İçeriğe atla

Arnavut soylular

Arnavut Soylular, Orta Çağ Arnavutluk'unun yönetici sınıfı olan asilzadeler topluluğuydu. Bu soyluların yönetimindeki Arnavut prenslikleri genellikle çevredeki Venedik Cumhuriyeti, Bizans İmparatorluğu, Sırp İmparatorluğu, Napoli Krallığı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun himayesinde yaşıyordu. Bu prensliklerin yöneticisi olan asilzadeler ise genelde Despot, Dux, Kont ve Župan gibi unvanlar kullansa da Sebastokrator gibi Latince veya Slav orijinli unvanlar da kullanıyorlardı.

Osmanlı İmparatorluğu

Arnavut asilzadeler ile Türkler arasında ilişkinin dönüm noktası 1385'teki Savra Muharebesi olmuştu.[1] Muharebenin ardından ilk kez Arnavut asilzadeler Osmanlı'ya bağlılık yemini etmişti.[2]

Arnavut soylular Bulgar veya Sırp asilzadeler gibi birlik halinde Osmanlı ile mücadele etmek yerine kendi başlarına savaşlarda bulundu.[3] Bundan ötürüdür ki özellikle Osmanlı ile savaşsız anlaşan asilzadelerden dolayı Türkler Bulgar ve Sırpların gözünde daha kötü bir imaj çizse de bu imaj Arnavutların gözünde daha olumlu olmuştu.[4]

Arnavutluk tamamen Osmanlı İmparatorluğu'nun yönetimine girince bölge Osmanlı idare biçimi gereğinde sancaklara ve sayısız tımar bölgelerine bölündü. Arnavut soyluların büyük çoğunluğu bu yönetimde ya tımar sahibi ya da İskender Bey veya Balaban Paşa gibi Sancakbeyi oldu.[5][6][7][8] Asilzadelerin, Osmanlı içerisinde yer bulmaları onları Osmanlı askeri sınıfının bir iki nesil içerisinde parçası kıldı.[9] öyle ki zamanla Ağa, Bey ve Paşa gibi Osmanlı unvanlarını da benimsediler. Türklere karşı gösterdikleri kayda değer direnişler ise 1432-1436 Arnavut İsyanı ve İskender Bey'in isyanı olmuştu.

Soylu aileler

Bir noktada Arnavutluk'ta nüfuz kazanmış Arnavut asilzadeler aileler listesi:

Kaynakça

  1. ^ Universiteti Shtetëror i Tiranës. Instituti i Historisë e Gjuhësisë, Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë (Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë), Akademia e Shkencave e RPSH. Instituti i Ghuhësisë dhe i Letërsisë, Instituti i Historisë (Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë) (2005). Studia Albanica, Volume 38, Issue 1. Académie des sciences de la République Populaire d'Albanie, Institut d'histoire, Institut de linguistique et littérature. s. 85. Erişim tarihi: 26 Mart 2012. A turning point in the first contacts between the Albanian nobility and the Ottomans was the Battle of Savra (ca. 1385). 
  2. ^ Universiteti Shtetëror i Tiranës. Instituti i Historisë e Gjuhësisë, Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë (Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë), Akademia e Shkencave e RPSH. Instituti i Ghuhësisë dhe i Letërsisë, Instituti i Historisë (Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë) (2005). Studia Albanica, Volume 38, Issue 1. Académie des sciences de la République Populaire d'Albanie, Institut d'histoire, Institut de linguistique et littérature. s. 85. Erişim tarihi: 26 Mart 2012. After the Battle of Savra Albanian princes became vassals of the Ottomans. 
  3. ^ Skendi, Stavro (1980). Balkan cultural studies. East European Monographs. s. 172. ISBN 9780914710660. Erişim tarihi: 26 Mart 2012. ...the Bulgarian and Serbian aristocracies...In the first place, the Albanian feudal lords did not fight against the Ottomans, as the Bulgarians and Serbs in an orderly battle, with united and compact forces. 
  4. ^ Skendi, Stavro (1980). Balkan cultural studies. East European Monographs. s. 172. ISBN 9780914710660. Erişim tarihi: 26 Mart 2012. One might wonder why the Ottomans, who were so harsh on the Bulgarian and Serbian aristocracies, were so conciliatory with the Albanian nobility. 
  5. ^ Zhelyazkova, Antonina. "Albanian identities". 15 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2011. In 1440, he was promoted to sancakbey of Debar 
  6. ^ İnalcık, Halil (1995), From empire to republic : essays on Ottoman and Turkish social history, İstanbul: Isis Press, s. 88, ISBN 9789754280807, OCLC 34985150, Balaban Aga, qui a accordé des timar à ses propres soldats dans la Basse- Dibra et dans la Çermeniça, ainsi qu'à son neveu à Mati, doit être ce même Balaban Aga, sancakbeyi d'Ohrid, connu pour ses batailles sanglantes contre Skanderbeg. 
  7. ^ Hösch, Peter (1972). The Balkans: a short history from Greek times to the present day, Volume 1972, Part 2. Crane, Russak. s. 96. ISBN 978-0-8448-0072-1. Erişim tarihi: 4 Nisan 2011. 
  8. ^ AARP, art and archaeology research papers. 1975. s. 61. 29 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. Some timars were acquired by members of the Albanian nobility, 
  9. ^ Schmitt, Oliver Jens (2010), Religion und Kultur im albanischsprachigen Südosteuropa, 4, Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Lang, s. 22, ISBN 978-3-631-60295-9, After the adoption of timar system, the absorption of Albanian nobility into Ottoman military class did not take more than two generations 
  10. ^ Military history. Empire Press. 1990. s. 49. The Kuprilis, Albanian noblemen, 

