Ashame
| Ashame | |
|---|---|
 | |
| Reşîdüddîn Fazlullah-ı Hemedânî tarafından yapılan bir illüstrasyon | |
| Necaşi | |
| Görev süresi 614 - Ekim 630 | |
| Yerine geldiği | Ebcer |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 560 |
| Ölüm | 630 (69-70 yaşlarında) Habeşistan |
| Milliyeti | Etiyopyalı |
Ashame veya Armah ya da tam adıyla Ashame bin Ebcer (d. y. 560 ö. Ekim 630, Habeşistan[1]), Adil ve merhametli kişiliğine vurgu yapılan, İslam tarihinde ve Arap tarihinde önemli bir yere sahip olan Habeş necaşisi.
İslam öncesi dönemdeki hükümdarlığı
İslâm öncesinde Araplar’ın Habeşistan ile ilişki içinde bulundukları ve bazı Arap ileri gelenlerinin Habeşistan’da ticari imtiyaz elde ettiği, ayrıca Abdülmuttalib ile Harb bin Ümeyye arasında yaşanan bir anlaşmazlıkta Necaşî’nin hakemliğine başvurulduğu bilinmektedir.[1]
Tahta çıkışı hakkında net bir bilgi bulunmamakla birlikte amcasının babası Necaşi Ebcer'i tahttan indirerek öldürdüğü, Ashame'de çocuk olduğu için tahtın amcasına kaldığı ve Ashame'nin Arabistan'daki Damreoğulları'na satıldığı bilinmektedir.[1][2]
İslam dönemi hükümdarlığı
Necaşi Ashame ülkesine geri döndükten sonra tahta oturdu ve ülkesini istikrara kavuşturdu.[2] Ashame'nin baskı gören Müslümanların hicret etmesi için Muhammed'den bir mektup aldığı bilinmektedir:[3][4][5]
"Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla
Allah’ın elçisi Muhammed’den Habeş Necaşisi Ashame’ye.
Kendisinden başka ilah bulunmayan gerçek Melik (hükümdar), Kuddûs (mukaddes), Selâm, Mü’min ve Müheymin (koruyucu ve kurtarıcı) olan Allah’a hamd ederim. Tasdik edip şahadet ederim ki; Meryem oğlu İsa Allah’ın ruhu ve kelimesidir. Bu kelime kendisine dokunulmamış olan Meryem’e ilka edilmiştir. Böylece Meryem İsa’ya hamile kalmış, Allah Ruh ve Nefesinden olmak üzere Âdem’i nasıl yarattıysa onu da öylece yaratmıştır. Seni tek olan, eşi ve ortağı bulunmayan Allah’a davet ediyorum. O’na itaat konusunda karşılıklı yardıma çağırıyorum. Beni takip et, bana uy ve bana gelen şeye iman et. Muhakkak ki ben, Allah’ın Resûlüyüm. Bu nedenle seni ve etrafında bulunan askerlerini Allah’a iman etmeye çağırıyorum. Nasihat ve sözlerimi kabul etmenizi tavsiye ederim. Amca tarafından yeğenim olan Cafer’i yanında az sayıda Müslüman grubuyla beraber sana doğru yola çıkarıyorum. O sana ulaşır ulaşmaz gurur ve azameti bir kenara bırakıp onlara konukseverlik göster. Selam gerçek hidayet yolu üzerinde bulunanlara olsun”.[6]
Bu teklifi kabul eden Ashame ülkesinin kapısını Müslümanlara açtı. Ancak çok geçmeden bu durumun farkına varan Kureyşliler Amr bin Âs'ın liderliğinde Ashame bin Ebcer'den Müslümanların iadesini istediler. Bunun üzerine Necaşi Müslümanlara yanlarında Tanrı'dan gelen bir şey olup olmadığını sordu. Müslümanlardan biri olan Cafer, Kuran'ın Meryem Suresi'nden bir parçayı okudu. Necaşi de bunu duyduğunda şöyle haykırdı: "Gerçekten bu Kur'an ve İsa'nın getirdiği şey (İncil) aynı kaynaktan gelmiştir".[2] Necaşi daha sonra Kureyşlilere Müslümanları asla iade etmeyeceğini söyledi.[7][8] Ayrıca Habeş Müslümanlarının geri gönderilmeleri için Amr bin el-Âs ile Abdullah bin Ebû Rebîa’nın Necaşi nezdinde girişimlerinden netice alamayan Kureyşliler Bedir Muharebesi'nde yaşadıkları hezimetin ardından Müslümanlardan intikam almak için Necâşî Ashame’ye yeni bir elçi heyeti göndermeye karar verdiler. Bu defa Amr b. el-Âs’ın yanında Umâre bin Velîd bulunuyordu. Ancak Necâşî Kureyş’in Müslümanların geri gönderilmelerini talep eden bu girişimini de geri çevirmiştir.[1][9] Bazı kaynaklara göre Necaşi Ashame Muhammed'in mektubuna cevap olarak bir mektup yazmıştır:
"Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla
Necâşî Ashame bin Ebcer’den Allah'ın elçisi Muhammed'e.
