İçeriğe atla

Askar Akayev

Askar Akayev
1. Kırgızistan cumhurbaşkanı
Görev süresi
27 Ekim 1990 - 24 Mart 2005
Başbakan Nasirdin İsanov
Andrey Iordan (Geçici)
Tursunbek Hingişev
Almanbet Matubrahimov (Geçici)
Apas Cumagülov
Kubaniçbek Cumaliyev
Boris Silayev (Geçici)
Cumabek İbrahimov
Boris Silayev (Geçici)
Amangeldi Muraliyev
Kurmanbek Bakiyev
Nikolay Tanayev
Yerine gelenKurmanbek Bakiyev
Kişisel bilgiler
Doğum 10 Kasım 1944 (79 yaşında)
Kızıl Bayrak, Kırgızistan
Partisi Sovyetler Birliği Komünist Partisi (1990 öncesi)
Bağımsız (1990-)
Evlilik(ler) Meyrem Akayeva
Dini Sünni İslam
İmzası

Askar Akayeviç Akayev (Kırgızca: Аскар Акаевич Акаев; d. 10 Kasım 1944, Kızıl Bayrak), 22 Ekim 1990'dan 24 Mart 2005'teki "Lale Devrimi" adı verilen bir sıra halk hareketi ve devlet darbesi ile görevinden ayrılmasına kadar Kırgızistan'ın cumhurbaşkanıydı.

Eğitim ve kariyeri

Akayev, Bişkek'in 95 km doğusunda Kyzyl-Bairak kasabasında, kolektif çiftlik işçisi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Beş oğuldan en küçüğü idi. 1961 yılında yerel bir fabrikada dökümcü oldu. Sonradan bir fizikçi olarak eğitim gördüğü Leningrad'a taşındı ve matematik, mühendislik ve bilgisayar bilimlerinde bir onur derecesi ile 1967 yılında Hassas Mekanik ve Optik alanında Leningrad Enstitüsü'nden mezun oldu. Askar Akayev kıdemli bir araştırmacı ve öğretmen olarak çalışarak 1976 yılına kadar enstitüde kaldı. 1977 yılında Mayram Akayeva ile evlendi ve iki oğlu ve iki kızı oldu. Kırgızistan'a dönerek Frunze Politeknik Enstitüsü'nde kıdemli profesör oldu.

Mühendislik ve Fizik Moskova Enstitüsü'nde 1981 yılında doktorasını aldı. 1984 yılında, Kırgız Bilimler Akademisi üyesi oldu. 1987 yılında Akademi başkan yardımcılığına yükseldi ve daha sonra 1989 yılında Akademi başkanı oldu. Aynı yıl SSCB Yüksek Sovyeti milletvekili olarak seçildi.

Siyasi kariyeri

Askar Akayev'in Avrupa Birliği'ni ziyareti, 1994

27 Ekim tarihinde, Yüksek Sovyet cumhuriyetin ilk başkanı olarak hizmet etmesi için Akayev'i seçti. 1991 yılında Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov, Sovyetler Birliği başkan yardımcısı görevini teklif etti ama bu görevi reddetti. Akayev 12 Ekim 1991 tarihinde tartışmasız olarak Kırgızistan cumhuriyetinin cumhurbaşkanı seçildi. 24 Aralık 1995 ve 29 Ekim 2000 tarihinde, oy sahtekarlığı iddialarına rağmen iki kez seçildi.

2005 Lale Devrimi nedeniyle önce Kazakistan ve ardından ilk olarak Rusya'ya ailesi ile birlikte kaçarak ülkeyi terk etmiştir. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya'da kalması için Akayev'i davet etti.

Askar Akayev günümüzde artık profesör ve Moskova Devlet Üniversitesi'nde Kompleks Sistemlerinin Matematiksel İncelemelerde Prigogine'in Enstitüsü Kıdemli Araştırmacı olarak çalışmaktadır. Andrey Korotayev ve George Malinetsky ile birlikte "Sistem Analizi ve Dünya Dinamikleri Matematiksel Modelleme Rus Akademisi koordinatörüdür.

Yayınları

Dış bağlantılar

Siyasi görevi
Önce gelen:
Yeni makam
Kırgızistan Cumhurbaşkanı
1990-2005
Sonra gelen:
Kurmanbek Bakiyev

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan</span> Orta Asyada yer alan bir ülke

Kırgızistan, resmî adıyla Kırgız Cumhuriyeti, Orta Asya'daki bir ülkedir. Kırgızistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletlerinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. Denize kıyısı olmayan ülkenin komşuları kuzeyde Kazakistan; batıda Özbekistan, güneybatıda Tacikistan ve güneydoğuda Çin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span> Kırgızistanın sovyetler birliği dağılmadan önceki adı

Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, bugünkü Kırgızistan'ın 1991'deki SSCB'nin dağılmasından önceki ismi. Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Çarlık rejiminin 1917 Ekim Devrimi ile yıkılmasından sonra kurulan Sovyetler Birliği'ne bağlı 15 cumhuriyetten biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızlar</span> Orta Asyada yaşayan bir Türk halkı

Kırgızlar, çoğunluğu Kırgızistan'da yaşayan Türk halkı. Türklerin bilinen en eski yazılı belgeleri olan Yenisey ve Orhon Yazıtları'nda Kırgızlar, tarihleri çok eskiye dayanan Türk kavimleri arasında zikredilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Roza Otunbayeva</span> 3. Kırgızistan cumhurbaşkanı

Roza İsakovna Otunbayeva, Kırgızistan'ın 4. Cumhurbaşkanı ve ilk Dışişleri Bakanı. Kırgızistan Sosyal Demokrat Partisi parlamento grubu başkanıdır. Muhalif parti lideri olarak 7 Nisan 2010 itibarıyla Kurmanbek Bakiyev iktidarının düşürülmesi ve Kırgızistan'ın 4 geçici bakanlıkça geçici süreyle idare edilmesi sürecinde etkin rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aysulu Tokombayeva</span>

Aysuluu Asanbekovna Tokombayeva, Kırgız balerin.

