İçeriğe atla

Arkadaş Zekai Özger

Arkadaş Zekai Özger
Arkadaş Zekai Özger'in mezar taşı ve üzerindeki fotoğrafı
DoğumZekai Özger
8 Ocak 1948(1948-01-08)
Bursa, Türkiye
Ölüm5 Mayıs 1973 (25 yaşında)
Ankara, Türkiye
Defin yeriKarşıyaka Mezarlığı, Yenimahalle, Ankara
39°59′41″N 32°46′39″E / 39.994706°K 32.777622°D / 39.994706; 32.777622
Takma adArkadaş
MeslekŞair, radyo sunucusu
DilTürkçe
Vatandaşlık Türkiye
EğitimBursa Altıparmak İlkokulu
Bursa Atatürk Lisesi
Alma materAnkara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
DönemCumhuriyet dönemi
TürŞiir
KonuÖlüm, cinsellik, varoluşçu bunalım
Edebî akımToplumcu gerçekci, kuir
Önemli eserSakalsız Bir Oğlanın Tragedyası
Etkin yılları1965-1973
Arkadaş Zekâi Özger'in Karşıyaka Mezarlığı'nda bulunan fotoğrafı, (2023).

Arkadaş Zekai Özger veya Arkadaş Z. Özger (8 Ocak 1948, Bursa - 5 Mayıs 1973, Ankara), Türk şair ve TRT mensubu radyo sunucusu.

Hayatı

Zekai Özger, 8 Ocak 1948'de Bursa'da, Selanik göçmeni yedi çocuklu bir ailenin beşinci çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Ali, Bursa Merinos Fabrikası'nda kamu çalışanı olarak çalışmaktaydı,[a] annesi Fahriye ise ev hanımıydı.[1] Eğitim hayatına Bursa Altıparmak İlkokulu'nda başlayan Özger, ortaokul ve lise eğitimini ise Bursa Atatürk Lisesi'nde devam etti.[2] Yükseköğretimini, o dönem Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne bağlı bir yüksek okul olan Basın ve Yayın Yüksek Okulu'nda tamamlayan Arkadaş, TRT'nin Ankara bürolarında çalıştı.[3]

Şiirleri

Zekai Özger, 1965 yılında, henüz 17 yaşındayken arkadaşı Ömer Zafer Göktürk ile birlikte "Kent 16" dergisini çıkardı. Aralık 1965'te tek sayı olarak çıkan dergide şairin ilk şiiri "Niye Kapalı Kapılarınız - Bulamıyoruz" da yer almaktadır.[4] Kent 16, dergisinden sonra Soyut, Forum, Papirüs, Yordam, Dost, Yansıma dergileri ile Ulus Gazetesi'nin kültür-sanat sayfalarında şiir ve yazıları yayımlandı. Şiirlerini Arkadaş Z. Özger adıyla yayımladı.

Şiir yazdığı yıllardaki üniversite ortamının da etkisiyle ölüm ve cinsellik konularını sık sık işledi.[5] Çoğu arkadaşının aksine dönemin sert siyasi şiir geleneğine uymayıp kendi yalnız yolunu oluşturdu.

Erken ölümü nedeniyle "Ne zaman yayımlarsam yayımlayayım adı 'Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası' olacak!" dediği şiir kitabını yayımlama olanağı olmadı. Dergi ve gazetelerde yayınlanan şiirleri ölümünden sonra Tekin Sönmez tarafından "Şiirler" adıyla bir kitapta toplandı. İkinci basımı "Sevdadır" adıyla yapılan kitap daha sonra da bu adla yayımlanmaya devam etti. 2014 yılında ise Kenan Yücel tarafından yayına hazırlanan ve şairin vasiyetini dikkate alan bir isimle "Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası" yayınlandı.[6]

Ölümü

Arkadaş Zekai Özger, 29 Nisan 1973 sabahı Ankara'nın Meşrutiyet Caddesi yakınlarında ağır yaralı olarak bulundu. Numune Hastanesi'ne kaldırılan Özger, 5 Mayıs 1973'te beyin kanaması sebebiyle öldü.[7]

Arkadaş Zekai Özger'in ölümü birtakım tartışmaları da beraberinde getirdi. Kimi kaynaklar yolda ayağı kayıp düştükten sonra başını çarptığını iddia ederken,[8] kimi kaynaklarda ise 1970'lerde yaşanan sağ-sol çatışması nedeniyle şiddete uğrayarak öldürüldüğünü belirtiyor.[9][10] Ölümü hakkında tartışmaları günümüzde de devam eden Arkadaş Zekai Özger'in mezarı, Ankara'nın Yenimahalle ilçesinde bulunan Karşıyaka Mezarlığı'ndadır.[11]

Hatırası

Mayıs Yayınları 1996 yılından bu yana Arkadaş Zekâi Özger adına her yıl şiir ödülü vermektedir.[12] 2021 yılında yönetmenliğini Ulaş Tosun'un gerçekleştirdiği Arkadaş'ın hayatına odaklanan "Merhaba Canım" isimli belgesel film gösterime girdi.[13]

