İçeriğe atla

Artuklu, Mardin

Artuklu
İlçe
Artuklu
Mardin'in ilçeleri
Mardin'in ilçeleri
ÜlkeTürkiye Türkiye
BölgeGüneydoğu Anadolu
İlMardin
İdare
 • KaymakamMuhammet Öztabak
 • Belediye BaşkanıMehmet Ali Amak (DEM Parti)
Nüfus
 (2022)
 • Kent
189.769
Zaman dilimiUTC+03.00 (UDAS)
Alan kodu482

Artuklu, Türkiye'nin Mardin ilinin bir ilçesi. 12 Kasım 2012'de TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile Mardin merkez ilçesinin kaldırılması sonucu ilçe olmuştur.[1] İlçede farklı dinî inanışlar paralelinde, sanatsal ve tarihi değeri olan cami, türbe, kilise, manastır ve benzeri dini eserler bulunmaktadır.

Tarihçe

Fırat ve Dicle nehirleri arasında Mezopotamya bölgesinde, tarih boyunca pek çok medeniyet yerleşmiştir. Bir dağın tepesinde kurulmuş olan Artuklu, Yukarı Mezopotamya'nın en eski yerleşim yerlerinden biridir.

M.Ö.4500' den başlayarak Arami Süryani Arami/Süryani Subartu, Sümer, Akad, Babil, Mitanniler, Asur, Pers, Bizans, Araplar, Selçuklu, Artuklu, Osmanlı hakimiyetine girmiştir.

Coğrafya

Artuklu, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Yukarı Mezopotamya havzasında bulunmaktadır. Mardin dağlarının, Mazıdağı, Derik, Midyat, Savur ve Nusaybin yörelerine sokulan yüksek kesimlerinde, Meşe ağaçlarından oluşan topluluklara rastlanır. İklim olarak Akdeniz iklimi ile karasal iklimin ortak özelliklerine sahiptir. Yazları çok sıcak ve kurak, kışları ise yağışlı ve soğuktur.

Nüfus

Artuklu'da Türkler, Araplar, Kürtler, Süryaniler ve Ermeniler gibi etnik gruplar yaşarlar.[2][3]

Yıl Toplam
2013[4]148.066
2014[5]151.356
2015[6]156.660
2016[6]163.725
2017[6]168.600
2018[6]174.731
2019[6]178.154
2020[6]182.400
2021[6]186.622
2022[6]189.769


Yerel yönetim

31 Mart 2019 Yerel Seçimler sonucu belediye başkanlığına Abdulkadir Tutaşi seçilmiştir.

Belediye başkanları
Geçerli oy Seçilen başkan
Adı Partisi Aldığı oy Oranı
79.398 Abdulkadir Tutaşi AK Parti42.464 %53,48
69.273 Emin Irmak BDP25.669 %35.6

Mimari

Evler

İlçenin kesme taş işçiliğiyle yapılan evleri dikkat çekmektedir. Süryani ve Arap mimarisinin tipik örnekleri olan bu evler ve İslam mimarisinin oluşturduğu cami ve medreseler bir açık hava müzesi görünümündedir.

Mardin Kalesi

Ana madde: Mardin Kalesi

İlçeye hakim bir tepede etkileyici Mardin Kalesi bulunur. Evliya Çelebi, yazdığı seyahatnamede[7] kaleyi ve ele geçirilmesinin zorluğunu şöyle tarif eder:

“ Hendeği olmayan kalenin etrafı cehennem çukurunu hatırlatan derinlikte tıraşlanıp parlatılmış kayalardır. Birçok mağaraları, karanlık pusu yerleri, on sene kuşatmaya yetecek su sarnıçları vardır. Yalçınlardan inen yağmurun bir damlası heba edilmeyip kaya yollarından sarnıçlarına gider.„

Resimler

  • Mardin Evleri
    Mardin Evleri
  • Mardin Ulu Camii
    Mardin Ulu Camii
  • Tarihi Konak
    Tarihi Konak
  • Çarşı
    Çarşı
  • Dar Sokaklar
    Dar Sokaklar
  • Eski ve Yeni
    Eski ve Yeni

Kardeş şehirler

Türkiye Konak, İzmir (2015)[8]

Türkiye Kayseri (2019)[9]

Türkiye Adıyaman (2023)[10]

