İçeriğe atla

Askerî helikopter

Bir Mil Mi-17 ve birlikler, Afganistan, 2009.

Askerî helikopter, askerî kuvvetler tarafından kullanılmak üzere özel olarak üretilmiş veya dönüştürülmüş helikopterdir. Bir askerî helikopterin misyonu, tasarımının veya dönüşümünün bir işlevidir. Askeri helikopterlerin en yaygın kullanımı birliklerin nakliyesidir, ancak nakliye helikopterleri muharebe arama-kurtarma (CSAR), sıhhi tahliye (MEDEVAC), hava komuta merkezi gibi diğer görevleri gerçekleştirmek için değiştirilebilir veya dönüştürülebilir. Bunun yanında yer hedeflerine saldırmak için silahlandırılabilir. Özel askerî helikopterler belirli görevleri yerine getirmesi için tasarlanmıştır. Özel askerî helikopterlere örnek olarak saldırı helikopterleri, gözlem helikopterleri ve anti denizaltı savaş helikopterleri verilebilir.

Türleri ve işlevleri

Askeri helikopterler, modern orduların deniz, kara ve hava operasyonlarında ayrılmaz bir rol oynamaktadır. Genellikle üreticiler, göreve özel ekipmanların kullanılmasıyla farklı rollere uyarlanabilen farklı ağırlık/boyut sınıflarında gövdeler geliştirmektedir. Geliştirme maliyetlerini en aza indirmek için temel gövdeler uzatılabilir ve kısaltılabilir, yeni motorlar ve elektronik cihazlarla güncellenebilir ve yeni uçaklar oluşturmak için tüm mekanik ve uçuş sistemlerinin yeni gövdelere uygun olması sağlanabilir.

Modern helikopterler, aynı uçak gövdesinin farklı roller için yapılandırılmasına izin veren modüler sistemlere sahiptir. Örneğin, Kraliyet Donanması hizmetindeki EH-101, ASW veya nakliye görevleri için saatler için hızlı bir şekilde yapılandırılabilir.

Ekipmanlar

Askeri helikopterlerin çoğu bir dereceye kadar zırhlıdır. En geniş zırh pilotların, motorların, şanzıman ve yakıt tanklarının etrafına yerleştirilir. Yakıt hatları, kontrol kabloları ve kuyruk rotoruna giden güç de Kevlar zırhı ile kaplanabilir. En ağır zırhlı helikopterler saldırı ve özel kuvvetler helikopterleridir. Nakliye helikopterlerinde mürettebat bölmesi tamamen zırhlı olabilir veya olmayabilir, kevlar kaplı koltukların olması durumunda, bölme çoğunlukla zırhsız bırakılmış olur.

Havacılık elektroniği veya iletişim telsizleri ve seyrüsefer yardımcıları gibi aviyonikler çoğu askerî helikopterde yaygındır. Elektronik karşı önlemler ve dost-düşman tespit sistemleri gibi özel aviyonikler, askerî helikopterlere de kurulabilen özel askerî sistemlerdir. Diğer yük veya görev sistemleri, belirli görev gereksinimlerine bağlı olarak kalıcı veya geçici olarak kurulur; keşif helikopterleri için optik ve IR kameralar, anti-denizaltı helikopterleri için sonar ve arama radarı, havada komuta ve kontrol merkezi olarak kullanılan helikopterler için ekstra radyo alıcı-vericileri ve bilgisayarlar.

Zırh, yangın söndürme, dinamik ve elektronik sistem geliştirmeleri, geçici denetimler için görünmezdir; maliyet düşürücü bir önlem olarak, bazı uluslar ve hizmetler, esasen ticari helikopterleri askerî amaçlarla kullanmaya yönelmiştir. Örneğin, Çin'in saldırı helikopteri birlikleri Mil Mi-17'nin sivil versiyonuyla hızlı bir şekilde genişlemiştir.[1]

Saldırı helikopterleri

Saldırı helikopterleri, tanksavar ve yakın hava desteği rollerinde kullanılan helikopterlerdir. Modern saldırı helikopterlerinin ilki Vietnam dönemi AH-1 Cobra idi. Bazı modern saldırı helikopterleri hedeflerini bulup tespit edebilmeleri için milimetrik dalga radar sistemi gibi gelişmiş sensörlerle donatılmıştır.[2]

Nakliye helikopterleri

Nakliye helikopterleri askeri operasyonlara destek olarak personel (asker) ve kargo taşımak için kullanılır. Daha büyük ordularda, bu helikopterler genellikle askeri operasyonlar için özel olarak üretilmiştir, ancak ticari olarak mevcut uçaklar da kullanılır. Bu operasyonlar için helikopter kullanmanın yararı, personel ve kargoların kalkış ve iniş için bir pist gerektirmeden konumlara gidip gelebilmesidir. Kargo, dahili veya harici olarak yükün uçağın altındaki bir bağlantı noktasından asıldığı yük ile taşınır. Personel öncelikle helikopter yerdeyken yüklenir ve boşaltılır.

