İçeriğe atla

Arnavutluk'ta Hristiyanlık

Berat'taki Bizans Ortodoks Kilisesi.

Arnavutluk'ta Hristiyanlık, MS 325'te ülke genelinde yerleşti. MS 1100'den itibaren Bizans İmparatorluğu bölgede kilise misyonerliği yürütmüştür. Venedik'in artan etkisine bağlı olarak, 13. yüzyılda Fransiskenler bölgeye yerleşmeye başladılar. 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar, Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği altında, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Hristiyanlığın yerini Arnavutluk'ta çoğunluk dini olarak İslam aldı.

Arnavutluk'taki 2023 Nüfus Sayımı'na göre, Müslümanlar (Sünni Müslümanlar, Bektaşiler ve Mezhepsiz Müslümanlar) toplam nüfusun %50,67'sini, Hristiyanlar (Katolikler, Ortodokslar ve Evanjelikler) yaklaşık %15,64'ünü oluştururken, dinsizler (ateistler ve diğer dinsizler) %17,37'sini oluşturmaktadır. Nüfusun %15,76'sı din bölümünü cevapsız bırakmıştır. Din kısmını cevapsız bırakanların büyük çoğunluğu Ortodoks nüfusun yoğun olduğu Güney Arnavutluk'tan gelmektedir, bu nedenle Ortodoksların yüzdesi muhtemelen gerçek orandan daha yüksektir.

Doğu Ortodoksluğu

Arnavutluk tarihsel olarak hem Katolik Kilisesi hem de Doğu Ortodoksluğu ile bağlantılıdır. Arnavutlar, misyonerleri kabul eden ve Hristiyanlığı kabul eden ilk bölge halkları arasındaydı. 1054'te Kilise'nin bölünmesiyle Ortodoksluk, Bizans egemenliği altındaki bölgelerde yaşayan Arnavutların dini haline geldi.

Arnavut dilinde ilk Ortodoks ayini Arnavutluk'ta değil, Pennsylvania ve Massachusetts'te yapıldı. Daha sonra, Ortodoks Kilisesi'nin komünist Arnavutluk'ta resmi bir varlığına izin verilmediğinden, Arnavut Ortodoksluğu Philadelphia'da sürgünde hayatta kaldı ve Philadelphia'daki kilise 1913'te ve Boston'da 1965'te kuruldu.

Katolik Kilisesi

Avlonya'daki Katolik kilisesi.

Arnavutluk'taki Katolik Kilisesi, Roma'daki Papa'nın ruhani liderliğindeki dünya çapındaki Katolik Kilisesi'nin bir parçasıdır. Ülkede, iki başpiskoposluk artı güney Arnavutluk'u kapsayan bir Apostolik Yönetim de dahil olmak üzere beş piskoposluk var.

Osmanlı işgalinden önce, Hristiyanlık tüm Arnavutların diniydi. Kuzeydeki Arnavutlar Katolikliğe bağlıyken, güneyde Doğu Ortodoksluğunun takipçileriydiler.

Protestanlık

2022 rakamları nüfusun %0,45'inin Protestan olduğunu belirtiyor. Bu yaklaşık 13.000 kişidir. Birçok Protestan mezhebi, Arnavut Evanjelik İttifakı (VUSH) çatı örgütü altında yer almaktadır.

Diğer bağlantılar

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk</span> Balkanlarda bir ülke

Arnavutluk, resmî adıyla Arnavutluk Cumhuriyeti, Balkanlar'da bir ülkedir. Komşuları kuzeyde Karadağ, kuzeydoğusunda Kosova, doğusunda Kuzey Makedonya ve güneyinde Yunanistan'dır. Ayrıca ülkenin batıda Adriyatik Denizi ve güneybatıda İyonya Denizi'ne kıyısı vardır. İyon Denizi ile Adriyatik Denizi arasındaki Otranto Boğazı'nın karşısındaki İtalya'ya uzaklığı 72 km'den (45 mil) daha azdır.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

<span class="mw-page-title-main">Katolik Kilisesi</span> Hristiyanlığın bir mezhebi

Katolik Kilisesi, ruhanî başı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi. Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır. Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.

Ekümeniklik, günümüzde genellikle, daha büyük bir dinî birliği ya da dinlerarası iş birliğini sağlama amacını güden girişimleri ifade eder.

Protestanlık, Hristiyanlığın en büyük üç ana mezhebinden biridir. 16. yüzyılda Martin Luther ve Jean Calvin'in öncülüğünde Katolik Kilisesi'ne ve Papa'nın otoritesine karşı girişilen Reform hareketinin sonucunda doğmuştur (1529).