Kaynakça

  1. ^ "Kanun No. 6360". 16 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2014. 
  2. ^ "Mardin Looklex Encyclopedia". 26 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2009. 
  3. ^ Deyrulzafaran Manastırı.[]
  4. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  5. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  6. ^ a b c d e f g h
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Artuklu Nüfusu - Mardin". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Mardin Artuklu Nüfusu". nufusune.com. 
  7. ^ Evliya Çelebi Seyahatnamesi, 4. Cilt, İkdam Matbaası, 1314, s.57-60.
  8. ^ "Kardeş şehirler/Yurt dışı". konak.bel.tr. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023. 
  9. ^ "Kayseri Büyükşehir Belediyesi ile Artuklu Belediyesi kardeş şehir oldu". 4 Aralık 2019. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023. 
  10. ^ "Artuklu Belediyesi Adıyaman Belediyesini kardeş belediye ilan etti". 7 Nisan 2023. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bornova</span> İzmirin ilçesi

Bornova, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin doğusunda Kemalpaşa, güneyinde Buca, batısında Konak ve Bayraklı, kuzeybatısında Karşıyaka ve Menemen ilçeleri, kuzeyinde Manisa ili bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mardin</span> Mardin ilinin merkezi olan şehir

Mardin, Türkiye'nin Mardin ilinin merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Adıyaman</span> Adıyaman ilinin merkezi olan şehir

Adıyaman, Adıyaman ilinin merkezi olan şehirdir. Kuzeyden Çelikhan, doğudan Kâhta, güneydoğudan Samsat ve Atatürk Baraj Gölü ile, güneyden Fırat nehri ve batıdan Besni ve Tut ilçeleri ile çevrilidir. Önceleri şehir merkezindeki kale etrafında konumlanan yerleşim, il merkezi olduğu 1954 yılından itibaren genişlemiş ve büyümüştür.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbakır</span> Diyarbakır ilinin merkezi olan şehir

Diyarbakır, Türkiye'nin Diyarbakır ilinin merkezi olan şehirdir. Üzerinde tarihî Diyarbakır Kalesi'nin bulunduğu Dicle Nehri kıyısında yüksek bir plato çevresinde yer alan şehir, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin yüzölçümü bakımından Şanlıurfa'dan sonraki ikinci büyük şehridir. Yaklaşık 1,8 milyon nüfusuyla da ülkenin en kalabalık 12. şehridir. Karasal iklimin hâkim olduğu şehirde yazlar son derece sıcak ve kurak geçerken, kışlar ise soğuk, sert ve yağışlı geçer. Diyarbakır, yaklaşık 12.000 yıllık tarihî bir geçmişe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Antakya</span> Hatayın ilçesi

Antakya, Hatay ilinin nüfus bakımından en büyük ilçesidir ve merkezidir. Yeni düzenlemeyle birlikte Antakya ve Defne Belediyesi olarak ayrılmıştır. Ortasından Asi Nehri geçmektedir. Hristiyanlığın önemli mukaddes mekânlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Süryanice</span> modern Aramicenin batı lehçesi

Süryanice, ayrıca Sürya-Aramice veya Klâsik Süryanice, Afroasya dil ailesinin Kuzeybatı Semitik dillerinde bulunan ve Arami alfabesinin bir türevi olan Süryani alfabesi ile yazılan bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Midyat</span> Mardin şehrinin bir ilçesi

Midyat, Mardin ilinin bir ilçesidir. Midyat, dinlerin ve dillerin buluşma noktasıdır. MÖ 9. yüzyıl Asur tabletlerinde Matiate olarak tanımlanır. "Matiate", Aramice/Süryani bir isimdir ve "mahallesim", "vatanım", demektir. Asur kralı II. Asur Nasırpal Tur Abidin'in Aramileri talan ettikten sonra, bu savaşın tarihi tablalar yazılmıştır. Midyat'taki ilk Süryani Hristiyanlar da mağaralarda yaşardı. Midyat tarih boyunca birçok kere kuşatılıp talan edilmiştir. Son olarak I. Dünya Savaşı'nın karanlık günlerinde, "Ferman" yılında, kasaba sakinlerinin üçte ikisi yaşamını kaybetmiştir. Ancak 1930 yılından sonra kasaba yeniden canlanmış: Kiliseler, evler ve bazı mekanlar onarılmıştır. Ondan sonra yerleşim düzeni zamanla oturmaya başlamıştır. Bazı film ve diziler Midyat'ta çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Efeler</span> Aydın ilinin merkez ilçesi

Efeler, Aydın ilinin en büyük ve merkez olarak kabul edilen ilçesidir. 12 Kasım 2012'de TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile Aydın merkez ilçesinin kaldırılması sonucu kurulmuştur. İlçede Atatürk Kent Meydanı ve Aydın Büyükşehir Belediye binası bulunur. Ayrıca Forum Aydın ve Kipa AVM olmak üzere iki tane alışveriş merkezi yer alır. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi'nin merkez kampüsü bu ilçede bulunmaktadır.

