İçeriğe atla

Arviat

İki Arviat Kilisesi
Tütün saran Kivallirmiut yaşlısı, Arviat (ᐊᕐᕕᐊᑦ)

Arviat ya da 1 Haziran 1989 öncesinde Eskimo Point (Doğu Kanada İnuitçesi ᐊᕐᕕᐊᑦ Arviat «Grönland balinası anlamındaki arviq kelimesinin çoğulu» ; İngilizce Arviat), Kanada'nın Nunavut bölgesinin Kitikmeot Bölgesi'nde Hudson Körfezi'nin su yolunun kıyısında kurulu mezra. Tarihteki adları içinde Tikirajualaaq («a little long point») ve Ittaliurvik («a place where the people make tents») görülür.[1] Yöre Kivalliq-Aivilik İnuitçesi lehçesini konuşan Kanada İnuitlerinin toprağıdır. 2011 sayımına göre nüfusu alanda 2.318,[2] merkezde 1.810[3] kişidir.

Yerli halk

Esas yerli halkı Paallirmiut olsa da, günümüzde Arviat ahalisini (Arviammiut) Paallirmiutlardan başka, içbölgeden tehcir edilen Ahiarmiut ile birazcık da kuzeydeki kıyı bölgelerinden gelen Aivilingmiut İnuitleri oluşturur.[4]

Ticaret

Hudson's Bay Company ağaç çizgisinin kuzeyinde Kutup tilkisi kürk ticareti için 1922 yılında Cape Eskimo ya da Tikkerarualuk – (“the long, tiny finger”) denen bölgede bir ticaret karakolu kurar. Burası Paallirmiutların önemli yazlama yeridir.[4]

Misyonerlik

1924 yılında Roma Katolik Kilisesi, 1926'da da Anglikan misyonu gelmiş ve her ikisinin rekabetine sahne olmuştur.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Arviat, Nunavut". nu.ca. 2 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2008. 
  2. ^ "2011 census". 17 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2012. 
  3. ^ "Population Centre". Statistics Canada. 2011. 17 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2012. 
  4. ^ a b c NTI IIBA for Conservation Areas, Cultural Heritage and Interpretative Materials Study, Phase I: Cultural Heritage Resources Report, Area: McConnell River Migratory Bird Sanctuary 3 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Prepared for Nunavut Tunngavik Inc., 1 May 2011

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nunavut</span> Kanadada bir bölge

Nunavut, Kanada'nın Kuzey Kanada denen en kuzeyinde İnuitlerce meskun olan en yeni bölgesi. Gerçek sınırları 1993 yılında çizilmesine rağmen, resmî olarak 1 Nisan 1999 tarihinde Nunavut Yasası ve Nunavut Land Claims Agreement Yasası gereği Kuzeybatı Toprakları'ndan ayrılarak kurulmuştur. Dünya'nın en kuzey kalıcı yerleşim yeri olan Alert, Nunavut burada bulunur.

<span class="mw-page-title-main">İnuit halkları</span> “İNUİT" bir halk topluluğunun ismi

İnuit halkları, Arktik bölgede, Alaska, Kanada ve Grönland'da yaşayan Eskimoların ayrıldığı iki ana koldan biri. Diğer kol Yupik halklarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo - Aleut dilleri</span>

Eskimo - Aleut dil ailesi, Grönland, Kanada, Alaska ve Sibirya'nın belli bölgelerinde konuşulan dillerdir. Eskimo - Aleut halklarının ana dilleridir.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo halkları</span> Eski bir kuzey dünya topluluğu

Eskimolar ya da İnuit ve Yupikler, Arktik bölgedeki dört ülkeye dağılmış olarak, Doğu Sibirya, Alaska, Kanada ve Grönland'da yaşayan ve Eskimo - Aleut dillerini konuşan Eskimo - Aleut halklarının en büyük grubunu oluşturan avcı ve toplayıcı halk.

