İçeriğe atla

Arne Tiselius

Arne Wilhelm Kaurin Tiselius
Arne Wilhelm Kaurin Tiselius
Doğum10 Ağustos 1902
Stockholm, İsveç
Ölüm29 Ekim 1971 (69 yaşında)
Uppsala, İsveç
Vatandaşlıkİsveç
EğitimUppsala Üniversitesi
Ödüller Nobel Kimya Ödülü (1948)
Kariyeri
DalıKimya
Çalıştığı kurumlarUppsala Üniversitesi
Doktora
danışmanı		Theodor Svedberg

Arne Wilhelm Kaurin Tiselius (d. 10 Ağustos 1902, Stockholm – ö. 29 Ekim 1971, Uppsala), İsveçli biyokimyager ve 1948 Nobel Kimya Ödülü sahibi bilim insanı.[1]

Biyografisi

Tiselius 1902 yılında Stokholm'de doğdu. Babasının ölümünden sonra, ailesi Göteborga taşındı. 1921 yılında burada yerel "Realgymnasium"'dan mezun oldu. Daha sonra Uppsala Üniversitesi'nde okudu ve kimya dalında uzmanlaştı. 1925 yılında Theodor Svedberg'in laboratuvarında araştırma asistanı oldu ve burada 1930 yılında proteinlerin elektroforezdeki hareket metodu çalışmaları sayesinde doktora derecesi aldı. Bundan sonra 1935'te zeolitlerin doğal baz-alışverişinin difüzyon ve adsorpsiyonu üzerinde bir dizi çalışma yayınlanmıştır ve bu çalışmalarına Rockefeller Vakfı Bursu ile gittiği Princeton Üniversitesi Hugh Stott Taylor laboratuvarında devam etti. Uppsala'ya döndükten sonra ilgisini proteinler ve biyokimyasal sorunların fiziksel yöntemleri uygulamaları üzerine yoğunlaştırdı. Bu çalışmalar ona daha sonraki yıllarda elektroforetik analiz yöntemlerini çok daha geliştirmesini sağlamıştır.

Evli ve iki çocuk sahibi oldu. Ekim 1971'de kalp krizi sonucu 69 yaşında Uppsala'da öldü.

Ay'daki bir kratere; Tiselius, onuruna ismi verilmiştir.

Kaynakça

  • Kekwick RA, Pedersen KO (1974). "Arne Tiselius, 1902-1971". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 20 (0). ss. 401-28. doi:10.1098/rsbm.1974.0018. JSTOR 769648. PMID 11615762. 
  • Kyle RA, Shampo MA (Mart 2005). "Arne Tiselius—father of electrophoresis". Mayo Clinic Proceedings. 80 (3). s. 302. PMID 15757008. 
  • Tiselius, Arne (1937). "A new apparatus for electrophoretic analysis of colloidal mixtures". Transactions of the Faraday Society. Cilt 33. s. 524. doi:10.1039/tf9373300524. 
  • A Tiselius (1930). "The moving-boundary method of studying the electrophoresis of proteins". Nova Acta Regiae Societatis Scientiarum Upsaliensis. Ser. IV, Vol. 7 (4). 
  • Tiselius A (1968). "Reflections from both sides of the counter". Annual Review of Biochemistry. 37 (1). ss. 1-24. doi:10.1146/annurev.bi.37.070168.000245. PMID 4875715. 
  • Putnam FW (1993). "Alpha-, beta-, gamma-globulin—Arne Tiselius and the advent of electrophoresis". Perspectives in Biology and Medicine. 36 (3). ss. 323-37. PMID 7685077. 
  • Kay LE (1988). "Laboratory technology and biological knowledge: the Tiselius electrophoresis apparatus, 1930-1945". History and Philosophy of the Life Sciences. 10 (1). ss. 51-72. PMID 3045854. 
  • Hjertén S (Haziran 1973). "Dedication to Professor Arne Tiselius". Annals of the New York Academy of Sciences. 209 (1 Isoelectric F). ss. 5-7. Bibcode:1973NYASA.209....5H. doi:10.1111/j.1749-6632.1973.tb47513.x. PMID 4577171. 
  • Hertén S (Haziran 1972). "Arne Tiselius. 1902-1971". Journal of Ultrastructure Research. 39 (5). ss. 624-8. PMID 4556330. 
  • Hjertén S (Şubat 1972). "Arne Tiselius 1902-1971". Journal of Chromatography. 65 (2). ss. 345-8. PMID 4552643. 

