İçeriğe atla

Asetilen

Asetilen
Acetylene
Acetylene
Acetylene – space-filling model
space-filling model of solid acetylene
Adlandırmalar
Tercih edilen IUPAC adı
Asetilen[1]
Sistematik IUPAC adı
Etin[2]
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
906677
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
ECHA InfoCard100.000.743 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 200-816-9
210
KEGG
RTECS numarası
  • AO9600000
UNII
UN numarası1001 (çözünmüş)
3138 (etilen ve propilenle karışımı)
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/C2H2/c1-2/h1-2H 
    Key: HSFWRNGVRCDJHI-UHFFFAOYSA-N 
  • InChI=1/C2H2/c1-2/h1-2H
    Key: HSFWRNGVRCDJHI-UHFFFAOYAY
  • C#C
Özellikler
Kimyasal formülC2H2
Molekül kütlesi26,04 g mol−1
Görünüm renksiz gaz
Yoğunluk1.1772 g/L = 1.1772 kg/m3 (0 °C, 101.3 kPa)[4]
Çözünürlük (su içinde) biraz çözünür
Çözünürlükalkolde biraz çözünür
aseton ve benzende çözünür
Buhar basıncı44.2 atm (20 °C)[5]
Asitlik (pKa) 25[6]
Konjuge asit Etinyum
−20.8×10−6 cm3/mol[3]
Isı iletkenliği21.4 mW·m−1·K−1 (300 K)[3]
Yapı
doğrusal
Termokimya[3]
44.036 J·mol−1·K−1
Standart molar entropi (S⦵298)
200.927 J·mol−1·K−1
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)
227.400 kJ·mol−1
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵)
209.879 kJ·mol−1
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298)
1300 kJ·mol−1
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS02: AlevlenirGHS07: Zararlı
İşaret sözcüğü Danger
Tehlike ifadeleri H220, H336
Önlem ifadeleri P202, P210, P233, P261, P271, P304, P312, P340, P377, P381, P403, P405, P501
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 1: Maruziyet tahrişe neden olabilir, ancak yalnızca hafif kalıcı hasar oluşturur. Örnek: TerebentinYanıcılık 4: Normal atmosferik basınç ve sıcaklıkta hızla veya tamamen buharlaşır veya havada hızla dağılır ve kolayca yanar. Alevlenme noktası 23 °C'nin altındadır (73 °F). Örnek: PropanKararsızlık 3: Patlama veya patlamayla çözünme kapasitesine sahiptir, fakat güçlü bir tetikleme kaynağı gerektirir, tetiklemeden önce kapalı ortamda ısıtılmalıdır, su ile şiddetli reaksiyon gösterir veya şiddetle şoklanırsa patlar. Örnek: Hidrojen peroksitÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
1
4
3
Kendiliğinden tutuşma
sıcaklığı
300 °C (572 °F; 573 K)
Patlama sınırları2.5–100%
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) none[5]
REL (tavsiye edilen) C 2500 ppm (2662 mg/m3)[5]
IDLH (anında tehlike) N.D.[5]
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Asetilen (etin), bir tür hidrokarbondur. Üçlü bağ taşır ve formülü C2H2 şeklindedir. Alkin sınıfının ilk üyesidir.

Berthelot tarafından total sentez yöntemiyle elde edildi. Daha sonra metandan ve karpitten de elde edildi. Normal koşullar altında gazdır ve -83,5 °C'da sıvılaşır. Suda ve asetonda çözünür. Sodyum ile olan karışımı kolay patlar ve yüksek ısı çıkışı olur. Narkotik özelliği vardır. Tıpta Narsylen olarak adlandırılır. Asit niteliği gösterdiğinden metallerle bileşik yapar. Yanma enerjisi yüksek olduğundan kaynakçılıkta kullanılır.