<span class="mw-page-title-main">İnuitler</span> Halk

İnuitler ya da Kanada İnuitleri, Kanada'nın Kuzey Kanada denen bölümünde yaşayan İnuit kolundan Eskimo halklarının ortak adı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 30.500 kişilik nüfustan 24.500 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Batı Kanada İnuitleri</span>

Batı Kanada İnuitleri, Kanada'da Kuzeybatı Toprakları'nda ve birazı da Yukon'da yaşayan İnuitlerin bir kolu.

<span class="mw-page-title-main">Batı Kanada İnuitçesi</span>

Batı Kanada İnuitçesi, Kanada'da Batı Kanada İnuitleri tarafından konuşulan İnuit dilleri kolundan bir Eskimo dili.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kanada İnuitçesi</span>

Doğu Kanada İnuitçesi, Kanada'da Doğu Kanada İnuitleri tarafından konuşulan İnuit dilleri kolundan bir Eskimo dili.

<span class="mw-page-title-main">İglulik</span>

İglulik, Iglulik ya da İgloolik, Igloolik, Kanada'ya bağlı Nunavut bölgesinin Qikiqtaaluk Bölgesinde İnuit köyü. Kanada'nın ulusal tarih sitlerinden biridir. Ulaşım için İglulik Havaalanı kullanılır.

Utkuhiksalik İnuitçesi, Kanada'da Nunavut bölgesinde Batı Kanada İnuitlerinden Utkuhiksalik İnuitleri tarafından konuşulan Batı Kanada İnuitçesinin Natsilik İnuitçesi lehçesinin bir alt lehçesidir ve İnuit hece yazısı ile yazılmaktadır. Eskiden Nunavut'taki Utkuhiksalik bölgesinde konuşulurken, şimdi Kanada anakarasındaki Uqsuqtuuq ve Qamani'tuaq yörelerinde konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aivilik İnuitleri</span>

Aivilik İnuitleri ya da Aivilingmiutlar, Kanada'nın Nunavut bölgesinde anakaranın doğu kıyılarında ve Southampton Adasının kuzey yarısında yaşayan Kanada İnuitlerinden Eskimo halkı. Doğu Kanada İnuitçesi içinde sınıflandırılan dilleri Aivilik İnuitçesi (Aivilingmiutut) olup Kivalliq-Aivilik üst grubunda ele alınır. İglulik İnuitleri kültür grubunda yer alırlar; fakat, dilce en yakın akrabaları olan Kivalliq İnuitleri bu grupta değil Rengeyiği İnuitleri kültür grubundandır.

<span class="mw-page-title-main">Kivalliq İnuitçesi</span>

Kivalliq İnuitçesi, Kanada Nunavut'ta Kivalliq Bölgesinde yaşayan Kivalliq İnuitleri tarafından konuşulan Doğu Kanada İnuitçesi içinde Kivalliq-Aivilik grubunun lehçesi. Batı Kanada İnuitçesine yakınlaşan yönleri bulunur ve bazen onun lehçesi olarak da sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Kivalliq İnuitleri</span>

Kivalliq İnuitleri ya da Kivallirmiutlar, Kanada'nın Nunavut bölgesinde anakaranın doğu kıyılarında, Hudson Körfezinin batısında yaşayan Kanada İnuitlerinden Eskimo halkı. Doğu Kanada İnuitçesi içinde sınıflandırılan dilleri Kivalliq İnuitçesi (Kivallirmiutun) olup Kivalliq-Aivilik üst grubunda ele alınır. Rengeyiği İnuitleri kültür grubunda yer alırlar; fakat, dilce en yakın akrabaları olan Aivilik İnuitleri bu grupta değil İglulik İnuitleri kültür grubundandır.

<span class="mw-page-title-main">Nunavut İnuitleri</span>

Nunavut İnuitleri, Kanada'nın Nunavut özerk bölgesinde yaşayan İnuitleri topluca nitelemek için kullanılan ad. Dil temelli sınıflandırmaya göre Nunavut'un asıl ahalisi Doğu Kanada İnuitleri ile esas olarak Kuzeybatı Topraklarının ahalisi olan Batı Kanada İnuitleri olmak üzere iki ana grup olarak ele alınır. Her iki grubun dili de, Doğu Kanada İnuitçesi Inuktitut, Batı Kanada İnuitçesi ise Inuinnaqtun adı altında Nunavut'un resmi dilleridir.

