İçeriğe atla

Arslanşah (Irak Selçuklu meliki)

Arslan Şah
Ebu el-Muzaffer
Selçuklu devleti en geniş sınırları ile. 1092.
Büyük Selçuklu İmparatorluğu Sultan'ı
Hüküm süresi1160–1176
Önce gelenSüleyman Şah
Sonra gelenIII. Tuğrul
Doğum1133
Ölüm1176 (42-43 yaşlarında)
Eş(ler)iKerman Hatun
Rafi Hatun
Sitti Fatıma
Çocuk(lar)ıIII. Tuğrul
BabasıII. Tuğrul
AnnesiMumine Hatun
DiniSünni İslam

Rükneddin Ebu el-Muzaffer Arslan Şah bin Tuğrul (1133–1176), Irak ve İran'da hüküm süren bir Selçuklu sultanıydı. Saltanatı on beş yıl yedi ay sürdü. Hükümdarlığı sırasında Şemseddin İldeniz'in nüfuzu ve hakimiyeti ön plana çıkmıştır. Annesi Mümine Hatun, İldeniz ile evlendi ve amcası Sultan Mesud ona baktı. 1160 yılında İldeniz, Arslan Şah'ın Irak'taki Selçuklu Sultanlığı'na hükümdar olarak atandığını ilan etti.

İldeniz, birden fazla kez Selçuklu saltanat kavgalarında yer aldı. Üvey oğlu Arslan'ın İran ve Irak'ta Selçuklu Sultanlığı'na getirilmesine de büyük katkısı büyük olmuştur. Arslan, İldeniz'i Hemedan'da (Irak Selçuklularının başkenti) himaye etti ve anne tarafından kardeşi ve İldeniz'in oğlu Muhammed Cihan'ı vekil olarak atadı. İldeniz'in etkisi, 1172 (H. 568) yılındaki vefatına kadar güçlü kalmıştır.

Ailesi

Abbasi Halifesi Muktefi'nin kızı olan Kerman Hatun ile Eylül 1160'ta evlendi.[1][2] Diğer bir eş ise I. Arslan Şah'ın oğlu Kirman Şah'ın kızı olan Rafi Hatun'du.[3][3][4] Başka bir eşi ise Sitti Fatima idi. Tuğrul adında bir oğlu vardı.[5]

Kaynakça

  1. ^ Bakikhanov, Abbas-Kuli-aga; Floor, William M.; Javadi, Hasan (2009). The Heavenly Rose-garden: A History of Shirvan & Daghestan. Mage Publishers. s. 62. ISBN 978-1-933823-27-0. 
  2. ^ Ḣamd Allāh AḢMAD IBN ABĪ BAKR IBN NAṠR (1849). Histoire des Seldjoukides et des Ismaéliens ou Assassins de l'Iran, extraite du Tarikhi Guzideh ou Histoire Choisie d'Hamd-Allah Mustaufi. Traduite du persan et accompagnée de notes historiques et géographiques par M. Defrémery. (Extrait ... du Journal Asiatique.). s. 96. 
  3. ^ a b Lambton, A.K.S. (1988). Continuity and Change in Medieval Persia. Bibliotheca Persica. Bibliotheca Persica. ss. 260-61. ISBN 978-0-88706-133-2. 
  4. ^ Bosworth, E. (2013). The History of the Seljuq Turks: The Saljuq-nama of Zahir al-Din Nishpuri. Taylor & Francis. s. 132. ISBN 978-1-136-75258-2. 
  5. ^ Ayan, Ergin (2008). "Irak Selçuklu Sultanlarının Evlilikleri". Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi. s. 160. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 

