İçeriğe atla

Arpad Elo

Arpad Elo
DoğumÉlő Árpád Imre
25 Ağustos 1903(1903-08-25)
Egyházaskesző, Macaristan Krallığı
Ölüm05 Kasım 1992 (89 yaşında)
Brookfield, Wisconsin, U.S.
MilliyetMacar, Amerikan
EğitimChicago Üniversitesi
Kariyeri
DalıFizik
Çalıştığı kurumlarMarquette Üniversitesi

Arpad Emmerich Elo (Élő Árpád Imre);[1] 25 Ağustos 1903 – 5 Kasım 1992), satranç gibi iki oyunculu oyunlar için Elo derecelendirme sistemini oluşturan Amerikalı bir fizik profesörüydü.

Macaristan Krallığı Egyházaskesző'de doğdu, 1913'te ailesiyle birlikte Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı. Milwaukee'deki Marquette Üniversitesi'nde fizik profesörü ve satranç ustasıydı. 1930'larda, o zamanlar ülkenin önde gelen satranç şehirlerinden biri olan Milwaukee'deki en güçlü satranç oyuncusuydu. Wisconsin Eyalet Şampiyonasını sekiz kez[2] kazandı ve Dünya Satranç Onur Listesi'ne giren 11. kişi oldu.

Ölümü

Elo, 5 Kasım 1992'de Brookfield, Wisconsin'deki evinde kalp krizi geçirerek öldü.[3]

Elo derecelendirme sistemi

Elo, satranç oyuncusu derecelendirme sistemi ile tanınır. Orijinal oyuncu derecelendirme sistemi, 1950 yılında Amerika Birleşik Devletleri Satranç Federasyonu İşletme Müdürü Kenneth Harkness tarafından geliştirildi. 1960 yılına gelindiğinde Elo, Harkness Derecelendirme Sistemi aracılığıyla geliştirilen verileri kullanarak, sağlam bir istatistiksel temele sahip olan ve Harkness Sistemi üzerinde bir iyileştirme oluşturan kendi formülünü geliştirdi. Yeni derecelendirme sistemi, Amerika Birleşik Devletleri Satranç Federasyonu'nun 1960 yılında St. Louis'deki bir toplantısında onaylandı ve kabul edildi.

1970 yılında, Dünya Satranç Federasyonu FIDE, Elo Derecelendirme Sistemini benimsemeyi kabul etti O zamandan 1980'lerin ortalarına kadar, derecelendirme hesaplamalarını Elo kendisi yaptı. O zamanlar, FIDE tarafından 2000'den az oyuncu derecelendirildiği için hesaplamalı görev nispeten kolaydı.

FIDE, derecelendirmeleri yönetme ve hesaplama görevini Elo hariç başkalarına verdi. FIDE ayrıca el kitabına, seçilen etkinliklerde oynanan oyunlarda en az yüzde 50 puan alan oyuncular için keyfi derecelendirmeler veren (tipik olarak bir satranç ustasının alt sınırı olan 2200 aralığında) yeni "Derecelendirme Yeterliliği" kuralları ekledi.

Kitapları

  • Satranç Oyuncularının Derecelendirmesi, Geçmiş ve Bugün (Birinci Baskı 1978, İkinci Baskı 1986), Arco.0-668-04721-6

Kaynakça

  1. ^ "Veszprém megyei életrajzi lexikon – ÉLŐ Árpád Imre". 18 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023. 
  2. ^ Andrew Soltis, "What's Your Elo?", Chess Life, July 1993, p. 19.
  3. ^ "Chess rating developer dies of heart attack at 89". The Capital Times. Associated Press. 6 Kasım 1992. s. 1B. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2023 – Newspapers.com vasıtasıyla. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Magnus Carlsen</span> Norveçli satranç büyükustası

