İçeriğe atla

Arnavutluk ve Kosova'nın birleşmesi

Arnavutluk'un (yeşil) ve Kosova'nın (turuncu) Avrupa içindeki konumu.

Arnavutluk ve Kosova'nın birleşmesi, Arnavutluk ile Kosova'nın, 2008 Kosova bildirgesinin ilanının ardından ortaya çıkan politik görüştür.[1] Bu fikir irredantist Büyük Arnavutluk kavramıyla ilişkilidir.[2][3][4] Kosovalıların %93'ü etnik olarak Arnavuttur.

Arnavutluk'taki siyasetçilerinin hedefi ulusal bir birleşmeden ziyade NATO ve Avrupa Birliğine giriş yapmak olmasına rağmen, yapılan anket sonuçlarına göre Kosova’nın Arnavutluk ile birleşmesinin büyük oranda desteklenmektedir.[5] Bununla birlikte bazı Katolik ve Ortodoks Hristiyan Arnavutlar, Balkan bölgelerinin olası bir şekilde birleşmesinin geniş nüfusa sahip Müslümanların yeni devlete gireceğinden ve Arnavutluk’un artan "müslümanlaşmasına" yol açmasından çekinmektedir.[6]

Siyasal birleşmeden öte pratik olarak çoğu alanda birleşme durumu gerçekleşmiştir. Ağırlıklı olarak Arnavutların yaşadığı Kosova'da, Arnavutluk Cumhuriyeti ile eğitim, güvenlik ve dış politika gibi alanlarda ortak idari sektörleri paylaşılmaktadır. Ayrıca kültür, miras ve ticaret de büyük ölçüde birleşmiştir.

Tarihçe

1981 Kosova protestoları sırasında Yugoslavya hükûmeti, Kosova'nın Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti ile potansiyel bir birleşmesinden çekinmiştir.[7] 1990'lı yılların başlarında Arnavutluktaki politikacıların birleşme konusundaki açıklamaları bir bütünlüğe sahip değildi.[8] Sırp polisi tarafından 1999'da gözaltındayken kaybolan aktivist ve Arnavutluk Ulusal Birliği Partisi'nin kurucusu Ukshin Hoti, Kosova'nın Arnavutluk'la birleşmesinin öncülerinden biriydi.[9] 2001 yılında, Arnavutluk Demokratik Partisi'nden Arben İmami, Kosova'nın Arnavutluk ile birleşmesinin bir parti hedefi olması gerektiğini belirtti ancak bu açıklama kendi partisinde eleştiriyle karşılandı.[10]

Ahtisaari Planı, Arnavut kimliği yerine çok uluslu bir “Kosovalı” kimliği benimseyerek Kosova'nın bağımsızlığını şartlandırdı.[11] Ancak yine de anketler, Kosovalı Arnavutların %75'inin tek bir Arnavutluk'ta birleşerek yaşamayı tercih ettiğini ortaya koydu. Aynı destek Arnavutluk'ta da görüldü; Arnavutluk'taki vatandaşların %68'i Arnavutluk'un Kosova ile birleştirilmesini tercih etti.[11] 2017'de, Ben Blushi örneğinde olduğu gibi bazı ana akım Arnavut politikacıların birleşmeyi destekledikleri ortaya çıktı.[12] Kosova'daki muhalefet partisi Vetëvendosje ve Kosova Halk Hareketi de birleşmeyi desteklemektedir.