Ey Allah’ın elçisi! Kendisinden başka ilah olmayan ve beni İslâm’la şereflendiren Allah’ın selamı, rahmeti ve bereketi senin üzerine olsun. İsa’dan bahsettiğin mektubun bana ulaştı. Göğün ve yerin rabbine andolsun ki, İsa senin anlattığın gibidir. Bize gönderdiğin mesajı aldık. Amcazâdeni (amca oğlunu) ve yakınlarını ağırladık. Ben senin Allah’ın elçisi olduğunu tasdik ederek şehadet ediyorum. Amcazâdene ve yakınlarına sana olan bağlılığımı bildirdim. Onların huzurunda âlemlerin rabbi olan Allah için Müslüman oldum. Sana oğlum Erha’yı gönderiyorum. Ben sadece kendimden sorumluyum. Ey Allah’ın elçisi! Gelmemi istersen gelirim ve senin her sözünün hak olduğuna şehadet ederim. Selâm sana Yâ Resûlallah!”[6][10][11][12]
Ölümü ve sonrası
Muhammed Necaşi'nin ölümünün ardından gıyabi cenaze namazı kıldırmıştır.[6][12][13][14]
Ayrıca Ashame'den sonra başa geçen Necaşi'nin Müslümanlara karşı tutumu olduğu bilinmektedir.[9][15]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d "NECÂŞÎ ASHAME". TDV İslâm Ansiklopedisi. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023.
- ^ a b c "Najashi – Ashama Ibn Abjar (ra): The Righteous King". Yaqeen Institute for Islamic Research (İngilizce). 25 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023.
- ^ Apak, Adem (22 Haziran 2017). "Habeşistan Hicreti Üzerine Mülahazalar". Siyer Araştırmaları Dergisi (2): 27-44. ISSN 2547-9822. 7 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2023.
- ^ İbn-i İshak (2004). Sīratu Rasūlillāh (Alfred Guillaume). Oxford Üniversitesi Basımı. s. 146.
- ^ W. Montgomery Watt (1980). Muhammed Mekke'deyken. Oxford Üniversitesi Basımı. ss. 110-111.
- ^ a b c "Peygamber Muhammed'in Habeş Necaşi'sine Mektubu". byvm.kapadokya.edu.tr. 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.
- ^ Martin Lings (2006). Muhammad: His Life Based on the Earliest Sources. Inner Traditions. ss. 81-84.
- ^ İbni İshak (2004). Sīratu Rasūlillāh (Alfred Guillaume). Oxford Üniversitesi Basımı. ss. 150-153.
- ^ a b Adem Apak. "HABEŞİSTAN HİCRETİ ÜZERİNE MÜLAHAZALAR". Siyer Araştırmaları Dergisi. Dergipark. s. 14. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023.
- ^ Taberî, 3:89
- ^ Zâdü'l-Meâd, 3:71-72
- ^ a b "NECÂŞÎ ASHAME". TDV İslâm Ansiklopedisi. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.
- ^ Muhammed el-Buhari (2013). Sahih al-Bukhari: islâm'ın Erken Yılları. Muhammed Esad tarafından çevrildi. The Other Press. s. 179. ISBN 978-967-506-298-8. 29 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020.
- ^ Sahih-i Buhari 5.58.220 22 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ İbn Kesîr, es-Sîretü’n-Nebeviyye, I-IV