<span class="mw-page-title-main">Erdel</span> Romanyanın batısında bir bölge

Erdel veya Transilvanya bugünkü Romanya'nın batı ve orta bölgelerine eskiden verilen isimdi. Asıl ismi Macarca Erdély, Rumence Ardeal, Sırp, Bulgar ve Yunan dillerinde ise Erdel olarak kullanılmış ancak diğer Avrupa ülkeleri aynı bölgeye genellikle Transilvanya ismini vermişlerdir. Erdel 1526 yılındaki Mohaç Muharebesi'nden sonra Osmanlılara bağımlı hale geldi ve 1683'e kadar Erdel Prensliği adıyla iç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir özerk devlet olarak yaşadı. 1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nın bozgunla sonuçlanmasından sonra bölge 1691'de Macaristan ile birlikte fiilen Avusturya Arşidüklüğü'nün eline geçti. Bölge 20. yüzyılın başlarında Macaristan ve Romanya arasında birkaç kere el değiştirdi. II. Dünya Savaşı sonrasında Romanya'nın elinde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Katolik Kilisesi</span> Romaya bağlı Doğu kökenli kilise

Arnavutluk Katolik Kilisesi, Papa'nın ruhanî önderliğindeki ve Vatikan merkezli ökumenik Dünya Katolik Kilisesi'nin alt bölümlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi</span>

Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi, Başpiskoposluğu idaresi Tiran, Dıraç bölgeleriyle beraber, genelde ülkenin güney bölgesini kapsar. Ayin dili Arnavutçadır. Ortodoks cemaat yaklaşık yarım milyon üyeye sahiptir. ABD'de yaşayan 15.000 ortodoks Arnavut için iki ayrı idari birim kurulmuş olup, bunlardan birisi dolaysız şekilde İstanbul Ekümenik Patrikhanesi'ne bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta din</span> Arnavutlukta dinin genel bakışı

Arnavutluk'taki 2023 Nüfus Sayımı'na göre, Müslümanlar toplam nüfusun %50,67'sini, Hristiyanlar yaklaşık %15,64'ünü oluştururken, dinsizler %17,37'sini oluşturmaktadır. Nüfusun %15,76'sı din bölümünü cevapsız bırakmıştır. Din kısmını cevapsız bırakanların büyük çoğunluğu Ortodoks nüfusun yoğun olduğu Güney Arnavutluk'tan gelmektedir, bu nedenle Ortodoksların yüzdesi muhtemelen gerçek orandan daha yüksektir.

<span class="mw-page-title-main">Almanya'da din</span>

Almanya'da baskın din Hristiyanlık olmaktadır ve din 4. yüzyılda modern Almanya'nın kapladığı bölgelerdeki Cermen kabilelerinin bu dini benimsemesi ile yayılmıştır. 8. ve 9. yüzyılda, Şarlman'ın hakimiyetine kadar bölge tamamen Hristiyanlaşmıştır. 16. yüzyılda Martin Luther tarafından başlatılan Reform hareketi ve Katolik Kilisesi ile yarattığı bölünme sonucunda yöre halkının önemli bir kısmı Lütercilik ve Kalvinizm başta olmak üzere Protestanlığı benimsemiştir.

Hristiyanlık tarihi, İsa ile havarilerinden bu yana Hristiyanlık dininin tarihidir. Hristiyanlık, İsa'nın yaşamıyla öğretilerine bağlı tek tanrılı bir dindir.

Ortodoks Hristiyanlık, Doğu Ortodoks Kilisesi ve Oryantal Ortodoksluk için kullanılan ortak adlandırma. Hristiyanlığın bu iki mezhebi de antik Hristiyan Kilisesi'nin inancı, doktrini ve uygulamalarına olan bozulmaz bağı vurgulamak için ortodoks kavramını kullanır. Bu iki mezhebin üyeleri kendilerine sadece "Ortodoks Hristiyan" dese de "Doğu" ve "Oryantal" sıfatları bu grupların dışındakiler tarafından bu iki grubu ayırmak için kullanılır. Bu iki grup 451 yılındaki Kalkedon Konsili'nin ortodoksisi hakkında görüş ayrılığı yaşamışlardır ve hala aralarında bir komünyon yoktur; ancak hala birçok aynı doktrine, benzer kilise yapılanmasına ve benzer ibadetlere sahiptirler. İki inancın birleşmesi için yakın zamanda birçok görüşme yapılmış, birçok konuda uzlaşı sağlanmışsa da resmi bir birlik için henüz somut adımlar atılmamıştır.

