İçeriğe atla

Arthur Wightman

Arthur Wightman
DoğumArthur Strong Wightman
30 Mart 1922(1922-03-30)
Rochester, New York
Ölüm13 Ocak 2013 (90 yaşında)
Princeton, New York
MilliyetAmerikalı
Vatandaşlık ABD
Mezun olduğu okul(lar)Princeton Üniversitesi
ÖdüllerHeineman Ödülü (1969)
Henri Poincaré Ödülü (1997)
Kariyeri
DalıFizik
Çalıştığı kurumlarPrinceton Üniversitesi
Doktora
danışmanı		John Archibald Wheeler
Doktora öğrencileriEduard Prugovecki
Arthur Jaffe
Oscar E. Lanford III
Barry Simon
Alan Sokal
Rafael de la Llave
Stephen Fulling
Jerrold Marsden

Arthur Strong Wightman (30 Mart 1922 - 13 Ocak 2013), Amerikalı matematiksel fizikçi. Kuantum Alan Teorisi için aksiyomatik yaklaşımın kurucularından ve Wightman aksiyomlar kümesinin yaratıcısıdır.[1]

"Hidrojendeki Negatif Piyonların Emilimi ve Moderasyonu" doktora tezini John Archibald Wheeler yönetiminde vermiştir. 1964'te İngiiz fizikçi Ray Streater'la birlikte "PCT, Spin and statistics and all that"'i yazdılar, Kitabın ismi oldukça dikkat çekici bir şekilde konulmuştu. PCT'deki "P", bir kuantum alan teorisi birleşik simetrisi; "C", yükleme; "T", zaman anlamlarına gelmekteydi. "spin ve statistics" ile kuantum alan teorisinde tam parçacıkların Bose-Einstein istatistiğine, yarım parçacıkların Fermi-Dirac istatistiklerine göre hareket ettiği ispatına işaret edilmektedir. "Her Şey" ile de Sellar ve Yeltman tarafından yazılan "1066 and All That" tarihsel hiciv oyununa gönderme yapılmaktadır.[2]

Çalışmaları

  • Streater ve Arthur Wightman: PCT, Spin, Statistics and all that, Princeton University Press 2000 (1st edn., New York, Benjamin 1964)[3]
  • Arthur Wightman: Quantum field theory in terms of vacuum expectation values. In: Physical Review. vol. 101, 1956, p. 860
  • Arthur Wightman ve Lars Gårding: Fields as operator-valued distributions in relativistic quantum theory. In: Arkiv för Fysik. vol. 28, 1965, pp. 129–184
  • Arthur Wightman: What is the point of so-called "axiomatic field theory"?. In: Physics Today. September 1969
  • Arthur Wightman Introduction to some aspects of the relativistic dynamics of quantized fields, in Maurice Lévy (ed.) High energy electromagnetic interactions and field theory, Cargèse Summer School 1964, Gordon and Breach, New York 1967
  • Arthur Wightman: Should we believe in Quantum Field Theory?. In: Zichichi (ed.): The Whys of subnuclear physics. In: Ettore Majorana Course. vol. 19, 1975, p. 983
  • Arthur Wightman, Wick and Wigner: Intrinsic parity of elementary particles. In: Physical Review. vol. 88, 1952, p. 101
  • Arthur Wightman: Looking back at Quantum Field Theory. In: physica scripta. vol. 24, 1981, p. 813
  • Res Jost: To Arthur Wightman. In: Communications in mathematical physics. vol. 132, 1990, p. 1
  • Arthur Wightman:The theory of quantized fields in the 50s, in Brown, Dresden, Hoddeson (eds.) Pions to quarks: particle physics in the 50s, Cambridge University Press 1989

