  6. ^ Cahit, Neriman (2001). Eski Lefkoşa'da Kahveler ve Kahve Kültürü. Girne: Şadi Kültür ve Sanat Yayınları. ss. 118-123. 
  7. ^ Cahit, s. 87.
  8. ^ Cahit, s. 91.
  9. ^ Hikmetağalar, Hizber (1996). Eski Lefkoşa'da Semtler ve Anılar. Marifet Yayınları. s. 244. 
  10. ^ "Arasta ve Asmaaltı Yayalaştırma Projesi resmen açılıyor". Kıbrıs Postası. 28 Aralık 2013. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019. 
  11. ^ "Asmaaltı bomboş!". Kıbrıs Postası. 9 Aralık 2013. 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019. 
  12. ^ Olguner, Onur (7 Aralık 2016). "Asmaaltı canlandı, sıra Dereboyu'nda". Yenidüzen. 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kahve</span> kahve çekirdeklerinden elde edilen içecek

Kahve, kökboyasıgiller (Rubiaceae) familyasının Coffea cinsinde yer alan bir ağaç ve bu ağacın meyve çekirdeklerinin kavrulup öğütülmesi ile elde edilen tozun su ya da süt ile karıştırılmasıyla yapılan içecektir.

<span class="mw-page-title-main">Türk kahvesi</span> Türk usulü kahve

Türk kahvesi, daha çok Türk kültüründe önemli yere sahip Osmanlı İmparatorluğu'dan günümüze kadar gelmiş bilinen en eski kahve hazırlama ve pişirme metotlarındandır. Kendine has tadı, köpüğü, kokusu, sunuluş biçimiyle özgün bir kimliği ve geleneği vardır. Telvesi ile ikram edilen tek kahve türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kahvehane</span>

Kahvehane veya kıraathane; kahve ve çay yanı sıra çeşitli meşrubatların ve nargile gibi tütün ürünlerinin servis yapıldığı, masa oyunlarının oynandığı, sohbet edilen ve yine birçok farklı aktivitenin yapıldığı mekân.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Lefkoşa</span> Lefkoşanın KKTC denetimindeki kuzey bölgesi

Kuzey Lefkoşa, Lefkoşa şehrinin Kuzey Kıbrıs kısmında kalan ve ülkeye başkentlik yapan bölümüdür. Lefkoşa Türk Belediyesi tarafından yönetilen şehrin belediye başkanı Mehmet Harmancı'dır. Ayrıca Lefkoşa ilçesinin şehir merkezi konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Han</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir han

Büyük Han, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir handır. Tarihsel olarak Kıbrıs'ın en büyük hanı olup kendisi gibi Asmaaltı Meydanı'nda yer alan Kumarcılar Hanı'yla birlikte Lefkoşa'da Osmanlı döneminden günümüze ulaşan iki handan biridir.

Hasan Taçoy, Kıbrıs Türkü siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Akıncı</span> 4. KKTC cumhurbaşkanı

Mustafa Akıncı, Kıbrıs Türkü siyasetçi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin 4. Cumhurbaşkanı. 2015'ten 2020'ye kadar cumhurbaşkanlığı görevini yaptı. 2015 cumhurbaşkanlığı seçiminde %60,6 oy oranıyla ikinci turda Cumhurbaşkanı seçilen Akıncı, Cumhurbaşkanlığı süresince Nikos Anastasiadis'le görüşerek Kıbrıs sorununa iki toplumlu, iki bölgeli bir federasyon çerçevesinde çözüm bulmaya çalıştı, çözüm süreci 2017 yılında çöktü. 2020 seçimine bağımsız aday olarak katılmış ve seçimi ikinci turda kaybetmiştir. Son seçimden sonra aktif siyaseti bıraktığını açıklamıştır.

<span class="mw-page-title-main">2020 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimi</span> KKTCnin 5. cumhurbaşkanını belirleyen seçim

2020 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde 2020-2025 yılları arasında görev yapacak olan cumhurbaşkanını belirlemek amacıyla ilk turu 11 Ekim 2020'de düzenlenen, ikinci turu 18 Ekim 2020'de düzenlenen seçim. İlk turu Anayasa değişikliği referandumuyla aynı gün düzenlendi. Esasen 26 Nisan 2020'de düzenlenmesi planlanan seçim, COVID-19 pandemisi nedeniyle 11 Ekim 2020 tarihine ertelendi. Seçim sonucunda %51,7'lik oy oranıyla Başbakan Ersin Tatar cumhurbaşkanı seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Sarayönü Camii</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir cami

Sarayönü Camii, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir camidir. Mevcut cami 1902 yılında tamamlanmış olup, daha önce aynı yerde bulunan bina kiliseden camiye çevrilmişti. Tarihsel olarak Lefkoşa'nın idari merkezi niteliğindeki Sarayönü Meydanı'nda yer almış olan caminin meydanla bağlantısı 1960'larda kesildi.

