İçeriğe atla

Arnavutluk-Türkiye ilişkileri

Arnavutluk-Türkiye ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Albania ve Turkey

Arnavutluk

Türkiye
Diplomatik Misyon
Arnavutluk'un Ankara BüyükelçiliğiTürkiye'nin Tiran Büyükelçiliği

Arnavutluk-Türkiye ilişkileri, Türkiye'nin Arnavutluk'la sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir.[1][2][3]

İlişkilerin tarihçesi

Türklerin Arnavutlarla ilk karşılaşması 14. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'da yayılması ile başladı.[4] 1385 yılında bir Arnavut ordusu yapılan Savra Savaşı'nı Osmanlılar kazandı ve Arnavutlar Osmanlı egemenliği altına girdiler.[5][6] 1402 yılında Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid'in Timurlenk'le yaptığı Ankara Savaşı'nı kaybetmesiyle başlayan Fetret Devri Arnavutluk'ta Osmanlı egemenliğinin bir süre boyunca zayıflamasına yol açtı. Ancak II. Murat döneminde Osmanlı egemenliği tekrar geri getirildi. 1443-1468 yılları arasında bir kısım Arnavutlar Arnavut lideri İskender Bey'in kumandası altında Osmanlı yönetimine karşı ayaklandılar. Ancak bu ayaklanma uzun sürmesine rağmen başarısızlıkla sonuçlandı.[7]

Osmanlılar egemenlikleri altındaki Hristiyan halklarının dinlerine karışmıyorlar, kendi dinlerini özgürce izlemelerine izin veriyorlardı. Bu yüzden Osmanlı yönetimi boyunca Balkan halklarının çoğu kendi dinlerinde kaldılar. Ancak Arnavutlar, Boşnaklarla beraber buna bir istisna oluşturdular ve 17. yüzyıl başlarında kitle halinde Müslümanlığa geçmeye başladılar. Müslüman olan Arnavutlar Osmanlı Devleti'nin diğer bölgelerine göç ettiler, devlet yönetiminde başarı kazanarak önemli görevlere getirildiler. Köprülü ailesi başta olmak üzere birçok Arnavut kökenli devlet adamı Sadrazamlık düzeyine kadar yükseldiler.[8] Arnavut kökenli Kavalalı Mehmet Ali Paşa 19. yüzyıl başlarında Mısır'ın yönetimini ele geçirerek Osmanlı yönetimine karşı çıktı. Hidivlik unvanını alan Mehmet Ali Paşa ve torunları modern Mısır'ın temellerini attılar.[9][10]

Arnavutlar Balkanlardaki uluslararasında Osmanlı yönetiminden ayrılan en son ulus oldular. Ancak 1913 yılında Balkan Savaşları'ndan sonra yapılan Bükreş Antlaşması'yla Arnavutluk Osmanlı Devleti'nden bağımsızlığını kazandı. 1925 yılında Arnavutluk Cumhuriyeti ilan edildi. 1928 yılında ise Ahmet Zogu kendini kral ilan ederek Arnavutluk Krallığını kurdu. 1939 yılında Faşist İtalya Arnavutluk'u işgal etti.[11] II. Dünya Savaşı'ndan sonra Enver Hoca'nın önderliği altında Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti kuruldu. 1990 yılında tekrar demokrasiye geri dönene kadar Arnavutluk dünyanın en içine kapanık ülkelerinden biri olarak kaldı. 1913-1992 yılları arasında Türkiye'nin Arnavutluk ile olan ilişkileri çok zayıf bir düzeyde kaldı. Ancak Türkiye'de yaşayan Arnavut kökenli Türkler ve iki toplum arasındaki yoğun tarihi ve kültürel ilişkiler, iki ülke arasında bir köprü oluşturmaya devam etti.[12]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Relations of Albania and Turkey ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ OIC - Member States 9 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Organisation of Islamic Cooperation 10 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 20 November 2015.
  2. ^ UfM - Member States 11 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Union for the Mediterranean 12 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 12 April 2017.
  3. ^ NATO - Member States 20 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. NATO 26 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 12 April 2017.
  4. ^ Xhudo 1996, ss. 50-53.
  5. ^ Emecen 2012, s. 190.
  6. ^ Vickers 2011, ss. 17-24.
  7. ^ Norris 1993, ss. 61-81.
  8. ^ Jordan 2015, s. 1583.
  9. ^ Shaw & Shaw 1977, s. 288.
  10. ^ Geniş & Maynard 2009, ss. 553-555.
  11. ^ Polat 2005, s. 1.
  12. ^ Lani & Schmidt 1998, s. 90. "Hoxha did not conceal the fact that he preferred Turkey to its hostile brother Greece ... But one cannot help noticing that whereas Athens is an important political and economic partner, Turkey remains, as it was before, Tirana's most important military partner, next to Washington ... In a broader Balkan context, Turkey has always seen the Albanians as its natural allies in the Balkans. If the Greeks and Serbs have stood on one side of the scale, the Turks and the Albanians have stood on the other. Although some kind of dissatisfaction with Nano's government is felt in Ankara over what is seen in the Turkish capital as Tirana's pro-Greek orientation, Turkey continues to have close military ties with Tirana; indeed, it is playing an important role in the re-organization of the disintegrated Albanian army. Albania's most important military base, which was destroyed during the armed uprising last year, will be rebuilt by Turkey."