İlgili Araştırma Makaleleri

Jakup Halil Mato, Arnavut yazın eleştirmeni. Bilim Akademisi üyeliği de yapmıştır. Şablon:Kutia Shkrimtar

<span class="mw-page-title-main">Feyzi Bey Alizoti</span> Ocak-Mart 1914 tarihlerinde Arnavutluk başbakanı siyasetçi (1874-1945)

Feyzi Bey Alizoti Osmanlı daha sonraları Arnavut siyasetçi. 22 Ocak ile 7 Mart 1914 tarihleri arasında kısa bir süre Arnavutluk başbakanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İşkodra Kuşatması (1478-1479)</span>

İşkodra Kuşatması, 1478-1479 yılları arasında Venedik Cumhuriyeti ile Arnavutların kontrolündeki İşkodra ile Rozafa Kalesi'nin Osmanlı ordusu tarafından kuşatılmasıdır. Kuşatma Osmanlı zaferi ile sonuçlanmış olup tüm Arnavutluk Osmanlı tarafından fethedilmiştir. 25 Ocak 1479 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Venedik Cumhuriyeti arasında yapılan Osmanlı-Venedik Antlaşması ile İşkodra Osmanlıya bağlı bir sancak haline getirildi.

<span class="mw-page-title-main">Idhomene Kosturi</span>

Idhomene Kosturi, aynı zamanda Idhomeno Kosturi olarak da bilinen Arnavut siyasetçi, naip ve bir zamanlar Arnavutluk Başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">İzmid Nehri</span> Arnavutlukta bir nehir

İsmi veya İzmid Nehri Arnavutluk'un batısında bulunan bir nehirdir. Nehir, Tiran'ın kuzeydoğusunda birkaç nehrin birleşmesiyle oluşmaktadır. İzmid (Ishëm) köyü ve İzmid Kalesi'nin yakınlarında Adriyatik Denizi'ne dökülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tringe Smajli</span>

Tringë Smajl Martini Ivezaj, Arnavutluk dışında Yanitza olarak bilinen, Malisya bölgesinde Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaşan bir Arnavut gerilla savaşçısıydı. Babası ise Malisya'nın Grude kabilesinin Katolik klan liderlerinden biri İsmail Martini di.

<span class="mw-page-title-main">Naim Fraşiri</span> Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve çevirmen

Naim Bey Fraşıri, Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve Arnavutluk millî şairi ilan edilen çevirmen. Modern Arnavut edebiyatının öncüsü ve 19. yüzyılın en etkili Arnavut kültürel simgelerinden biri olarak kabul ediliyor.

Lambros Cavelas, Suliyotların lideri olan Rum isyancı. Özellikle Tepedelenli Ali Paşa'ya karşı Suliyot mücadelelerindeki rolüyle ünlüydü.

<span class="mw-page-title-main">Greça Muhtırası</span>

Greça Muhtırası veya Kırmızı Kitap Osmanlı İmparatorluğu içinde özerk bir Arnavut eyaletinin kurulması için on iki talebi içeren bir muhtıra idi. Muhtıra Avlonyalı İsmail Kemal Bey ve Luigj Gurakuqi tarafından ortaklaşa yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Libhovalı Müfid Bey</span> Arnavut siyasetçi, diplomat ve maliyeci (1876-1927)

Müfid bey Libohova Arnavut ekonomist, diplomat ve siyasetçi ve Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi'nin yapıldığı Avlonya Meclisi'nde delegelerden biridir. Arnavutluk Geçici Hükûmeti döneminde Arnavutluk'un ilk İçişleri Bakanı olarak görev yaptı ve o zamandan itibaren 1913-1927 yılları arasında dokuz kez farklı hükûmet görevlerinde bulundu, Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı, Maliye Bakanı ve Kültür Bakanı olarak görev yaptı.

Arnavutların kovulması (1877-1878), 1878'de Sırbistan Prensliği ve Karadağ Prensliği'ne dahil olan bölgelerden Arnavut nüfusun zorunlu göçü olaylarını ifade eder. Bu savaşlar, daha büyük 93 Harbi ile birlikte Berlin Kongresi'nde resmiyet kazanan Osmanlı İmparatorluğu için yenilgi ve önemli toprak kayıpları ile sona ermiştir. Bu sınır dışı etme, Osmanlı İmparatorluğu'nun jeopolitik ve bölgesel çöküşü sırasında Balkanlar'daki Müslümanlara yönelik daha geniş zulmün bir parçasıydı.

