İçeriğe atla

Arkansaurus

Arkansaurus
Yaşadığı dönem aralığı: 113-100,5 myö
Albiyen[1] 
Restorasyon
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Klad:Saurischia
Klad:Theropoda
Klad:Ornithomimosauria
Cins:Arkansaurus
Hunt & Quinn 2018[2]
Tür: A. fridayi
İkili adlandırma
Arkansaurus fridayi
Hunt & Quinn 2018

Arkansaurus ("Arkansas kertenkelesi" anlamına gelir), bir ornithomimosaurian theropod dinozor cinsi. Erken Kretase'nin Albiyen ve Aptiyen evrelerinde yaşamıştır. Tip ve tek türü Arkansaurus fridayi'dir.[1]

Tarih

Ağustos 1972'de, Arkansas, Locksburg'da bir servis istasyonuna sahip olan Joe B. Friday, arazisinin üzerinde daireler çizen bazı akbabaları fark etti. İneklerini kontrol ederken, yakın zamanda Arkansas Otoyolu 24'ün yeniden inşası için bazı çakılların kaldırıldığı yolun yakınındaki bir hendekte fosil kemiklerinin göründüğünü fark etti. Onları çıkardı ve birkaç ay boyunca fosilleri istasyonunda sergiledi. O zamanlar kimse onları dinozor kemikleri olarak tanımıyordu.[3] Arkansas Üniversitesi'nde bir jeoloji profesörü ve yakınlardaki Nashville kasabasının eski sakini Doy Zachry Jr., kemikleri Arkansas Üniversitesi'ndeki meslektaşı paleontolog Dr. James H. Quinn'e götürdü. Quinn, fosilleşmiş kalıntıların dinozor olduğunu fark etti ve kemikleri hazırladı. Kalıntıları 1972 sonbaharında Lincoln, Nebraska'daki Omurgalı Paleontolojisi Derneği'nin yıllık toplantısına götürdü. Orada, kemikler hem ABD hem de Avrupa'dan uzmanlar tarafından incelendi. Ornithomimus ile akraba oldukları düşünülüyordu. Quinn fosiller hakkında ilk kez 1973'te Little Rock, Arkansas'taki Amerika Jeoloji Derneği Toplantısı'nda sunum yaptı.[4]

Mart 1973'te Arkansas Jeoloji Komisyonu'ndan Dr. Quinn ve Benjamin Clardy, daha fazla kalıntı bulma umuduyla Cuma çiftliğinde kalıntıların bulunduğu bölgeye gittiler. Alan, yol yapımı için kazılmış bir çukurdu ve fosiller Erken Kretase Trinity Grubu'ndan alınmıştı. Ne yazık ki, bilim adamlarının bulabildiği tek şey bir ayak parmağı kemiğiydi. Kemiklerin ya gömülürken ya da yol yapımı sırasında etrafa saçıldığını tahmin ettiler. Toplamda Arkansaurus'ta bulunan üç metatars, dört falanks ve üç pençe vardı.

Kemiklerin dört kalıbı yapıldı. Bu yayınlar Friday Family, Arkansas Üniversitesi, Arkansas Jeoloji Komisyonu ve Arkansas Bilim ve Doğa Tarihi Müzesi'ne verildi. Üniversite kadrosu, Ozark Salonu'ndaki bir sınıfta asılı duruyor. Bilim ve Doğa Tarihi Müzesi, oyuncu kadrosuyla birlikte inşa edilmiş büyük bir dinozor heykeline sahipti ve müze, Kule Binası'nda bulunduğunda uzun yıllar sergilendi. Cuma günü üniversiteye bağışlanan orijinal kemikler, şu anda Arkansas, Fayetteville'deki Arkansas Arkeoloji Araştırması'nda bulunan Arkansas Üniversitesi Müze Koleksiyonlarında bulunuyor.

