Gemi dünya denizlerini, okyanuslarını, nehir, göl ve diğer yeterince derin su yollarını dolaşan, mal ve yolcu taşıyan veya savunma, araştırma ve balıkçılık gibi özel görevleri yapan büyük bir deniz taşıtı’dır. Gemiler genellikle boyut, şekil, yük kapasitesi ve amaca göre teknelerden ayrılır. Yelken çağı'nda "gemi", en az üç Kabasorta arma‘lı direkleri ve tam cıvadra yelken planıyla yelkenli gemi olarak tanımlanır.
Savaş gemisi, öncelikli olarak deniz kuvvetleri ve donanma tarafından deniz savaşlarında kullanılmak üzere yapılan bir askerî gemi türüdür. Genellikle ticari gemi ve diğer gemi türlerinden tamamen farklıdırlar. Silahlandırılmış olabildiği gibi, ticari gemilerden farklı olarak hasara dayanıklı, manevra kabiliyeti yüksek ve hızlı tasarlanırlar. Ticari gemilerde olmadığı gibi, tipik bir savaş gemisi sadece silahlar, cephane ve mürettebatı için erzak taşır. Genellikle bir donanmaya bağlı olduğu gibi bazı durumlarda özel şirketlerin de savaş gemileri bulunabilir. Yapımı çok eskilere dayanan bu aracın yapılma nedeni, deniz ve okyanuslarda yolcu taşıyabilmesi ve deniz savaşı yapabilmesidir.
Yavuz, Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girmesinde önemli rol oynayan savaş gemisidir.
Basra, Osmanlı Devleti'nde Donanma Cemiyeti tarafından 1907 yılında Fransa'dan satın alınan dört Durandal sınıfı muhripten biridir.
Taşoz, Osmanlı Devleti'nde Donanma Cemiyeti tarafından 1907 yılında Fransa'dan satın alınan dört Durandal sınıfı muhripten biridir.
Osmanlı İmparatorluğu'nun zırhlı savaş gemileri listesinde, Osmanlı İmparatorluğu'na ait olan ve olması planlanan zırhlılar yer alır. Jön Türkler'in 1908 yılında Osmanlı'da güç kazanmasının ardından İttihat ve Terakki cemiyeti iktidara yükseldi; güçlü bir Osmanlı Donanması hazırlamak için planlara başlandı. 1910 yılında yapılan Osmanlı Donanması geçit töreninde ciddi eksiklik açıkça görülmüştü. Girişilen zırhlı gemi inşa çalışmaları Abdülkadir'de olduğu gibi başarısızlıkla sonuçlanmıştı, bunun için Donanma Cemiyeti kuruldu; yerel bağışlar toplanması yoluyla gemi alımını hedeflemekteydi. Bu çabalara rağmen donanma kötü durumda kaldı. Donanmanın yetersizliği, Birinci Balkan Savaşı'nda kesin olarak görüldü. Bu savaşta Osmanlı Donanması, Yunan Donanması tarafından İmroz ve Mondros Deniz Muharebesi'nde iki defa yenilgiye uğratıldı.
Abdülkadir, Osmanlı İmparatorluğu tarafından 1890'da sipariş edilen, 1892'de İstanbul'daki Tersâne-i Âmire'de yapımına başlanan ancak inşası tamamlanmadan 1909'da hurdaya çıkartılan ön dretnot savaş gemisidir. On yıldan uzun bir aranın ardından Osmanlılar tarafından inşasına başlanan ilk büyük gemi olan Abdülkadir, aynı zamanda kendi sınıfının da ilk gemisiydi. Ana silah olarak dört 28 cm top taşıması ve kemer zırhının 230 mm kalınlıkta olması planlanmıştı. Maddi kaynak sorunu nedeniyle inşası yavaş ilerleyen geminin iki yıl sonunda yalnızca gövde iskeleti tamamlanabildi. 1906'da çalışmalara son verildiğindeyse yalnızca gövdenin bir kısmı plakalarla kaplanmış durumdaydı. Yapımı tamamlanamayan gemi, 1909 yılında hurdaya ayrılarak parçalandı.
Reşadiye sınıfı zırhlı savaş gemisi veya Reşadiye sınıfı dretnot, Osmanlı donanması için planlanan ve 1910'larda Birleşik Krallık'tan sipariş edilen iki adet dretnot savaş gemisinin sınıfıdır. Sınıfın tasarımı İngiliz King George V sınıfının tasarımına dayanmakta olup kapsamlı geliştirmeler yapılmıştır. Gemilerde İngiliz gemileriyle aynı 13,5-inç (340 mm) ana batarya yer almakta, ikincil bataryalar ise 4-inç (100 mm) yerine 6-inç (150 mm) sınıfı toplardan oluşmaktadır. İlk gemi olan Reşadiye 1911'de kızağa konulmuş ve Ağustos 1914'te tamamlanmıştır.
Su çekimi ya da draft geminin tabanı ile su seviyesi arasında kalan mesafedir. Diğer bir tanımla deniz aracının su altında kalan veya batma mesafesidir. Gemilerin boyutları verilirken d veya T harfi ile sembolize edilir.
Deutschland sınıfı, Alman İmparatorluk Donanması için inşa edilen beş ön dretnot savaş gemisinden oluşan gemi sınıfıdır. Sınıf Deutschland, Hannover, Pommern, Schlesien ve Schleswig-Holstein gemilerinden oluşmaktaydı. 1903-1908 arasında inşa edilen gemiler, daha önceki Braunschweig sınıfı zırhlılara çok benzerdi; ancak daha iyi koruma sağlayan zırhları vardı. İngiliz Kraliyet Donanması'nın devrimci gemisi HMS Dreadnought'un hizmete girişiyle daha inşaları tamamlanamadan teknolojinin gerisinde kalan Deutschland sınıfı, Alman donanmasına katılan son ön dretnot gemiler oldular. Deutschland sınıfının ardından inşa edilen Nassau sınıfı zırhlılar ise Almanya'nın ilk dretnot sınıfı oldu.
