Artvinuri - Turkipedia

Artvinuri (Gürcüce: ართვინური) tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını Artvin'den alan bu tür, başka yerlere Artvin bölgesinden yayılmıştır.^[1]

Gürcü araştırmacı M. Ğlonti'nin 1960 yılında yayımlanan kitabında saydığı Gürcü zeytin cinslerinden biri Artvinuri'dir.^[1] Artvin vilayeti üzerine çalışmasıyla tanınan Muvaddid Zeki 1927 yılında Artvin bölgesinde yetişen zeytin çeşitleri olarak Gorvala, Butko ("Putko"), Tbilisuri ("Tiflis") ve Oturi'yi ("Otur") saymış, ancak Artvinuri'den söz etmemiştir.^[2]

Artvinuri zeytin ağacının gövdesi dar bir piramidi andırır. Meyvesinden asıl olarak zeytinyağı elde edilir. Bununla birlikte konservesi de yapılır. Meyvesi oval biçime sahiptir. Olgunlaşan meyvesi koyu mor bir renk alır. Orta büyüklükteki tanesinin uzunluğu 2,1 santimetre, çapı 1,9 santimetre ve ağırlığı 4 gramdır. Çekirdeği irice olur. Uzunluğu 1,3 santimetre, ağırlığı 0,37 gramdır. Çekirdeği yuvarlağa yakın oval formadadır. Kuru etli kısmı yüzde 57 oranında yağ içerir.^[1]

Ayrıca bakınız

Gürcistan'da zeytin cinsleri

Kaynakça

^ ^a ^b ^c M. Ğlonti, Zeytin (ზეთისხილი), Tiflis, 1960, s. 33.
^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 30". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2021.

İlgili Araştırma Makaleleri

Tepeköy, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

Karşıköy, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

Fıstıklı, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür.

Ortaköy, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

Salkımlı, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

Adagül, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

Akpınar, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

Taraklı, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür. Eski adı Trapeni'dir.

İmerhev ya da İmerhevi, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesi sınırları içinde kalan bölge. Adı Gürcüce İmerhevi'den gelir. İmerhevi adı Gürcistan'da bugün de birkaç yerin adıdır.

Lomaşeni, Artvin ilinin merkez ilçesinin sınırları içinde bir yerleşimdir. Günümüzde "Bahçeciler" adıyla Seyitler köyünün bir mahallesi olan Lomaşeni, eskiden bağlarıyla ünlüydü. Tarihsel Gürcü coğrafyasında yetişen Lomaşenisi adlı zeytin türü adını bu köyden alır.

Butko, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Artvin ilinde günümüzde de yetiştirilmektedir. Bir Gürcü asma cinsi de Butko adını taşımaktadır.

Gürcistan'da zeytin cinsleri, tarihsel Gürcistan sınırları içinde yetişen zeytin cinslerini ifade eder. 1960 yılında yayımlanan bir kaynakta altmıştan fazla zeytin türü tanımlanmıştır. Gürcü zeytin cinslerinin çoğunun kökeni Artvin bölgesine dayanır. Gürcü coğrafyasının diğer bölgelerine de eski çağlarda buradan yayılmıştır.

Gorvala, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Bu coğrafyanın bir parçası olan Tao-Klarceti bölgesinde "Gorvala" veya "Gorvela" olarak bilinir.

Tolgomuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Salkımlı köyünün eski adı olan Tolgomi'den alır ve bu türün bu civarda yetiştiği anlaşılmaktadır.

Lomaşenisi tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, bugün Artvin ilinin merkez ilçesi sınırları içinde kalan Lomaşeni köyünden alır ve bu türün bu civarda yetiştiği anlaşılmaktadır. Lomaşeni günümüzde Bahçeciler adıyla Seyitler köyünün bir mahallesidir.

Najvinuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Fıstıklı köyünün eski adı olan Najvia'dan alır.

Tasiuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Artvin bölgesine özgü bir zeytin türüdür ve başka bölgelere buradan yayılmıştır. Artvin bölgesinde bir zeytin cinsine verilen "Sati" adı, Tasiuri kelimesinin kökü olan "Tasi"den metatez yoluyla değişime uğramış olabilir.

Oturi, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Gürcü zeytin türleri arasında en iri taneli zeytin olarak bilinir. Gürcistan'da en yaygın türlerden biriydi.

Tbilisuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, Gürcistan'ın başkentinin Gürcüce adı olan Tbilisi'den alır.

Lomaşeni Bağları, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesinde kalan Lomaşeni köyünde ünlü bağlardı. Bu bölgede günümüze adı ulaşan diğer iki önemli bağ ve bahçe, Gverda Bağları ile Goraşeti Bağları'dır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.