İçeriğe atla

Arvid Harnack

Arvid ve Mildred Harnack anısına basılmış Doğu Almanya pulu (1964)

Arvid Harnack (24 Mayıs 1901 - 22 Aralık 1942) Alman ekonomist ve Nazi karşıtı direnişçi.[1] II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası sınırları içinde ABD'li eşi Mildred Harnack ile beraber başarıyla yönettikleri direniş ve istihbarat hücresiyle bilinir.

Gençliği

Akademisyen bir aileden gelmektedir. I. Dünya Savaşı'nın son dönemlerinde lise diplomasını alarak orduya gönüllü olarak yazılmıştır. Hukuk alanında eğitim görmüş ve 1926-1928 döneminde Rockefeller Bursuyla ABD'ye gitmiştir. Wisconsin'de eğitimini sürdürürken eşi olacak Mildred ile tanışmıştır. 1931 yılında Almanya'da doktora tezini vermiştir. Tez konusu Marksizm öncesi dönemde ABD'deki işçilerin durumudur. Kurucusu olduğu Sovyet Planlı Ekonomi Çalışma Topluluğuyla beraber 1932 yılı yaz aylarında SSCB'ye seyahatte bulunur.

Nazi iktidarında

Nazilerin iktidara gelişinin ardından Harnack çevresindeki ekonomistlerle Nasyonal sosyalizmin ekonomik yapısını inceler ve rejimin ardından ortaya çıkacak koşullara hazırlık yapılmasını savunur. Ekonomi alanında ilişkiye geçtiği çevreler arasında Nazi rejiminin üst düzey yöneticileri de bulunur. Almanya'da bulunan ABD ve SSCB Elçilikleriyle de teması bulunan Harnack ülkenin ekonomik durumunu bu çevrelerle de tartışır. 1935 yılından itibaren Almanya Maliye Bakanlığının ABD Departmanında çalışmaya başlar. Siyasi eğilimlerini bilen yöneticileri, kimliğini gizleyebilmek ve kendi güvenliğini koruyabilmesi için Nazi Partisine üye olmasını savununca partiye üye olmuştur.

Savaş yılları

1940 yılından itibaren Nazilere karşı direnen Harro Schulze-Boysen ve çevresiyle işbirliği yapar. 1941 yılından itibaren Nazilere karşı SSCB Elçiliğine istihbarat sağlar. Faaliyetleri 7 Eylül 1942 tarihinde yakalanmasıyla sona ermiş ve çıkartıldığı mahkemede suçlu bulunduktan sonra 22 Aralık 1942 tarihinde idam edilmiştir.

Geleneği

Nazilere karşı direniş faaliyetleri, hem Demokratik Almanya Cumhuriyeti hem de Almanya Federal Cumhuriyeti tarafından övgüyle karşılanmıştır. Geleneği ve ismi bugün Almanya'da pek çok kentte sürdürülmektedir.

Kaynakça

  1. ^ German Resistance Memorial sitesinden (İngilizce) 10 Haziran 2022 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir federasyon (1922–1991)

Sovyetler Birliği, resmî adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (Rusça:

<span class="mw-page-title-main">Konrad Adenauer</span> Almanya Federal Cumhuriyetinin ilk şansölyesi (1949–1963)

Konrad Hermann Josef Adenauer, Alman devlet adamı, şansölye.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Almanya</span> 1949dan 1990a dek varlığını sürdürmüş sosyalist Alman devleti

Doğu Almanya veya resmî adıyla Demokratik Alman Cumhuriyeti, günümüzdeki Almanya'nın doğu kısmında bulunmuş, 1949 ile 1990 yılları arasında var olmuş sosyalist cumhuriyet. ADC; 1945'te II. Dünya Savaşı'nın Nazilerin yenilgisiyle son bulması ve Almanya'nın işgal bölgelerine ayrılmasının ardından 1949'da Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin Sovyet işgal bölgesindeki topraklarda sosyalist bir devlet kurmasıyla ortaya çıkmış ve 1989 sonbaharında gerçekleşen Barışçıl Devrim ile Batı Almanya'yla yeniden birleşmesine kadar varlığını sürdürmüştür. Devletin resmî ideolojisi, Marksizm-Leninizm idi. Hükûmetin anlatısı ise Doğu Almanya'yı "işçi ve köylülerin sosyalist devleti" ve "barış Almanyası" olarak tanımlıyor, ülkenin savaşın ve faşizmin kökünü kazıdığını öne sürüyordu; öyle ki, antifaşizm ülkede bir devlet doktriniydi. Diğer sosyalist Doğu Bloku ülkeleri gibi, Doğu Almanya ve hükûmeti de 40 yıl kadar süren varlığı boyunca Sovyetler Birliği ile yakın ilişkiler ve karşılıklı etki içerisindeydi ve Varşova Paktı'nın bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi</span> Almanyada 1920 ila 1945 arasında var olmuş aşırı sağ siyasi parti

Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi veya yaygın kısa adıyla Nazi Partisi, Weimar Cumhuriyeti döneminde kurulmuş ve Weimar Cumhuriyeti'ni Nazi Almanyası'na dönüştürüp 1933-1945 yılları arasında yönetmiş olan bir Alman siyasi partisidir. Yirminci yüzyılın ilk yarısında Alman siyasetinde önemli bir yere sahip olmuş partinin programı ve ideolojisi olan nasyonal sosyalizm, radikal antisemitizm ile birlikte etnik milliyetçiliğe dayanan antiliberal ve antikomünist bir görüşteydi. 1921 senesinden itibaren parti başkanlığını sürdürmüş Adolf Hitler'in 1933 senesinde şansölye olmasının ardından 1945 senesine kadar nasyonal sosyalizm döneminde Almanya'nın tek yasal partisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Almanya</span> Almanya Federal Cumhuriyeti (1949–1990)

Batı Almanya, Federal Almanya ya da resmî adıyla Almanya Federal Cumhuriyeti, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Fransa kontrolü altındaki bölgede kurulmuş devlet. "Batı Almanya", 15. yüzyıldan beridir Almanya diye adlandırılan ülkenin, II. Dünya Savaşı'ndan sonra politik ve coğrafi olarak ikiye ayrılması sonucu oluşmuştur ve bu ad, 1949'dan 1990'a kadar ABD ve Birleşik Krallık'ın sebebiyet verdiği politik arenada kullanılan bir ad olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vyaçeslav Molotov</span> Sovyet siyasetçi

Vyaçeslav Mihayloviç Molotov (Rusça: Вячеслав Михайлович Молотов, II. Dünya Savaşı sırasında Stalin ile birlikte görev yapmış Sovyetler Birliği dışişleri bakanı. Alman Dışişleri Bakanı Ribbentrop ile Molotov Ribbentrop Paktı'nı imzaladı. 1920'lerde Stalin ile beraber hızla yükseldi ve 1950'lerde Nikita Kruşçev'in yükselişiyle siyasetten çekilmek zorunda kaldı.

Belçika Komünist Partisi 1921-1989 yılları arasında Belçika'da faaliyet göstermiş komünist siyasi parti. Partinin gençlik kolu Belçika Komünist Gençliği ve yayın organları Fransızca yayınlanan Le Drapeau Rogue ve Felemenkçe yayınlanan De Roode Vaandı.

<span class="mw-page-title-main">Richard Sorge</span> japon jet

Richard Sorge, II. Dünya Savaşı'ndan önce Japonya’da görev yapan, Sovyetler Birliği'nin casusu. Casuslar içerisinde en başarılıları arasında gösterilir. Casus kod adı Ramsay’dır. Almanya’da ve Japonya’da gazeteci olarak çalışmıştır. 1941'de Tokyo'da yakalanan Sorge, 1944'teki idamına kadar SSCB ile olan bağlantısını reddetse de SSCB ancak 1964 yılında Sorge'u kahraman olarak tanımıştır.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Konstantin von Neurath</span>

Konstantin Freiherr von Neurath, Alman diplomat, SS-Obergruppenführer ve Weimar Cumhuriyeti ile Nazi Almanyası'nın Dışişleri Bakanı (1932–38).

<span class="mw-page-title-main">Henk Sneevliet</span> Hollandalı siyasetçi

Hendricus Josephus Franciscus Marie Sneevliet, Henk Sneevliet olarak veya takma adı olan Maring olarak bilinir Hollandalı komünist, hem Hollanda hem de Hollanda sömürgesi olan Doğu Hint Adalarında aktif faaliyet göstermiştir. II. Dünya Savaşı sırasında ülkesi Nazi Almanyası tarafından işgal edildiğinde komünist direniş hareketinde yer almış ve 1942 yılında Almanlar tarafından idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Komünist Partisi</span>

Hollanda Komünist Partisi Hollanda’da faaliyet gösteren komünist bir siyasi partiydi.