Quinn, türü "Arkansaurus fridayi" olarak adlandırmayı amaçladı, ancak 1977'de Nebraska'da fosil ararken ölümcül bir düşüş yaşadı.[3] Arkansaurus adı ilk olarak 1983'te Helen Roney Sattler tarafından bir popüler bilim kitabında[5] geçersiz bir nomen nudum olarak kaldı. Tam tür adı ilk olarak 1998'de Angela K. Braden tarafından yayınlandı ve Quinn'in gayri resmi olarak "Arkansaurus fridayi" kombinasyonunu kullandığından bahsetti.[6]

Ocak 2017'de Rep. Greg Leding, D-Fayetteville, Arkansaurus'u Devlet Dinozoru olarak belirlemek için Arkansas Yasama Meclisi'ne bir yasa tasarısı sundu. Tasarının orijinal fikri, Rep'in eşlik ettiği lise öğrencisi Mason Cypress Oury'den geldi. Leding, tasarının değiştirilmiş bir versiyonunu bir Meclis paneline sundu ve soruları yanıtladı. Oury, Arkansaurus'u eyalet dinozoru olarak benimseme gerekçesi arasında, Oklahoma, Texas ve Missouri'nin hepsinin eyalet dinozorlarını listelediğini ve Arkansas'ın halihazırda 24 belirlenmiş eyalet sembolüne sahip olduğunu ve birliğe kabul edilen 25. eyalet olduğu için, bir tane daha eklemek mantıklıydı.[7] Tasarı vali tarafından 17 Şubat 2017'de onaylandı.[8]

Arkansaurus, 2017 yılında resmi Arkansas eyalet dinozoru[8] Dinozor, Lockesburg, Arkansas'ta keşfedildi ve iki ayaklı bir ornitomimozor dinozoruydu. Yakın bir akraba ornithomimozor Nedcolbertia'dır. Adını Arkansas eyaleti ve 1972'de dinozorun fosilleşmiş ayağını topraklarında bulan kaşifi Joe B. Friday'den alıyor. Şu anda Arkansas'tan tanımlanan tek dinozor fosilidir. Fosil resmi olarak 2018 yılında paleontologlar ReBecca Hunt-Foster ve James Harrison Quinn tarafından Journal of Vertebrate Paleontology dergisinde tanımlanmıştır.[9]

Bu dinozorun resmi açıklaması, paleontologlar ReBecca Hunt-Foster ve ölümünden sonra James H. Quinn tarafından 19 Mart 2018'de Omurgalı Paleontolojisi Dergisi'nde yayınlandı. Çalışma, fosillerin, farklılaşmış pedal ungualları, proksimal görünümde oval olan lateral olarak sıkıştırılmış üçüncü metatars ve mahmuzları olmayan çok zayıf fleksör tüberküllü distal ungual gibi benzersiz anatomik detayların bir kombinasyonunu içerdiğini belirledi. Bu üçüncü metatarsın durumu, Arkansaurus fridayi'nin benzer yaştaki Asya ornitomimozorlarından daha bazal olduğunu, ancak Nedcolbertia gibi daha eski Kuzey Amerika formlarıyla bağıntılı olduğunu gösteriyor.[9]

Tanım

Arkansaurus, muhtemelen 6 ila 15 fit (1,8 ve 4,6 m) boyunda hızlı hareket eden bir omnivordu. Uzun kolları muhtemelen üç parmaklı, kavrayan ellerle bitecekti.

Tek bir otopomorfi, benzersiz türetilmiş özellik belirtildi: ayak pençelerinin güçlü eğriliği. Bunlar normalde ornitomimozorlarla oldukça düzdür.