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Kelly, Morgan (30 Ocak 2013). "Princeton University - Esteemed Princeton mathematical physicist and mentor Arthur Wightman dies". Princeton.edu. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2013. 
  2. ^ Jaffe, Arthur; Simon, Barry. "Arthur Strong Wightman (1922–2013)". International Association of Mathematical Physics News Bulletin. 7 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2013. 
  3. ^ Ruelle, D. (1965). "Review: R. F. Streater and A. S. Wightman, PCT, Spin and statistics, and all that". Bull. Amer. Math. Soc. 71 (1). ss. 130-132. 30 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Richard Feynman</span> Amerikalı teorik fizikçi (1918 – 1988)

Richard Phillips Feynman, kuantum mekaniğinin ayrılmaz formülasyonu, kuantum elektrodinamiği teorisi, aşırı soğutulmuş sıvı helyumun süper-akışkan fiziği ve partonu önerdiği parçacık fiziğindeki çalışmaları ile 1965'te, Julian Schwinger ve Sin-Itiro Tomonaga ile birlikte Nobel Fizik Ödülü'ne layık görülmüş Amerikalı teorik fizikçidir.

Spin ya da dönü, temel parçacıklar ve dolayısıyla bileşik parçacıklar (hadronlar) ve atom çekirdeklerince taşınan korunan bir niceliktir.

<span class="mw-page-title-main">Behram Kurşunoğlu</span>

Behram Kurşunoğlu, Türk teorik fizikçi, eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Sicim teorisi</span> makro ve mikro kosmosun teorilerini birleştirmeye çalışan teori. (her şeyin teorisi)

Sicim teorisi, parçacık fiziğinde, kuantum mekaniği ile Einstein'in genel görelilik kuramını birleştiren bir teori. "Sicim" adı, klasik yaklaşımda "sıfır boyutlu noktalar" şeklinde tarif edilen atomaltı parçacıkların, aslında "bir boyutlu ve ipliksi varlıklar" olabileceği varsayımına dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Kuantum alan teorisi</span> hareketli parçacık sistemlerinin kuantizasyonuyla ilgilenen parçacık mekaniğiyle benzer olarak, alanların hareketli sistemlerine parçacık mekaniğinin uygulamasıdır

Kuantum Alan Teorisi (METATEORİ); Klasik Birleşik Alan (KAT) Teorilerini, Özel Görekliliği (SRT), Kuantum mekaniği (KM) teorilerini tek bir teorik çerçeve altında toplayan bir üst teoridir.

<span class="mw-page-title-main">Schrödinger'in kedisi</span> Avusturyalı fizikçi Erwin Schrödinger tarafından ortaya atılmış düşünce deneyi

Schrödinger'in kedisi, Avusturyalı fizikçi Erwin Schrödinger tarafından ortaya atılmış, kuantum fiziğiyle ilgili olan, hakkında çok tartışma yapılmış bir düşünce deneyidir. Genellikle kuantum mekaniği ve Kopenhag Yorumuyla ilgili bir paradoks olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kopenhag yorumu</span> fizikçi Niels Bohrun oluşturduğu kuantum mekaniği ile ilgili görüşler ve ilkeler dizisi

Kopenhag yorumu, genel olarak fizikçi Niels Bohr'un oluşturduğu kuantum mekaniği ile ilgili görüşler ve ilkeler dizisi. Makro ve mikro durumların ayrı fiziksel ilkelerle inceleneceğini belirtir. Fizikte gözlemin rolünü öne çıkarmasıyla bir devrim niteliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Temel parçacık</span> Başka parçacıklardan oluştuğu bilinmeyen parçacıklar.

Temel parçacıklar, bilinen hiçbir alt yapısı olmayan parçacıklardır. Bu parçacıklar evreni oluşturan maddelerin temel yapıtaşıdır. Standart Model'de kuarklar, leptonlar ve ayar bozonları temel taneciklerdir.

Fizikte ve matematik'te, Poincaré grubu,Henri Poincaré adına ithaf edilmiştir,Minkowski uzayzaman'ın izometri grubu'dur ."Uzay ve zaman"ı İlk kez Minkowski 1908'de derste kullanılmıştır.