Kaynakça

  1. ^ Sharon L. Wolchik; Jane Leftwich Curry (2011). Central and East European Politics: From Communism to Democracy. Rowman & Littlefield. s. 390. ISBN 978-0-7425-6734-4. 15 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. Undoubtedly, Kosovo's independence has revived the idea of the national unification of Albanians 
  2. ^ Tristan James Mabry; John McGarry (2013). Divided Nations and European Integration. University of Pennsylvania Press. s. 175. 
  3. ^ Lenard J. Cohen; Jasna Dragović-Soso (2008). State Collapse in South-Eastern Europe: New Perspectives on Yugoslavia's Disintegration. Purdue University Press. s. 194. 
  4. ^ Winston Langley (2013). Encyclopedia of Human Rights Issues Since 1945. Routledge. 
  5. ^ Henry H. Perritt (2010). The Road to Independence for Kosovo: A Chronicle of the Ahtisaari Plan. Cambridge University Press. s. 94. ISBN 978-0-521-11624-4. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. 
  6. ^ Lesser, Ian O.; Larrabee, F. Stephen; Zanini, Michele; Vlachos-Dengler, Katia (2001). Greece's new geopolitics. Santa Monica: Rand Corporation. ISBN 9780833032331. 2 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. s. 51.
  7. ^ Howard Clark (2000). Civil Resistance in Kosovo. Pluto Press. ss. 44-. ISBN 978-0-7453-1569-0. 12 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. 
  8. ^ Geert-Hinrich Ahrens (6 Mart 2007). Diplomacy on the Edge: Containment of Ethnic Conflict and the Minorities Working Group of the Conferences on Yugoslavia. Woodrow Wilson Center Press. s. 323. ISBN 978-0-8018-8557-0. 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. CSCE mission of May 1992 judged that “on the question of the relations with Albania and of a possible unification, the answers were unclear, vague, and sometimes contraddictory 
  9. ^ Heike Krieger (12 Temmuz 2001). The Kosovo Conflict and International Law: An Analytical Documentation 1974-1999. Cambridge University Press. s. 75. ISBN 978-0-521-80071-6. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. 
  10. ^ Maria Koinova (1 Temmuz 2013). Ethnonationalist Conflict in Postcommunist States: Varieties of Governance in Bulgaria, Macedonia, and Kosovo. University of Pennsylvania Press. s. 197. ISBN 978-0-8122-0837-5. 12 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. 
  11. ^ a b Tristan James Mabry; John McGarry; Margaret Moore; Brendan O'Leary (30 Mayıs 2013). Divided Nations and European Integration. University of Pennsylvania Press. s. 182. ISBN 0-8122-4497-4. 12 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kosova Savaşı</span>

Kosova Savaşı veya 1998-1999 Kosova Savaşı, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ordusunun, bağımsızlık isteyen Kosova Kurtuluş Ordusu’na ve bu örgüt yanında yer alan milis güçlerine karşı yürüttüğü operasyon ve buna karşı NATO'nun başlattığı müdahaledir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Arnavutluk</span> Katolik, Müslüman ve Ortodoks Arnavutların bağımsızlık ve birliğini savunan siyasi görüş

Büyük Arnavutluk, irredentist ve milliyetçi bir kavramdır, Arnavutların kendi ulusal vatanları olduklarının düşündükleri toprakları birleştirmeyi amaçlar. Arnavut nüfusunun bu bölgelerdeki günümüzdeki veya tarihsel varlığına ilişkin iddialara dayanmaktadır. Mevcut Arnavutluk'a ek olarak, terim komşu ülkelerdeki bölgelere ilişkin iddiaları içermektedir, alanlar arasında Kosova, Sırbistan'ın Preşova Vadisi, güney Karadağ'daki bölgeler, kuzeybatı Yunanistan, ve Kuzey Makedonya'nın bir batı kısmı yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Adem Yaşari</span>

Adem Yaşari Zahir Pajaziti ile birlikte Kosova Kurtuluş Ordusu'nun (KKO) kurucularından biri olarak kabul edilir. Jashari, KKO'nun Drenica'daki operasyonlarından birinde komutan olarak yer almıştır.

