İçeriğe atla

Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa

Bu madde Son Budin beylerbeyi hakkındadır. Şair, vezir için Abdurrahman Abdi Paşa sayfasına bakınız.
Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum 1616
Ölüm 2 Eylül 1686 (70 yaşında)
Budin

Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa (1616 - 2 Eylül 1686), Osmanlı asker ve devlet adamı. Son Budin beylerbeyidir.

Arnavut kökenli olan Abdurrahman Abdi Paşa yeniçerilikten yetişmiş bir askerdir. Girit Savaşı'na kul kethüdalığı akabinde 1669 yılı Mayıs itibarıyla de yeniçeri ağalığı göreviyle katıldı. Kandiye Kuşatması'nda gösterdiği başarıların akabinde 1672 yılında başlanan Lehistan Seferinde de Kamaniçe ve Bucaş'ın alınmasında gösterdiği yararlılık üzerine vezirlik rütbesine terfi ettirilerek Haziran 1674'te Bağdat valisi oldu. Sonrasında Mart/Nisan 1676'da Mısır valisi olan Abdurrahman Paşa, 1680 yılında görevinden alındı. Mayıs 1681'de Bosna valisi oldu. 1682'de Kamaniçe muhafızı görevine getirildikten sonra 1684 yılı Kasım ayında Budin valisi oldu. 1685 yılında Halep valiliği unvanıyla birlikte Macaristan serdarı olsa da yerine Sarhoş Ahmed Paşa'nın getirilmesiyle sadece Budin valiliği göreviyle uğraştı.[1]

Abdurrahman Abdi Paşa'nın mezar taşı (Türkçe bölüm)
Abdurrahman Abdi Paşa'nın mezarı (Macarca bölüm)

Budin valisiyken az bir kuvvetle 1686 yılında doksan bin kişilik Haçlı ordusunun kuşatmasına karşı durdu. Üç buçuk aylık kuşatma süresince Haçlı ordularının art arda on sekiz taarruzunu püskürttü ve düşmanın teslim tekliflerini de geri çevirdi. Gittikçe azalan kuvvetlerine şehre hakim tepeleri ele geçiren Kutsal İttifak ordusu yüzünden yardımcı kuvvet de alınamıyordu. Savaş sırasındaki talihsizliklere, 1500 Osmanlı askerini aynı anda öldüren cephanelik patlaması da eklenince savunma zorlaştı. Abdi Paşa askerleriyle birlikte ön saflarda çarpışmaya katıldı. 2 Eylül 1686 günü Kutsal ittifak birlikleri altı koldan genel taarruza geçti. Abdurrahman Abdi Paşa Beç Kapısı'nda öldü. Öldüğünde 70 yaşındaydı.

Ayrıca bakınız: Budin Kuşatması (1686)

Şehre daha sonra yerleşen Macarlar ise Abdi Paşa'nın kahramanlıklarını asırlar boyunca unutmadılar ve öldüğü yere çok daha sonraları üzerinde şu ifadelerin yazılı olduğu bir mezartaşı diktiler.

Bu taşta "145 yıllık Türk egemenliğinin son Buda Valisi Abdurrahman Abdi Arnavut Paşa, bu yerin yakınında 1686 Eylül ayının 2. günü öğleden sonra yaşamının 70. yılında maktul düştü. Kahraman düşmandı, rahat uyusun!" yazılıdır.

Mezar taşındaki Osmanlı Türkçesi ibare şu şekildedir: "Bûdîn vilâyeti son vâlîsi Vezîr Arnavud 'Abdurrahman 'Abdî Paşa 1686 senesi eylülünün ikisinde ba'de zuhr işbu mahall civârında şehîd olmuştur. Rahmetullâhi 'aleyh" [2]

Eserleri

Kandiye'nin Osmanlı güçlerince ele geçirilmesinden sonra, savaşlardan hasar gören yerleşimin yeniden ihyasına girişilmiştir. Savaşın son zamanlarında Girit'e gelen Evliya Çelebi seyahatnamesinde Kandiye'de o sırada Yeniçeri Ağası görevinde bulunan Abdurrahman Abdi Paşa adına bir cami, çeşme, Bektaşi tekkesi ve çarşının varlığından bahsetmiştir.[3] 17 Şubat 1810 tarihinde yaşanan depremde cami hasar görmüş ve minaresi de yıkılmıştır. 1856 yılında yaşanan deprem kayıtlarına göre Kandiye'de, Abdurrahman Paşa Cami Mahallesi bulunmaktaydı.[4] Abdurrahman Paşa, 1666/67 yılında Arnavutluk'un Peklin şehrinde Peklin Camiisini inşa ettirmiştir.