Aramiler, MÖ 11. yüzyıl ve MÖ 8. yüzyıl arasında Kuzey Suriye, Mezopotamya, Doğu Akdeniz kıyıları ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaşamış, bölgede bazı devletler ve şehirler kurmuş halk.

<span class="mw-page-title-main">Bitlis</span> Bitlis ilinin merkezi olan şehir

Bitlis, Bitlis ilinin merkezi olan şehirdir. Merkez ilçeye bağlı üç bucak vardır. Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Bitlis'i, güneyden Siirt, batıdan Muş, kuzeyden Ağrı illeri ve doğudan Van Gölü çevreler. Bitlis, Kaleleri ve İslam eserleriyle önemli bir ildir. Bitlis merkez ilçe Sosyo-ekonomik gelişmişlik indeksinde Türkiye genelinde 359, il genelinde 1. sıradadır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıltepe</span> Mardinin ilçesi

Kızıltepe, Mardin ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gölova</span> Sivasın ilçesi

Gölova, Sivas'ın en doğusunda yer alan ilçesidir. Batısında Akıncılar ile komşu olan Gölova, kuzeyinde Giresun'un Şebinkarahisar ve Çamoluk ilçeleri, doğusunda ve güneyinde ise Erzincan'ın Refahiye ilçesi ile çevrilidir. 2022 nüfus istatistiklerine göre toplam nüfusu 3,246 olan ilçe, Doğanşar'ın ardından Sivas'ın en az nüfusa sahip ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Siverek</span> Şanlıurfanın ilçesi

Siverek Şanlıurfa'nın bir ilçesidir. 4.314 km²'lik yüzölçümü ile Türkiye'nin en büyük ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Taraklı</span> Sakaryanın ilçesi

Taraklı, Sakarya ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Süryaniler</span> Sami kökenli etnik grup

Süryaniler, Mezopotamyalı Sâmî kökenli bir etnik gruptur. Baskın bir diaspora nüfusuna sahip olan halk, ikamet ettikleri ülkelerdeki birincil dillerin yanı sıra Neo-Aramice veya Süryanice konuşur. Bazen kendilerini ''Asurlu", "Arami" veya "Keldânî" olarak isimlendirirler ve tarihleri Dünya'nın en eski medeniyetlerinden biri olarak görülen Asur İmparatorluğu'na ve Kuzey Levant'daki Aramilere dayanır. Süryaniler, İngilizcede de Asurlular ile aynı anlamı taşıyan kelimeyle ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Göllü, Artuklu</span>

Göllü, Mardin ilinin Artuklu ilçesine bağlı bir mahalledir. Köy Mardin' in güneyinde 8 kilometre uzaklıkta, Kızıltepe'nin doğsusunda yaklaşık 15 kilometre uzaklıkta Mezopotamya ovası üzerinde Mardin Merkeze bağlı bir mahalledir. Komşuları Ortaköy, Gökçe ve Aşağı Azıklı köyleri gibi tanıdık köylerdir.Son büyükşehir yapılanmasına göre mahalle olup merkez Artuklu İlçesine bağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gökçe, Artuklu</span> Mardinde bir mahalle

Gökçe, Mardin ilinin Artuklu ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Ortaköy, Artuklu</span>

Ortaköy, Mardin ilinin Artuklu ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Adıyaman'ın ilçeleri</span> Vikimedya liste maddesi

Adıyaman ilinde bulunan ilçeler şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">Mardin Büyükşehir Belediyesi</span>

Mardin Büyükşehir Belediyesi, Mardin'in büyükşehir sınırlarının içinde belediye işlerini yürüten kamu kuruluşudur. Mevcut belediye başkanı Ahmet Türk'tür. 6 Aralık 2012 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'a göre kurulmuş ve ilin bütün sınırları Mardin Büyükşehir Belediyesi sınırlarına dahil edilmiştir. Eski ismi Mardin merkez olan ilçenin yasadan sonra adı Artuklu olarak değiştirilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.