İrlanda'da baskın din, Hristiyanlıktır ve en büyük kilise Roma Katolik Kilisesi'dir. İrlanda Anayasası, devletin herhangi bir dini desteklemeyeceğini ve din özgürlüğünü garanti ediyor. 2022 nüfus sayımında nüfusun %68'i kendisini Katolik olarak tanımlıyor. Katoliklerden sonra ikinci en büyük grup %14 ile Dinsizlerdir. İkinci en büyük Hristiyan mezhebi olan İrlanda Kilisesi (Anglikan), yirminci yüzyılın büyük bir kısmında üyelikte düşüş yaşadı, ancak 2016 ve 2022 nüfus sayımı arasında büyük ölçüde sabit kaldı. Diğer önemli Protestan mezhepleri İrlanda'daki Presbiteryen Kilisesi ve ardından İrlanda'daki Metodist Kilisesi'dir. Ülkenin Ortodoks Hristiyan, Hindu ve Müslüman nüfusu son yıllarda özellikle göç nedeniyle önemli bir büyüme yaşadı ve Ortodoks Hristiyanlık İrlanda'da en hızlı büyüyen din oldu.

2019 yılı itibarıyla Lüksemburg nüfusunun %50'si Hristiyanlık mezheplerine bağlıdır.. Nüfusun %1'i Müslüman, %5'i ise diğer dinlerin takipçisidir. Nüfusun %1'inin dini inancı konusunda net bir bilgi yoktur.

Kosova'da İslam, Kosova da dahil olmak üzere Balkanların Osmanlı fethine kadar uzanan köklü bir geleneğe sahiptir. 1389 yılında yapılan Kosova Muharebesi'nden önce tüm Balkan bölgesi hem Batı hem de Doğu Roma İmparatorluğu tarafından Hristiyanlaştırılmıştı. 1389'dan 1912 yılına kadar Kosova, resmi olarak Müslüman Osmanlı İmparatorluğu tarafından yönetildi ve bu nedenle, yüksek düzeyde bir İslamlaşma meydana geldi. II. Dünya Savaşı sonrası dönemde Kosova, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'ndeki laik sosyalist yetkililer tarafından yönetildi. Bu dönemde, Kosovalılar giderek laikleşmeye başladı. Komünist dönemin sona ermesinden sonra din Kosova'da canlandı. Bugün, Kosova nüfusunun %90-92'si çoğu etnik Arnavut olan Müslümanlardır. Kosova'daki diğer Müslüman gruplar ise Boşnaklar, Goralılar ve Türklerdir.

Ortodoks Hristiyanlık Karadağ'daki baskın din şekli olmasına rağmen, hem İslam hem de Katolik Hristiyanlığın çok sayıda inananı var. Baskın Kilise, Sırp Ortodoks Kilisesi'dir, ancak Karadağ Ortodoks Kilisesi'ni oluşturan izler mevcut.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'da Hristiyanlık</span>

Kosova'da Hristiyanlığın Roma İmparatorluğu'na dayanan uzun süreli bir geleneği var. 10. yüzyıla kadar tüm Balkan bölgesi Roma, Bizans ve Birinci Bulgar imparatorluklarının hükümdarlıkları altında Hristiyanlaşmıştı. 1389 yılı Kosova Muharebesi'nden 1912'ye kadar Kosova Osmanlı İmparatorluğu'na aitti ve derin şekilde İslamlaştı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Kosova, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin seküler ve sosyalist yönetimine girdi. Bu dönem boyunca Kosovalılar gitgide laikleşti. Günümüzde Kosova nüfusunun %90'ı Müslüman aile geçmişlerine sahiptir; bunların çoğunu etnik Arnavutlar, azınlığını ise Slav dillerini konuşan gruplar ve Türkler oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Millet-i Rûm</span>

Rūm milleti ya da "Roma milleti", Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Doğu Ortodoks Hristiyan cemaatinin adıydı. Cemaat, Osmanlı siyasi sistemine tabi olmasına rağmen, belirli bir iç özerkliği vardı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de Doğu Ortodoksluğu</span>

Doğu Ortodoks Hristiyanlığı bugün Türkiye'de sadece bir azınlığın dinidir. Günümüzde Türkiye'yi oluşturan bölge Bizans mirasının merkezi bir parçası olduğundan, bir zamanlar Bizans İmparatorluğu döneminde baskın dindi. Bugün, nüfusun yüzde birinin onda birinden azı Ortodoks Hristiyanlardır. Antakya'nın da içinde bulunduğu İstanbul ve Hatay illeri, bu bölgelerde azınlık olmalarına rağmen nispeten yoğun Hristiyan nüfusa sahip Türkiye'deki Hristiyanlığın ana merkezleridir. Türkiye'de mevcut olan Ortodoks Hristiyanlığın geleneksel çeşidi, esas olarak Rum Ortodoks Kilisesi'ne odaklanan Doğu Ortodoks koludur.