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk</span> Balkanlarda bir ülke

Arnavutluk, resmî adıyla Arnavutluk Cumhuriyeti, Balkanlar'da bir ülkedir. Komşuları kuzeyde Karadağ, kuzeydoğusunda Kosova, doğusunda Kuzey Makedonya ve güneyinde Yunanistan'dır. Ayrıca ülkenin batıda Adriyatik Denizi ve güneybatıda İyonya Denizi'ne kıyısı vardır. İyon Denizi ile Adriyatik Denizi arasındaki Otranto Boğazı'nın karşısındaki İtalya'ya uzaklığı 72 km'den (45 mil) daha azdır.

<span class="mw-page-title-main">Enver Hoca</span> Komünist eski Arnavutluk lideri

Enver Halil Hoca, Arnavut komünist politikacı. 1941'den 1985'te ölümüne kadar Arnavutluk Emek Partisi Genel Sekreteri'ydi. Aynı zamanda Arnavutluk Emek Partisi Politbüro üyesi, Arnavutluk Demokratik Cephesi Başkanı ve silahlı kuvvetlerin başkomutanıydı. 1944'ten 1985'te ölümüne kadar ülkeyi yönetti. Ayrıca 1944'ten 1954'e kadar 22. Arnavutluk Başbakanı ve çeşitli zamanlarda Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin hem dışişleri bakanı hem de savunma bakanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutlar</span> etnik grup

Arnavutlar veya Arnavudlar, ortak bir Arnavut soyunu, kültürünü, tarihini ve dilini paylaşan, Balkan Yarımadası'na özgü bir etnik gruptur. Çoğunlukla Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan'ın yanı sıra Hırvatistan, Yunanistan, İtalya ve Türkiye'de yaşıyorlar. Ayrıca Avrupa, Amerika ve Okyanusya'da yerleşik çeşitli topluluklardan oluşan büyük bir diaspora oluşturuyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Avlonyalı İsmail Kemal Bey</span>

Avlonyalı İsmail Kemal Bey Arnavut bir diplomat, Osmanlı Meclis-i Mebusanı I. dönem Berat milletvekili, rilindas ve modern Arnavutluk'un kurucu babasıdır. Bağımsızlık bildirgesi'nin baş yazarı, daha sonra 1912'den 1914'e kadar olan dönemde Arnavutluk'un ilk başbakanı ve dışişleri bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Arnavutluk</span> Katolik, Müslüman ve Ortodoks Arnavutların bağımsızlık ve birliğini savunan siyasi görüş

Büyük Arnavutluk, irredentist ve milliyetçi bir kavramdır, Arnavutların kendi ulusal vatanları olduklarının düşündükleri toprakları birleştirmeyi amaçlar. Arnavut nüfusunun bu bölgelerdeki günümüzdeki veya tarihsel varlığına ilişkin iddialara dayanmaktadır. Mevcut Arnavutluk'a ek olarak, terim komşu ülkelerdeki bölgelere ilişkin iddiaları içermektedir, alanlar arasında Kosova, Sırbistan'ın Preşova Vadisi, güney Karadağ'daki bölgeler, kuzeybatı Yunanistan, ve Kuzey Makedonya'nın bir batı kısmı yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Çam Arnavutları</span>

Çam Arnavutları, Yunanistan'ın kuzeybatısında Epir bölgesinde yaşayan halk.