Afyon (Akroinon) Savaşı, Akroinon'da Anadolu platosunun batı ucunda, 740 yılında Emevi Arap ordusu ve Bizans İmparatorluğu güçleri arasında yapıldı. Arapların başında Abdullah El-Battal ve El-Malik Bin Su'aib, Bizansların başında İmparator III. Leon ve onun oğlu, gelecekteki V. Konstantinos vardı. Savaş Bizansların kesin galibiyeti ile sonuçlandı ve Arapların Anadolu'daki ilerleyişi durmuş oldu.

<span class="mw-page-title-main">1912 Arnavut İsyanı</span> Arnavutların, 1912 yılı içerisinde Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

1912 Arnavutluk İsyanı, Ocak-Ağustos 1912 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu'nda Arnavutlar tarafından gerçekleştirilen bir isyandır. 1910 ve 1911 yıllarında Arnavutluk ve Kosova bölgelerinde Arnavut Ulusunun Haklarını Savunma Birliği destekli iki isyan başlatılmıştı. 1910 yılındaki Arnavut isyanı Bulgaristan ve Karadağ tarafından desteklenmişti. İsyanda, şiddetli çatışmaların ardından İsa Bolatin öncülüğündeki Arnavut isyancılar Drenice bölgesine çekilmiş, bir diğer isyancı İdris Sefer ise kalan askerleriyle birlikte direnişini sürdürdüğü Karadak bölgesine çekilmişti. 1911 yılındaki isyanda ise Podgorica isyancıların ana üssü olmuş ve isyancılar Karadağ Kralı I. Nikola tarafından desteklenmişti. Her iki isyan da isyancılara birtakım imtiyazlar tanınarak bastırılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Vilâyet-i Arnavud</span>

Arnavut Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu'nda Batı Balkan Yarımadası'nda Arnavut nüfus çoğunluğuna sahip Kosova, İşkodra, Manastır ve Yanya vilayetlerinden kurulması planlanmış bir vilayet idi. Ek olarak Selanik Vilayeti'nin bir kısmınında dahil edilmesi düşünülmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandar Ranković</span> Yugoslav politikacı

Aleksandar Ranković, Yugoslavya'da devlet başkanlığı yardımcısı, içişleri bakanı ve Ulusal Güvenlik Dairesi (OZNA) başkanı olarak görev almış Yugoslav siyasetçi. Ranković, Josip Broz Tito ve Edvard Kardelj'den sonra Yugoslavya'nın üçüncü güçlü adamı olarak kabul edilmekteydi. Ranković Sırp birliğinin çıkarlarına karşı olarak gördüğü federal bir Yugoslavya'ya karşı üniter yapıyı savunmuştur. Kosova'da Arnavutlara karşı baskıcı politikalar uygulamıştır ve Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi'nin nomenklaturasında Sırpları çoğunluk hale getirdi. 1966 yılında Tito'ya karşı bir darbe girişimi planladığı gerekçesiyle tüm görevlerinden alındı.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Bağımsızlık Bildirgesi</span>

Kosova Bağımsızlık Bildirgesi, Kosova'nın Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan etmesidir. Kosova'nın bağımsızlığı 17 Şubat 2008 tarihinde katılımcıların oy birliği ile Kosova Meclisi'nde okunan bağımsızlık bildirgesi ile gerçekleşti. Sırp azınlığın 11 temsilcisi ise bağımsızlığı boykot etti. Bu 7 Eylül 1990 tarihinde Kosovalı Arnavut siyasi kurumlar tarafından gerçekleştirilen bağımsızlık ilanından sonra ikinci bağımsızlık ilanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Efsanesi</span>

Kosova Efsanesi veya Kosova Kültü Sırp ulusalcıların efsanelerinden biridir. Sırp ulusalcılara göre 1389'daki Kosova Savaşı’nda Sırp Prens Lazar'ın mağlubiyete uğramasının nedeni Sırp milletin bilinçli bir şekilde Sırp İmparatorluğunu Hristiyan inancındaki Cennet Krallığına feda etmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta Holokost</span>