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2013. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alfred Werner</span>

Alfred Werner, Zürih Üniversitesi'nde profesör olan İsviçreli kimyager. 1913 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. Werner, modern koordinasyon kimyasının temellerini atmıştır. Nobel Ödülü kazanan ilk inorganik kimya uzmanıdır ve 1973 yılına kadar Nobel Kimya Ödülü kazananlar arasındaki tek inorganik kimyager olmayı sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Theodor Svedberg</span> Kimyager

Theodor H. E. Svedberg Nobel Kimya Ödülü sahibi İsveçli kimyager. Kolloidler üzerine çalışmaları, Albert Einstein ve Polonyalı jeofizikçi Marian Smoluchowski'nin ileri sürdüğü Brown hareketi ile ilgili teorilerini destekledi. Bu çalışmaları süresince, analitik ultrasantrifüj tekniğini geliştirdi ve bunun proteinlerin birini diğerlerinden saf olarak ayırmaya yaradığını gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">Irwin Rose</span> Amerikalı biyolog (1926 – 2015)

Irwin A. Rose, Amerikalı biyolog. 2004 yılında "Ubikuitin-aracılı protein yıkımının keşfi" nedeniyle, Aaron Ciechanover ve Avram Hershko ile birlikte, Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Paul Crutzen</span>

Paul Jozef Crutzen 1995 yılında Mario J. Molina ve F. Sherwood Rowland ile birlikte Nobel Kimya Ödülü kazanan Hollandalı atmosferik kimyager.

<span class="mw-page-title-main">Robert Huber</span>

Robert Huber, Alman biyokimyacı. 1988 yılında, Johann Deisenhofer ve Hartmut Michel ile birlikte, Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aaron Klug</span>

Aaron Klug OM, Litvanya doğumlu Britanyalı kimyager ve biyofizikçi. Kristalografik elektron mikroskobunun gelişimi ve biyolojik olarak önemli nükleik asit-protein komplekslerinin yapısının aydınlatılması konusundaki çalışmaları için 1982 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Adolf Windaus</span> Nobel Kimya Ödülü sahibi Alman kimyager

Adolf Otto Reinhold Windaus Alman kimyager. 1928 yılında, steroller ve sterollerin vitaminler ile ilişkisi konusundaki çalışmaları için Nobel Kimya Ödülü'ne nail görüldü. Windaus ayrıca, 1939 yılında Nobel Kimya Ödülü kazanan Adolf Butenandt'un doktora hocasıdır.

<span class="mw-page-title-main">John Howard Northrop</span> Amerikalı biyokimyager (1891 – 1987)

John Howard Northrop Amerikalı biyokimyacı. 1946 yılında, James Batcheller Sumner ve Wendell Meredith Stanley ile birlikte, Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. James Batcheller Sumner, "enzimlerin kristalize edilebildiğini keşfetmesi nedeniyle" bu ödülü kazanırken; John Howard Northrop ve Wendell Meredith Stanley "enzimlerin ve virüs proteinlerinin saf formlarını hazırlamaları nedeniyle" bu ödüle layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Earl Wilbur Sutherland</span>

Earl Wilbur Sutherland Jr., Amerikalı farmakolog ve biyokimyacı.

<span class="mw-page-title-main">Rodney Robert Porter</span>

Rodney Robert Porter İngiliz biyokimyacı. 1972 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi.

Charles Brenton Huggins, Kanada doğumlu Amerikalı hekim ve fizyologdur.