Filogeni

Arkansaurus Hunt ve Quinn (2018) tarafından, Ornithomimosauria'ya Ornithomimidae'nin dışında, bazal bir pozisyonda yerleştirildi.[9]

Aşağıdaki kladogram, Scott Hartman ve meslektaşları tarafından 2019'da türlerin ve belirsiz örneklerin büyük çoğunluğunu içeren ve yeni bir filogenetik düzenlemeyle sonuçlanan filogenetik analizini takip ediyor.[10]

Ornithomimosauria
Deinocheiridae

Hexing

Deinocheirus

Shenzhousaurus

Ornithomimidae

Aepyornithomimus

Ornithomimus

Sinornithomimus

Garudimimidae

Arkansaurus

Archaeornithomimus

"Grusimimus" GIN 960910KD

Beishanlong

Garudimimus

Nedcolbertia

Angeac taxon

Harpymimus

"Saltillomimus" SEPCP 16/237

Tototlmimus

"Gallimimus" mongoliensis

MNAP 11762A

"Ornithomimus sedens" BHI 1266

Rativates

Struthiomimus

Gallimimus bullatus

Timimus

Anserimimus

Qiupalong

Dromiceiomimus

Paleobiyoloji

Benzer yaştaki Ornithomimisaur izleri, Moab, Utah'ın kuzeyinde, Mill Canyon Dinozor Parkurunda, Cedar Mountain Formasyonunun (Erken Kretase) Ruby Ranch Üyesi'nde bilinmektedir. Bu parkur alanı aynı zamanda timsahlar ve kuşlarla birlikte ankylosaur, hadrosaur, sauropod ve çeşitli büyüklükteki theropod dinozorlarının izlerini de koruyor.[9] Benzer bir fauna Arkansas'taki Trinity Group'tan da kaydedildi.[11]

Kaynakça

  1. ^ a b "Arkansaurus". paleobiodb.org. 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2021. 
  2. ^ "Arkansaurus". paleobiodb.org. 
  3. ^ a b McDonnold, Paul, 2014, "Them Dry Bones", Arkansas Life, September 2014, pp 80–85
  4. ^ Quinn (1973). "Arkansas Dinosaur". Geological Society of America Abstracts with Programs. 5: 276-277. 
  5. ^ Sattler, H.R., 1983, The Illustrated Dinosaur Dictionary, New York: Lothrop, Lee, and Shepard Books NY, 315 pp.
  6. ^ Braden, A.K., 1998, "The Arkansas dinosaur "Arkansaurus fridayi" ", Brochure Arkansas Geological Commission
  7. ^ Arkansas Online 3 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. January 23, 2017
  8. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 29 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021. 
  9. ^ a b c d Hunt (19 Mart 2018). "A new ornithomimosaur from the Early Cretaceous Trinity Group of Arkansas". Journal of Vertebrate Paleontology. 38: 1. doi:10.1080/02724634.2017.1421209 – Taylor and Francis vasıtasıyla. 
  10. ^ Hartman, S.; Mortimer, M.; Wahl, W. R.; Lomax, D. R.; Lippincott, J.; Lovelace, D. M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247Özgürce erişilebilir. PMC 6626525 $2. PMID 31333906. 
  11. ^ Suarez (2017). "THE VERTEBRATE FAUNA FROM THE LOWER CRETACEOUS HOLLY CREEK FORMATION. THE FIRST MULTI-TAXA VERTEBRATE ASSEMBLAGE FROM THE MESOZOIC OF ARKANSAS, USA". Geological Society of America Abstracts with Programs. 49. doi:10.1130/abs/2017AM-306469. 1 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dinozor</span> Mezozoik Çağa (kuşlar dahil) hâkim olan sauropsid omurgalılar kladı

