İçeriğe atla

Arjantin Ordusu

Arjantin Ordusu Arması

Arjantin Ordusu (İspanyolca: Ejército Argentino, EA), Arjantin Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetlerinin kara kuvvetleri kolu ve Arjantin'in üst düzey askerlik hizmetidir. Arjantin Anayasası'na göre, Arjantin Devlet Başkanı Silahlı Kuvvetlerin başkomutanıdır ve komuta yetkisini Savunma Bakanı aracılığıyla kullanır.

Ordunun resmi kuruluş tarihi 29 Mayıs 1810'dur. (Arjantin'de Ordu Günü olarak kutlanır), Yeni ulusal ordu, önceden var olan birkaç sömürge biriminden ve yerel olarak gönüllü insanlardan oluşuyordu; en önemli kişi, bu tarihe kadar hala aktif bir birimi olan Piyade Alayı Patricios'dur.

2022 itibarıyla Arjantin Ordusu'nun aktif unsuru yaklaşık 70.600 askeri personelden oluşuyordu.

Tarihi

Gral. José de San Martín, Chacabuco Savaşı sırasında, 1817
Paraguay Savaşı'ndaki Arjantinli piyade askerleri Ange-Louis Janet tarafından L'Illustration için resmedilmiştir, 1864)
General Julio A. Roca liderliğindeki Arjantin Ordusu, 1879 Mayıs Devrimi'nin yıldönümünü anıyor
1943'te Arjantin birlikleri

İspanyol güçleriyle savaşmak ve Arjantin'in yeni kazandığı bağımsızlığını güvence altına almak için Bolivya,Paraguay, Uruguay ve Şili'ye birkaç silahlı sefer gönderildi. Bu seferlerin en ünlüsü, İspanyolları Şili'den ve daha sonra Peru'dan kovmak için 5000 kişilik bir orduyu And Dağları boyunca yöneten General José de San Martín liderliğindeki seferdi. Diğer seferler, Río de la Plata'nın eski Genel Valiliği'nin tüm bağımlılıklarını Buenos Aires'teki yeni hükümet altına alma hedefinde başarısız olsa da, İspanyolların isyanı ezmesini engellediler.

On dokuzuncu yüzyılın ilk yarısındaki iç savaşlar sırasında Arjantin Ordusu, merkeziyetçi Buenos Aires yönetimine karşı savaş yürüten eyalet liderleri olan caudillos ("liderler" veya "savaş ağaları") olarak adlandırılanların liderliği altında parçalanmaya başladı. Ancak Ordu, Brezilya İmparatorluğu ile savaş sırasında kısa bir süre yeniden birleşti. (1824–1827).

Ordunun eski eyalet milislerini içine alan tek bir güç haline gelmesi ancak bir anayasanın (eyaletlerin kendilerine ait askeri güç bulundurmalarını açıkça yasaklayan) ve tüm eyaletler tarafından tanınan bir ulusal hükümetin kurulmasıyla mümkün oldu. Ordu, 1860'larda Brezilya ve Uruguay ile birlikte Paraguay'a karşı Üçlü İttifak Savaşı'na devam etti. Bu savaştan sonra Ordu, Arjantin'in Conquista del Desierto'suna (Çölün Fethi) dahil oldu: Patagonya'yı işgal etme ve ülke çapında yağma baskınları düzenleyen yerlileri kökten temizleme kampanyası.

1880-1960

1938'de standart üniformalı Arjantin ordusu askerleri. 1880 ile 1930 yılları arasında, pek çok siyasi figürün (örneğin Julio Argentino Roca) geçmiş bir askeri kariyerden yararlanmasına rağmen Ordu, siyasete aktif katılımı olmayan profesyonel bir güç olmaya çalıştı. Ordu, Radikallerin önderlik ettiği bir dizi ayaklanmada hükümetin düşmesini engelledi. Bu arada, genel olarak ordu ve özel olarak da Ordu, Arjantin'in istikrarsız güney sınırının ve yeni doğmakta olan sanayi kompleksinin geliştirilmesine katkıda bulundu.

Bu dönemdeki ana yabancı etki, genel olarak Prusya (ve ardından Alman) doktriniydi. Kısmen bundan dolayı, her iki Dünya Savaşı sırasında da subayların çoğu, az çok açık bir şekilde Almanları desteklerken, Arjantin Donanması bunun yerine İngilizleri tercih etti.

1930'da, Ordu kuvvetlerinden oluşan küçük bir grup (en fazla 600 asker), Ordunun ve Donanmanın geri kalanından pek bir tepki almadan Başkan Hipólito Yrigoyen'i görevden aldı. Bu, ordunun uzun bir siyasi müdahale tarihinin başlangıcıydı. 1943'teki bir başka darbe, pek tanınmayan bir albayın siyasi ilgi odağı haline gelmesinden Juan Perón sorumluydu.