Notlar

  1. ^ Kimi kaynaklarda işçi olarak çalıştığı belirtilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ Tüleylioğlu, Orhan (7 Kasım 2012). "Doymadan Ankara'ya". Milliyet Sanat. ISSN 1300-4425. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  2. ^ "Arkadaş Z. Özger (8 Ocak 1948, Bursa – 5 Mayıs 1973, Ankara)". Ve Yayınevi. 5 Mayıs 2014. 6 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Arkadaş Z. Özger". www.mayisyayinlari.com. Mayıs Yayınları. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  4. ^ Yücel, Kenan (27 Mayıs 2015). "Arkadaş Zekâi Özger'in dergisi: "Kent 16"". Ve Yayınevi. veyayinevi.com. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  5. ^ Özdil, Onur (1 Ocak 2020). "Queer Estetik Bağlamında Arkadaş Z. Özger Şiirinin İncelenmesi". Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. 24 (24). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi. ss. 159-200. doi:10.26517/ytea.445. ISSN 2548-0472. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  6. ^ Alpay, Necmiye (20 Ekim 2014). "Adına Kavuşan Kitap: Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası". Milliyet Kitap. Ve Yayınevi. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  7. ^ Demir, Kerem (5 Mayıs 2017). "Ölümünün 44. yılında anılarıyla: Arkadaş Zekai Özger". Gaia Dergi. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  8. ^ Anıl Orcan; Merve Erol (29 Mayıs 2021). "Şimdi yanağımızı Arkadaş'a uzatsak". 1+1 Express. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  9. ^ Kahraman, Hasan Bülent (31 Mart 2022). "Merhaba Canım vesilesiyle 1968'in kimlik tartışma(ma)ları". T24. t24.com.tr. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  10. ^ Aydın, Can Binali (4 Mart 2015). "Arkadaş Zekai Özger öldürüldü!". kaosgl.org. Kaos GL. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  11. ^ "bir Arkadaş'ı ziyarete gidiyoruz!". kaosgl.org. Kaos GL. 4 Mayıs 2013. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  12. ^ "Arkadaş Z. Özger Şiir Ödülü açıklandı". Milliyet Gazetesi. milliyet.com.tr. 18 Nisan 2017. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  13. ^ İleri, Esin (10 Temmuz 2021). "Arkadaş'ın izinde: Ulaş Tosun'la 'Merhaba Canım'ın perde arkası". Yeşil Gazete. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Yaşar Nabi Nayır, Türk şair, yazar ve yayıncıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ali Püsküllüoğlu</span> Türk yazar, şair ve sözbilimci

Ali Püsküllüoğlu, Türk yazar, şair ve sözbilimcidir.

Hüseyin Yurttaş, Türk şair ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Ece Ayhan</span> Türk şair

Ece Ayhan Çağlar, Türk şair, etikçi. İkinci Yeni şiir akımının öncülerindendir.

Cevdet Kudret Solok, Yedi Meşale edebiyat topluluğunun kurucuları arasında yer alan Türk edebiyatçı ve edebiyat tarihçisi. Yazar, Cevdet Kudret adı ile tanınır.

Soyut, Mayıs 1965'ten Eylül 1977'ye kadar iki ayrı döneminde toplam 144 sayı yayımlanan edebiyat dergisi. Şair Halil İbrahim Bahar'ın sahibi olduğu dergi önce gazete boyutunda çıktı, sonra küçük boyda yayınlandı. Sorumlu yönetmenliğini Bülent Dalyancı, teknik yönetmenliğini Yalçın Aslan yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Ülkü Tamer</span> Türk şair, gazeteci, oyuncu ve çevirmen

Ülkü Tamer, Türk şair, gazeteci, oyuncu ve çevirmen.

Beşir Sevim, Türk şair.

<span class="mw-page-title-main">Yılmaz Gruda</span> Türk oyuncu ve şair (1930—2023)

Ahmet Yılmaz Gruda, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, şair, oyun yazarı, tiyatro yönetmeni, çevirmen ve reklamcı.

Kenan Yücel, şair, editör ve yayımcı.

Bâki Asiltürk, Türk şair.

Betül Dünder,, Türk şair ve Felsefecidir.

Çetin Öner, Türk yazar, prodüktör, tiyatro ve sinema oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Atilla</span>

Mehmet Atilla, edebiyatın değişik alanlarında yapıtlar yayımlayan şair ve yazardır.

Zeynep Köylü, şair.

Gökben Derviş, Türk oyuncu, öğretmen, şair ve şarkıcı.

Arkadaş Z. Özger Şiir Ödülü, İzmir merkezli bir yayınevi olan Mayıs Yayınları tarafından 1973 yılında ölen şair Arkadaş Z. Özger'in anısına 1996 yılından bu yana verilmekte olan şiir ödülüdür. Ödüle her yıl 15 Mart tarihine kadar, yayımlanmamış şiirlerden oluşan ve bir kitap bütünlüğüne sahip şiir dosyaları aday gösterilebilir.

Hüseyin Peker,, Türk şair, yazar.

Ercan Y. Yılmaz, Kürt kökenli Türk yazar ve şairdir.

Mehmet Kâzım Kumpasoğlu, Türk yazar.