Sven Magnus Øen Carlsen, beş kez Dünya Satranç Şampiyonu olmuş ve halen dört kez Dünya Hızlı Satranç Şampiyonu ve altı kez Dünya Blitz Satranç Şampiyonu olan Norveçli satranç büyükustası. Carlsen, 1 Temmuz 2011'den bu yana FIDE dünya satranç sıralamasında 1 numarada yer almakta ve dünyanın en yüksek puanlı oyuncusu olarak geçirdiği süre bakımından Garri Kasparov'un ardından ikincidir. En yüksek derecesi olan 2882, tarihteki en yüksek derecedir. Ayrıca klasik satrançta elit seviyede en uzun yenilmezlik serisi rekorunu elinde tutmaktadır. Carlsen, popüler kültürde Satrancın Mozart'ı olarak adlandırılır.

ELO, bir sıralama, derecelendirme sistemidir. İsmini Arpad Elo'dan alır. Satranç ve Go gibi iki kişilik oyunlarda izafi yetenek düzeylerini ölçmek için kullanılır. Benzer bir amaçla, kimi çok oyunculu bilgisayar oyunlarında da kullanılmaktadır. Günümüze kadar en yüksek ELO'ya ulaşan kişi Magnus Carlsen'dir ve derecesi 2882'dir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Halifman</span> Satranç oyuncusu

Alexander Valeryevich Khalifman, FIDE şampiyonu Rus satranç büyükustası.

Büyükusta, çok güçlü satranç oyuncularına FIDE tarafından verilen bir ünvandır. "Dünya Şampiyonu" ünvanı bir yana bırakılırsa büyükusta, bir satranç oyuncusunun erişebileceği en yüksek onurdur.

Eşitlik bozma sistemleri bir satranç turnuvasında son turun ardından puanı eşit olan oyuncuların nihai sıralamasının belirlenmesi amacıyla kullanılan sistemlere verilen genel addır. Bir eşitlik bozma sisteminin oyuncular arasındaki eşitliği sona erdirememesi durumunda başka bir eşitlik bozma sistemi kullanılır ve bu yöntem, oyuncular arasındaki eşitlik bozuluncaya dek sürer. Kullanılan yöntemlerin çoğu o ana dek oynanmış oyunlara ait çözümlemeler içerirken kimi eşitlik bozma yöntemleri oyuncuların bir kez daha karşı karşıya gelmelerini gerektirebilir. Oyuncuların turnuva boyunca oynadığı oyunlardaki başarımı o oyuncunun nihai sıralamasını doğrudan etkiler.

<span class="mw-page-title-main">Michael Adams</span>

Michael Adams, Büyük Britanyalı bir satranç büyükustasıdır. Ekim 2000 - Ekim 2002 arasında dünyanın en iyi dördüncü oyuncusu unvanını koruyan Adams, Ocak 2009 FIDE reyting listesinde 2712 ELO puanıyla 24. sırada bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da satranç</span>

Azerbaycan'da satranç oyununun tarihi çok eskidir ve satranç Azerbaycan'ın millî sporlarındandır.

Fédération Internationale des Échecs (FIDE) uluslararası satranç turnuvalarını yöneten ve düzenleyen satranç kurumudur. FIDE, aylık aralıklarla "En iyi 100 oyuncu", "En iyi 100 kadın oyuncu", "En iyi 100 genç oyuncu" ve "En iyi 100 genç kız oyuncu" listelerini yayınlamakta, ayrıca bu listeleri ülkelere ayırıp her ülkenin ilk 10 oyuncusunun derecesine göre ülkelerin sıralamasını yapmaktadır. Bunlar yapılırken satranç oyuncularının izafi yetenek düzeylerini ölçmek için kullanılan bir derecelendirme sistemi olan ELO puanı kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Judit Polgár</span> FIDE Chess player