Arnavutluk'ta Holokost, II. Dünya Savaşı sırasında İtalyan ve Alman işgali altında Arnavutluk'taki Yahudilere karşı Alman, İtalyan ve Arnavut işbirlikçi güçleri tarafından işlenen suçlardan oluşuyor. Savaş boyunca, yaklaşık 2.000 Yahudi Arnavutluk'a sığındı. Bu Yahudi mültecilerin çoğu, ülkenin ilk olarak Faşist İtalya ve daha sonra da Nazi Almanyası tarafından işgal edilmesine rağmen, yerel Arnavut nüfusu tarafından iyi muamele gördü. Besa olarak bilinen geleneksel misafirperverlik geleneğini takip eden Arnavutlar, Yahudi mültecileri sık sık dağ köylerinde barındırdılar ve onları Adriyatik limanlarına taşıyarak İtalya'ya kaçmalarını sağladılar. Diğer Yahudiler ülke genelinde direniş hareketlerine katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kosova demografisi</span>

Kosova Demograsinin incelemesini yapan, Kosova İstatistik Ajansı, nüfusun yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, nüfusun sağlığı, ekonomik durumu, dini bağlantıları ve nüfusun diğer yönleri gibi Kosova nüfusunun çeşitli demografik özelliklerini takip etmektedir. Normalde on yıllık aralıklarla yapılan nüfus sayımları nüfusun demografik özelliklerini kaydeder. 2011 yılında 2008 bağımsızlık ilanından sonra yapılan ilk nüfus sayımına göre, Kosova'nın daimi nüfusu Kuzey Kosova hariç 1.739.825'e ulaşmıştır. Toplam nüfusun %93'ünden fazlası ile Arnavutlar Kosova'nın çoğunluğunu oluşturuyor; önemli azınlıklar arasında Sırplar ve diğerleri yer alıyor. 2015 yılı tahmini Kosova nüfusu 1.870.981'e ulaşmıştır. Kosova Avrupa'daki en genç nüfusa sahiptir. BM Kalkınma Programı UNDP'nin yakın tarihli bir raporuna göre, kabaca 2 milyonluk nüfusunun yarısı 25 yaşın altında. Hükûmet verilerine göre, nüfusun yüzde 65'inden fazlasının 30 yaşından küçük olduğu tahmin ediliyor. Kosova'nın doğum oranı Avrupa'da en yüksek olmaya devam ederken, nüfus artışına sahip tek belediyeler güneyde Kosova'nın yanındaki Arnavutluk azınlık yerleşim bölgeleri.

Arnavut milliyetçiliği, ilk kez 19. yüzyılda Arnavut millî uyanışı sırasında etnik Arnavutların ürettiği milliyetçi fikir ve kavramların genel bir adıdır. Arnavut milliyetçiliği, coğrafi olarak genişletilmiş bir Arnavut devletinin veya büyük Arnavut nüfusunu barındıran bitişik Balkan topraklarını kapsayan Büyük Arnavutluk'un oluşturulması fikirlerini de içeren Arnavutçuluk ve Pan-Arnavutçuluk gibi benzer kavramlarla da ilişkilidir.

Kosova müziği Avrupa kültürünün bir parçasıdır. Nüfusun çoğunluğunu oluşturan Kosovalı Arnavutların müziğinin hakim olduğu Kosova halkının müziğine ve daha az ölçüde Kosova Cumhuriyeti içindeki küçük azınlığın aktif olmayan müziğine atıfta bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vetëvendosje</span>

Lëvizja Vetëvendosje Kosova'da ilerici, sosyal demokrat, Arnavut milliyetçisi siyasi bir partidir. Ayrıca Arnavutluk'ta kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak faaliyet göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jusuf Gërvalla</span>