<span class="mw-page-title-main">Mahkemeler Binası</span> Kuzey Lefkoşada bulunan tarihî bina

Mahkeme Binaları, Kuzey Lefkoşa'da bulunan tarihi bina. Sarayönü Meydanı'nda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İttik Dede Türbesi</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir türbe

İttik Dede Türbesi, Yitik Dede Türbesi veya İsmail Çavuş Türbesi, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir türbedir. Selimiye Mahallesi'nde, Selimiye Meydanı'nın güney tarafında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Bandabuliya (Lefkoşa)</span> Kuzey Lefkoşada bir sebze çarşısı

Bandabuliya, bir diğer adıyla Belediye Çarşısı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti Lefkoşa'da kurulan ilk kapalı sebze çarşısıdır. Mevcut binanın yapılmasından önce açık bir pazar alanı olarak Bandabuliya'nın tarihi Lüzinyanlar dönemine kadar gitmektedir. Bandabuliya'da ticaret için dükkânlar ve tezgahlar bulunurdu. Ayrıca, konaklama için odalar da bulunurdu. Bu odalarda, dükkân ve tezgah sahipleri konaklardı. İlk inşa edildiğinde üstü tamamen açık olan çarşı 1932'de Arasta'nın ucuna bugün olduğu şekli ile kurulmuştur. Günümüzde Kıbrıs'a özgü yiyecek, içecek, baharat, sebze ve meyvelerin satıldığı tarihi bir mekandır. Ayrıca, Bandabuliya'da kafe, lokanta, kulüp ve eğlence mekanı olarak kullanılan dükkânlar yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kumarcılar Hanı</span>

Kumarcılar Hanı, halk arasında Seyyar Çalgıcılar Hanı ya da Kemaneciler Hanı olarak da bilinir, Kuzey Lefkoşa, KKTC'de, Asmaaltı Meydanı'nın kuzeyinde yer alan tarihi bir handır. Osmanlı döneminde adada inşa edilen 18 handan birisidir. Lefkoşa'daki hanlar içinde, Büyük Han'dan sonra gelen en büyük handır.

<span class="mw-page-title-main">Deveciler Hanı (Lefkoşa)</span> Lefkoşanın en eski ve büyük hanlarından biri

Deveciler Hanı, Lefkoşa'nın en eski ve büyük hanlarından biriydi. Osmanlı döneminden kalan han, adını develerin hana yüklerini indirmesinden almıştır ve günümüzde Kuzey Lefkoşa'da yer almaktadır. Ayasofya Camii ile Belediye Pazarı'nın toptancılar bölümü arasındaki alanda develer için ahırlar ve sahiplerinin konakladıkları han, iki katlı bir yapıydı. Osmanlı belgelerinde Araplar Hanı olarak geçmekteydi. Ayrıca Selimiye Hanı ile Ayasofya Hanı adlarıyla da bilinmekteydi. 1960'larda yıkılan Deveciler Hanı, günümüzde park etme yeri olarak kullanılmaktadır. Bundan önce de özellikle köylerden kasaba pazarına gelen otobüsler için otobüs terminali olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çağlayan Parkı (Lefkoşa)</span> Kuzey Lefkoşada bir park

Çağlayan Parkı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) başkenti Kuzey Lefkoşa'da yer alan bir parktır. Mart 2008'de yeniden açılan parkın adı Ankara Çağlayan Parkı olarak değiştirildi fakat Lefkoşalılar tarafından benimsenmeyen bu ad, Lefkoşa Türk Belediyesi'nin (LTB) Mayıs 2013'te aldığı bir kararla eski hâline getirildi. 20 bin dönümlük arazi üstüne kurulan parkın inşası yirmi bir günde tamamlandı.

İlk Sahne, Lefkoşa, KKTC'de yer alan bir tiyatro salonu. Kıbrıs Türkleri'nin ilk tiyatrosudur. 1963'te kurulmuştur. Kurucuları arasında Üner Ulutuğ, Kemal Tunç, Yücel Köseoğlu, Biler Demircioğlu yer almaktadır. Ankara Devlet Konservatuvarı'ndan mezun olan Ulutuğ tarafından İlk Sahne'de sergilenen ilk oyun Vedad Nedim Tor tarafından yazılan Kör oldu. İlk Sahne, Aralık 1963'te topluluk içindeki ciddi politik sorunlar nedeniyle kapandı.

Halk Sanatları Derneği Binası, Kuzey Lefkoşa, KKTC'de yer alan ve Halk Sanatları Vakfı tarafından kullanılan dernek binası.

<span class="mw-page-title-main">Korkut Hamamı</span> Kuzey Lefkoşa, KKTCde bir hamam

Korkut Hamamı, Korkut Efendi Hamamı ya da Çukur Hamam olarak da bilinir, Lefkoşa'nın kuzeyinde, Surlariçi bölgesinde, Korkut Paşa mahallesindeki Beliğ Paşa Sokak'ta yer alan bir hamamdır.

<span class="mw-page-title-main">Tahmis Kahvesi</span>

Tahmis Kahvesi, 1635 yılında Gaziantep'te kurulan tarihi kahvehanedir. Tahmis Kahvesi Türkmen ağası ve Sancak Beyi Mustafa Ağa Bin Yusuf tarafından, Mevlevihane Tekkesi'ne gelir getirmesi amacı ile 1635-1638 yıllarında yapılmıştır. 1901 ve 1903 yılında iki büyük yangın geçirmiştir. Mevlevihane'nin postnişini Feyzullah oğlu Şeyh Münip Efendi, Tahmis Kahvesi ve 33 dükkanının tadilatını yaptırmıştır. Tahmis Kahvesi uzun yıllar boyunca Löküslü Kahve ve Tömbekici Kahvesi olarak da anılmıştır. Tahmis Kahvesi zaman içerisinde çeşitli onarımlardan geçmiştir. Son olarak 2009 yılında restore edilmeye başlanmış ve bu restorasyon iki yıl sürmüştür.

Selimiye veya eski adıyla Ayasofya, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde, Surlariçi bölgesinde, adını Selimiye Camii'den alan mahalle.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.