İçeriğe atla

Arkeolojide CBS

CBS veya Coğrafi Bilgi Sistemleri, son 10 yılda arkeoloji için önemli bir araç haline gelmiştir. CBS ve arkeoloji kombinasyonu mükemmel bir ikili oluşturmaktadır ve arkeoloji zaman içinde insan davranışının mekansal boyutu çalışmasını gerektirir.

Arkeoloji tarihsel olayların açılımına coğrafya, zaman ve kültür üzerinden bakmaktadır, arkeolojik çalışmaların sonuçları mekansal bilgi açısından zengindir. CBS geniş hacimli verileri coğrafi referanslama konusunda uzmandır. Bu hızlı, doğru ve mali açıdan etkin bir araç olmasını sağlamaktadır. CBS nin sahip olduğu araçlar veri toplama, depolama ve çağırma konularında kullanıcıya daha anlaşılır bir görsel sunmaktadır. CBS arkeolojide önemli olabilir, ancak CBS arkeolojide harita üretiminden çok, farklı veri türlerini birleştirip ve analiz etme ve yeni bilgiler oluşturma tabanlı kullanılmalıdır. CBS nin arkeolojide kullanımı, arkeologların sadece veri toplama ve görselleştirmelerini değil, mekanla ilgili düşünme yollarını da değiştirmiştir.

Araştırmada CBS Kullanımı

Araştırma ve dokümanların korunması arkeoloji için önemlidir ve bu araştırmalar ve saha çalışmaları verimli ve hassas bir şekilde CBS ile yapılmaktadır. CBS yeteneklerinin kullanıldığı arkeolojik sitelerde ve çalışmalarda, CBS bir karar verme aracı olarak kullanılabilir.

Arkeolojik kazıda CBS kullanıldığında haritalama ve kayıt yeteneği doğrudan gelişmektedir. Bu da kazı alanındaki bulguların analizinde, görselleştirilmesinde ve verilere anında erişim açısından fayda sağlamaktadır.

Arkeolojik çalışmalarda CBS nin farklı süreçleri ve işlevleri kullanılmaktadır. Site içi mekansal analiz veya dağılım analizi, site içindeki değişim sürecinin oluşumunu anlamada ve belgelenmesinde yardımcı olur. Bunun için kullanılan eski yöntemler geniş alan üzerinden sadece küçük bir bakış açısı sunmaktadır. Akıllı modelleme arkeolojik verinin daha iyi analiz edilmesi için hidrografi ve histografide olduğu gibi veri toplama yolunu kullanır. CBS de nokta verisi, ilgili yere odaklanmak ve veri setlerindeki dağınık noktaları analiz etmek için kullanılır. Yoğunluk haritası, nokta verinin interpole edilerek bir sitedeki kullanım düzeylerini bulmak için kullanılır.

Analizlerde CBS Kullanımı

CBS de alan ile ilgili birçok veri setini depolama, işleme, birleştirme ve karmaşık analizleri yapmak mümkündür. Görünürlük analizi site üzerinden çevresinde görünebilir olan yerleri belirlemek için kullanılmaktadır. Bu site alanının çevresi ile olan sosyal ilişkiyi yorumlamak için kullanılır. Simülasyon gerçeğin basitleştirilmiş bir temsilidir, olayın temel değişkenlerini ve onların etkileşimlerini belirleyerek çalışır. Bu varsayımsal tahmin hem test için hem de veri üretmek için kullanılır. Arkeolojik Bilgi Bilimi, arkeolojide mekansal ve zamansal desenleri keşfetmek ve ortaya çıkarmak için çalışmaktadır. Araştırmalar arkeolojik problemleri çözmek ve anlamak için sayısal yöntemler ve bilgisayar yazılımları üretmeye yönelmiştir.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arkeoloji</span> Geçmişin, insanlık tarihinin maddi kültür yoluyla incelenmesi

Arkeoloji, arkeolojik yöntemlerle ortaya çıkarılmış kültürleri, sosyoloji, coğrafya, tarih, etnoloji, antropoloji, nümizmatik, filoloji, gibi birçok bilim dalından yararlanarak araştıran ve inceleyen bilim dalıdır. Türkçeye yanlış bir şekilde "kazıbilim" olarak çevrilmiş olsa da kazı, arkeolojik araştırma yöntemlerinden sadece bir tanesidir. Arkeoloji asıl olarak insanlığın kültürel geçmişini, kültürlerin değişimini ve birbirleriyle ilişkilerini inceler.

<span class="mw-page-title-main">Gordon Childe</span> Avustralyalı arkeolog

Prof. Dr. Gordon V. Childe, Avustralyalı arkeolog.