Kaynakça

  1. ^ Özcan, Abdülkadir (2015). "Macarların Kahraman Düşmanı Son Budin Valisi Abdurrahman Abdi Paşa". FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 5. DergiPark. ss. 442-453. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2021. 
  2. ^ "Macarlardan son Osmanlı valisine 'kahraman düşman' övgüsü". Zaman. 4 Eylül 2012. Erişim tarihi: 4 Eylül 2012. []
  3. ^ Yerasimos, Marianna (2012). Evliya Çelebi Yunanistan'da-Bir Allame-i Cihan Stefanos Yerasimos (1942-2005) I.Cilt (Editör:Edhem Eldem, Aksel Tibet, Ersu Pekin, Çağatay Anadol). FEA/Kitap Yayınevi. s. 59. ISBN 978-605-105-093-5. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021. 
  4. ^ Adıyeke, A. Nükhet; Adıyeke, Nuri (2012). "1856 Girit Depremi". Tarih Araştırmaları Dergisi. 31 (51). DergiPark. ss. 3,9,11,15. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kandiye</span>

Kandiye, Yunanistan'ın Girit Adası'nın en büyük şehri ve yönetim merkezi. 173.993 kişilik nüfusu ile Girit'in birinci, Yunanistan'ın dördüncü büyük şehridir. Ayrıca Girit'in dört idarî bölümünden biri olan aynı adlı ilin (nomos) merkezidir. Adanın kuzey kıyısında, eski Minos Uygarlığı'nın başkenti olan Knossos'un hemen kuzeydoğusunda yer alır.

Koca Davut Paşa II. Bayezid saltanatında 1483-1497 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Mere Hüseyin Paşa, II. Osman'ın yeniçeriler tarafından tahttan indirilerek öldürüldüğü ve amcası I. Mustafa'nın ikinci kez tahta geçirildiği anarşi sırasında 13 Haziran 1622 - 8 Temmuz 1622 ve 5 Şubat 1623 - 30 Ağustos 1623 tarihleri arasında iki kez olmak üzere toplam yedi ay on sekiz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Kara Dev Murad Paşa IV. Mehmed saltanatında 21 Mayıs 1649 - 5 Ağustos 1650 ve 11 Mayıs 1655 - 19 Ağustos 1655 tarihleri arasında iki kez, toplam bir yıl, beş ay, yirmi dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Deli Hüseyin Paşa Osmanlı padişahları IV. Murad, Sultan İbrahim dönemlerinde Kaptan-ı Deryalık, IV. Mehmed döneminde de 28 Şubat 1656 - 5 Mart 1656 tarihleri arasında altı gün sadrazamlık yapmış; çeşitli eyalet valiliği, uzun yıllar Girit Serdarlığı ve üç kez Kaptan-ı deryalık dahil yüksek devlet görevlerinde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamı ve askeridir.

<span class="mw-page-title-main">Köprülü Fazıl Ahmed Paşa</span> 90. Osmanlı sadrazamı

Köprülü Fazıl Ahmed Paşa veya Köprülüzade Fazıl Ahmed Paşa, Osmanlı Devleti'nde IV. Mehmed döneminde, 30 Ekim 1661 ile 3 Kasım 1676 tarihleri arasında on beş yıl dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Köprülü Mehmed Paşa'nın oğludur. Girit, Uyvar, Podolya, Kamaniçe fatihidir.

Sarı Süleyman Paşa ; IV. Mehmed'in saltanatında, 18 Aralık 1685-23 Eylül 1687 tarihleri arasında bir yıl dokuz ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Hacı Halil Paşa, III. Ahmed saltanatında, 5 Ağustos 1716 - 26 Ağustos 1717 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Tevkii Nişancı Mehmed Paşa, III. Ahmed saltanatında, 26 Ağustos 1717 - 9 Mayıs 1718 tarihleri arasında sekiz ay on dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Budin Kuşatması (1686)</span> Savaş

Budin Kuşatması, 1686 yılında Lorrain Dükü V. Karl komutasındaki Kutsal ittifak kuvvetlerinin Osmanlı İmparatorluğu hakimiyetindeki Budin'i kuşatıp ele geçirmesiyle sonuçlanan kuşatmadır.

<span class="mw-page-title-main">Girit (eyalet)</span>

Girit Eyaleti, 1669 yılında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. Merkezi önce Kandiye sonra Hanya olmuştur. Osmanlı döneminde Girit Vilayeti; Hanya, İsfakiye, Resmo, Kandiye ve Laşid sancaklarına ayrılmıştı. Vilayet merkezi Hanya şehriydi. Sancak merkezleri adları anılan kasabalardır. Ancak Laşid Sancağının idare merkezi Yenişehir, İsfakiye Sancağının idare merkezi Vamus kasabalarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Podolya (eyalet)</span> 1672 - 1699 arasında var olmuş Osmanlı Devleti eyaleti

Podolya Eyaleti veya Kamaniçe Eyaleti, Osmanlı Devleti eyaletidir. 1672 yılında kurulmuş 1699 yılında yıkılmıştır. Eyaletin yüzölçümü 20.000 km2 kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Tiryaki Hasan Paşa</span> Kanije Savunmasını yaparak ün alan Osmanlı paşası (1521 - 1611)

Tiryaki Hasan Paşa, Kanije Savunması'nı yaparak ün alan Osmanlı paşası.

<span class="mw-page-title-main">Budin (eyalet)</span>

Budin Eyaleti, Budin Beylerbeyliği veya Budin Paşalığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir eyaleti. 1526'daki Mohaç Muharebesi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'na bağlanan Macaristan Krallığı'nın başkenti Budin'e 1530, 1540 ve 1541 yıllarında Habsburg Hanedanı'nın kontrolündeki Avusturya Arşidüklüğü tarafından gerçekleştirilen ve başarısızlıkla sonuçlanan kuşatmalar sonrasında kurulmuştur. 1552'de Temeşvar ele geçirilmiş ve Temeşvar ve çevresinde Temeşvar Eyaleti kurulmuştur. 1606'da Zitvatorok Antlaşması'yla Eğri ve Kanije şehirleri de alınarak Eğri (1596) ve Kanije (1600) Eyaletleri kurulmuştur. 17. yüzyılda II. Viyana Kuşatmasının başarısızlığından sonra 2 Eylül 1686'da Habsburg ordusu Budin şehrini düşürdü ve eyalet de düşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kandiye Kuşatması</span>

Kandiye Kuşatması, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın son evresi. Dünya tarihinde Ceuta Kuşatmaları'ndan sonra en uzun kuşatmadır. 1 Mayıs 1648'den 4 Eylül 1669'e kadar, yani 21 yıldan fazla sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Peklin Camii</span> Saat Camii, Abdurrahman Paşa Camii veya kısaca Peklin Camii, Arnavutluk Cumhuriyetinin Peklin kentinde bulunmakta olan tarihi bir Osmanlı camii.

Peklin Camii veya Saat Camii veya Abdurrahman Paşa Camii, Arnavutluk Cumhuriyeti'nin Peklin kentinde bulunmakta olan tarihi bir Osmanlı camii. Camii ilk olarak 1666 ve 1667 yılları arasında Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa tarafından inşa ettirilmiştir. Büyük bir yangından sonra camii 1830'lu senelerde Câfer Sadık Paşa tarafından yeniden inşa ettirilmiştir. Mimari olarak başkent Tiran'daki Edhem Bey Camii'ye benzemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Rauf Paşa</span>

Mehmed Rauf Paşa, Osmanlı asker ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Resmo Kuşatması</span>

Resmo Kuşatması, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

Kaplan Mustafa Paşa, Osmanlı devlet adamı ve asker

Sarhoş Ahmed Paşa ; beylerbeyi görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.