<span class="mw-page-title-main">George Wald</span> araştırmacı

George Wald, Yahudi kökenli Amerikalı bilim insanı. Retina pigmentleri üzerine yaptığı çalışmalarıyla bilinir. 1967 yılında Haldan Keffer Hartline ve Ragnar Granit ile birlikte Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Baruch Samuel Blumberg</span> Amerikalı hekim (1925 – 2011)

Baruch Samuel "Barry" Blumberg Yahudi kökenli Amerikalı doktor ve 1976 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi. Nobel Ödülü'nü enfeksiyöz olduğu gösterilen ilk insan prion hastalığı olan kuru hastalığı üzerine yaptığı çalışmalarla kazanmıştır. Ayrıca 2005 yılından ölümüne kadar Amerikan Felsefe Topluluğu başkanlığını yürütmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Werner Arber</span>

Werner Arber İsviçreli mikrobiyolog ve genetikçi. Amerikalı araştırmacılar Hamilton Smith ve Daniel Nathans ile birlikte, Werner Arber 1978 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü restriksiyon endonükleaz enzimlerini keşfi nedeniyle kazanmıştır. Bu araştırmacıların çalışmaları rekombinant DNA teknolojisinin gelişimine öncülük etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Phillip Allen Sharp</span> Amerikalı biyolog

Phillip Allen Sharp, Amerikan genetikçi ve moleküler biyolog. RNA bağlanmasının kaşiflerinden biridir. Richard J. Roberts ile birlikte ökaryot hücrelerinin DNA dizelerindeki genlerin bitişik sırada olmadığını, aralarda intron denilen okunmayan ve protein sentezine katılmayan bölümlerin olduğunu keşfettiler. Bu sayede mRNA'lar aynı DNA dizesinden bu bölümleri farklı şekilde silmeleri ile farklı proteinleri kodlayabilmektedir. İkili bu keşifleri ile 1993 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü kazanmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">George H. Hitchings</span> 1988 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi Amerikalı hekim

George Herbert Hitchings Amerikalı hekim. 1988 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü James W. Black ve Gertrude Elion ile birlikte "ilaç tedavisine ilişkin önemli ilkeleri keşifleri için" kazanmıştır. Hitchings özellikle kemoterapi çalışmalarıyla bu ödüle hak kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Frederick Sanger</span>

Frederick Sanger, İngiliz biyokimyager. 1958 ve 1980 yıllarında 2 kez Nobel Kimya Ödülü kazanmıştır. 1958 yılında "proteinlerin, özellikle de insülinin yapısı üzerine çalışmaları için" Nobel Kimya Ödülü kazanmıştır ve bu ödülü aynı kategoride 2 kez kazanan tek kişidir. 1980 yılında da "nükleik asitlerdeki baz dizilerinin belirlenmesiyle ilgili katkıları nedeniyle" Walter Gilbert ile birlikte bu ödülü kazanmıştır. Aynı yıl ayrıca Paul Berg, "nükleik asitlerin, özellikle de rekombinant DNA'nın biyokimyası üzerine temel çalışmaları için" ödülü kazanan diğer isim olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">John Kendrew</span> araştırmacı

Sir John Cowdery Kendrew, İngiliz biyokimyager ve kristalografi araştırmacısı. Max Perutz ile birlikte Cavendish Laboratuvarındaki hem-içeren proteinlerle ilgili çalışmaları nedeniyle 1962 Nobel Kimya Ödülünü almaya layık görülmüştür.

Stanford Moore, Amerikalı biyokimyacı. 1972 yılında, Christian B. Anfinsen ve William H. Stein ile birlikte, ribonükleaz molekülünün kimyasal yapısı ve katalitik aktivitesi arasındaki bağı anlamamıza katkıları ve ribonükleazlar üzerine çalışmaları için Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Richard Henderson</span> İngiliz biyokimyacı, moleküler biyolog

Richard Henderson, İskoç moleküler biyolog ve biyofizikçi, ayrıca biyomolekül, elektron mikroskobunda öncü bilim insanı. Henderson, 2017 yılında Jacques Dubochet ve Joachim Frank ile birlikte Nobel Kimya Ödülü almıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.