<span class="mw-page-title-main">İnuinnaq İnuitçesi</span>

İnuinnaq İnuitçesi ya da İnuinnait İnuitçesi, Kanada'da Kuzeybatı Toprakları ile Nunavut özerk bölgesinde yaşayan Batı Kanada İnuitlerinden İnuinnait İnuitleri tarafından konuşulan Batı Kanada İnuitçesinin bir lehçesidir ve Kuzeybatı Topraklarında Latin alfabesi ile Nunavut'ta İnuit hece yazısı ile yazılmaktadır. Kuzeybatı Topraklarının 11 resmî dilinden ve Nunavut'ta ise 4 resmî dilden biridir.

Kangiryuarmiut İnuitçesi, Kanada'da Kuzeybatı Toprakları bölgesinde Ulukhaktok yöresinde Batı Kanada İnuitlerinden İnuinnait İnuitlerinin kabilesi Kangiryuarmiutlar tarafından konuşulan Batı Kanada İnuitçesinin İnuinnaq İnuitçesi lehçesinin bir alt lehçesidir ve Kuzeybatı Topraklarında Inuinnaqtun adı altında resmi dillerden biridir.

Ahiarmiutlar ya da İhalmiutlar, Kanada'nın Nunavut bölgesinde Hudson Körfezi'nin batı içbölgelerinde Kazan Nehri Ennadai Gölü, Küçük Dubawnt Gölü kıyılarında ve Thlewiaza (Aglirnaqtuq) nehrinin kuzeyinde yaşayan Kanada İnuitlerinin denizcil olmayan Kivalliq İnuitleri grubundan Eskimo halkı. Diğer Kivalliq İnuitleri gibi bunlar da Rengeyiği İnuitleri kültür grubunda yer alan rengeyiği avlayarak geçimlerini sağlayan avcı ve toplayıcı halktır. Sözlü tarihlerine göre 1886 yılındaki nüfusları tahmini 7.000 kişi iken sonraki yıllarda sayıları büyük ölçüde azalarak, 1920 yılında 450 kişi, 1947-48 yılında 40 kişi, 1950 yılına gelindiğinde ise yalnızca 30 kişi kalmışlardır. Günümüzde büyük ölçüde Arviat adlı mezrada yaşamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Rengeyiği İnuitleri</span>

Rengeyiği İnuitleri ya da Rengeyiği Eskimoları, Kanada anakarasının doğu kıyılarında, Hudson Körfezinin batısında Nunavut bölgesinin Kivalliq Bölgesi denen kısmında yaşayan Kanada İnuitlerinden Eskimo halkı ve Kivalliq İnuitleri ile Utkuhiksalik İnuitlerinin oluşturduğu kültür grubu. Merkezi Kanada İnuitleri üst kültür grubunda ele alınırlar. Batı Kanada İnuitçesi içindeki Utkuhiksalik İnuitçesi lehçesini konuşanlar hariç diğerleri Doğu Kanada İnuitçesi içinde sınıflandırılan Kivalliq İnuitçesi konuşurlar. Adları tuktu dedikleri çorak rengeyiği alt türünden rengeyiği avcılığı yapmalarından ileri gelir. "Caribou Eskimo" adını ilk kez Danimarkalı Kutup kâşifi ve antropolog Knud Rasmussen beşinci Thule keşif gezisinde (1921-24) kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kazan Nehri</span>

Kazan Nehri, Kanada'nın Nunavut topraklarında 1.000 km uzunluğunda olan nehir. Kuzey Saskatchewan'dan gelen nehir, Hudson Körfezi'ne dökülür. Fiziki coğrafya olarak Kazan Bölgesi'nde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Merkezî Kanada İnuitleri</span>

Merkezi Kanada İnuitleri ya da Merkezî İnuitler veya Merkezi Eskimolar, Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları ile Nunavut topraklarında yaşayan Kanada İnuitlerinden Eskimo kültür grubu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.