Dinozor (Dinosauria), ilk olarak Mezozoyik zamanda ortaya çıkan ve yaşayan tek üyeleri kuşlar olan arkozor sürüngen grubu. Dinozor adı, Richard Owen tarafından Grekçe "korkunç" anlamına gelen deinos ve "kertenkele" anlamına gelen sauros sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşur. Dinozorlar, 243 ile 233 milyon yıl önce Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış ve 66 milyon yıl önce kuşlar dışındaki tüm türlerinin soyu tükenmiştir. Dinozorlar, sıcakkanlı ve soğukkanlı arası özellikler gösteren mezoterm canlılardı. Mezozoyik'te oldukça başarılı biçimde tüm kıtalara yayılan dinozorlar çok farklı nişleri doldurdu. Yapılan araştırmalarda şimdiye kadar yaklaşık olarak 1.000 kadar kuş olmayan dinozor türünün yaşadığı belgelendi. Bugün dinozorların evrimsel olarak devamı olan kuşların 11.000 kadar türü vardır ki bu, yaşayan memelilerin tür sayısının (~6000) yaklaşık iki katıdır. Dinozorların nasıl yaşadığı, ne kadar çeşitlendiği ve ekosistemdeki yerleri kadar kuş olmayan dinozorların nasıl yok olduğu da bilim camiasını uzun zamandır meşgul etmektedir. Kuş olmayan dinozorları yeryüzünden silen yok oluşun aşamalı mı, yoksa yerbilimsel olarak katastrofik (ani) mi olduğu tartışmalıdır.

<i>Deinonychus</i> maniraptoran teropod dinozor cinsi

Deinonychus, tanımlanan tek türü olan Deinonychus antirrhopus ile bilinen bir dromaeosaurid teropod dinozor cinsidir. 3.4 metre (11 ft) uzunluğa kadar büyüyebilen bu tür, yaklaşık 115-108 milyon yıl önce erken Kretase Dönemi'nde yaşadı. Fosilleri ABD'nin Montana, Utah, Wyoming ve Oklahoma eyaletlerinden Cloverly Oluşumu, Cedar Mountain Oluşumu ve Antlers Oluşumu kayalarında bulundu; ancak bunun yanında Deinonychus'a ait olabilecek dişler Maryland'de de –çok daha doğuda– bulunmuştur.

<i>Achelousaurus</i>

Achelousaurus, Achelousaurus'un Geç Kretase devrinde, Kuzey Amerika’da yaşadığı sanılmaktadır. Papağan benzeri gagası, burnu ile gözlerinin üzerinde kemikli çıkıntılar ve uzun yakasının sonunda iki boynuzu olan, dörtayaklı bir otoburdur. 6 metrelik uzunluğuyla, orta boyda bir ceratopsian dinozordur.

<i>Baryonyx</i> teropod dinozor cinsi

Baryonyx, Erken Kretase'de İngiltere ve İspanya çevresinde yaşamış, Spinosauridae familyasına bağlı teropod dinozor cinsidir. Ön ayağının birinci parmağındaki büyük bir pençeyle özdeşleşmiş bir dinozordur.

<i>Struthiomimus</i> soyu tükenmiş teropod dinozor cinsi

Struthiomimus, Geç Kretase döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış ornithomimid ailesinden bir dinozor cinsi. Ornithomimidler, dişsiz bir gagaya sahip, uzun bacaklı ve iki ayaklı canlılardı, özetle devekuşu benzeri dinozorlardı. Tip türü, Struthiomimus altus, Dinozor Eyalet Parkı'nda bulunan yaygın küçük dinozorlardan biridir; ilgili fosil alanında sayılarının fazlalığı bu hayvanların saf etoburlardan ziyade otobur veya hepçil olduklarını düşündürür.

<i>Utahraptor</i> dev deinonychosaur

Utahraptor, yaklaşık 136 milyon yıl önce, erken Kretase Devri'nde yaşamış bir dromaeosaurid dinozor cinsi.

<i>Acrocanthosaurus</i>

Acrocanthosaurus Kuzey Amerika kıtasında 125-105 milyon yıl önce Kretase dönemimde yaşamış yaklaşık 62 metrik ton ağırlığında, 1.4 metre uzunluğunda büyük bir kafaya sahip, 11 metre (36 ft) uzunluğundaki etobur bir Teropod dinozordur.