Kaynaklar

  • Ziya Bünyadov. Azerbaycan Atabayları Devleti (1136–1225 yılları) Bakü, "Doğu-Batı", 2007, 312 s.
  • Ekber N. Necef. Selçuklu devletleri ve atabaylarının tarihi (Oğuzların ortaya çıkışından 14. yüzyıla kadar). Bakü: Hukuk, 2010
  • Azerbaycan Tarihi. Yedi cilt halinde. Cilt II (III-XIII yüzyılların I çeyreği). Bakü. "Bilim". 2007. 608 s. — 24 s.
  • Erdoğan Mercil. İldenizliler: Azurbaycan Atabeğleri, Doğumdan Günümüze Büyük İslam Tarihi, İstanbul 1993, c. 8.
  • Süleyman Aliyarlı. Azerbaycan tarihi ile ilgili kaynaklar. Bakü, "Çırak", 2007. 400 s.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Mahmud (Büyük Selçuklu sultanı)</span> Büyük Selçuklu Sultanı

I. Mahmud, beş yaşında iken 1092-1093 döneminde Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı ve 1093-1094'te İsfahan ve Fars bölgesi tâbî hükümdarı ilân edildi.

Kutalmış, , Türk hükümdar. Babası Arslan Yabgu'dur. Selçuklu sultanı Tuğrul Bey'in amcaoğludur. Kendisi sonradan Tuğrul Bey'e isyan etmiştir. Oğlu Kutalmışoğlu Süleyman Şah Anadolu Selçuklu Devleti'ni kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tuğrul</span> Büyük Selçuklu Devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı

Tuğrul Bey veya Toğrül, Tuğril, Toghrïl Beg, I. Tuğrul Tam adı: Rükneddîn Ebû Talîb Muhammed Tuğrul-Bey bin Mikail bin Selçuk) (Arapça: طغرل بك; Farsça: طغرل بیک) Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu ve ilk sultanıdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Süleyman Şah</span> Türkiye Selçuklu Sultanı

II. Süleyman Şah ya da Rükneddin Süleyman Şah Türkiye Selçuklu Sultanı'dır (1196-1204).

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Sencer</span> Büyük Selçuklu Devleti ve Horasan Selçuklularının 9. ve son sultanı

Ahmed Sencer veya Sultan Sencer ya da Muizzeddin Ahmed Sencer, 1097-1118 tarihleri arası Horasan Selçuklu Sultanı, 1118-1157 döneminde Büyük Selçuklu Sultanı.

<span class="mw-page-title-main">İldenizliler</span> Azerbaycanda Kurulmuş Bir Türk Atabeyliği

Eldenizler, ayrıca Eldegezler, İldenizliler veya Azerbaycan Atabeyleri [Azerice: Eldənizlər] - 1136-1225'te Azerbaycan'ı, Doğu Anadolu'yu, Kuzey Irak'ı, İran'ı ve Cibal'ı yöneten tarihi bir devlet. Hanedanlığın kuruluşu Kıpçak asıllı Şemseddin İldeniz ile bağlantılıdır. Böylece Arran'ı Sultan Mesud'dan ikta olarak alan Eldeniz, gücünü kısa sürede tüm Azerbaycan'a yaydı. Eldeniz, oğulluğu Arslanşah'ı 1160 yılında hükümdar yaptıktan sonra Irak Selçuklu Devleti'nde fiilen iktidarı ele geçirdi. Şemseddin İldeniz döneminde Azerbaycan atabeylerinin toprakları Arran, Azerbaycan, Şirvan, Cibal, Hemedan, Gilan, Mazenderan, İsfahan, Rey, Musul, Kirman, Fars, Huzistan, Ahlat, Erzurum ve Meraga topraklarını içeriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Berkyaruk</span> Büyük Selçuklu Devleti sultanı

Berkyaruk (Temmuz 1081 - 22 Aralık 1104), Büyük Selçuklu hükümdarı I. Melikşah'ın oğlu ve 1092-1104 yılları arasında Büyük Selçuklu Devleti'nin hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Tekiş</span>

Alâeddin Tekiş 1172 ile 1200 döneminde Harezmşahlar devletinin hükümdarlığını yapmıştır.

Gıyaseddin Mesud Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı olan amcası Sultan Ahmed Sencer'e bağımlı olarak Irak ve batı İran'da hüküm süren Irak Selçuklu Devleti sultanlığı yaptı.

