Edebiyat, yazın veya literatür, dil aracılığıyla; duygu, düşünce, hayal, olay, durum veya herhangi bir olgunun edebî bir tarzda ve etkili bir şekilde yazılı veya sözlü anlatımını gerçekleştiren; malzemesi söz ve ses; muhatabı insan olan bir sanat dalıdır. Edebî yazılar yazan sanatçılara edebiyatçı denir. Daha kısıtlayıcı bir tanımla, edebiyatın; bir sanat formu olarak oluşturulan yazılar olduğu düşünülmüştür. Bunun nedeni, günlük kullanımdan farklı olarak edebiyatın, dil ürünü olmasıdır.
Hârizmî ya da tam künyesiyle Ebû Ca'fer Muhammed bin Mûsâ el-Hârizmî ; matematik, gök bilim, coğrafya ve algoritma alanlarında çalışmış Fars bilim insanı. Hârizmî 780 yılında Harezm bölgesinin Hive şehrinde dünyaya gelmiştir. 850 yılında Bağdat'ta ölmüştür.
Hint-Avrupa dil ailesi, yüzlerce dil ve lehçe içeren dünyanın en büyük dil ailesi. Dünyada 3,2 milyarı aşkın kişinin anadili bu aileye ait bir dil olup, bu değer dünya nüfusunun %46'sına tekabül etmektedir. Avrupa'nın en büyük dilleri, Güney ve Batı Asya dilleri, Kuzey ve Güney Amerika ve Okyanusya'da en çok konuşulan diller Hint-Avrupa dilleridir. Ethnologue'a göre yaşayan 445 Hint-Avrupa dili bulunmaktadır ve bu dillerin üçte ikisinden fazlası (313) Hint-İran koluna bağlıdır.
Arnavutluk, resmî adıyla Arnavutluk Cumhuriyeti, Balkanlar'da bir ülkedir. Komşuları kuzeyde Karadağ, kuzeydoğusunda Kosova, doğusunda Kuzey Makedonya ve güneyinde Yunanistan'dır. Ayrıca ülkenin batıda Adriyatik Denizi ve güneybatıda İyonya Denizi'ne kıyısı vardır. İyon Denizi ile Adriyatik Denizi arasındaki Otranto Boğazı'nın karşısındaki İtalya'ya uzaklığı 72 km'den (45 mil) daha azdır.
Arnavutça, başta Balkanlar'daki Arnavutlar olmak üzere Avrupa, Türkiye, Amerika ve Okyanusya'daki Arnavut diasporası tarafından konuşulan bir Hint-Avrupa dilidir. Dünyada yaklaşık 7.5 milyon insan tarafından konuşulan Arnavutça, Hint-Avrupa dil ailesinin özgün bir koludur ve hemen hemen hiçbir dille yakından akraba değildir.
Arnavutlar veya Arnavudlar, ortak bir Arnavut soyunu, kültürünü, tarihini ve dilini paylaşan, Balkan Yarımadası'na özgü bir etnik gruptur. Çoğunlukla Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan'ın yanı sıra Hırvatistan, Yunanistan, İtalya ve Türkiye'de yaşıyorlar. Ayrıca Avrupa, Amerika ve Okyanusya'da yerleşik çeşitli topluluklardan oluşan büyük bir diaspora oluşturuyorlar.
Libretto, opera, operet, oratoryo, bale, müzikal, mask gibi müziksel sahne eserlerinin metinlerine verilen ad. Hristiyan dinî ayinlerinde sesle şarkı şeklinde söylenen dua, ilahi, kantata vb. için yazılan metinlere de libretto denilmektedir.
Şemseddin Sami (Fraşiri), Arnavut asıllı Osmanlı yazarı, ansiklopedist ve sözlükçü.
Filokalya; Yunancada "İyi şeylerin sevgisi" anlamına gelen Doğu Ortodoksluğu'nun mistik İsihazm geleneğine ait ruhsal önderlere ve keşişlere ait metinler koleksiyonu. Filokalya'da yer alan yazılar MS 4. yüzyıl ile 15. yüzyıla arasında kaleme alınmıştır. 18. yüzyılda, Kutsal Athos Dağı'ndan Aziz Nikodimos (1749-1809) ve Korint'li Aziz Makarios (1731-1805) adında iki Yunan keşiş tarafından derlendi ve ilk olarak 1782'de Venedik'te yayınlandı. İkinci baskı 1893'te Atina'da yayınlandı ve ilk baskıya ek olarak Patrik Kallistos'un hazırladığı dua üzerine yazılmış metinleri de içermekteydi. Beş ciltlik üçüncü baskısı 1957-1963 yıllarında Astir Yayıncılık Şirketi tarafından Atina'da piyasaya sürüldü. Orijinal Filokalya'daki tüm metinler Yunancadır ve ikisi hariç tümü ilk olarak Yunanca yazılmıştır ve o iki metin de Bizans döneminde Yunancaya çevrilmiştir. Ancak eserin nüfuz alanı asla Yunanca konuşulan topraklarla sınırlı kalmamıştır. Bu eseri ilk defa başka bir dile çeviren kişi, hac ziyareti neticesinde Athos Dağı'na gelmiş, daha sonra da Moldova'ya yerleşmiş Rus keşiş Paisii Velichkovskii (1722-1794) idi. Eserden seçmece metinleri Kilise Slavcası'na çevirdi ve kitabı Moskova'da "Dobrotolublye" adıyla bastırdı. Eser 1822'de tekrar basıldı ve yayınlandı. Bir Rus Gezgincinin Anıları adlı kitapta bahsedilen hacı (gezginci) tarafından çevrilmişti. Kuşkusuz, Filokalya'nın Rus maneviyatına ve kültürüne etkisi muazzam idi. Bunu, kitabın titiz bir okuyucusu olan Dostoyevski'nin yazıları da tek başına yeterince kanıtlar niteliktedir. Rusçaya bir çevirisi Ignatii Brianchaninov (1807-1867) tarafından yapıldı ve çeviri 1857 yılında yayınlandı. Halen Dobrotolubiye adıyla basılan bir diğer Rusça çevirisi de orijinal Yunanca baskıda olmayan birkaç metni eserine dahil etmiş ve Yunanca baskının metinlerindeki bazı pasajları kasten çıkarmış veya özünden farklı bir biçimde anlatımını sürdürmüş Piskopos Münzevi Keşiş Teofan (1815-1894) tarafından yapıldı.