<span class="mw-page-title-main">Ceratopsia</span> kuş kalçalı dinozor kladı

Ceratopsia veya Ceratopia, Kretase döneminde şimdiki Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'da yaşamış, otçul bir kuş kalçalı dinozor grubudur. Bilinen en eski ceratopsian olan Yinlong downsi, 161,2 ile 155,7 milyon yıl önce yaşamıştır. Son ceratopsian türü olan Triceratops prorsus'un ise, 66 milyon yıl önce meydana gelen Kretase-Tersiyer yok oluşunda soyu tükendi.

<i>Camarasaurus</i>

Camarasaurus, geç Jura döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış dört ayak üzerinde yürüyen dev bir otçul dinozor cinsidir. Bu canlının kalıntıları Amerika Birleşik Devletleri'nin Utah eyaletinde Geç Jura yaşlı Morrison oluşumunda bulunmuştur.

<i>Ruyangosaurus</i> sauropod dinozor cinsi

Ruyangosaurus, Çin'in Erken Kretase Haoling Oluşumunu'ndan kurtarılan bir titanosauriform sauropod dinozor cinsidir. Tip türü, 2009 yılında Lu Junchang ve diğerleri tarafından tanımlanan R. giganteus'tur.

<span class="mw-page-title-main">Oviraptorosauria</span> maniraptoran dinozor kladı

Oviraptorosaurlar, Asya ve Kuzey Amerika'nın Kretase döneminden bilinen tüylü, maniraptoran dinozor grubudur. Kısa, gagalı ve papağan benzeri kafatasları ile ayırt edilirler. Boyutları hindi büyüklüğündeki Caudipteryx'ten 8 metre uzunluğunda ve 1,4 ton ağırlığında Gigantoraptor'a kadar değişiyordu. Grup kuşların atalarıyla yakın akrabadır ve pek çok kuş benzeri özelliğe sahiptir. Maryanska vd. (2002) ve Osmólska vd. (2004), ilkel uçamayan kuşları temsil edebileceğini öne sürmüştür. En eksiksiz oviraptorosaur örnekleri Asya'da bulunmuştur. Kuzey Amerika'daki oviraptorosaur fosilleri seyrektir.

<i>Eodromaeus</i> bazal dinozor cinsi

Eodromaeus, Arjantin'in Geç Triyas döneminde yaşamış, bazal teropod olduğu önerilmiş soyu tükenmiş bir dinozor cinsidir. Bilinen en eski dinozorların çoğu gibi, Kuzeybatı Arjantin'deki Ischigualasto-Villa Unión Havzası'nın Karniyen dönemindeki Ischigualasto Oluşumu'ndan geliyor. Keşfi üzerine, bir bazal sauropodomorf olarak yeniden yorumlanan çağdaş Eoraptor'un yerini alan en eski gerçek teropodlardan biri olduğu iddia edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ornithomimosauria</span> dinozor kladı

Ornithomimosauria, ornitomimozorlar veya devekuşu dinozorları, günümüz devekuşuna yüzeysel bir benzerlik gösteren theropod dinozorlardır. Laurasia'nın Kretase Dönemi'nden, ayrıca Afrika ve muhtemelen Avustralya'dan hızlı, dz.omnivor veya otçul dinozorlardı. Grup ilk olarak Erken Kretase'de ortaya çıktı ve Geç Kretase'ye kadar varlığını sürdürdü. Grubun ilkel üyeleri arasında kolları 2,4 m uzunluğa ulaşan Nqwebasaurus, Pelecanimimus, Shenzhousaurus, Hexing ve Deinocheirus bulunur. Ornithomimidae ailesinin üyeleri olan daha gelişmiş türler arasında Gallimimus, Struthiomimus ve Ornithomimus bulunur. Paul Sereno gibi bazı paleontologlar, esrarengiz alvarezsauridleri ornithomimosaurların yakın akrabaları olarak kabul eder ve onları Ornithomimoidea üst familyasında bir araya getirir.