<span class="mw-page-title-main">Coğrafi bilgi sistemi</span>

Coğrafi bilgi sistemi (CBS); Dünya üzerindeki karmaşık sosyal, ekonomik, çevresel vb. sorunların çözümüne yönelik mekana/konuma dayalı karar verme süreçlerinde kullanıcılara yardımcı olmak üzere, büyük hacimli coğrafi verilerin toplanması, depolanması, işlenmesi, yönetimi, mekansal analizi, sorgulaması ve sunulması fonksiyonlarını yerine getiren donanım, yazılım, personel, coğrafi veri ve yöntem bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kartografya</span> harita yapma bilimi

Kartografya, harita yapımı ve kullanımı bilim, sanat ve teknolojisidir. Harita kavramı geniş kapsamlı olup, coğrafi/mekansal referanslı bilgileri sunan çeşitli grafik gösterimleri ve materyalleri de kapsamaktadır. Bu tanım hâlen geçerli olmasına rağmen güncel bir kartografya tanımı aşağıdaki gibi yapılabilir: Kartografya, mekansal bilgileri analog ya da sayısal biçimde toplayan, modelleyen, yapılandıran, değerlendiren, saklayan, çeşitli ortamlarda anlaşılır ve yansız (objektif) biçimde sunan bir disiplindir.

<span class="mw-page-title-main">Arkeolojik sit</span> Geçmişin kalıntılarının korunduğu yer

Arkeolojik sit, geçmişten bugüne izler taşıyan ve arkeolojinin ilgi alanına giren yer ya da yerlerin genel adı. Arkeolojik sit alanları, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na göre "İnsanlığın varoluşundan günümüze kadar ulaşan eski uygarlıkların yer altında, yer üstünde ve su altındaki ürünlerini, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik ve kültürel özelliklerini yansıtan her türlü kültür varlığının yer aldığı yerleşmeler ve alanları" olarak tanımlanır. Bunun yanında; 'sitin' tanımı, çalışmaya konu olan döneme ve arkeologun kuramsal yaklaşımına bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arkeolojik kazı</span>

Arkeolojik kazı ya da kısaca kazı, asırlarca toprak ya da su altında kalan ya da başka kültür kalıntılarınca örtülen her türlü arkeolojik yapı, belge ve diğer kalıntıları arkeolojik sit alanında arkeoloji bilimine uygun biçimde günyüzüne çıkarmak için yapılan kazma işlemidir. Arkeolojik kazılar alan arkeolojisi adı verilen özel bir çalışma alanına girer.

Yorumsal arkeoloji ya da art süreçsel arkeoloji yahut artsüreçselcilik, süreçsel arkeoloji kuramına tepki olarak arkeoloji içerisinde ortaya çıkan ve öznel arkeolojik yorumlamaların önemini vurgulayan bir arkeolojik kuramdır.

<span class="mw-page-title-main">Kurtarma arkeolojisi</span> Genellikle bir inşaat, yol ya da baraj inşası planlanırken tesadüfen bulunan buluntuların en kısa sürede belgelenerek kayda alınmasını amacıyla yürütülen, kâr amacı güden arkeolojik kazı çalışmaları.

Kurtarma arkeolojisi ya da diğer bilinen adlarıyla kurtarma kazıları, prevantif (önleyici) arkeoloji ya da ticari yahut sözleşmeli arkeoloji, devlet tarafından onaylanmış, kâr amacı güden arkeolojik kazı ve araştırmalara verilen addır. Bu tür kazılar bir inşaat, yol ya da baraj inşası planlanırken arazi çalışmaları sırasında tesadüfen bulunan buluntuların en kısa sürede belgelenerek kayda alınmasını amaçlamaktadır.

Keith Muckelroy denizcilik arkeolojisinin öncüllerinden kabul edilen Britanyalı arkeolog. Süreçsel arkeoloji kuramından etkilenen bilim insanı bir dalış kazası sonucu ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Süreçsel arkeoloji</span> 1960larda ortaya atılmış arkeolojik bir kuram

Süreçsel Arkeoloji ya da süreçselcilik, 1960'larda ortaya atılmış arkeolojik bir kuramdır. Lewis Binford ve David Leonard Clarke tarafından ortaya atılan kuramın başlangıcı, Lewis Binford'un 1962 yılında yayınladığı "antropoloji olarak arkeoloji" olarak gösterilmektedir. Kuramın ortaya çıkmasından önce Gordon Willey ve Phillip Phillips gibi isimler de arkeolojinin kültür tarihi çizgisinden ziyade bir antropolojik yaklaşımla ele alınması gerektiğini ifade etmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Toplumsal cinsiyet arkeolojisi</span> Arkeolojinin bir yan-disiplini

Toplumsal cinsiyet arkeolojisi, cinsiyetlerin sosyal anlamda inşasını arkeolojik buluşlar ışığında anlamlandırmayı amaçlayan arkeolojik bir metot ve araştırma alanıdır. Arkeolojinin cinsiyet araştırmaları ile birlikte ele alınması ile yorumsal arkeoloji kuramının bir sonucu olarak doğmuş bir alandır.

