İçeriğe atla

Artemeter

Artemeter sıtma tedavisinde kullanılan bir ilaçtır.[1] Enjekte edilebilir form, kinin yerine özellikle şiddetli sıtma için kullanılır.[1] Yetişkinlerde artesunat kadar etkili olmayabilir.[1] Kas içine enjeksiyonla verilir.[1] Artemether/lumefantrine olarak bilinen lumefantrin ile kombinasyon halinde ağızdan da temin edilebilir.[2][3]

Artemeter nispeten az yan etkiye neden olur.[4] Düzensiz kalp atışı nadiren ortaya çıkabilir.[4] Hamilelikte kullanılmasının hayvanlarda zararlı olabileceğine dair kanıtlar bulunurken, insanlarda endişe verici bir kanıt yoktur.[4] Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü (WHO) hamilelik sırasında kullanılmasını önermektedir.[4] Artemisinin ilaç sınıfındadır.[4]

Artemeter en az 1981'den beri araştırılmaktadır ve 1987'den beri tıbbi kullanımdadır.[5] Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[6]

Kaynakça

  1. ^ a b c d Esu (18 Haziran 2019). "Artemether for severe malaria". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 6 (6): CD010678. doi:10.1002/14651858.CD010678.pub3. ISSN 1469-493X. PMC 6580442 $2. PMID 31210357. 
  2. ^ "Artemether and Lumefantrine". The American Society of Health-System Pharmacists. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2016. 
  3. ^ "Coartem- artemether and lumefantrine tablet". DailyMed. 5 Ağustos 2019. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2020. 
  4. ^ a b c d e Kovacs (February 2015). "Treating severe malaria in pregnancy: a review of the evidence". Drug Safety. 38 (2): 165-81. doi:10.1007/s40264-014-0261-9. PMC 4328128 $2. PMID 25556421. 
  5. ^ Tu Youyou and the Discovery of Artemisinin: 2015 Nobel Laureate in Physiology or Medicine. World Scientific. 2016. s. 162. ISBN 9789813109919. 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Cenevre: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Proton pompa inhibitörü</span>

Proton pompa inhibitörleri (PPİ), gastrik asit üretiminde belirgin ve uzun süreli azaltan ilaç grubudur. Bunu, midenin H+/K+ ATPaz proton pompasını geri dönüşsüz engelleyerek yapar.

Kolera aşıları, kolerayı önlemede etkili aşılardır. İlk altı ayda yaklaşık %85, ilk yılda ise %50–60 etkilidir. İki yıldan sonra etkinlik oranı %50'nin altına düşer. Toplumun önemli bir bölümü aşılandığında, bağışık olmayanlar arasında da toplum düzeyinde bağışıklık oluşabilir. Dünya Sağlık Örgütü yüksek risk altındaki kişilerde diğer tedbirlerle birlikte kullanılmasını önermektedir. Genellikle günde iki veya üç doz ağızdan alınarak kullanılması önerilir. Dünyanın bazı bölgelerinde enjekte edilebilir şekilleri mevcuttur fakat kullanılabilirliği azdır.

<span class="mw-page-title-main">Tedros Adhanom Ghebreyesus</span>

Tedros Adhonam Ghebreyesus 2017'den beri Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü olarak görev yapan Etiyopyalı bir mikrobiyolog ve uluslararası kabul görmüş sıtma araştırmacısıdır. Afrika Birliği tarafından onaylanan ilk doktor olan ve ilk Afrikalı'dır. Etiyopya hükûmetinde iki üst düzey görev aldı: 2005-2012 yılları arasında Sağlık Bakanı ve 2012-2016 yılları arasında Dışişleri Bakanı.

Nikotin replasman tedavisi (NRT), tütün kullanmadan nikotin almanın tıbbi olarak onaylanmış bir yoludur. Sigarayı veya çiğneme tütününü bırakmaya yardımcı olmak için kullanılır. Kullanım amacı, nikotin bağımlılığının neden olduğu yoksunluğu azaltmaktır. Sigarayı bırakma şansını yaklaşık olarak %55 oranında artırır. Genellikle diğer davranışsal tekniklerle birlikte kullanılır. Ayrıca ülseratif kolit tedavisinde de kullanılmıştır. NRT türleri arasında nikotin bandı, nikotin sakızı, nikotin pastili, burun spreyi ve inhaler yer alır. Aynı anda birden çok NRT türünün kullanılması etkiyi artırabilir.

