Arkadaş Zekai Özger
| Arkadaş Zekai Özger | |
|---|---|
 Arkadaş Zekai Özger'in mezar taşı ve üzerindeki fotoğrafı | |
| Doğum | Zekai Özger 8 Ocak 1948 Bursa, Türkiye |
| Ölüm | 5 Mayıs 1973 (25 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Defin yeri | Karşıyaka Mezarlığı, Yenimahalle, Ankara 39°59′41″N 32°46′39″E / 39.994706°K 32.777622°D |
| Takma ad | Arkadaş |
| Meslek | Şair, radyo sunucusu |
| Dil | Türkçe |
| Vatandaşlık |  Türkiye |
| Eğitim | Bursa Altıparmak İlkokulu Bursa Atatürk Lisesi |
| Alma mater | Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi |
| Dönem | Cumhuriyet dönemi |
| Tür | Şiir |
| Konu | Ölüm, cinsellik, varoluşçu bunalım |
| Edebî akım | Toplumcu gerçekci, kuir |
| Önemli eser | Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası |
| Etkin yılları | 1965-1973 |
Arkadaş Zekai Özger veya Arkadaş Z. Özger (8 Ocak 1948, Bursa - 5 Mayıs 1973, Ankara), Türk şair ve TRT mensubu radyo sunucusu.
Hayatı
Zekai Özger, 8 Ocak 1948'de Bursa'da, Selanik göçmeni yedi çocuklu bir ailenin beşinci çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Ali, Bursa Merinos Fabrikası'nda kamu çalışanı olarak çalışmaktaydı,[a] annesi Fahriye ise ev hanımıydı.[1] Eğitim hayatına Bursa Altıparmak İlkokulu'nda başlayan Özger, ortaokul ve lise eğitimini ise Bursa Atatürk Lisesi'nde devam etti.[2] Yükseköğretimini, o dönem Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne bağlı bir yüksek okul olan Basın ve Yayın Yüksek Okulu'nda tamamlayan Arkadaş, TRT'nin Ankara bürolarında çalıştı.[3]
Şiirleri
Zekai Özger, 1965 yılında, henüz 17 yaşındayken arkadaşı Ömer Zafer Göktürk ile birlikte "Kent 16" dergisini çıkardı. Aralık 1965'te tek sayı olarak çıkan dergide şairin ilk şiiri "Niye Kapalı Kapılarınız - Bulamıyoruz" da yer almaktadır.[4] Kent 16, dergisinden sonra Soyut, Forum, Papirüs, Yordam, Dost, Yansıma dergileri ile Ulus Gazetesi'nin kültür-sanat sayfalarında şiir ve yazıları yayımlandı. Şiirlerini Arkadaş Z. Özger adıyla yayımladı.
Şiir yazdığı yıllardaki üniversite ortamının da etkisiyle ölüm ve cinsellik konularını sık sık işledi.[5] Çoğu arkadaşının aksine dönemin sert siyasi şiir geleneğine uymayıp kendi yalnız yolunu oluşturdu.
Erken ölümü nedeniyle "Ne zaman yayımlarsam yayımlayayım adı 'Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası' olacak!" dediği şiir kitabını yayımlama olanağı olmadı. Dergi ve gazetelerde yayınlanan şiirleri ölümünden sonra Tekin Sönmez tarafından "Şiirler" adıyla bir kitapta toplandı. İkinci basımı "Sevdadır" adıyla yapılan kitap daha sonra da bu adla yayımlanmaya devam etti. 2014 yılında ise Kenan Yücel tarafından yayına hazırlanan ve şairin vasiyetini dikkate alan bir isimle "Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası" yayınlandı.[6]
Ölümü
Arkadaş Zekai Özger, 29 Nisan 1973 sabahı Ankara'nın Meşrutiyet Caddesi yakınlarında ağır yaralı olarak bulundu. Numune Hastanesi'ne kaldırılan Özger, 5 Mayıs 1973'te beyin kanaması sebebiyle öldü.[7]
Arkadaş Zekai Özger'in ölümü birtakım tartışmaları da beraberinde getirdi. Kimi kaynaklar yolda ayağı kayıp düştükten sonra başını çarptığını iddia ederken,[8] kimi kaynaklarda ise 1970'lerde yaşanan sağ-sol çatışması nedeniyle şiddete uğrayarak öldürüldüğünü belirtiyor.[9][10] Ölümü hakkında tartışmaları günümüzde de devam eden Arkadaş Zekai Özger'in mezarı, Ankara'nın Yenimahalle ilçesinde bulunan Karşıyaka Mezarlığı'ndadır.[11]
Hatırası
Mayıs Yayınları 1996 yılından bu yana Arkadaş Zekâi Özger adına her yıl şiir ödülü vermektedir.[12] 2021 yılında yönetmenliğini Ulaş Tosun'un gerçekleştirdiği Arkadaş'ın hayatına odaklanan "Merhaba Canım" isimli belgesel film gösterime girdi.[13]
Notlar
- ^ Kimi kaynaklarda işçi olarak çalıştığı belirtilmektedir.
Kaynakça
- ^ Tüleylioğlu, Orhan (7 Kasım 2012). "Doymadan Ankara'ya". Milliyet Sanat. ISSN 1300-4425. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ "Arkadaş Z. Özger (8 Ocak 1948, Bursa – 5 Mayıs 1973, Ankara)". Ve Yayınevi. 5 Mayıs 2014. 6 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ "Arkadaş Z. Özger". www.mayisyayinlari.com. Mayıs Yayınları. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ Yücel, Kenan (27 Mayıs 2015). "Arkadaş Zekâi Özger'in dergisi: "Kent 16"". Ve Yayınevi. veyayinevi.com. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ Özdil, Onur (1 Ocak 2020). "Queer Estetik Bağlamında Arkadaş Z. Özger Şiirinin İncelenmesi". Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. 24 (24). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi. ss. 159-200. doi:10.26517/ytea.445. ISSN 2548-0472. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ Alpay, Necmiye (20 Ekim 2014). "Adına Kavuşan Kitap: Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası". Milliyet Kitap. Ve Yayınevi. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ Demir, Kerem (5 Mayıs 2017). "Ölümünün 44. yılında anılarıyla: Arkadaş Zekai Özger". Gaia Dergi. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ Anıl Orcan; Merve Erol (29 Mayıs 2021). "Şimdi yanağımızı Arkadaş'a uzatsak". 1+1 Express. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ Kahraman, Hasan Bülent (31 Mart 2022). "Merhaba Canım vesilesiyle 1968'in kimlik tartışma(ma)ları". T24. t24.com.tr. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ Aydın, Can Binali (4 Mart 2015). "Arkadaş Zekai Özger öldürüldü!". kaosgl.org. Kaos GL. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ "bir Arkadaş'ı ziyarete gidiyoruz!". kaosgl.org. Kaos GL. 4 Mayıs 2013. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ "Arkadaş Z. Özger Şiir Ödülü açıklandı". Milliyet Gazetesi. milliyet.com.tr. 18 Nisan 2017. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ İleri, Esin (10 Temmuz 2021). "Arkadaş'ın izinde: Ulaş Tosun'la 'Merhaba Canım'ın perde arkası". Yeşil Gazete. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
