Asılı manyetik araç

ASMA (Asılı Manyetik Araç), ilk kez 1990'da Douglas Malewicki tarafından önerildikten sonra Unimodal tarafından arge çalışmaları yürütülen hızlı kişisel ulaşım sistemidir.^[1] Unimodal, bu sistemle geliştirilme çalışmalarına başladığı ilk prototip modeline SkyTran adını verilmiştir. SkyTran'ın test edileceği manyetik zemin üstü demiryolu sisteminin tam ölçekli bir tasarımı General Atomics tarafından inşa edilmiştir.^[2] ASMA'lar yerden yüksekte oluşturulmuş durağan bir manyetik demir ağda ilerlemektedir. Aracın 100 km'de 1.2 litre yakıt sarf etmesi ve saatte 160 km'ye kadar hızlanabilmesi planlanmaktadır.[1] UniModal, ASMA'ların gelişimi için güncel olarak NASA ile iş birliği içerisinde çalışmaktadır.^[3] Zemin üstü demiryolu sistemi, pilot uygulama olarak İsrail'in başkenti Tel Aviv'de inşa edilmeye başlanmıştır.^[4]^[5] Fransa, Almanya, Hindistan, Endonezya, Pakistan, Malezya, Suudi Arabistan, Slovenya, İngiltere ve ABD bu sistemi yaşama geçirmeyi planlayan diğer ülkelerdir.^[6]^[7]^[8]^[9]

Aracın çalışma düzeni

Bakım masraflarını en aza indirmek, yüksek hızdaki aksamın enerji verimliliğiyle açılıp kapanmasını sağlamak için sistemin ilk versiyonu için döner tekerleklerin yerine, sabit manyetik askılar önerilmiştir. Sabit manyetik ağ aracı havada asılı tutmak için harici hiçbir güç gerekmemektedir. Dış bir güç yerine, aracın üzerindeki tel bobinlerin hareketi sayesinde manyetik itme gücü sağlanmaktadır.^[2] ASMA'lar araçtaki veya güzergâhtaki doğrusal elektrik motoru ile yürütülecektir. Bu nedenle sistem çok az sayı da hareketli parçaya sahip olacaktır. Araç sadece kendi güzergâhı üzerinde hareket edecektir. Asma, park tekerlekleri, kapı; iç soğutucu ve klima ünitesine sahiptir. Bu yüzden, bu yüzden sistem kurucuları sistemi "katı hâl" olarak tanımlamaktadır.^[10]

Tarih

Malewicki, 1990'da ASMA fikrinin temellerini ortaya koymuştur. Bu fikrinin patentini almak için 1990'da Birleşik Devletler patent enstitüsüne başvurmuş ve 1992'de görüşülen dosya sonuçlanarak sistem için #5108052 kodlu patent tanımlanmıştır.^[11] Malewicki, araç için patent aldıktan sonra aracın işlerliğiyle ilgili birçok bilimsel-teknik yazı kaleme almıştır. 1991'de kaleme aldığı "İnsanların Durmaksızın Ulaşımda Kaldığı Minyatür Manyetik Asılı Araçlar" adlı yazıyı, Polonya'daki, Otomotiv Mühendisleri Topluluğunun Geleceğin Ulaşımı Konferansı'nda sundu.^[12] Bu yazı, ASMA'ların konseptini tanıtan kapsamlı bir açıklama özelliğini taşıyordu. Çalışmada ASMA'nın bugünkü sabit manyetik ağ sisteminin yerine döner tekerlek sistemi ve ray altında ilerleyen araç yerine aracın ray üstünde ilerlemesi durumları da tartışılıyordu.

Eylül 2009'da, NASA, Malewicki'nin tasarladığı aracı üretme işlerinin yüklenen Unimodal ile ortak gelişim anlaşması imzadı. Unimodal, ürettiği ilk örnek ASMA'yı NASA'nın Kaliforniya'da bulunan Ames Araştırma Merkezi'ndeki kısa bir parkurda denedi. NASA, araç benzetim (simülasyon) yazılımı ve kontrol altyapısını Unimodal için kullanılabilir hâle getirdi. Aracın geliştirilmesi için NASA, US DOT girişimci destek fonlarından yararlandı.^[13]

Haziran 2014'te, Unimodal ve İsrael Havacılık Enstitüsü (IAI), kendi tesislerinde 400-500 metre yükseltilmiş test güzergâhının inşası için sözleşme imzaladı. Bu anlaşma uyarınca, İsrail aracın test tasarımı başarılı olursa Tel Aviv'e bir ASMA sistemi kurmayı taahhüt etmiştir.^[14]^[15]

Ayrıca bakınız

Manyetik raylı tren

Kaynakça

^ "Maglev: A New Approach". Scientific American. Ocak 2000. 18 Şubat 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.
^ ^a ^b Rennie, Gabriele. "Magentically Levitate Train Takes Flight". Lawrence Livermore National Laboratory. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016.
^ "NASA Partners to Revolutionize Personal Transportation". NASA. 2 Eylül 2009. 1 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2010.
^ "Israel Is Building a Futuristic Transit System of Magnetic Pods". 26 Haziran 2014. 27 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2015.
^ RABINOVITCH, ARI (24 Haziran 2014). "Futuristic elevated transport system to be built in Israel". Reuters. 19 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2015.
^ Clawson, Trevor (23 Ekim 2014). "Sky Tran Targets Europe -- But Can It Beat The Bureaucracy". Forbes. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016.
^ "(untitled)". 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016.
^ Kavilanz, Parija (23 Ocak 2015). "Sky taxis are about to become a reality". CNN Money. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016.
^ Rao, Meghna (2 Eylül 2015). "Can a network of levitating pods change how urban India travels?". Tech In Asia. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016.
^ "Solid state" (PDF). 29 Eylül 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2016.
^ Burke, Wallace R. (1 Eylül 1992). "Monorail vehicle". US Patent and Trademark Office. 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2015.
^ Malewicki, Douglas J.; Baker, Frank J. (Haziran 1991). "People Pods - Miniature Magnetic Levitation Vehicles for Personal Non-Stop Transportation". Irvine California, USA: AeroVisions, Inc., and Monitoring Automation Systems.
^ Marlaire, Ruth (2 Eylül 2009). "NASA Partners to Revolutionize Personal Transportation". Ames Research Center, Moffett Field, Calif. 1 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2015.
^ Rabinovitch, Ari (24 Haziran 2014). "Israel's largest defense company to build world's first elevated transit network in Israel". Haaretz. 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2014.
^ Winer, Stuart (24 Haziran 2014). "Futuristic skytrain track to be built near Tel Aviv". The Times of Israel. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2014.