Raymond Frederick "Ray" Streater, İngiliz fizikçi ve Uygulamalı matematik profesörü. Uzun yıllar Kin's College London'da çalıştıktan sonra emekli olmuştur. 1964'te Kuantum alan teorisi'nde Arthur Wightman ile birlikte yazdığı "PCT, Spin and Statistics and All That."' ile tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gian Carlo Wick</span> İtalyan fizikçi (1909-1992)

Gian Carlo Wick, İtalyan teorik fizikçi. Kuantum Alan Teorisi'ne önemli katkılarda bulundu. Wick rotasyonu, Wick daralması, Wick teoremi ve Wick ürünü önemli çalışmalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Bogolyubov</span> Sovyet matematikçi ve teorik fizikçi (1909-1992)

Nikolay Nikolayeviç Bogolyubov, kuantum alan teorisi, klasik ve kuantum istatistiksel mekanik ve dinamik sistemlerin teorisi alanlarında yaptığı önemli katkıları ile bilinen Sovyet matematikçi ve teorik fizikçi. 1992 Dirac Ödülü ve diğer birçok bilim ödülünün sahibidir.

Stephen Louis Adler, temel parçacıklar ve alan teorisi konusunda uzmanlaşmış Amerikalı fizikçidir.

Kuantum mekaniğinin tarihi modern fizik tarihinin önemli bir parçasıdır. Kuantum kimyası tarihi ile iç içe olan kuantum mekaniği tarihi özünde birkaç farklı bilimsel keşif ile başlar; 1838’de Michael Faraday tarafından elektron demetlerinin keşfi, Gustav Kirchhoff tarafından 1859-60 kışı siyah cisim ışıması problemi beyanı, Ludwig Boltzmann’ın 1877 yılındaki fiziksel bir sistemin enerji seviyelerinin ayrıklardan olabileceği önerisi, 1887 yılında Heinrich Hertz’in fotoelektrik etkiyi keşfetmesi ve Max Planck’ın 1900 yılında ileri sürdüğü, herhangi bir enerji yayan atomik sisteminin teorik olarak birkaç farklı “enerji elementi” ε (epsilon) ne bölünebilmesi, bu enerji elementlerinden her birinin frekansına ν orantılı olması ve ayrı ayrı enerji üretebilmesi hipotezi, aşağıdaki formülle gösterilmiştir;

Per-Olov Löwdin İsveçli fizikçi, Uppsala Üniversitesi'nde profesör, paralel olarak 1993'e kadar Florida Üniversitesi'nde profesör. Ivar Waller adı altındaki eski lisans öğrencisi, Löwdin 1950 yılında moleküler orbital hesaplamalar için simetrik ortogonalizasyon düzenlemeleri yapmıştır. Bu şema Yarı-ampirik teorileri kullanılan sıfır diferansiyel örtüşme (ZDO) yaklaşım temelidir. Löwdin ayrıca kolay kuantum mekaniğinin çeşitli teoremlerin türetmelerini matrisleri için sembolleri kullanarak oluşturmuştur. ROHF,UHF ve RES-GVB teorilerinde kullanılan meşhur “Löwdin’s pairing theorem” onun değildir. Kendisine göre George G. Hall ve King Löwdin 'in resmi olmayan önerisinden sonra resmi bir sunum yapmışlardır. 1963 ve 1971 yılları arasında yayınlanmış pertürbasyon teorisi üzerindeki 14 sayfa dizi kuantum kimyası için en iyi bölümleme tekniği olarak görülmüştür. Löwdin ayrıca 1958 yılında Uppsala'da kuantum kimyası yaz okulundan başlayarak çok etkili ve aktif bir öğretmendir. 1958 ve 1960'ta Uppsala Üniversitesi kuantum kimyası grubuna kardeş olarak Florida Üniversitesi'nde kuantum teorisi projesine başlamıştır. Uluslararası Kış Enstitüleri yüzlerce Latin Amerikanların seksenler ve doksanlar boyunca katılımlarını sağladı. 1960 yılında Kış Enstitüsünün içindeki birleşimde Sanibel sempozyumunu kurdu. 1960'tan sonra her yıl düzenlenmiştir. Löwdin 1969'da İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi üyesi olarak seçilmiş ve 1972'den 1984'e kadar Fizik Nobel Ödülü komitesinde bulunmuştur. Kuantum kimyası uluslararası gazetesi ve kuantum kimyası gelişmeler serisi kurucudur. Uluslararası Kuantum Moleküler Bilimler Akademisi'nin de vakıf üyesidir.