Jusuf Gërvalla Kosovalı Arnavut aktivist, yazar, müzisyen ve Kosova Ulusal Kurtuluş Hareketi adlı Marksist-Leninist grubun kurucusuydu. Kosova'nın İpek belediyesinde Burremëdhi (Dubovik) köyünde doğan Gërvalla, Üsküp ve Priştine'de gazeteci olarak çalışmadan önce Priştine ve Ljubljana'da üniversite eğitimi aldı. Yüksek sesli bir milliyetçi olarak, Yugoslav gizli servisinin radarına yakalandı ve 1980'de Almanya'ya sığınma talebinde bulundu ve daha sonra Kosova Halk hareketi ve Kosova Ulusal Kurtuluş hareketi olmak üzere iki gruba ayrılan Kosova Cumhuriyeti Halk Hareketi'ni kurdu. Yurtdışında da Arnavut hareketlerini ve siyasi partileri birleştirmek için çaba gösterdi. 17 Ocak 1982'de Gërvalla, kardeşi Bardhosh Gërvalla ve aktivist arkadaşı Kadri Zeka ile birlikte, iddiaya göre Yugoslav gizli servisi tarafından Stuttgart'ta öldürüldü. Cinayeti Arnavutlar arasında ve yurtdışında öfkeye neden oldu ve Arnavut milliyetçiliğinde yoğunluğun artmasına ve Kosova'nın Yugoslav kontrolüne yönelik düşmanlığa yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Savaşlarında Arnavut Katliamları</span> 1912-1913 Balkan Savaşlarında Arnavutların öldürülmesi

Balkan Savaşları'nda Arnavut katliamları, 1912-1913 yılları arasında bölgede yaşanan çatışmalar sırasında Karadağ ve Sırp orduları ve paramiliterleri tarafından çeşitli vesilelerle 1912-13 Birinci Balkan Savaşı sırasında, Sırbistan ve Karadağ, Avrupa, Amerikan ve Sırp muhalefet basını tarafından bildirilen Osmanlı İmparatorluğu güçlerini günümüz Arnavutluk ve Kosova'dan kovduktan sonra Arnavut nüfusa karşı bir dizi savaş suçları işledi. Suçların çoğu Ekim 1912 ile 1913 yazı arasında işlendi. Zorunlu sürgünlerin ve katliamların amacı, yeni Balkan sınırlarını belirlemek için Londra Büyükelçiler Konferansı öncesi istatistiksel manipülasyondu. Çağdaş hesaplara göre, bu dönemde 10.000 ila 25.000 Arnavut açlık ve soğuktan öldürüldü veya öldü. Kurbanların çoğu çocuklar, kadınlar ve yaşlılardı. Katliamlara ek olarak, bazı sivillerin dudakları ve burunları kesildi.

Kosova, 1455'ten 1912'ye kadar, başlangıçta Rumeli Eyaleti'nin bir parçası olarak ve 1864'ten ayrı bir Kosova Vilayeti olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Fehmi Agani</span>

Fehmi Agani, 1990'larda Kosova Demokratik Birliği'nin (LDK) önde gelen düşünürü ve siyasi stratejisti olarak kabul edilen bir sosyolog ve politikacıydı. 1998-1999 Kosova Savaşı öncesinde uluslararası müzakerelerde LDK'yi temsil etti, ancak savaş sırasında siyasi tutumları nedeniyle Sırp askerleri tarafından öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Prekaz Baskını</span>

42°46′K 20°49′D

Tallava, Arnavutluk'ta, Kuzey Makedonya'da ve Kosova'da bulunan bir müzik türüdür. 1990'larda Kosova'daki Roman topluluğunda ortaya çıkan bu müzik, bölgesel Balkan müzik tarzlarını çağrıştırıyor. Bulgaristan'dan Çalga, Yunanistan'dan Skiladiko, Romanya'dan Manele ve Sırbistan'dan turbo-folk'u içeren Güneydoğu Avrupa'nın daha geniş pop-folk türünün bir parçası olarak tanımlanıyor.