Gözlem helikopterleri

İlk keşif ve gözlem uçağı balonlardı, ardından Taylorcraft L-2 ve Fieseler Fi 156 Storch 156 gibi hafif uçaklar piyasaya çıktı. İlk askeri helikopterler kullanıma sunuldukça, hem manevra kabiliyetleri hem de tek bir noktada kalabilme yetenekleri onları keşif için ideal hale getirdi. Başlangıçta gözlem helikopterleri, mürettebat tarafından görsel gözlemle sınırlıydı ve helikopterlerin çoğu maksimum görüş mesafesi için yuvarlak, tamamen camdan oluşan bir kokpite sahipti. Zamanla, insan gözü optik sensör sistemleri ile desteklendi. Günümüzde bunlar arasında düşük ışık seviyeli televizyon ve ileri görüşlü kızılötesi kameralar bulunmaktadır.

Misyonunun doğası gereği, gözlem helikopterinin birincil silahları sensör paketi ve iletişim ekipmanıdır. İlk gözlem helikopterleri topçu ateşi ve hava saldırıları çağrısında etkili oldu. Modern sensör süitleriyle, ATGW'lere, lazer güdümlü bombalara ve diğer silahlı uçakların ateşlediği diğer füze ve mühimmatlara da terminal rehberlik sağlayabilirler.[3][4] Gözlem helikopterleri de silah ve roket kapsülü, bazen güdümlü tanksavar füzesi veya havadan havaya füze kombinasyonları ile silahlandırılabilir, ancak bu büyük saldırı helikopterlerinden daha küçük miktarlarda olabilir.[5] Bu silahların öncelikli kullanım amacı düşmanın keşif varlıklarını ortadan kaldırarak keşif karşıtı mücadele yapmaktır ancak sınırlı doğrudan ateş desteği veya yakın hava desteği sağlamak için de kullanılabilirler.

Deniz helikopterleri

Çoklu görev ve kurtarma

Helikopterler askeri hizmete girdiğinde, hızlı bir şekilde arama-kurtarma[note 2] ve sıhhî tahliye için kullanılmaya başlandı. II. Dünya Savaşı sırasında Flettner Fl 282'ler Almanya'da keşif görevi için kullanıldı ve Sikorsky R-4'ler Birleşik Devletler tarafından Nisan 1944'ten savaşın sonuna kadar Çin Burma Hindistan Tiyatrosu'nun ücra bölgelerinde düşen hava mürettebatını ve yaralı personeli kurtarmak için kullanıldı. Helikopterlerin kurtarma görevlerindeki kullanımları Kore ve Cezayir Savaşı sırasında arttı. Vietnam Savaşı'nda USAF, CSAR misyonu için Sikorsky S-61R ve Sikorsky CH-53 Sea Stallion (Super Jolly Green Giant) helikopterleri satın aldı.[6]

Eğitim helikopterleri

Bazı hizmetler, pilot eğitimi için operasyonel helikopterlerinin genellikle hafif sınıftaki bir versiyonunu kullanırlar. Örneğin, İngilizler Aérospatiale Gazelle'yi hem operasyonlarda hem de eğitimlerde kullanmaktadır. Bazı hizmetler, eğitimde çok temel helikopterler kullanan bir Ab initio aşamasına sahiptir. Meksika Donanması bu amaçla piyasada bulunan bir dizi Robinson R22[7] ve R44 helikopterleri satın aldı.

Genel maksat helikopteri

Genel maksat helikopteri, çok amaçlı bir helikopterdir. Bir genel maksat helikopteri kara saldırısı, hava saldırısı, askeri lojistik, sıhhî tahliye, komuta ve kontrol ve birlik nakliyesi gibi görevleri gerçekleştirebilir.[8]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Mil Mi-8 ailesinin bazı üyeleri, büyük miktarda silah ve askeri birlik taşırlar.
  2. ^ Arama ve kurtarma bazen SAR olarak adlandırılır. Muharebe sırasında arama kurtarma NATO ülkeleri tarafından "CSAR" olarak adlandırılır ve özel bir personel kurtarma görevidir.

