Asi Zapatista Özerk Belediyeleri
Asi Zapatista Özerk Belediyeleri Municipios Autónomos Rebeldes Zapatistas (İspanyolca) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bayrak  Arma | |||||||
Slogan Aquí manda el Pueblo y el Gobierno Obedece (İspanyolca) (Burada halk emir verir ve hükümet itaat eder) | |||||||
Millî marş Himno Zapatista | |||||||
 Chiapas'taki Zapatistalar tarafından tamamen veya kısmen kontrol edilen bölge | |||||||
| Başkent | Yok(de jure) Oventik (Tiamnal, Larráinzar) (de facto)[1] 16°55′33″K 92°45′37″B / 16.92583°K 92.76028°B | ||||||
| Anayasal diller |
| ||||||
| Hükûmet | Doğrudan bir oydaşmacı demokrasi altında özgürlükçü sosyalist antikapitalist konfederasyon | ||||||
| Özerk yönetim | |||||||
| |||||||
| Yüzölçümü | |||||||
• Toplam | 24,403 km2 | ||||||
| Nüfus | |||||||
• 2018 tahminî | 363,583[4][5] | ||||||
Asi Zapatista Özerk Belediyeleri veya kısaca MAREZ, 1994 yılında gerçekleşen ve Chiapas çatışmasının bir parçası olan Zapatista Ayaklanması'nın[6] ardından kurulan Meksika Chiapas eyaletindeki Neozapatizm destek üsleri tarafından kontrol edilen de facto özerk bölgelerdir. 1996'da San André Anlaşmaları'yla sonuçlanan Meksika hükûmeti ile müzakere girişimlerine rağmen, bölgenin özerkliği devlet tarafından tanınmıyor.[7]
Zapatista ordusu, özerk belediyelerde hiçbir güce sahip değil. Anayasasına göre, Gizli Devrimci Yerli Komitesi'nin (Clandestine Revolutionary Indigenous Committee) hiçbir komutanı veya üyesi bu alanlarda yetki veya idare pozisyonu alamaz.[8]
MAREZ, Özerk Meclisler tarafından koordine edilmektedir ve temel amaçları, bölgelerindeki eğitimi ve sağlığı desteklemektir. Ayrıca toprak hakları, emek ve ticaret, barınma ve yakıt temini konularında, edebiyat ve beşeri ilimleri desteklemek (özellikle yerli dil ve gelenekler) ve adaleti yönetmek için mücadele ediyorlar.[9]
5 Kasım 2023 tarihinde ortadan kalkmıştır.[10]
Arka plan
1 Ocak 1994'te binlerce EZLN üyesi Chiapas'taki kasaba ve şehirleri işgal etti, polis karakollarını yaktı, hükûmet binalarını işgal etti ve Meksika ordusu ile çarpıştı. EZLN, toplumlarında "iş, toprak, konut, gıda, sağlık, eğitim, bağımsızlık, özgürlük, demokrasi, adalet ve barış" istedi.[11] Zapatistalar, devrimleri sırasında büyük toprak sahiplerinden bir milyon dönümden fazla ele geçirdiler.[12]
Yönetim
Yerel düzeyde insanlar, 12 yaşın üzerindeki herkesin karar almaya katılabileceği yaklaşık 300 ailenin bulunduğu halk meclisine katılırlar. Bu meclisler bir konsensüse ulaşmaya çalışıyor, ancak çoğunluk oyuna geri dönmeye razılar. Topluluklar, özerk belediyeler oluşturmak için diğer topluluklarla bir federasyon oluşturur ve bunlar da bölge oluşturmak için diğer belediyelerle daha fazla federasyon oluşturur. Zapatistalar, 2018 itibarıyla toplamda yaklaşık 360.000 nüfusa sahip beş bölgeden oluşmaktadır.[13]
Her toplumun 3 ana idari yapısı vardır: (1) günlük idareden sorumlu komiserlik; (2) ormancılık ve komşu topluluklarla olan anlaşmazlıkları ele alan arazi kontrolü meclisi; ve (3) bir topluluk polis teşkilatı olan agencia.[14]
Ekonomi
Zapatista ekonomisi temel olarak işçi kooperatifleri, aile çiftlikleri ve topluluk mağazalarından oluşur ve Councils of Good Government düşük faizli krediler, ücretsiz eğitim, radyo istasyonları ve toplumlara sağlık hizmetleri sağlar. Ekonomi büyük ölçüde kendine yeter ve tarımsaldır. Kooperatiflerde ağırlıklı olarak mısır, fasulye, kahve, muz, şeker, sığır, tavuk, domuz ve kıyafet üretilmektedir.[15] Topluluklar kişisel mülkiyet kalmakla birlikte özel mülkiyeti ortadan kaldırmış ve ortak bir arazi mülkiyeti sistemi kurmuşlardır ve her yıl uluslararası pazarlara 44 milyon dolar değerinde mal satmaktadırlar. Toprağın kolektif mülkiyeti ve katılımcı demokrasi sistemi göz önüne alındığında, açlık ve şiddet diğer yoksul Meksika topluluklarına kıyasla son derece düşüktür.[16]
Kaynakça
- ^ "Caracoles y Juntas de Buen Gobierno". 19 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2018.
- ^ "per-portada". www.jornada.com.mx. 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ "Sixth Declaration of the Selva Lacandona". 30 Haziran 2005. 16 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ "Autoridades electorales validan el 94% de las firmas de Marichuy, pero se queda corta: le faltaron 600 mil". 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ "¿Cuántos son cómo tu? Chiapas". cuentame.inegi.org.mx. 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ "The Zapatista Movement: The Fight for Indigenous Rights in Mexico". Australian Institute of International Affairs (İngilizce). 10 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ Villegas, Paulina (26 Ağustos 2017). "In a Mexico 'Tired of Violence,' Zapatista Rebels Venture Into Politics". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
- ^ Gloria Muñóz Ramírez (2003). 20 y 10 el fuego y la palabra. Revista Rebeldía y Demos, Desarrollo de Medios, S.A. de C.V. La Jornada Ediciones.
- ^ "Chiapas: La treceava estela". palabra.ezln.org.mx. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020.
- ^ "Rebel Zapatista Autonomous Municipalities". 3 Şub 2024 – Wikipedia vasıtasıyla.
- ^ Ramírez, Gloria (2008). The Fire and the Word: A History of the Zapatista Movement. s. 22.
- ^ Grubacic, Andrej (2016). Living at the Edges of Capitalism: Adventures in Exile and Mutual Aid. ISBN 9780520287303.
- ^ Andrew Flood, "The Zapatistas, anarchism and 'Direct democracy'", Anarcho-Syndicalist Review 27 (Winter 1999)
- ^ Barmeyer, Niels (2009). Developing Zapatista Autonomy: Conflict and NGO Involvement in Rebel Chiapas. University of New Mexico Press. ss. Chapter Three: "Who is Running the Show? The Workings of Zapatista Government".
- ^ Resistencia Autónoma: Cuaderno de texto de primer grado del curso de "La Libertad según l@s Zapatistas", 6-13.
- ^ Esteva, Gustavo. Liberty According to the Zapatistas.