Hermetika ya da diğer adıyla Zümrüt Tabletler, eski Yunanlarca Hermes Trismegistus olarak adlandırılan Hermes Trismegistus’un öğretisine ait kimi metinlerin eski Yunanca ve Latince yazılmış eldeki parçaları bütününe verilen addır.
Hititçe veya Hitit dili, Tunç Çağı'nda Anadolu'da yaşamış Hititlerin veya dillerinde kendilerine verdikleri isimleri ile Neşalıların konuşmuş olduğu, Hint-Avrupa dillerinin Anadolu alt grubuna ait bir ölü dil. Dil, diğer Anadolu dilleri olan Luvice ve Palaca ile yakından ilişkilidir. Tarihte belgelenmiş en eski Hint-Avrupa dilidir.
Dravid dil ailesi, yoğunlukla Güney Hindistan'da ve Sri Lanka'da konuşulan 73 dili içerir. Pakistan, Nepal ve Bangladeş'teki bölgelerde, bunlardan daha az olarak da Afganistan ve İran'da konuşulur. Ayrıca, ABD, Birleşik Krallık, Kanada, Malezya ve Singapur'da Dravid'li göçmenler tarafından konuşulur.
Arnavutluk Katolik Kilisesi, Papa'nın ruhanî önderliğindeki ve Vatikan merkezli ökumenik Dünya Katolik Kilisesi'nin alt bölümlerinden birisidir.
Marin Barleti, Katolik din adamı ve Arnavutluk'un Rönesans Dönemi'ndeki en önemli tarihçisi.
Proto-Hint-Avrupa dili veya Hint-Avrupa anadili, Hint-Avrupa dillerinin ortak atası olduğu öne sürülen varsayımsal bir dildir. Proto-Hint-Avrupalılarca konuşulmuş bu dile ait herhangi bir yazılı veri bulunmadığından, hakkında bilinenler tarihsel dilbilim ve rekonstrüksiyon yöntemleri kullanılarak bu dil ailesi içinde yer alan dillerin karşılaştırılması ile ortaya çıkarılan özelliklere dayanmaktadır. Tarihsel olarak Hint-Avrupa dilinin MÖ 3500 yılında konuşulduğu düşünülür. Ancak tarih konusunda görüşler çeşitlilik göstermektedir. Dilin asıl konuşurlarının Karadeniz'in kuzeyinde, Doğu Avrupa'nın Hazar bozkırlarında yaşadığı varsayılır. Proto-Hint-Avrupa dili konuşurları göçlerle birbirinden ayrıldığında bu dil de çeşitli alt dallara ayrılmıştır. Bugün Hint-Avrupa dil ailesi içinde yaklaşık 445 yaşayan dil bulunmaktadır.
Meshari, Arnavutça yazılmış, bilinen en eski kitaptır. Kitabın yazarı Katolik rahip Gjon Buzuku’dur.
İşkodralı Vaso Paşa, Osmanlı Arnavutu yazar, şair ve Arnavut millî uyanışı gazetecisi. 1883'ten ölümüne kadar Cebel-i Lübnan Sancağı mutasarrıfıydı.
Ana Arnavutça, Ön Arnavutça veya Proto-Arnavutça, Arnavut halkı tarafından kullanılmış Hint-Avrupa dil ailesinden bir dönemlerine ait varsayımsal bir ana dildir. Arnavutça, geleneksel olarak İlirce olduğu düşünülen eski bir Paleo-Balkan dilinden evrilmiştir. Kimi dilbilimcilere göre Arnavutça, İlirce yahut Mesapya diline yakın akraba olan başka bir Paleo-Balkan dilinden türemiş olabilir.
Yeni Ahit'in Metin Tarihi, Yunanca ve diğer dillerde günümüze ulaşan çok sayıda el yazmasının aktarılmasıdır. Yeni Ahit'in el yazısı aktarılması, diğer tüm eski edebi eserlerden daha iyi ve daha kapsamlıdır. En eski metin tanıkları, yazarların orijinal metinlerinin çıkış zamanına çok yakındır.
Malësia e Madhe, kısaca Türkçe telefuzla Malezya, Arnavutluk'taki Malësi e Madhe Bölgesi ve Karadağ'daki Tuzi Belediyesi'nin coğrafi alt bölümünün yaylalarına karşılık gelen kuzey Arnavutluk ve doğu Orta Karadağ'daki tarihi ve etnografik bir bölgedir. Bölgedeki en büyük yerleşim Tuzi kasabasıdır.