Rifabutin, tüberkülozu tedavi etmek ve Mycobacterium avium kompleksini önlemek ve tedavi etmek için kullanılan bir antibiyotiktir. Tipik olarak sadece antiretroviraller üzerinde HIV/AIDS'li kişiler gibi rifampini tolere edemeyenlerde kullanılır. Aktif tüberküloz için diğer antimikobakteriyel ilaçlarla birlikte kullanılır.

Klindamisin, osteomiyelit (kemik) veya eklem enfeksiyonları, pelvik inflamatuar hastalık, boğaz ağrısı, zatürre, akut otitis media ve endokardit dahil olmak üzere bir dizi bakteriyel enfeksiyonun tedavisinde kullanılan bir antibiyotik ilaçtır. Ayrıca akne, ve metisiline dirençli bazı Staphylococcus aureus (MRSA) vakalarını tedavi etmek için de kullanılabilir. Kinin ile kombinasyon halinde sıtma tedavisinde kullanılabilir. Ağız yoluyla, damar içine enjeksiyon yoluyla ve cilde veya vajinaya uygulanmak üzere krem veya jel olarak mevcuttur.

Imuran markası altında satılan Azatioprin, bağışıklık sistemini baskılayan bir ilaçtır. Romatoid artrit, polianjiitli granülomatoz, Crohn hastalığı, ülseratif kolit ve sistemik lupus eritematozus ve böbrek nakillerinde reddedilmeyi önlemek için kullanılır. Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı tarafından 1. grup kanserojen olarak listelenmiştir. Ağızdan alınır veya damar içine enjekte edilir.

<span class="mw-page-title-main">Klotrimazol</span> kimyasal bileşik

Klotrimazol, mantar önleyici bir ilaçtır. Vajinal mantar enfeksiyonları, oral pamukçuk, tinea versicolor ve ayak mantarı ve kasık mantarı dahil olmak üzere saçkıran türlerini tedavi etmek için kullanılır. Ağız yoluyla alınabileceği gibi cilde veya vajinaya krem olarak sürülebilir.

Primakin, sıtmayı tedavi etmek ve önlemek ve <i id="mwCw">Pneumocystis</i> pnömonisini tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Spesifik olarak diğer ilaçlarla birlikte Plasmodium vivax ve Plasmodium ovale nedeniyle sıtma için ve diğer seçenekler kullanılamıyorsa önleme için kullanılır. Pneumocystis pnömonisi için klindamisin ile birlikte alternatif bir tedavidir. Ağızdan alınır.

<span class="mw-page-title-main">Amodiakin</span> kimyasal bileşik

Amodiakin, komplike olmadığında Plasmodium falciparum sıtması da dahil olmak üzere sıtmayı tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Direnç riskini azaltmak için artesunat ile birlikte verilmesi önerilir. Nadir fakat ciddi yan etki riskinden dolayı sıtmayı önlemek için genellikle önerilmez. Yine de, DSÖ 2013 yılında yüksek risk altındaki çocuklarda sülfadoksin ve pirimetamin ile kombinasyon halinde mevsimsel koruyucu olarak kullanılmasını önermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Salbutamol</span> temel ilaç

Salbutamol, akciğerlerdeki orta ve büyük hava yollarını açan bir ilaçtır Hava yolu düz kasının gevşemesine neden olarak çalışan kısa etkili bir β2 adrenerjik reseptör agonistidir. Astım atakları, egzersize bağlı bronkokonstriksiyon ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) dahil olmak üzere astımı tedavi etmek için kullanılır. Ayrıca yüksek kan potasyum düzeylerini tedavi etmek için de kullanılabilir. Salbutamol genellikle bir inhaler veya nebulizer ile birlikte kullanılır, ancak aynı zamanda bir hap, sıvı ve intravenöz solüsyonda da mevcuttur. Solunan versiyonun etkisinin başlangıcı tipik olarak 15 dakikadır ve iki ila altı saat sürer.