Kaynakça

  1. ^ Kanwa Defense Review No26, "Is China's 20-year build-up Army Aviation Corps effective", Şubat 2007.
  2. ^ "Give us an enemy to fight, says chief of Britain's Apache helicopter fleet". 26 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022. 
  3. ^ "OH-58D Kiowa Warrior Reconnaissance / Attack Helicopter, USA". 4 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2020. 
  4. ^ "Comanche's Child: The ARH-70 Armed Reconnaissance Helicopter". 9 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2020. 
  5. ^ "Filling Comanche's Shoes". 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2020. 
  6. ^ Cacutt, Len (1989). Combat. Aerospace Publishing Ltd. s. 185. ISBN 1-55521-240-9. 
  7. ^ AirForces Monthly, Şubat 2001, "Mexico Navy acquires Robinson R22s"
  8. ^ Farlex, Inc (2012). "Utility helicopter". 17 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ</span> Türk havacılık ve uzay sanayii şirketi

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) (TAI - Turkish Aerospace Industries, Inc.), Türkiye’de hava platformlarının tasarımı, geliştirilmesi, üretimi, tamamlanması, yenilenmesi ve satış sonrası hizmetleri alanlarındaki teknoloji merkezidir. Şirket dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus A380'e ve askerî nakliye uçağı Airbus A400M'ye parça üretmektedir. Ayrıca şirket 2013 yılında ilk uçuşunu gerçekleştiren Airbus A350'ye kanatçık üretmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sikorsky UH-60 Black Hawk</span> Askerî genel maksat helikopteri

Sikorsky UH-60 Black Hawk, Sikorsky Aircraft Corporation tarafından üretilen dört kanatlı, çift motorlu, orta sınıf genel maksatlı askerî helikopterdir. Sikorsky, S-70 tasarımını 1972 yılında Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nun Yardımcı Taktik Nakliye Uçağı Sistemi (UTTAS) yarışmasına sundu. Ordu, prototipi YUH-60A olarak belirledi ve Boeing Vertol YUH-61 ile yapılan bir uçuş yarışmasının ardından 1976 yılında Black Hawk'ı programın galibi olarak seçti.

<span class="mw-page-title-main">Kamov Ka-50</span>

Ka-50 takma adları Kara Köpekbalığı veya Kurtadam (Werewolf)dır. Hokum A NATO'daki kod adıdır. Sovyet yapımı, tek koltuklu, karşıt pervaneli (kontra-rotor), fırlatma koltuklu, anti-tank helikopteridir. Kamov şirketi tarafından üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Helikopter</span>

Helikopter, dikey kalkış ve iniş yapabilen döner kanatlı bir hava taşıtıdır. İsmin kökü Yunancada heliko pteron yani hareketli kanatlar anlamından gelir. Fransız Gustave Ponton d'Amécourt tarafından 1861'de ortaya atılmıştır. 1907 yılında Fransız Paul Cornu ilk motorlu helikopteri uçurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Askerî uçak</span> askeri amaçlar için yapılmış hava taşıtları

Askerî uçak ve helikopterler, savaşlarda kara ve su üstündeki hedefleri bombalamak, diğer uçakları tahrip etmek, keşif yapmak, personel ve mühimmat taşımak gibi amaçlarla silahlı kuvvetler tarafından kullanılan hava taşıtları. Özellikle av ve bombardıman görevlerinde kullanılanlar savaş uçağı ve saldırı helikopteri olarak adlandırılırlar. Askerî uçaklar av, bombardıman, av-bombardıman ve nakliye gibi kategorilere ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Bell UH-1 Iroquois</span> askerî amaçlı taşıma helikopteri

UH-1 Iroquois, Bell firması tarafından üretilen askerî amaçlı taşıma helikopteri. adıyla bilinir. Türkiye'de halk arasında Pat Pat olarak anılır. İlk başta askerî amaçlarla üretilmiş bir helikopter olsa da beklenenden çok daha büyük bir ilgi görmüş ve sivil amaçlar için de kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eurocopter AS532 Cougar</span> çift motorlu, orta ağırlıkta, çok amaçlı askerî helikopter modeli

