İçeriğe atla

Artık Hovalıg

Artık Hovalıg
Doğum12 Mayıs 1951
Suağzı köyü, Süt-Höl kojuunu,Tıva
MeslekYazar, yayıncı
MilliyetTıva

Artık Höm-Ottuk kızı Hovalıg (Tıvaca: Артык Хөм-Оттук кызы Ховалыг) (12 Mayıs 1951; Sug-Aksı (Su ağzı) köyü, Süt-Höl kojuunu,Tıva,[1] Çağdaş Tuva edebiyatında eserler vermiş yayıncıdır. Tuva Cumhuriyeti Gazeteciler Birliği Başkanı. Kadınlar için "Ene sözü" gazetesi (1991) ve "Kadın" dergisi adıyla yayınlar kurdu.

Hayatı

12 Mayıs 1951'de Tuva Özerk Bölgesi, Sütgöl İlçesi, Suağzı (Sug-Aksı) köyünde doğdu. Kızıl Devlet Pedagoji Enstitüsü Filoloji Fakültesinden mezun (1975) olduktan sonra Moskova Gazetecilik Fakültesi Komsomol Merkez Komitesi'nde Yüksek Komsomol Okulu'nda (1983) okuyup bitirdi. Bora Tayga'da Bajın-Alaak ortaokulunda öğretmen olarak çalıştı. gazetesi "Tıvanın Anıyaktarı" (Tıvanın Gençleri) gazetesinde muharrrir daire başkanı oldu. "Şın" gazetesinde de görev yapıp Tıva Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı müfettişliğini yaptı.[2] Tıva'nın Şairler Birliği oluşumunu kurup başkanlığa seçildi.[3]

Edebiyat kariyerine 1974'te başladı. Yaratıcılığın ana teması anne, aşk, vatan temasıdır. İlk şiirleri "Tıvanın anıyaktarı" (1974) gazetesinin sayfalarında yayınlandı, ilk şiir koleksiyonu Tıva Kitapları yayınevinde "Kanatlar" / Krıliya (1979) adıyla yayınlandı. Ömar Hayyam'ın rübailerini Tıva Türkçesine çevirdi ve “100 rübai” başlığı altında yayınladı (2000). Ayrıca A. Ahmatov, V. Tuşnova, Moğol şair D. Nyamaa, A. Mamedov, V. Zuyenoka ve başka sanatçıların eserlerini Tıva Türkçesine çevirdi. Şiirleri Rusça, Almanca, Ukraynaca, Türkçe, Altayca gibi çok sayıda dile çevrildi. Şiirlerinin Rusçadaki ilk koleksiyonu V.Gordeev tarafından Moskova'da "Aşmak"/Preodoleniye(1992) başlığı altında çevrildi. Tuva Cumhuriyeti Onurlu İşçisi, Rusya'nın Onurlu Kültür İşçisi'dir. Rusya Yazarlar Birliği üyesi (1991), Rusya Gazeteciler Birliği üyesi (1981), Rusya Gazeteciler Birliği Federal Konseyi üyesi (1998), Uluslararası Gazeteciler Örgütü üyesi (1997). Kadınlar için yayınlar kurdu: "Ene sözü" gazetesi (1991) ve "Kadın" dergisidir. Bu derginin baş editörüdür. Tuva Cumhuriyeti Gazeteciler Birliği Başkanı.

Ödüller ve Unvanlar

  • Gazeteciler Sendikası jübile madalyası
  • "Miss Press 94" taç kazandı
  • D.Barıkaan adlı ödül
  • Tuva Cumhuriyeti Onurlu İşçisi
  • Rusya'nın Onurlu Kültür İşçisi[4]

Başlıca Eserleri

  • «Krılya» (kanatlar) Şiirler
  • «Çetıre dara» (dört hediye) şiirler
  • «Tsvetok duşi» (Ruhun çiçeği) şiirler
  • «Kasaniye» (dokunaklı) şiirler
  • «serebryanaya kaplya» şiirler
  • «Zolotıh luç ozareniye» (Altın aydınlanma ışığı) şiirler
  • «İskrı mısli» (kıvılcımlar) şiirler
  • «Dobroye serdtse» (nazik yürek) şiirler, çeviriler

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021. 
  2. ^ Тува литературная. Вып.1 : биобиблиогр. справочник / НБ им. А. С. Пушкина Респ. Тыва; авт.-сост.: С. С. Комбу, Л. М. Чадамба, Е. М. Ак-кыс. — Kızıl, 2007. — s.52.
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Saylıkmaa Kombu,, Tuva edebiyatçı, eleştirmen, çevirmen ve şair.