Bib Dod Paşa, 19. yüzyılın ortalarında Merdita bölgesinin reisi idi. Katolik bir Hristiyan olarak, Osmanlı Türkler tarafından kapedan (kaptan) ve onursal paşa rütbelerle ödüllendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Aleks Buda</span> Arnavut tarihçi

Aleks Buda, Arnavut tarihçidir. Arnavutluk İlimler Akademisi üyesi ve başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Elbasanlı Akif Paşa</span> Arnavut siyasetçi

Akif Paşa Biçakçiu, çoğunlukla Elbasanlı Akif Paşa olarak bilinir, Elbasan Sancağı'nda bir Osmanlı Arnavut siyasi figürüydü ve Jön Türk Devrimi'nden sonra Arnavut ulusal davası için bir aktivist oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kachak</span>

Kachak, 19. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın başlarına dek kuzey Arnavutluk, Karadağ, Kosova ve Makedonya'da faaliyet gösteren Arnavut haydutlar için, 1910-1924 arasındaysa sırasıyla Sırbistan Krallığı ve Yugoslavya Krallığı'na karşı "Kaçak hareketi" olarak adlandırılan harekete katılmış Arnavut devrimci örgütlerinin milisleri için kullanılan bir terimdir.

Spani Hanedanı veya Span Hanedanı, Arnavutluk'un kuzeyindeki soylu ailelerden biriydi. 14. yüzyıla gelindiğinde aile önem kazanmış ve Drivasto kalesini ve İşkodra civarındaki bazı bölgelerin hükümdarı olmuştu. İskender Bey'in etrafında Osmanlılara karşı birleşen ailelerden biri olan Spaniler, Leş Birliği'nin kurucu üyesiydi. 15. yüzyılın sonlarında ise ailenin büyük bir kısmı o zaman Venedik Cumhuriyeti'nin toprağı olan Dalmaçya'ya göç etti.

Pal Dukagjini Dukagjini ailesine mensup Arnavut bir soyluydu. O ve akrabası Nicholas Dukagjini, İşkodra civarını Venedik Cumhuriyeti'nin vassalı olarak yöneten Lekë Zaharia'nın vassallarıydı. İlerleyen yıllarda Nicholas Lekë'yi öldürdü ve Dukagjiniler, Venedik'in vassalı olarak kendi himayesindeki köyleri yönetmeye devam etti. Pal ve Nicholas, Türkler Arnavutluk'a seferler düzenlemeye başladığında İskender Bey'in liderliğinde kurulan ve saldırıları savuşturmayı amaçlayan Leş Birliği'nin üyeleriydi. Pal, 1454'te çevredeki çoğu asilzadenin üç yıl önce yaptığı gibi Aragon Krallığı V. Alfonso'nun vassallığını kabul etti. Daha sonra Pal, İskender Bey'i ve Leş Birliği'ni terk ederek birlikleri ile birlikte Türklere katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Muzaka ailesi</span>

Muzaka Hanedanı, Arnavut soylu bir aile olup Geç Orta Çağ boyunca Myzeqe'i yönetmiş bir ailedir. Ayrıyeten bazı kaynaklarda Muzakalardan bir kabile veya klan olarak da bahsedilir. Muzakalara dair tarihteki ilk belge ise 1090 civarında Bizanslı tarihçi Anna Komnene tarafından yazılan belgelerdir. Kökenleri daha eskilere dayansa da 13. ve 14. yüzyıllarda Muzakalar etkili olmuş ve Devoll ve Vyosa nehirleri arasını kontrol etmişti. Ailenin bası üyeleri Bizans İmparatorluğu'na, bazı üyeleri ise onlara Bizansvari unvanlar veren Napoli Kralı I. Carlo'ya tabiydi. Bu düzen uzun süre böyle sürse de kısa bir süreliğine Muzakaların toprakları da dahil tüm Arnavutluk'u fetheden Sırp İmparatoru Stefan Duşan döneminde bağlılıkları Duşan'a oldu ancak Duşan öldükten sonra her şey eski haline geri döndü.

Mehmet Beci, Arnavutluk'un tanınmış kişilerindendir. Prizren Birliği'nin Ulgün'deki şubesinin üyelerindendi ve Ülgün Muharebesi sırasında Arnavut gönüllü kuvvetlerinin eş komutanıydı.

Debre Kongresi, 1 Kasım 1878'de Debre'li Iljaz Paşa başkanlığındaki "İki Debreli Arnavut Birliği Komitesi "nin girişimiyle Debre şehrinde düzenlendi. Kongre, Yanya Vilayeti'nin tamamının temsilcisi olarak katılan Fraşirili Abdül Bey tarafından hazırlanan bir muhtıra şeklinde bir kararı kabul etti.