Arnavut sanatı, Arnavut kültürünün önemli bir parçasıdır. Uzun ve olaylı geçmişiyle sanat, Arnavut kimliğinin ve tarihinin önemli bir delilidir. Arnavutluk, bir Güneydoğu Avrupa ülkesi, diğer Avrupa ülkelerinden benzersiz bir kültüre sahiptir. Arnavut sanatı özgün unsurlarını korumuştur ve Osmanlı, Venedik ve diğer Batılı unsurlarla zenginleştirilmiştir.

Arnavut kültürü Arnavutluk ve Arnavut halkıyla bağlantılı insan aktiviteleri ve sembolik desenlerdir. Arnavutluk tarihi ve coğrafyası tarafından şekillenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1912 Arnavut İsyanı</span> Arnavutların, 1912 yılı içerisinde Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

1912 Arnavutluk İsyanı, Ocak-Ağustos 1912 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu'nda Arnavutlar tarafından gerçekleştirilen bir isyandır. 1910 ve 1911 yıllarında Arnavutluk ve Kosova bölgelerinde Arnavut Ulusunun Haklarını Savunma Birliği destekli iki isyan başlatılmıştı. 1910 yılındaki Arnavut isyanı Bulgaristan ve Karadağ tarafından desteklenmişti. İsyanda, şiddetli çatışmaların ardından İsa Bolatin öncülüğündeki Arnavut isyancılar Drenice bölgesine çekilmiş, bir diğer isyancı İdris Sefer ise kalan askerleriyle birlikte direnişini sürdürdüğü Karadak bölgesine çekilmişti. 1911 yılındaki isyanda ise Podgorica isyancıların ana üssü olmuş ve isyancılar Karadağ Kralı I. Nikola tarafından desteklenmişti. Her iki isyan da isyancılara birtakım imtiyazlar tanınarak bastırılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Mehdi Fraşiri</span> Arnavut siyasetçi

Mehdi bey Fraşiri, Arnavut bir entelektüel ve politikacıydı. İki kez Arnavutluk Başbakanı ve ayrıca ikinci dönem Arnavutluk'un Nazi Almanyası'ndaki kukla hükûmetinin Başbakanı olarak görev yaptı.

Arnavutluk'un dış ilişkileri, ülkenin diğer hükûmet ve halklarla olan ilişkilerini ifade eder. Dış ilişkiler, başkent Tiran'da bulunan Avrupa ve Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla yürütülür. Mevcut bakan Ditmir Bushati'dir. Güneydoğu Avrupa'da bulunan ve Akdeniz'e kıyısı olan Arnavutluk, 28 Kasım 1912'de bağımsızlığını ilan ederek egemen bir devlet oldu. Tüm ülkelerle dostça ilişkiler kurmayı hedefleyerek tamamlayıcılık politikasını sürdürür. 1990'da komünizmin çöküşünden sonra dünya genelindeki diğer uluslarla iyi ilişkiler kurarak sorumluluklarını ve konumunu genişletti.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta sekülerizm</span>

Arnavutluk; siyasi sistemindeki çeşitli değişimlere rağmen kurulduğu 1912 yılından beri seküler devlet sistemiyle yönetilmektedir. Bağımsızlığını ilan ettikten sonra 20. yüzyıl boyunca sırasıyla monarşi ve totaliter komünist rejimin etkisi altında kalan ülke, Fransızların laiklik ilkesinden oldukça etkilenmiş ve sekülerizmden vazgeçmemiştir. Günümüzde seküler parlamenter demokrasi ile yönetilen ülkede, toplumdaki bütün dini inançlar devlet garantisi altına alınmıştır. Ülke anayasası dini toplulukların eşitliğini kabul eder ve herkes inanç konusunda istediğini seçme özgürlüğüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta Holokost</span>

Arnavutluk'ta Holokost, II. Dünya Savaşı sırasında İtalyan ve Alman işgali altında Arnavutluk'taki Yahudilere karşı Alman, İtalyan ve Arnavut işbirlikçi güçleri tarafından işlenen suçlardan oluşuyor. Savaş boyunca, yaklaşık 2.000 Yahudi Arnavutluk'a sığındı. Bu Yahudi mültecilerin çoğu, ülkenin ilk olarak Faşist İtalya ve daha sonra da Nazi Almanyası tarafından işgal edilmesine rağmen, yerel Arnavut nüfusu tarafından iyi muamele gördü. Besa olarak bilinen geleneksel misafirperverlik geleneğini takip eden Arnavutlar, Yahudi mültecileri sık sık dağ köylerinde barındırdılar ve onları Adriyatik limanlarına taşıyarak İtalya'ya kaçmalarını sağladılar. Diğer Yahudiler ülke genelinde direniş hareketlerine katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nde İslam</span>