Yekaterina Tanova — Tuva Türklerinden şair, öykücü, dramaturg, tercüman. 1930 yılının Mart 27-de Süt-Gölün Karaçıraada doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Eduard Mijit</span> Yazar

Eduard Mijit, Tuva asıllı Rus yazar, şair, akademik çevirmen, piyes yazarıdır. Rusyanın Yazarlar ve Tiyatro Çalışanları Cemiyetinin üyesi ve Tuva Cumhuriyetinin Yazarlar Cemiyetinin başkanıdır. "Ulug-Hem" (Yenisey) adlı edebiyat dergisinin baş redaktörü. Tuva Türkçesi ve Rusça dillerini bilmektedir.

Kızılenik Kudajı - Tıva yazar, şair, publitsist, çevirmen, piyes yazarı. Tıva Cumhuriyeti Ulus'un Yazarı. SSCB ve Rusya Federasyonu'nun Yazarlar Birliği üyeliğinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Şagdıroğlu Kuular</span>

Nikolay Şagdıroğlu Kuular, Tıva romancı,şair, nesir ustası, çevirmen, Tıva'nın tanınmış yazarı. Rusya'nın Yazarlar ve Gazeteciler Birliği'nin üyesi. Nüfus Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda mühendis, muhabir, "Şın" gazetesinin bölüm başkanı, Tıva kitap yayınevinin editör, Tıva Cumhuriyeti Yazarlar Birliği Yönetim Kurulu Başkanlığı, "Ulug-Hem" dergisinin editörlük işlerini yaptı.

Kombu Doyduloğlu Bijek (1 Mart 1937; Erzin köyünde Çağdaş Tuva edebiyatında tanınan şair, yazar, çevirmen, binbaşı, sınır hattında görevli askerlerin komutanı. Tuva Yazarlar Birliği ve Rusya Federasyonu Ressamlar Cemiyeti'nin mensubudur. Moskova'da Tuva Cumhuriyeti'nin yetkili elçilerinden biridir

Dorju Bayanoğlu Monguş — Çağdaş Tuva edebiyatında adı geçen Tuva Türk'ü yazarı, şair, çevirmen.

Karaküske Çoodu, Tıvalı yazar, şair, gazeteci.

Tamba Salçak — Tıvalı şair, yazar, gazeteci. Tıva Cumhuriyeti Yazarlar Birliği ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Gazeteciler Birliği'nin üyesi olmuştur.

Zoya Namzıray Aldınoolkızı, Tuvalı kadın şairdir. Tuva Cumhuriyeti Yazarlar Birliği üyesidir.

Oleg Suvakpit — Tıva yazar, şair, çevirmen. SSCB Yazarlar Birliği üyesi. SSCB Gazeteciler Birliği üyesi olan Rusya Yazarlar Birliği Denetim Komisyonu üyesiydi, Kızıl Kent Konseyi'nin üç toplantısından halk milletvekili seçildi.

Şomaadır Kuular Süthöl yöresinde Hör-Tayga'da doğmuştur. Tıva Türklerinden gazeteci-yazar, romancı.

Kuular Arakçaa Tıva Arat Cumhuriyetinin Çöönhemçik kojuun idaresine bağlı Dagır-Şemi'de doğmuştur. Tıva Türklerinden gazeteci, yazar. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin Gazeteciler Birliği'nin üyesi.

Aylana Küjüget - Tıva yazar, araştırmacı. Kültür Bilimi Doktoru, Sanat Eleştirisi Adayı, Tıvanın Sosyal Bilimler Enstitüsü Baş Araştırmacısı, Tuva Devlet Üniversitesi Felsefe Bölümü profesörü, Tıva Cumhuriyeti Eğitim Onurlu İşçisi.

Toybuhaa Hertek — Tıvanın görkemli taş ustası, Tıva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin halk sanatçısı, Tıva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Devlet Mükafatı ödülüne sahip kişi.

Sug-Aksı sumuzu, Tuva Cumhuriyeti'nde Sütgöl kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belde idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Sug-Aksı köyüdür. 2020 yılı nüfusu 3215 kişidir. İdari merkez ve sumuzun tek yerleşim yeri Sug-Aksı köyüdür.

Bora Tayga sumuzu, Tuva Cumhuriyeti'nde Sütgöl kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belde idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Bora Tayga köyüdür. 2020 yılı nüfusu 750 kişidir. İdari merkez ve sumuzun tek yerleşim yeri Bora-Tayga köyüdür.

Kara Çıraa sumuzu, Tuva Cumhuriyeti'nde Sütgöl kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belde idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Bora Tayga köyüdür. 2020 yılı nüfusu 786 kişidir. İdari merkez ve sumuzun tek yerleşim yeri Kara-Çıraa köyüdür.

Eduard Dongak (Tıva Türkçesi: Эдуард Люндупович Донгак, Eduard Lündupoviç Dongak; 1 Mart 1941, Tıva - 16 Eylül 2008, Tuva asıllı yazar, oyun yazarı,romancı ve yayıncıdır.