<span class="mw-page-title-main">Hava arkeolojisi</span> Gökyüzünden fotoğraf çekilmek suretiyle çalışan bir arkeolojik araştırma ve keşif yöntemi

Hava arkeolojisi veya havadan arkeoloji, arkeolojik kalıntıların daha yüksek bir irtifadan incelenerek araştırılmasıdır. Günümüzde bu genellikle uydu görüntüleri veya insansız hava araçları kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Arkeolojik eserlerin, sit alanlarının ve peyzajların anlaşılması için gerçekleştirilen saha araştırmalarında hava fotoğraflarının yorumlanmasını ve analizini içerir. Diğer arkeolojik yöntemlerle kıyaslanamayacak bir ölçekte kapsamın ve geniş arazi alanlarının keşfedilmesini ve incelenmesini sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Ankara İngiliz Arkeoloji Enstitüsü</span> Arkeoloji Enstitüsü

Ankara İngiliz Arkeoloji Enstitüsü ; Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan ve Türkiye'deki arkeolojik kazılara yardım eden bir yabancı kuruluştur. Cumhuriyet'in ilk yıllarında ağırlıklı olarak Almanlar tarafından yürütülen arkeolojik çalışmalar, BIAA'nın kuruluşunun ardından daha çok İngiliz merkezli olarak sürdürülmeye başlamıştır. Enstitünün temel amacı, başta Karadeniz Bölgesi ile Bizans İmparatorluğu olmak üzere Türkiye'nin sahip olduğu kültürel ve tarihi değerleri uluslararası arenaya taşımak ve dünya kamuoyu ile paylaşmaktır.

Tarihi coğrafi bilgi sistemleri, geçmişe ait verileri depolayan, görüntüleyen, analiz edebilen ve zaman içerisindeki değişiklikleri ortaya koyabilen bilgi sisteminin adıdır.

Esri uluslararası bir coğrafi bilgi sistemi ve uzamsal veritabanı uygulaması. Jack Dangermond ve eşi Laura Dangermond tarafından 1969 yılında kurulmuştur. Şirket CBS çözümleri sunmaktadır

<span class="mw-page-title-main">Colin Renfrew</span>

Andrew Colin Renfrew, Kaimsthorn, Baron Renfrew FBA, FSA, Hon FSA Scot İngiliz arkeolog, paleolinguist ve Muhafazakar Parti üyesi. Radyokarbon tarihleme, dillerin tarih öncesi, arkeogenetik, nöroarkeoloji ve arkeolojik alanlarda yağmanın önlenmesi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmaktadır.

Çevresel arkeoloji, 1970'lerde ortaya çıkan, geçmiş toplumlar ile içinde yaşadıkları ortamlar arasındaki ilişkileri inceleyen arkeolojinin bir alt dalıdır. Bu alan, paleo-çevreyi anlamak üzere arkeolojik-paleoekolojik bir yaklaşımı benimsemektedir. Geçmiş çevreleri ve insanların içinde yaşadıkları doğa ile ilişki ve etkileşimlerini ortaya çıkarmak, arkeologlara antropojenik ortamların kökeni ve evrimi ile tarih öncesi uyum süreçleri hakkında fikir vermektedir.

Shahina Farid, Türkiye'deki Neolitik Dönem, Çatalhöyük kazılarında arkeolojik saha direktörü ve Proje Koordinatörü olarak yaptığı çalışmalarla tanınan bir İngiliz arkeologdur. Halen, Historic England bilimsel tarihleme çalışmalarında koordinatör olarak çalışmaktadır.

Çoğu akademik disiplinde olduğu gibi, tipik olarak belirli bir yöntem veya malzeme türüne, coğrafi veya kronolojik odağa veya diğer tematik kaygılara odaklanarak betimlenen bir dizi arkeolojik alt disiplin vardır.

Hesaplamalı arkeoloji, uzun vadedeki insan davranışı ve davranışsal evrimin incelenmesi için bilgisayar tabanlı analitik yöntemleri ifade eder. Adlarının önüne 'hesaplamalı' sözcüğü eklenmiş olan diğer alt disiplinlerde olduğu gibi, terim, bilgisayar yardımı olmadan gerçekçi bir şekilde gerçekleştirilemeyen yöntemleri temsil etmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.