<span class="mw-page-title-main">Sicherheitsdienst</span>

Sicherheitsdienst, Nazi Partisi ve SS'in, ayrıca RSHA'nın bir alt teşkilatı.

<span class="mw-page-title-main">Reinhard Gehlen</span>

Reinhard Gehlen, Alman asker ve casus.

Rudolf Rößler, Protestan inancına sahip Alman vatandaşı ve Nazi karşıtı. İki dünya savaşı arası dönemde tiyatro alanına ilgi gösteren, kültür sanat haberleri yazan bir gazeteciydi. Nazilerin iktidara gelmesinin ardından 1933 yılında mülteci olarak İsviçre'ye geçmiş ve Luzern'de sürgünde bulunan yazarların kitaplarını basan Vita Nova adlı bir yayınevi kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Armia Krajowa</span> 2.Dünya Savaşı sırasında Alman işgalindeki Polonyadaki direniş hareketi

Armia Krajowa, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın işgali altındaki Polonya’da bir direniş hareketi. 1942 yılı Şubat ayında Związek Walki Zbrojnej adıyla kuruldu. İki yıl içinde çoğu direniş grubunu kapsayacak şekilde genişledi. Polonya Sürgün Hükûmetine bağlıydı ve bu hükûmetin silahlı kuvvetine evrildi. 1944 yılında bünyesinde 200 ila 600 bin kişinin bulunduğu öne sürülür. Yugoslav Partizanları ve Sovyet partizanlarının ardından Avrupa’daki savaş sırasında en büyük üçüncü direniş örgütüydü. Örgütün varlığına, 20 Ocak 1945 tarihinden itibaren işgal altındaki Polonya topraklarının ilerleyen Kızıl Ordu tarafından ele geçirilmesi üzerine son verilir.

Ruzi Nazar (1917-2015), Özbek asıllı ABD vatandaşı, CIA ajanı. Hayatının büyük kısmını CIA ajanı olarak SSCB'ye karşı mücadeleye adadı. Rus Devrimi sırasında Sovyet Orta Asya'sında dünyaya geldi. Hayatının çoğu, doğduğu yerlerden uzakta geçirdi. II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nda, sonrasında da ABD ve Türkiye'de yaşadı. 1950'li yılların başından itibaren CIA görevlisi olarak çalıştı. Görev süresinin 11 yılı ABD'nin Ankara'daki Büyükelçiliği'nde, sonraki 10 yılı da Bonn'da geçti. 1979'da Tahran'da, 1980'li yılların başında da Afganistan'da ABD adına gizli görevlerde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de antikomünizm</span>

Türkiye'de antikomünizm, kapitalist görüşlere karşı olan ve aksinin gerçekleşebileceğini öneren komünizm düşüncesine karşı olarak komünist sistem ve görüşlerin Türkiye'de yayılımını engelleme çalışmalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Libertas Schulze-Boysen</span>

Libertas "Libs" Schulze-Boysen, doğum ismi Libertas Viktoria Haas-Heye, Alman aristokrat ve Nazilere karşı direniş savaşçısıydı. Schulze-Boysen, başlangıçta 1930'ların başından 1940'a, bir basın görevlisi ve daha sonra bir yazar ve gazeteci olarak edebi bir kariyer inşa etmeye çalıştı. Ailesi rejimin en üst kademeleriyle yakın bağları olduğu için başlangıçta Nazilere sempati duyan Luftwaffe subayı Harro Schulze-Boysen ile tanışıp evlendikten sonra fikrini değiştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Georges</span> Fransız direnişçi (1919 – 1944)

Pierre Georges veya Albay Fabien Fransız Komünist Partisi üyesi Fransız direnişçi. II. Dünya Savaşı'daki Fransa Muharebesi'nin ardından ülkeyi işgal eden Nazilere karşı ilk silahlı direnişi başlatan ve Paris'in Kurtuluşu'nda önemli rol oynayan kişi olarak bilinir. Ölümünün ardından ülkesi için hayatını verenlerin eklendiği Morts pour la France listesine eklenerek onurlandırılmıştır.