Kaynakça

  1. ^ Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: The Royal Society of Chemistry. 2014. s. 375. doi:10.1039/9781849733069-FP001. ISBN 978-0-85404-182-4. 
  2. ^ Acyclic Hydrocarbons. Rule A-3. Unsaturated Compounds and Univalent Radicals 10 Ekim 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., IUPAC Nomenclature of Organic Chemistry
  3. ^ a b c CRC handbook of chemistry and physics : a ready-reference book of chemical and physical data. William M. Haynes, David R. Lide, Thomas J. Bruno (2016-2017, 97. bas.). Boca Raton, Florida. 2016. ISBN 978-1-4987-5428-6. OCLC 930681942. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. 
  4. ^ Alman İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü'nün GESTIS Madde Veritabanındaki Acetylene kaydı
  5. ^ a b c d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0008". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  6. ^ "Acetylene – Gas Encyclopedia Air Liquide". Air Liquide. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2018. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İyodoform</span>

Kimyasal formülü CHI3 olan iyodoform, sarı, kristalimsi bir antiseptiktir. Kloroform analoğu olan iyodoform tatlımsı bir tada sahiptir. 20. yüzyılın başında sıklıkla kullanılırken, bugün daha etkili antiseptiklerin ortaya çıkışı ile iyodoform kullanımı azalmıştır.

Propan, Parafinlerin (alkanların) metan ve etandan sonra gelen üçüncü üyesi olup, karbon ve hidrojenden meydana gelmiş renksiz bir gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Propanol</span> kimyasal bileşik

Propanol, üç karbonlu doymuş alifatik alkol. Normal propanolün (n-propanol) formülü CH3CH2CH2OH olup buna 1-propanol de denir. Renksiz, akışkan, keskin ve hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Su ve organik çözücülerde çözünür. n-Propanol, karbon monoksit ve hidrojenden metanol elde ederken, propan ve bütanın oksidasyonu esnasında ve Fischer-Tropsch reaksiyonunda yan ürün olarak elde edilir. Etilen, karbon monoksit ve hidrojenden okso sentezi ile imalatı cezbedici bir yoldur. n-propanol en çok çözücü ve kimyasal ara madde olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Bütan</span>

Bütan, (ya da n-bütan) dört karbon atomu içeren dalsız bir bileşiktir: CH3CH2CH2CH3. İzobütan (i-bütan, 2-metilpropan) bütanın izomeridir, CH3CH(CH3)2. Normal şartlar altında bütan; aşırı yanıcı, renksiz ve kolay sıvılaşan bir gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Benzen</span>

Benzen, aren veya aromatik hidrokarbonlar olarak adlandırılan organik bileşikler sınıfının en basit üyesidir. Renksiz, yanıcı, kaynama noktası 80,1 °C, erime noktası 5,5 °C olan bir sıvıdır. Moleküler formülü C6H6'dır. Benzen, endüstriyel bakımdan değerli olduğu gibi yapısı bakımından da kimya çalışmalarında önemlidir. Kan hücrelerini öldürme etkisi olduğundan kanser yapıcı bileşikler arasına girer.

IUPAC adlandırma sistemi, kimyasal bileşiklerin adlandırması ve genelde kimya bilimini tanımlamakta kullanılan bir sistemdir. Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği tarafından oluşturulmuştur ve bakılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Naftalin</span>

Naftalin veya naftalen, kapalı kimyasal formülü C10H8 olan, aromatik hidrokarbondur.

Pirimidin, C
4H
4N
2 formüllü aromatik bileşik.

Toluen tinerin karakteristik kokusuna sahip renksiz, suda çözünmeyen bir sıvıdır. Toluen, bir fenil grubuna bağlı CH3'ten oluşan mono-substituent benzen türevidir. Bundan dolayı toluenin IUPAC sistematik adı metil benzendir. Toluen bir aromatik hidrokarbondur. Ayrıca TNT (trinitrotoluen) patlayıcı madde yapımında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Fenol</span>

Fenol, benzen halkasına hidroksil bağlanmasıyla oluşan kimyasal bileşiktir. Saf hâlde, renksiz veya beyazdan hafifçe pembeye çalan renkte kristal katı şeklindedir. Tatlımsı, buruk bir kokuya sahip fenollerin tespit limiti havada 40 ppb, suda ise 1-8 ppm'dir. Suya kıyasla çok yavaş buharlaşır, suda orta dereceli bir çözünürlüğe sahiptir ve oldukça yanıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Formik asit</span>

Formik asit, HCOOH, tek karbonlu karboksilik asittir. Metanoik asit olarak da bilinir. Formik asit, karbonil karbonuna bağlı alkil grubu içermemesiyle en basit karboksilli asit özelliği taşır. Hem aldehit hem de karboksilik asit özelliğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Siklohekzan</span>