Gros tonaj, geminin toplam iç hacmi ile ilgili birimsiz bir göstergedir. Sicile kayıtlı gros tonaj’dan (GRT) farklıdır. Sicile kayıtlı gros tonaj ve gros tonaj kavramlarının ikisi de geminin deplasman tonajı ile ilgili değildir ve deplasman tonajı veya detveyt tonajı ile karıştırılmamalıdır.
Dromon bir kadırga çeşidi ve İtalyan tarzı kadırgalar yerlerini alana kadar Bizans donanmasının 5 ile 12. yüzyıllar arası en önemli savaş gemisi. Roma İmparatorluğu döneminde Roma donanmasının ana ekseni Antik Liburna gemisinden geliştirilmiştir.
Gövde, bir gemi veya teknenin alt bölümünü oluşturan su geçirmez kısımdır. Gövde yapısı gemi tipine göre değişmektedir.
Denizcilik arkeolojisi insanların deniz, nehir ya da göller ile kurduğu ilişkiyi araştıran, bunu yaparken fiziki kalıntılar, kargo adı verilen gemi yükü, batık olarak bulunan geminin kendisi, antik gemilerin inşa edilme teknikleri, amforalar, insan kemikleri, liman yerleşimleri ve benzeri faktörleri gözönünde bulunduran ve değerlendiren arkeolojinin sualtı arkeolojisi alanı ile sıkı bağlantılı alt dallarından biridir. Denizcilik arkeolojisinin yalnızca gemi ve teknelerin inşa metodları ile ilgilenen alanına gemicilik arkeolojisi adı verilir.
Demir zırhlı savaş gemisi, 19. yüzyılın ikinci yarısının başlarında kullanılan buhar motorlu dövme demir veya çelikten yapılmış zırh plakalarıyla korunan savaş gemisi türü. Zırhlı korvet ve zırhlı fırkateyn olarak da adlandırılır.
Gemilerde genişlik, en veya kemere, geminin nominal su hattında ölçülen en geniş noktasındaki genişliğidir. Genişlik, geminin en geniş kısmında, burun-kıç hattına dik açıda ölçülen bir doğrudur. Genişlik terimi gemi gövdesinin maksimum genişliğini veya üstyapı çıkıntıları dahil maksimum genişliği tanımlamak için de kullanılabilir.
Dikmeler arası uzunluk, geminin yaz yük çizgisi boyunca gövdenin ön yüzeyinden veya ana burun dikey elemanından, ana kıç dik elemanına kadar olan uzunluğudur. Kıç bodoslama olmadığında, dümen stokunun merkez çizgisi ekseni, dikler arasındaki uzunluğun arka ucu olarak kullanılır.
Osmaniye, 1860'larda Osmanlı donanması için inşa edilmiş dört zırhlı fırkateynden oluşan bir gemi sınıfıdır. Sınıf; öncü gemi Osmaniye ile Aziziye, Orhaniye ve Mahmudiye'den oluşmaktaydı. Osmanlı İmparatorluğu için inşa edilecek demir zırhlı tipteki ilk gemilerdi. İlk üçü Robert Napier and Sons, dördüncüsü ise Thames Iron Works tarafından olmak üzere tamamı Birleşik Krallık'ta inşa edildi. Gemiler borda toplu zırhlılardı; taşıdıkları birer 229 mm top üst güvertenin ön kısmında, geri kalan on dörder 203 mm ve onar 36 librelik Armstrong top ise geminin bordalarında dizilmişti.
Bir yelkenli geminin direği, gemiye omurga hattı boyunca dikey olarak yerleştirilmiş çubuklardan oluşur. Direğin yelkenleri, çubukları, bumbaları taşımak ve seyir fenerleri, gözetleme mevkisi, kumanda konumu, radyo anteni, işaret feneri için gerekli yüksekliği sağlamak gibi görevleri vardır. Büyük gemilerin boyutu ve biçimi geminin tarzına göre değişen birden çok direği bulunur. Neredeyse bütün yelkenli direkleri halatlarla sabitlenmiştir.
Refakat gemisi ya da refakat uçak gemisi, II. Dünya Savaşı'nda Kraliyet Donanması, Amerika Birleşik Devletleri Donanması, Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri ve Japon İmparatorluk Hava Kuvvetleri tarafından kullanılan küçük ve yavaş tipte bir uçak gemisiydi. Genellikle daha büyük filo gemilerinin yarısı uzunluğunda ve üçte biri deplasmanına sahip, daha yavaş, daha az uçak taşıma kapasitesi ile daha hafif silah ve zırha sahiptiler. Refakat gemileri çoğunlukla ticari bir gemi gövdesi üzerine inşa edilmeleri sebebiyle daha ucuzdu ve istenildiğinde hızlı bir şekilde inşa edilmeleri mümkündü. Bu, filo gemilerinin sayıca az olması durumunda, geçici olarak fazla sayıda görevlendirilebildikleri için bir avantajdı. Bununla birlikte, koruma eksikliği yaşanması refakat gemilerini savunmasız hale getirirdi ve bazıları bu nedenle battı. Hafif uçak gemisi, çoğu bakımdan refakat gemilerine benzer bir konseptti, ancak filo gemilerinin yanında görev yapmak için gerekli olan daha yüksek hızlara sahipti.
Wikimedia Commons'ta Businesspeople in shipping ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur