İçeriğe atla

Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi

Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi (ArnavutçaKomiteti Qendror për Mbrojten e të Drejtave të Kombësisë Shqiptare), Hasan Tahsini, Fraşirili Abdül Bey, Veysel Bey Dino, Iljaz Pasha Dibra, Ömer Efendi Prizreni, Şemseddin Sâmi, Zija Prishtina, Ahmet Koronica, Mehmed Ali Viryoni, Seid Toptani, Mustafa Nuri Vlora, Vasa Paşa, Jani Vreto, Mihal Harito, Pandeli Sotiri, Koto Hoxhi ve Mane Tahiri gibi etkili bir Arnavut aydın, vatansever ve politikacı grubu tarafından 18 Aralık 1877'de İstanbul'da kurulmuştur.[1] Komite başkanı Abdül Bey seçildi.[1] Komite daha sonra daha pratik bir adla İstambul Komitesi (ArnavutçaKomiteti i Stambollit) olarak anılacaktır.[2]

Fraşirili Abdül Bey, Arnavut Komitesi başkanı 1877

Komitenin amacı, giderek küçülen Osmanlı İmparatorluğu içinde özerk bir Arnavut bölgesi fikrini yaymaktı. Komite'nin planı ve idealleri Tercüman-ı Şark gazetesinde yayınlandı ve Kosova, Manastır, Yanya ve İşkodra vilayetlerini kapsayacak tek bir Arnavut Vilayeti'nin kurulmasını öngördü. Sıklıkla söylenenin aksine, bir toprak iddiası sıklıkla Selanik Vilayeti'ni de içeriyordu.[3][4] Hem komiteye hem de birleşik bir özerk Arnavutluk fikrine destek arttıkça, destekçiler Prizren şehrinde buluşmaya karar verdiler. Bu, sonucunda Prizren İttifakı'nın çıkacağı sürecin[5]

Ekim 1879'da, komitenin seçkin üyeleri, birleşik bir alfabe oluşturmak ve Arnavut yazılarını yaymak gibi zor görevleri yerine getirecek olan Arnavut Harfleri Yayınları Derneği'ni (ArnavutçaShoqëria e të Shtypurit Shkronja Shqip) kurdu.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Elsie, Robert (January 2006). Albanian literature: a short history. I. B.Tauris & Company, Limited. ss. 75-76. ISBN 1-84511-031-5. 4 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2021. 
  2. ^ Rilindasi Hoxha Hasan Tahsini në mbrojtje të trojeve joshqiptare të Çamërisë nga aneksimi dhe kolonizimi grek (Arnavutça), ardhmeriaonline.com, 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 25 Ocak 2014, Më 18 dhjetor 1877 u formua komiteti qendror për mbrojtjen e të drejtave të kombësisë shqiptare apo siç u quajt shkurt "Komiteti i Stambollit", në të cilin Hasan Tahsini ishte pjesëtar aktiv. [On December 18, 1877, the Central Committee for defending rights of the Albanian nation, or as abbreviated "Committee of Instambul", was formed, and Hasan Tahsini was an active member of it] 
  3. ^ Clayer, Nathalie (2007), Aux origines du nationalisme albanais: la naissance d'une nation majoritairement musulmane on Europe, Karthala, s. 463, ISBN 978-2-84586-816-8, 4 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 19 Ocak 2011, Contrairement a ce qui est souvent affirme, la revendication d'un territorie englobant le vilayet de Salonique fut assez frequente 
  4. ^ Bataković, Dušan T. (1992), http://www.rastko.rs/kosovo/istorija/kosovo_chronicles/kc_part2b.html |chapter-url= eksik başlık (yardım), The Kosovo Chronicles, Belgrade, Serbia: Knižara Plato, ISBN 86-447-0006-5, 18 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 19 Ocak 2011, Plans were then already voiced for including even of the Salonika vilayet 
  5. ^ "Komiteti i Stambollit dhe platforma e tij politike". 11 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abdül Fraşeri</span>

Abdül Fraşeri,, Arnavut milliyetçisi ve siyasetçi. Osmanlı devlet kayıtlarında ismi Abdullah Hüsnü olarak geçer.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Vilayeti</span>

Kosova Vilayeti 1877 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayeti. Vilayetin merkezi önce Priştine sonra Üsküp olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Prizren Vilayeti</span>

Prizren Vilayeti 1869 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayeti Vilayetin merkezi Prizren'dir.

<span class="mw-page-title-main">Feyzi Bey Alizoti</span> Ocak-Mart 1914 tarihlerinde Arnavutluk başbakanı siyasetçi (1874-1945)

Feyzi Bey Alizoti Osmanlı daha sonraları Arnavut siyasetçi. 22 Ocak ile 7 Mart 1914 tarihleri arasında kısa bir süre Arnavutluk başbakanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1912 Arnavut İsyanı</span> Arnavutların, 1912 yılı içerisinde Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

1912 Arnavutluk İsyanı, Ocak-Ağustos 1912 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu'nda Arnavutlar tarafından gerçekleştirilen bir isyandır. 1910 ve 1911 yıllarında Arnavutluk ve Kosova bölgelerinde Arnavut Ulusunun Haklarını Savunma Birliği destekli iki isyan başlatılmıştı. 1910 yılındaki Arnavut isyanı Bulgaristan ve Karadağ tarafından desteklenmişti. İsyanda, şiddetli çatışmaların ardından İsa Bolatin öncülüğündeki Arnavut isyancılar Drenice bölgesine çekilmiş, bir diğer isyancı İdris Sefer ise kalan askerleriyle birlikte direnişini sürdürdüğü Karadak bölgesine çekilmişti. 1911 yılındaki isyanda ise Podgorica isyancıların ana üssü olmuş ve isyancılar Karadağ Kralı I. Nikola tarafından desteklenmişti. Her iki isyan da isyancılara birtakım imtiyazlar tanınarak bastırılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Priştineli Kadri</span> Arnavut politikacı

Hoxha Kadri olarak da adlandırılan Kadri Priştine (1878-1925), 1920'li yıların başında Arnavut siyasi figürü idi.

<span class="mw-page-title-main">Tringe Smajli</span>

Tringë Smajl Martini Ivezaj, Arnavutluk dışında Yanitza olarak bilinen, Malisya bölgesinde Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaşan bir Arnavut gerilla savaşçısıydı. Babası ise Malisya'nın Grude kabilesinin Katolik klan liderlerinden biri İsmail Martini di.

<span class="mw-page-title-main">Prizren İttifakı</span>

Prizren Ligi veya resmî adıyla Arnavut Ulusunun Haklarını Savunma Birliği, Osmanlı İmparatorluğu'nda 19. yüzyılın sonlarında faaliyet gösteren bir Arnavut siyasi örgütüydü. Örgüt, 10 Haziran 1878'de Prizren kasabasında resmi olarak kuruldu ve 1881'de yılında feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">Naim Fraşiri</span> Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve çevirmen

Naim Bey Fraşıri, Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve Arnavutluk millî şairi ilan edilen çevirmen. Modern Arnavut edebiyatının öncüsü ve 19. yüzyılın en etkili Arnavut kültürel simgelerinden biri olarak kabul ediliyor.

Idriz Voca, Kosova millî takımında orta saha olarak oynayan Kosovalı profesyonel bir futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Ali Viryoni Paşa</span> Arnavut asıllı Osmanlı siyasetçi (1842-1895)

Beratlı Mehemed Ali Bey, Arnavut asıllı Osmanlı siyasetçi.

Mihail Hiristo Efendi veya Mihal Harito Efendi (1836-1897), Arnavut asıllı Ortodoks Hristiyan Osmanlı siyasetçi.

Avlonyalı Mustafa Nuri Paşa (1830/31-1885/86), Arnavut asıllı Osmanlı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ömer Efendi Prizreni</span> Arnavut siyasetçi

Ömer Şevki Efendi (1820?-1887), Arnavut asıllı Osmanlı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Jani Vreto</span> Arnavut yazar (1822-1900)

Jani Vreto Arnavut yazar, matbaacı, yayıncı ve Arnavut millî uyanışının önemli isimlerinden biridir. 1886'da Bükreş'teki ilk Arnavut matbaasını kurmaktan ve denetlemekten sorumluydu.

Yanya Arnavut Komitesi 19. yüzyılın Arnavut haklarını savunmak amacıyla kurulmuş bir Arnavut örgütüydü.

<span class="mw-page-title-main">Yakova saldırısı</span>

Mehmed Ali Paşa'ya saldırı, Arnavut Tarihyazımında Yakova saldırısı olarak bilinir, 3-6 Eylül 1878 tarihleri arasında Prizren İttifakı'nın Yakova Komitesi tarafından Yakova yakınlarındaki Abdullah Paşa Dreni'nin malikanesinde gerçekleşmiştir. Muharebe sırasında Arnavutların çoğunlukta olduğu Plav ve Gusinye bölgesinin Karadağ Prensliği'ne devrini gözden geçirecek olan Osmanlı mareşali Mehmed Ali Paşa, bölgenin önemli bir yetkilisi ve birliğin eski üyesi Abdullah Paşa Dreni, çok sayıda Osmanlı askeri ve Yakova Komitesinin gönüllüleri öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Elbasanlı Akif Paşa</span> Arnavut siyasetçi

Akif Paşa Biçakçiu, çoğunlukla Elbasanlı Akif Paşa olarak bilinir, Elbasan Sancağı'nda bir Osmanlı Arnavut siyasi figürüydü ve Jön Türk Devrimi'nden sonra Arnavut ulusal davası için bir aktivist oldu.

Debre Kongresi, 1 Kasım 1878'de Debre'li Iljaz Paşa başkanlığındaki "İki Debreli Arnavut Birliği Komitesi "nin girişimiyle Debre şehrinde düzenlendi. Kongre, Yanya Vilayeti'nin tamamının temsilcisi olarak katılan Fraşirili Abdül Bey tarafından hazırlanan bir muhtıra şeklinde bir kararı kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">İpekli Bedri Bey</span>

İpekli Bedri Bey, Arnavut siyasetçi. Osmanlı Meclis-i Mebûsan İpek sancağı milletvekili olup II. Dünya Savaşı sırasında İkinci Prizren Birliği'nin kurucularındandı.