<span class="mw-page-title-main">Cantörö Satıbaldiyev</span> Kırgız siyasetçi

Cantörö Coldoşeviç Satıbaldiyev Kırgız siyasetçi. 5 Eylül 2012 - 25 Mart 2014 tarihleri arasında Kırgızistan Başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Aalı Karaşev</span> Kırgız siyasetçi

Aaly Karashev, Kırgız siyasetçi. 1-5 Eylül 2012 tarihleri arasında geçici olarak Kırgızistan Başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Lale Devrimi</span>

Lale Devrimi, 22 Mart-11 Nisan 2005 tarihlerinde Kırgızistan'da parlamento seçimlerinin ardından Cumhurbaşkanı Askar Akayev'e karşı gerçekleştirilen protesto gösterileridir. Göstericiler, Akayev'in ailesi ve yandaşlarını yolsuzluk ve otoriterlikle suçlamaktaydılar. Gösterilerin sonunda Akayev, Kazakistan üzerinden Rusya'ya kaçtı ve 4 Nisan 2005 tarihinde Moskova'daki Kırgızistan büyükelçiliğinde istifa ettiğini açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Komünist Akademi</span>

Komünist Akademi, Ekim Devrimi sonrası kurulan, Marksizmi bilimsel olarak ele alan Moskova merkezli eğitim ve araştırma kurumu.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan cumhurbaşkanı</span> Kırgızistanın devlet başkanı

Kırgızistan Cumhurbaşkanı, resmi olarak Kırgızistan Cumhuriyeti'nin başıdır. Cumhurbaşkanı, anayasaya göre, "halkın ve devlet gücünün birliğinin simgesi ve Kırgız Cumhuriyeti Anayasası'nın ve bireyin ve bir vatandaşın garantisinin simgesidir." Cumhurbaşkanı, doğrudan halk tarafından en fazla altı yıl süreyle seçilir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus Ulusal Bilimler Akademisi</span>

Belarus Ulusal Bilimler Akademisi, Belarus'un ulusal akademisi.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Tanayev</span>

Nikolay Timofeyeviç Tanayev, Kırgız siyasetçi ve eski başbakan.

<span class="mw-page-title-main">Sadır Caparov</span> 6. Kırgızistan cumhurbaşkanı

Sadır Nurgocoyeviç Caparov, Kırgız siyasetçi, Eski Kırgızistan başbakanı ve günümüzdeki Kırgızistan cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Lale Şevket</span> Azerbaycan Halk Hareketi - 1988-1991

Lale Şevket - Azerbaycan Devlet Katipi, Azerbaycan siyasetçisi; Azerbaycan Liberal Partisi ve Milli Birlik Hareketi lideri, Azatlık İttifakı kurucu üyesi.

Arif Rahimzade, Azerbaycanlı siyasetçi, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi eski Başkan 1. Yardımcısı (1994-2005), Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi 1., 2., 3., 4. ve 5. dönem milletvekili, Azerbaycan Cumhuriyeti Bölgesel Yönetimlerle iş üzere Devlet müşaviri (1993-1995), Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti ve Milli Şurası milletvekili, tarım bilimleri felsefe doktoru.

<span class="mw-page-title-main">Aladdin Allahverdiyev</span> Sovyet ve Azerbaycanlı matematikçi, bilim insanı

Aladdin Allahverdiyev Dünya okyanusları ve uzay araştırmalarında dalga ve dans süreçlerini incelemek için matematiksel modeller ve yöntemler, deniz sismik araştırmaları, elektronik, savunma sanayide ve tıpta kullanılan piezoelektrik cihaz ve aletlerin oluşturulması alanında çalışan Sovyet, Rus ve Azerbaycanlı bilim insanı, profesör.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Kırgızistan ilişkileri</span>

Azerbaycan-Kırgızistan ilişkileri - Azerbaycan ve Kırgızistan arasındaki ikili ilişkiler. Her iki ülke de BM üyesidir. Azerbaycan ve Kırgızistan arasındaki diplomatik ilişkiler 19 Ocak 1993'te kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Erlan Abdıldayev</span>

Erlan Abdıldayev, 2012-2018 yılları arasında Kırgızistan Dışişleri Bakanı olarak görev yapmış bir Kırgız diplomattır.

<span class="mw-page-title-main">Akılbek Caparov</span> Kırgız siyasetçi

Akılbek Usenbekoviç Caparov ; d. 14 Eylül 1964) 12 Ekim 2021'den beri Kırgızistan Bakanlar Kurulu Başkanı olarak görev yapan Kırgız siyasetçidir. Cumhurbaşkanı Sadır Caparov tarafından 5 Mayıs 2021'de yeni göreve atanan Ulukbek Maripov'un yerini aldı. Caparov aynı zamanda Cumhurbaşkanı Caparov'un başkanlığındaki Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanıdır.

Aşağıda 1992 ve 2010 yılları arasında düzenlenen Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Zirveleri listelenmiştir. Bu zirveleri 2011-2021 yılları arasında Türk Keneşi zirveleri ve 2022 yılından itibaren Türk Devletleri Teşkilatı zirveleri takip etmiştir.