Eurocopter AS532 Cougar, Eurocopter tarafından geliştirilen çift motorlu, orta ağırlıkta, çok amaçlı bir helikopterdir. AS532, Aérospatiale SA 330 Puma'nın askerîleştirilmiş hâlinin geliştirilmesi ve yükseltilmesidir. Sivil muadili Eurocopter AS332 Super Puma'dır. AS532, Eurocopter EC725 olarak daha da geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hava savaşı</span>

Hava savaşı, askerî saldırıların hava kuvvetleri ve/veya diğer kuvvetlere âit hava silahları kullanılarak gerçekleşen savaş türüdür. Bu tür saldırı türünün belli başlı iki türü vardır:

Mil Mi-36, ilk olarak 1980'lerin başında projelendirilen bir Sovyet yapımı hafif çok amaçlı helikopterdi. Öngörülen rolleri ateş desteği ve iletişim, kargo taşımacılığı, arama-kurtarma ve tıbbi tahliye ve havadan gözetlemeye yardımcı olmaktı. Ayrıca ikiz TV-O-100 turboşaft motorları, iki kanatlı bir ana rotor ve dört kanatlı bir kuyruk rotoru kullanması planlanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Sikorsky S-70</span> Genel maksat/taşıma helikopterleri ailesi

Sikorsky S-70, Sikorsky Aircraft Corporation tarafından üretilen bir Amerikan orta sınıf nakliye / genel maksatlı helikopter ailesidir. Amerika Birleşik Devletleri Ordusu için 1970'lerde geliştirilmiş, UH-60 Black Hawk olarak adlandırılmak üzere bir yarışma kazanmış ve ABD askerî hizmetinde geniş bir aile oluşturmuştur. O zamandan beri UH-60'ın yeni ve geliştirilmiş versiyonları geliştirilmiştir. Sivil versiyonları ve bazı askerî versiyonları çeşitli S-70 model adları altında üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Genel maksat helikopteri</span>

Genel maksat helikopteri çok amaçlı görevler için tasarlanmış helikopterdir. Çok amaçlı askerî helikopterler, kara saldırı, hava saldırı, ulaştırma, tıbbi tahliye, komuta ve kontrol ve asker taşıma gibi görevlerde kullanılabilmektedir. Terim bazen nakliye helikopteri ile örtüşmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Askerî gemi</span>

Askerî gemi, Deniz kuvvetleri ve donanma tarafından kullanılan gemi veya botlara verilen genel isimdir. Deniz savaşı için yaratılmıştır. Yapıları ve amaçlarıyla sivil gemilerden farklıdırlar. Askerî gemiler genellikle hasar kontrol sistemi ve silahlarla donatılmış şekilde seyir ederler. Bazı personel taşıma gemilerinde bu donanımlar hafiftir veya bulunmayabilir. Askerî gemiler, inşaat veya amaca göre sivil gemilerden farklıdır. Günümüzde dünya donanmalarında birçok farklı gemi var. Bu gemilerde uçak, helikopter, askerî araç ve askerî teknoloji'ler taşınabilir. Hepsinin farklı uygulamaları vardır ve bazı sınıflandırmalar belirli ülkelere özeldir. Farklı ülkeler çabalarını farklı gemi türlerine harcadılar ve bazıları neredeyse hepsine yatırım yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Amfibiyen helikopter</span>

Amfibiyen helikopter, hem karadan hem de sudan inip kalkabilen bir helikopterdir. Amfibiyen helikopterler, amfibi olmayan herhangi bir helikopterle gerçekleştirilebilecek diğer görevlerin yanı sıra, hava-deniz kurtarma, deniz kurtarma ve oşinografi gibi çeşitli özel amaçlar için kullanılır. Amfibiyen helikopterler, uçan gemi gibi su geçirmez veya suya dayanıklı bir gövdeyle tasarlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Hava Kuvvetleri</span> Litvanyayı Havadan Karadan Ve Denizden Gelebilecek Her tehdite karşı korumakla Yükümlü

Litvanya Hava Kuvvetleri veya LAF Litvanya'yı karadan, havadan, denizden, gelecek her türlü saldırından korumakla yükümlü dalındaki silahlı kuvvetlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Muharebe arama-kurtarma</span>