Kavurd Bey veya adına darp edilen sikkelerde adı Kara Arslan Bey veya tam adı Kara Arslan Ahmed Kavurd Bey. Selçuklu hanedanından Selçuk Bey'in büyük torunu, Çağrı Bey'in oğlu ve Alp Arslan'ın kardeşidir. Güney Fars'da Kirman meliki. Kirman'da 140 yıl hüküm sürecek olan Kirman Selçuklu Devleti kurucusu. Selçuklu Devleti tahtına çıkan yeğeni Melikşah'a karşı taht iddiası ile isyan etmesi ve bu isyanın bastırılması üzerine idam edilmiştir.

Altuncan Hatun, Büyük Selçuklu İmparatorluğu Sultanı Tuğrul Bey'in eşi. Daha önce Yengi-kent ve Cend Oğuzları'nın yabgusu; Harezm'in valisi (1038-1041) ve daha sonra da Harezm-Şah (1041-1042) olan Şah Melik'in ilk eşi idi. Kocasının 1042'de Çağrı Bey tarafından öldürülmesinden sonra 1043'te Tuğrul Bey ile evlendi.

Davud 1131-1132 yılları arasında hüküm sürmüş Irak Selçuklu Sultanı.

I. Tuğrul, 1109 yılında doğmuştur. Babası Büyük Selçuklu Sultanı Muhammed Tapar'dır. Babası Muhammet Tapar kendisine Irak-ı Acem'i vermişti. 1118 yılında babası Muhammet Tapar'ın ölümü üzerine abisi Mahmut Selçuklu tahtına çıksa da amcası Sencer'e yenilmişti. Sencer Mahmut'u affetti ve babasının topraklarını verdi. Ama Sencer Mahmut'a babası Muhammet Tapar'ın tamamen topraklarını vermemiş, Azerbaycan'ı Mahmut'un kardeşi Meusud'a, İsfahan'ın yarısını ve Fars eyaletini Mahmut'un bir diğer kardeşi Selçuk Şah'a verirken Tuğrul'u Irak-ı Acem'de bırakmış ve Sencer bazı toprakları devlete bağlamıştır.

Nusret el-Din Muhammed ibn İldeniz, daha çok Muhammed Cihan-Pehlevan olarak bilinir, 1175'ten 1186'ya kadar İldenizliler hükümdarı (atabeg) olan devlet adamıdır. Eldiguz'un oğlu ve halefiydi ve daha sonra yerine kardeşi Kızıl Arslan geçti.

II. Tuğrul, Selçuklu sultanıdır. Amcası olan Selçuklu sultanı Ahmed Sencer'in (1118-1157); desteğiyle iktidarı korudu. Hastalığa yakalandı ve Ekim/Kasım 1134'te öldü.

Kutluk İnanc - İldenizliler Prensi, Muhammed Cihan Pehlevan'ın üvey oğlu.

Sifri Hatun (Farsça: سیفری خاتون) , Sultan Alp Arslan'ın kızı, Melikşah'ın kız kardeşi ve Abbasi halifesi El Muktedi'nin ilk eşi olan bir Selçuklu prensesiydi.

Süleyman Şah bin Muhammed 1159'dan 1160'a kadar hüküm süren Selçuklu Sultanı.

<span class="mw-page-title-main">II. Muhammed (Irak Selçuklu meliki)</span>

II. Muhammed bin Mahmud, 1153-1159 yılları arasında hüküm süren Selçuklu Sultanı. II. Mahmud'un oğlu ve III. Melikşah'ın kardeşiydi. Cambridge İran Tarihi, Sultan Muhammed'in "Hanedanın Irak'ta bozulan otoritesini yeniden tesis etmek için enerjik bir şekilde çalıştığını" belirtir.

<span class="mw-page-title-main">Tuğrul Şah</span>

Tuğrul Şah, tam adıyla Abdül Haric Muhammed Muğhiseddin Tuğrul Şah bin Kılıç Arslan, 1186 yılında Anadolu'daki sultanlığını çok sayıda oğlu arasında paylaştıran II. Kılıç Arslan'ın bir oğluydu. Yerine oğlu Rükneddin Cihanşah geçti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.