Arnavutluk'ta İslam (1945-1991), Arnavutluk Emek Partisi'nin Enver Hoca liderliğinde iktidara geldiği ve Arnavut halkı üzerinde neredeyse tam kontrol sahibi olduğu bir dönemi kapsamaktadır. Komünist hükûmet, üniter Arnavut kimliğini elde etme arayışında Arnavut milliyetçiliği aracılığıyla komünist partiye sosyal, kültürel ve dini bağlılıkları yeniden düzenleyerek Arnavut toplumunu kökten revize etmeye çalıştı.

Arnavut milliyetçiliği, ilk kez 19. yüzyılda Arnavut millî uyanışı sırasında etnik Arnavutların ürettiği milliyetçi fikir ve kavramların genel bir adıdır. Arnavut milliyetçiliği, coğrafi olarak genişletilmiş bir Arnavut devletinin veya büyük Arnavut nüfusunu barındıran bitişik Balkan topraklarını kapsayan Büyük Arnavutluk'un oluşturulması fikirlerini de içeren Arnavutçuluk ve Pan-Arnavutçuluk gibi benzer kavramlarla da ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Toptanî ailesi</span>

Toptaniler, 20. yüzyılın başlarında Osmanlı'ya bağlı Arnavutluğun orta kesimlerinde yer alan ve Osmanlı Devleti'nin önde gelen Arnavut kökenli soylu bir ailesiydi. Toptani ailesi Osmanlı Devleti tarafından, Arnavutluk'un daha kolay yönetilebilmesi için atanan az sayıdaki soylu aileden biriydi. 20. yüzyılın başlarında klanın başı olan Esad Paşa Toptani, kendi ailesinin kökeninin Thopia ailesinden geldiğini iddia etti. Bazı kaynaklara göre ailenin ismi, topçuluğun nadir olduğu zamanlarda, ailesinin sahip olduğu düşünülen, top kelimesinden türemiştir.

Arnavutluk Bağımsızlığı'nın 100. Yıl Kutlamaları, 2012'de tüm yıl süren kutlamadır. Arnavutların modern tarihin ilk Arnavut devleti olan bağımsız Arnavutluk'u kurmalarının 100. yıl dönümünü kutlamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Yunanistan ilişkileri</span>

Yunanistan'daki Arnavut göçmenlerin ve Arnavutluk'taki Yunan azınlığın varlığı, tarihi ve kültürel bağlar ve ayrıca Arnavutluk ve Yunanistan hükûmetleri arasındaki sık sık üst düzey temaslar nedeniyle, iki ülkenin bugün güçlü, ancak zaman zaman karmaşık diplomatik ilişkileri devam ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Sırbistan ilişkileri</span>

Arnavutluk ve Sırbistan arasındaki ilişkiler, bir dizi tarihi ve siyasi olay nedeniyle karmaşık ve büyük ölçüde düşmanca olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki Arnavutlar</span>

Türkiye'deki Arnavutlar, Türkiye'de ikamet eden etnik Arnavut vatandaşlarıdır; genelde Balkan Savaşları'nın başlamasından sonra, Karadağ ve Arnavutluk'tan gelen Arnavutlarla birlikte Sırp ve Yunan zulmünden kaçan Kosovalı / Makedon ve Tosk Çam Arnavutlardan oluşmaktadır. Türkiye Milli Güvenlik Kurulu'nun (MGK) 2008 yılında hazırladığı bir raporda, Türkiye'de yaklaşık 1,3 milyon Arnavut kökenli insanın yaşadığı ve 500.000'den fazlasının kendi atalarını, dilini ve kültürünü tanıdığı tahmin ediliyor. Ancak Türkiye'de Arnavut kökenli ve kökene sahip kişilerin sayısının 5 milyona çıktığını öne süren başka tahminler de var. Bir zamanlar 21. Waffen-SS Dağ Tümeni Skanderbeg'de görev yapan Arnavut Gaziler, 1953-1968 yıllarında aileleriyle birlikte Yugoslavya'dan Türkiye'ye göç etmişlerdir.