<i>Saurophaganax</i> Jura devrinde yaşamış teropod dinozor cinsi

Saurophaganax, Amerika Birleşik Devletleri'nde Oklahoma eyaletinde Geç Jura yaşlı Morrison Formasyonundan büyük bir allosaurid dinozor cinsidir. Bazı paleontologlar, onun daha genç bir Allosaurus türü olduğunu düşünmektedir. Saurophaganax, sırt omuru dikenlerinin tabanındaki yanal tabakalanma ve kuyruk omurlarının ön yüzündeki kemiksi yay ile karakterize edilmiş çok büyük bir Morrison Allosaurid'idir. S. maximus'un uzunluğunun 10,5 m ila 13 m kadar geldiği, ve ağırlığının 3 ton ila 4,5 ton geldiği tahmin edilmektedir. 2020 yılında yapılan bir çalışmada, minimum ortalama ağırlığı 2,6 ton ve maksimum ortalama ağırlığı 4,7 ton olmak üzere genel ortalama olarak 3,5-3,8 ton ağırlık değerleri ortaya konmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Deinonychosauria</span> kuşlarla yakından ilişkili, tüylü dinozorları içeren teropod kladı

Deinonychosauria, Geç Jura ve Kretase dönemlerinde yaşamış paravian dinozorların bir kladıdır. Fosilleri dünya genelinde Kuzey Amerika, Avrupa, Afrika, Asya, Güney Amerika ve Antarktika'da bulundu ve fosilleşmiş dişleri, onların Avustralya'da da yaşama ihtimaline güven veriyor. Bu dinozor grubu, orak şeklindeki ayak parmakları ve omuz kemiklerindeki özellikleri ile bilinir.

<i>Balaur bondoc</i>

Balaur bondoc Geç Kretase Romanya'sında 70 milyon yıl önce yaşamış teropod dinozor türüdür. Avrupa Geç Kretase çağında adalar topluluğuydu ve bu ekosistemlerde pek çok otçul dinozor bulunsa da bu dönemin etçilleri bir esrar perdesi altında kalmıştı. Balaur keşfedilince, işte bu ekosistemdeki yırtıcıların ilk belirtisi olarak değerlendirilmiştir.

<i>Deinocheirus</i>

Deinocheirus Geç Kretase'de bugünkü Moğolistan'da yaşamış ornithomimozor kladından bir teropod dinozor cinsidir. Moğolistan'ın erken Maastrihtiyen yaşlı Nemegt Oluşumu'ndan bilinen bu dinozor cinsi tek bir tür içerir. Bu canlının en dikkat çekici özelliği olağanüstü büyük kollarıdır ve cins adı bu özelliğine atıfta bulunur.

<i>Kerberosaurus</i>

Kerberosaurus, Rusya'nın Amur Bölgesi, Blagoveshchensk'teki geç Maastrihtiyen yaşlı Geç Kretase Tsagayan Formasyonundan kalma bir saurolofin ördek gagalı dinozor cinsidir. Saurolophus ve Prosaurolophus ile ilişkili olduğunu gösteren kafatası kalıntılarını da içeren fosil yatağı malzemesine dayanmaktadır.

<i>Beishanlong</i>

Beishanlong, Çin'in Erken Kretase döneminden dev bir ornithomimosaurian teropod dinozor cinsidir.

<i>Dreadnoughtus</i> sauropod dinozor

Dreadnoughtus, bilinen tek türü olan Dreadnoughtus schrani'yi içeren titanozor sauropod dinozor cinsi. D. schrani, Arjantin'in Santa Cruz Eyaleti'ndeki Cerro Fortaleza Oluşumu'nun Üst Kretase kayalarında keşfedilen iki kısmi iskeletten bilinmektedir. 26 metre uzunluğunda ve 48-49 ton ağırlığında olduğu hesaplanan ve yetişkin olmayan tip örneğiyle, bilinen en büyük kara omurgalılarından biridir. D. schrani diğer devasa titanozorlara göre daha eksiksiz bir iskeletten bilinir.