Testosteron bir ilaçtır ve doğal olarak oluşan steroid hormondur. Erkek hipogonadizmi, cinsiyet disforisi ve belirli meme kanseri türlerini tedavi etmek için kullanılır. Doping şeklinde atletik yeteneği artırmak için de kullanılabilir. Andropozda testosteron kullanımının faydalı mı yoksa zararlı mı olduğu belirsizdir. Testosteron, cilde uygulanan bir jel veya yama, kasa enjeksiyon, yanağa yerleştirilen tablet veya ağızdan alınan tablet olarak kullanılabilir.

Misoprostol, mide ve oniki parmak bağırsağı ülserlerini önlemek ve tedavi etmek, doğumu başlatmak, düşüklere neden olmak ve rahmin zayıf kasılması nedeniyle doğum sonrası kanamayı tedavi etmek için kullanılan sentetik bir prostaglandin ilacıdır. Misoprostol, NSAID kullanan kişilerde mide ülserini önlemek için kullanıldığında ağızdan alınır. Kürtajlarda tek başına ve mifepriston veya metotreksat ile birlikte kullanılır. Tek başına kürtajın etkinliği %66 ile %90 arasındadır. Doğum indüksiyonu veya kürtaj için ağızdan alınır, ağızda eritilir veya vajinaya yerleştirilir. Doğum sonrası kanamalarda makattan da kullanılabilir.

Pirimetamin, parazit hastalıkları toksoplazmoz ve sistoizosporiaziyi tedavi etmek için lökovorin ile birlikte kullanılan bir ilaçtır. Ayrıca HIV/AIDS'li kişilerde Pneumocystis jiroveci pnömonisini önlemek için ikinci basamak seçenek olarak dapson ile birlikte kullanılır. Daha önce sıtma için kullanılmaktaydı ancak direnç nedeniyle artık önerilmemektedir. Pirimetamin ağızdan alınır.

<span class="mw-page-title-main">Dolutegravir</span> kimyasal bileşik

Dolutegravir (DTG), HIV/AIDS tedavisinde diğer ilaçlarla birlikte kullanılan bir antiretroviral ilaçtır. Potansiyel maruziyeti takiben HIV enfeksiyonunu önlemek için temas sonrası profilaksinin bir parçası olarak da kullanılabilir. Ağızdan alınır.

Verapamil, yüksek tansiyon, anjina ve supraventriküler taşikardi tedavisinde kullanılan bir kalsiyum kanal blokörü ilaçtır. Ayrıca migren ve küme baş ağrılarının önlenmesi için de kullanılabilir. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyonla verilir.

<span class="mw-page-title-main">Natamisin</span> kimyasal bileşik

Pimarisin olarak da bilinen Natamisin, göz çevresindeki mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan antifungal bir ilaçtır. Buna göz kapakları, konjonktiva ve kornea enfeksiyonları da dahildir. Göz damlası olarak kullanılır. Natamisin aynı zamanda gıda endüstrisinde koruyucu olarak da kullanılmaktadır.

Tifo aşıları tifo ateşini önleyen aşılardır. Çeşitli türleri yaygın olarak mevcuttur. Söz konusu aşıya bağlı olarak ilk iki yılda yaklaşık %30 ila %70 etkilidirler. Vi-rEPA aşısının çocuklarda etkili olduğu gösterilmiştir.

Sıtma aşıları, her yıl dünya çapında tahminen 247 milyon insanı etkileyen ve 619.000 ölüme neden olan, sivrisineklerin yol açtığı bulaşıcı bir hastalık olan sıtmayı önleyen aşılardır. Sıtmaya karşı onaylanan ilk aşı Mosquirix markasıyla bilinen RTS,S'dir. Bebeklerde 2 yaşına kadar en az üç doz yapılması gerekir ve dördüncü doz korumayı 1-2 yıl daha uzatır. Aşı, şiddetli sıtma nedeniyle hastaneye başvuruları yaklaşık %30 oranında azaltmaktadır.

Aklidinyum bromür, Temmuz 2012'de Amerika Birleşik Devletleri'nde kronik obstrüktif akciğer hastalığının (KOAH) idame tedavisi olarak onaylanmış, uzun etkili, inhale bir muskarinik antagonisttir.