Judit Polgár, Macar satranç ustasıdır. Polgár, genellikle tarihin en güçlü kadın satranç oyuncusu olarak kabul edilir. Polgár, 1991 yılında, 15 yaşında iken, daha önce eski Dünya Şampiyonu Bobby Fischer tarafından yapılan rekoru kırarak Grandmaster unvanını elde eden en genç satranç oyuncusudur. FIDE Top 100 oyuncu değerlendirme listesinde, Ocak 1989'da, henüz 12 yaşında, değerlendirme listesine 55. sıradan girerek bugüne kadar en genç oyuncu oldu. 2005 yılında, Dünya Şampiyonası turnuvasına katılan tek kadın olmuştur.ilk kez ve bugüne kadar sadece kadın olarak 2700 ELO derecesini aşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">FIDE ünvanları</span>

FIDE ünvanları, uluslararası satranç yönetim organı FIDE tarafından üstün performans için verilen ünvanlardır. Bu ünvanların en yükseği Büyükustadır. Ünvanlar genellikle Elo derecesi ve diğer ünvanlı satranç oyuncularına karşı kazanılan karşılaşmalardan elde edilen normların birleşimiyle kazanılır. Ünvanlar bir kez verildiğinde, sahtekarlık veya hile durumları dışında ömür boyu elde tutulur. Açık ünvanlar tüm oyuncular tarafından kazanılabilirken, kadın ünvanları kadın oyuncularla sınırlıdır. Birçok güçlü kadın oyuncu hem açık hem de kadın ünvanlarına sahiptir. FIDE ayrıca hakemler, organizatörler ve eğitmenler için de ünvanlar verir. Yazışmalı satranç, satranç problemi oluşturma ve satranç problemi çözme ünvanları artık FIDE tarafından yönetilmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Yılmaz (satranç oyuncusu)</span> Türk satranç büyükustası

Mustafa Yılmaz Türk satranç büyükustasıdır.

<span class="mw-page-title-main">43. Satranç Olimpiyatları</span> Satranç olimpiyatı

Fédération Internationale des Échecs (FIDE) tarafından düzenlenen ve açık turnuvalar ve kadın turnuvalarının yanı sıra satranç oyununu tanıtmak için tasarlanmış çeşitli etkinliklerden oluşan 43. Satranç Olimpiyatları, 23 Eylül - 6 Ekim 2018 arası Batum, Gürcistan'da düzenlenen satranç olimpiyatlarıdır. Gürcistan Satranç Federasyonu'nun Tiflis'te ev sahipliği yaptığı 2017 Satranç Dünya Kupası'nın ardından Gürcistan'da gerçekleşen ilk Satranç Olimpiyatıydı.

Dünya Futbolu Elo Derecelendirmeleri, eloratings.net web sitesi tarafından yayınlanan erkek milli futbol takımları için bir sıralama sistemidir. Elo derecelendirme sistemine dayanır ancak galibiyet marjı, maçın önemi ve ev sahibi avantajı gibi futbola özgü çeşitli değişkenleri hesaba katacak değişiklikleri içerir. Elo derecelendirme sisteminin diğer uygulamaları mümkündür ve futbol takımları için tek veya resmi Elo sıralaması yoktur. Geliştirilmesinden bu yana, Elo sıralamalarının futbol maçları için en yüksek tahmin kabiliyetine sahip olduğu bulunmuştur. FIFA'nın resmi sıralaması, hem erkekler için FIFA Dünya Sıralaması hem de FIFA Kadınlar Dünya Sıralaması, Elo formülünün değiştirilmiş bir versiyonuna dayanmaktadır; erkekler sıralaması, Haziran 2018'den bu yana oynanan maçlar için FIFA'nın kendi sisteminden ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hikaru Nakamura</span> Amerikalı satranççı

Hikaru Nakamura, Japon-Amerikan bir profesyonel satranç oyuncusudur, aynı zamanda Twitch yayıncısı ve içerik üreticisidir. Bir satranç dehası olarak, 15 yaşındayken Büyük Usta unvanını kazanan en genç Amerikalı olmuştur. Daha sonra bu rekor 13 yaşında bu unvanı kazanan Samuel Sevian tarafından kırılmıştır. Nakamura, beş kez Amerika Birleşik Devletleri şampiyonu olmuştur. Tata Steel Satranç Turnuvası A Grubu'nun 2011 serisini kazanmıştır ve Amerika Birleşik Devletleri'ni beş Satranç Olimpiyatında temsil ederek bir takım altın madalyası ve iki takım bronz madalyası kazanmıştır.