Muharebe arama-kurtarma veya kısaca MAK, savaş veya çatışma sırasında tehlike alanında yapılan müttefik personeli kurtarma faaliyeti. Bu operasyonlarda sıklıkla UH-60, Eurocopter Cougar gibi helikopterler; C-130, CN-235 gibi nakliye uçakları ve hava kuvvetlerinin desteği ile düşman taarruzunu baskılayarak personelin kurtarılması amaçlanır. Görev tiplerine ve bağlı olduğu kuvvetlere göre arama-kurtarma faaliyetleri farklılık gösterebilir.Hava kuvvetlerine bağlı arama kurtarma birlikleri nakliye uçakları ve yüksek irtifadan paraşütle sızma gerçekleştirirken yine Hava Kuvvetlerine bağlı savaş helikopterleri, savaş uçakları ve genel maksat helikopterleri kullanır. Gerekli durumlarda Özel Kuvvetler Komutanlığı'na bağlı timler destek verir. Deniz kuvvetlerine bağlı arama kurtarma birlikleri ise düşman denizinde batan gemi veya denizaltı araçlarındaki personeli kurtarmak için paraşütle düşman karasularına sızma yaparlar. Operasyonda ilk olarak tehlikedeki personelin yeri belirlenir ve havadan veya karadan bölgeye sızarak personele ulaşılır. Ardından ulaşılan personelin hayati fonksiyonları değerlendirilerek ilk yardım ve tıbbi yardım uygulanır. Güvenlik sağlandıktan sonra timin ve kurtarılan personelin bölgeden tahliyesi gerçekleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Askerî devriye</span> devriye gezme, keşif kolu

Askerî devriye veya patrul genellikle belirli bir coğrafi bölgeyi izlemekle görevlendirilmiş kolluk kuvvetleri, askerî personel veya özel askerî şirket üyeleri olan personel grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Deniz havacılığı</span>

Deniz havacılığı, askerî branş türlerinden biridir. Askerî havacılık gücünün deniz kuvvetleri tarafından uygulanmasıdır. Deniz havacılığı tipik olarak bir uçak gemisi aracılığıyla hedefe daha yakın bir konuma projelendirilir. Taşıyıcı tabanlı uçak'lar, zorlu taşıyıcı operasyonlarına dayanacak kadar sağlam olmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hava üssü</span> askerî bir kuvvet tarafından askeri uçakların operasyonu için kullanılan havalimanı

Hava üssü, bir askerî üs türüdür. Havaalanı ve aerodrom alanlarında kurulur. Üs askerî helikopter, genel maksat uçağı, önleme uçağı, savaş uçağı, askerî nakliye uçağı, çok rollü savaş uçağı, bombardıman uçağı, insansız hava muharebe aracı, avcı uçağı, saldırı uçağı ve keşif uçağı'ndan oluşur. Askerî havacılık ve deniz havacılığı türlerinde olur. Bir hava üssünde tipik olarak sivil havaalanına benzer bazı tesisler - hangar, hava trafik kontrolü, uçak kurtarma ve yangınla mücadele merkezi bulunur. Bazı askeri havaalanlarında yolcu tesisleri vardır. Bazı hava üslerinde, uçakları düşman saldırılarından korumak için kaplamalar, sertleştirilmiş uçak sığınakları ve hatta yer altı hangarları bulunur.

<span class="mw-page-title-main">MD Helicopters MH-6 Little Bird</span>

Boeing MH-6M Little Bird ve onun saldırı varyantı AH-6, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nda özel operasyonlar için kullanılan hafif helikopterlerdir. Başlangıçta modifiye edilmiş bir Hughes OH-6 Cayuse'ye dayanıyordu, daha sonra tek bir beş kanatlı ana rotora sahip MD 500E'ye dayanıyordu. En yeni versiyon olan MH-6M, MD 530F'ye dayanmaktadır ve tek, altı kanatlı bir ana rotora ve dört kanatlı kuyruk rotoruna sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Sikorsky CH-53 Sea Stallion</span>

CH-53 Sea Stallion, Amerikalı üretici Sikorsky Aircraft Corporation tarafından tasarlanan ve üretilen bir Amerikan ağır nakliye helikopteri ailesidir. Sea Stallion ilk olarak Amerikan Deniz Piyadeleri (USMC) tarafından uçurulan Sikorsky CH-37 Mojave helikopterlerinin yerini alması için Amerika Birleşik Devletleri Donanması Deniz Silahları Bürosu'nun Mart 1962'de yaptığı bir talebe yanıt olarak geliştirilmiştir.