Siklohekzan; molekül formülü C6H12 olan, bir tane halka bulunduran sikloalkanlara dâhil olan bir bileşiktir. Siklohekzan renksiz, yanıcı bir sıvıdır. Çeşitli yollardan eldesi mümkündür. Siklohekzanın erime sıcaklığı 6,47 °C, kaynama sıcaklığı ise 80,74 °C'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tetrahidrofuran</span> Kimyasal Bileşik

Tetrahidrofuran, kısaca THF olarak bilinen, (CH2)4O formüllü bir halkalı eterdir. Suda çözünen, dietil eter benzeri bir kokusu olan renksiz, organik bir sıvıdır. Polar olduğundan iyi bir çözücüdür. Zehirli değildir. Başka bir çözücü olan bütanonun izomeridir.

<span class="mw-page-title-main">Piridin</span> Kimyasal bileşen

Piridin, C5H5N kimyasal formüllü, bazik bir heterosiklik organik bileşiktir. Yapısal olarak benzen ile ilişkilidir, bir metin grubu (=CH−) bir nitrojen atomu ile değiştirilir. Kendine özgü, hoş olmayan balık benzeri bir kokuya sahip, oldukça yanıcı, zayıf alkali, suda çözünür bir sıvıdır. Piridin renksizdir, ancak eski veya saf olmayan numuneler sarı renkte görünebilir. Piridin halkası, tarım kimyasalları, farmasötik ürünler ve vitaminler dahil olmak üzere birçok önemli bileşikte ortaya çıkar. Geçmişte piridin, kömür katranından üretilmiştir. Bugün dünya çapında yılda yaklaşık 20.000 ton ölçekte üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Asetil grubu</span> fonksiyonel grup

Asetil, organik kimyada CH3CO kimyasal formüllü bir fonksiyonel gruptur. Bazen Ac sembolü ile temsil edilir (Aktinyum elementiyle karıştırılmamalıdır.).

2-metilpropan, i-bütan veya metilpropan olarak da bilinen izobütan, moleküler formülü HC(CH3)3 olan bir kimyasal bileşiktir. Bütan izomeridir. Üçüncül karbonlu en basit alkandır. İzobütan, petrokimya endüstrisinde, örneğin izooktan sentezinde öncü bir molekül olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Neopentan</span> kimyasal bileşik

2,2-dimetilpropan olarak da adlandırılan neopentan, beş karbon atomlu çift dallı zincirli bir alkandır. Neopentan, oda sıcaklığında ve basıncında yanıcı bir gazdır, soğuk bir günde, bir buz banyosunda veya daha yüksek bir basınca sıkıştırıldığında oldukça uçucu bir sıvıya dönüşebilir.

<span class="mw-page-title-main">Anisol</span>

Anisol veya metoksibenzen, anasona kokusunu ve tadını veren fenolik bir kimyasal bileşik olup formülü CH3OC6H5'tür. Anisol bir eterdir, alkol içerisine su eklendiği zaman su ile mikroemülsiyon oluşturur ve rakı, uzo gibi içkilerin renginin beyazlaşmasını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Benzoik asit</span> kimyasal bileşik

Benzoil asit, beyaz kristaller hâlinde bir karboksilik asit; uzun süre saklanacak besinlerin korunmasında, çeşitli kozmetiklerin, boyarmaddelerin, plastiklerin ve böcek ilaçlarının yapımında yaygın olarak kullanılır.

Morfolin, O(CH
2CH
2)
2NH kimyasal formülüne sahip organik bir kimyasal bileşiktir. Bu halkalı bileşik, hem amin hem de eter fonksiyonel grupları içerir. Amin nedeniyle morfolin bir bazdır; konjuge asidine morfolinyum denir. Örneğin, morfolinin hidroklorik asitle işlenmesi, morfolinyum klorür tuzunu oluşturur. Zayıf, amonyak veya balık benzeri bir kokuya sahip, renksiz bir sıvıdır. Morfolinin adlandırılması, onun morfinin yapısının bir parçası olduğuna inanan Ludwig Knorr'a atfedilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.