Türkiye Satranç Federasyonu ya da kısaltmasıyla TSF, Türkiye’de bulunan resmî satranç organizasyonudur. 1954'te kurulan TSF, 1962'de FIDE'nin üyesi oldu. Federasyon, 1991 yılında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile birleşti ve ülke çapında resmi olarak tanındı. 2024 yılı itibarıyla federasyonun başkanı Fethi Apaydın'dır. 800.000'in üzerinde lisanslı sporcuya sahip olan TSF, Türkiye'nin en büyük spor federasyonu olma unvanını elinde bulundurmaktadır. TSF aynı zamanda Avrupa Satranç Birliği ve Akdeniz Satranç Birliği üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">2016 Dünya Satranç Şampiyonası</span>

2016 Dünya Satranç Şampiyonası, dönemin son Dünya Satranç Şampiyonu Magnus Carlsen ile rakibi Sergey Karyakin arasında oynanan, 2016 Dünya Satranç Şampiyonunu belirlemek için düzenlenen satranç müsabakasıdır. 10-30 Kasım 2016 tarihleri arasında, Amerika Birleşik Devletleri'nin New York şehrinde, FIDE ve ortağı Agon tarafından düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Wesley So</span> Filipinli-Amerikalı satranççı

Wesley Barbossa So Filipinli ve Amerikalı bir satranç ustası ve üç kez ABD Satranç Şampiyonu. Ayrıca üç kez Filipin Satranç Şampiyonudur. Mart 2017 FIDE reyting listesinde dünyada ikinci sırada yer aldı ve 2822 Elo reytingi ile tarihteki en yüksek reytingli beşinci oyuncu oldu.

<span class="mw-page-title-main">Satranç ünvanı</span> satranç yönetim kurulu tarafından satranç oyuncularına verilen ünvan

Satranç ünvanı, satranç yönetim kurulu tarafından düzenlenen ve oyunculara performanslarına ve sıralamalarına göre verilen bir ünvandır. Bu ünvanlar genellikle ömür boyu verilir. Uluslararası Satranç Federasyonu FIDE, en prestijlisi Büyükusta olmak üzere çeşitli ünvanlar vermektedir; birçok ulusal satranç federasyonu da "Ulusalusta" gibi ünvanlar vermektedir. Daha genel anlamda, "usta" terimi herhangi bir yüksek beceriye sahip satranç oyuncusunu ifade eder.

Kanada Satranç Federasyonu veya kısaca CFC, Kanada'nın ulusal satranç organizasyonudur. 1872'de kurulan Kanada Satranç Derneği'nin yerini, 1932'de ilk kez Kanada'daki tüm büyük şehirlerin temsilini içeren Kanada Satranç Federasyonu (CCF) aldı. 1945 yılında Kooperatif Milletler Topluluğu Federasyonu ile karıştırılmaması için isim değiştirildi. CFC turnuvalar düzenler ve ulusal derecelendirmeleri yayınlar. Kanada'nın en yüksek reytingli oyuncusu Toronto'da yaşayan Evgeny Bareev'dir.

İngiliz Satranç Federasyonu ya da kısaca ECF, İngiltere'nin ulusal satranç organizasyonudur. FIDE'ye bağlıdır. ECF, 1904'te kurulan Britanya Satranç Federasyonu'nun (BCF) yerel federasyonlarından biri olarak 2004'te kuruldu.