Feynman dama tahtası ya da Relativistik satranç tahtası (dama tahtası) model Richard Feynman' ın tek uzaysal boyutta hareket eden bir serbest spin 1/2 parçacık için kernel' in yörüngeler toplamı formülü. Dirac denkleminin çözümlerinin gösterimini 1+1 boyutsal uzay-zamanda ayrık toplamlar olarak sağlar.

Varyasyon presibi, varyasyonlar hesabında kullanılan bilimsel bir prensiptir. Temel olarak, uygulamanın yapıldığı alanla ilgili nicelikler için en büyük veya en küçük değerleri bulmak için yine bu niceliklere bağlı uygun fonksiyonlar türetmeye dayanır. Örneğin, “İki ucundan tutturulmuş bir zincirin şekli nedir?” sorusunun cevabını varyasyon prensipleri ile; yer çekimine bağlı potansiyel enerjinin davranış sonucunda minimize edilmesi olarak bulunabilir.

Parçacık fiziğinde, kuantum alan teorisinin tarihi, 1920’lerin sonlarında elektromanyetik alanın kuantizesiyle çalışan Paul Dirac tarafından oluşturulması ile başlar. Teorideki başlıca gelişmeler 1950’lerde gerçekleşti ve bu gelişmeler kuantum elektrodinamiğinin (KED) başlangıcına neden oldu. KED çok başarılıydı ve “doğaldı”, çünkü aynı temel kavramları doğanın diğer kuvvetlerinde kullanılabilmek için yapılan denemeleri içeriyordu. Bu denemeler, parçacık fiziğinin modern standart modelini üreten güçlü ve zayıf nükleer kuvvetleri ayar kuramının uygulamasında başarılı olmuştu.

<span class="mw-page-title-main">Kuantum termodinamiği</span>

Kuantum termodinamiği, iki bağımsız fiziksel teori olan termodinamik ve kuantum mekaniği arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Bu iki bağımsız teori, ışık ve maddenin fiziksel olaylarını ele alır. 1905'te Albert Einstein, formülünü elde ederek, termodinamik ve elektromanyetizma arasındaki tutarlılık gereksinimi dolayısıyla ışığın kuantumlanıyor olması gerektiği sonucuna vardı. Einstein'ın bu durumu ortaya koyduğu makale, kuantum teorisinin şafağıdır. Kuantum teorisi, Einstein'ın makalesinin yayımlanmasını takip eden birkaç on yıl içerisinde bağımsız bir dizi kuralla kabul gören bir teori hâline geldi. Kuantum termodinamiği, kuantum mekaniğinden termodinamik yasaların ortaya çıkışını ele almaktadır. Termodinamik dengede bulunmayan dinamik süreçleri ele alışında, istatistiksel kuantum mekaniğinden farklılık gösterir. Buna ek olarak, kuantum termodinamiği teorisinin tek başına bir kuantum sistemine uygulanabilir olması için bir arayış vardır.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Manin</span> Rus matematikçi (1937–2023)

Yuri İvanoviç Manin, cebirsel geometri ve diyofant geometri alanındaki çalışmaları ve matematiksel mantıktan teorik fiziğe kadar birçok açıklayıcı çalışmasıyla tanınmış bir Rus matematikçidir. Ayrıca Manin, 1980 yılında Computable and Uncomputable adlı kitabıyla kuantum bilgisayar fikrini ilk önerenlerden birisidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.