Perón, üst üste iki görev dönemi boyunca (1946–1952 ve 1952–1955) ordunun desteğini almış olsa da, giderek baskıcı olan hükümeti birçok subayı yabancılaştırdı ve bu, sonunda Eylül 1955'te onu deviren bir askeri ayaklanmaya yol açtı. ve 1973'te Ordu ve ordunun geri kalanı, Peronizmin siyasi arenada yeniden ortaya çıkması ihtimaline karşı tetikte olmaya başladı; bu, 1962'de (Arturo Frondizi'yi görevden aldı) ve 1966'da (Arturo Illia'yı devirdi) seçilmiş Başkanlara karşı iki yeni darbeye yol açtı. Siyasi iç çatışmalar, 1960'ların başında çatışan askeri birimler arasında silahlı çatışmalar yaşanacak kadar ordu içindeki disiplini ve uyumu aşındırdı.

1960'lar

Arjantin'i 1966 ile 1973 yılları arasında askeri hükümet yönetti. Bu on yıl boyunca Montoneros ve ERP dahil birçok terörist grubun yükselişine tanık oldu. Oldukça ılımlı ve sol görüşlü bir Peronist olan Héctor Cámpora'nın hükümetinin ilk aylarında yaklaşık 600 toplumsal çatışma, grev ve fabrika işgali yaşandı. 20 Haziran 1973 Ezeiza katliamının ardından sol ve sağcı Peronizm dağıldı ve Juan Peron'un ve daha sonra Isabel Perón'un sağ kolu José López Rega tarafından kurulan aşırı sağcı bir terörist grup olan Triple A kuruldu. algılanan siyasi rakiplere karşı bir terör ve ölüm kampanyası. Isabel Perón, Mart 1976 darbesi sırasında askeri cunta tarafından devrildi.

Kendi adını taşıyan Proceso de Reorganización Nacional adlı yeni askeri hükümet, başlangıçta gerillanın kampanyalarını sona erdirmeye çalıştı, ancak ülke hızla bir sivil huzursuzluk durumuna düştü. Terör örgütleri ve gerilla hareketleri sıklıkla devlet terörü ve genel paranoyanın bir karışımıyla karşılaştı. Sivil halk artık paranoyak ve acımasız bir askeri diktatörlük ile şiddet yanlısı muhalif komünist gerillalar arasında bir polis devletinin ortasında kalmıştı. PRN bu dönemi "Kirli Savaş" olarak adlandırdı; bu terim 1985'teki Cunta Davası sırasında hukukçular tarafından reddedildi. Batallón de Inteligencia 601 (601'inci İstihbarat Taburu) bu dönemde kötü bir üne kavuştu. 1970'lerin sonlarında kurulmuş, Kirli Savaş ve Condor Operasyonu'nda aktif olan ve 2000 yılında dağıtılan özel bir askeri istihbarat servisiydi.[1]

Kaynakça

  1. ^ "Buenos Aires News – Argentina reveals secrets of 'dirty war'". 14 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eva Perón</span> Arjantinli oyuncu (1919-1952)

María Eva Duarte de Perón, Arjantin Başkanı Juan Domingo Perón'un ikinci eşidir. Arjantin halkının çok sevdiği Perón, İspanyolca "Küçük Eva" anlamına gelen Evita lakabıyla tanınırdı.

<span class="mw-page-title-main">Buenos Aires</span> Arjantinin başkenti ve en büyük şehri

Buenos Aires, resmî olarak Buenos Aires Özerk Şehri, Arjantin'in başkenti ve en büyük şehridir. Güney yarımkürenin Paris'i olarak da bilinen şehir, Güney Amerika kıtasının güneydoğu kıyısında, Río de la Plata'nın halicinin batı kıyısında yer almaktadır. "Buenos Aires", Türkçeye "güzel rüzgarlar" veya "güzel hava" olarak çevrilebilirse de, şehrin adı 16. yüzyıldaki kurucularının verdiği orijinal ad olan "Real de Nuestra Señora Santa Maria del Buen Ayre"ye dayanmaktadır. Bu adı Sardunya'daki Bonaria Madonna'dan almıştır. Aynı zamanda birkaç Buenos Aires eyaleti semtini de içeren Büyük Buenos Aires yerleşim bölgesi, yaklaşık 15,6 milyonluk nüfusuyla Amerika'nın en kalabalık beşinci metropol bölgesini oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin</span> Güney Amerikada yer alan bir ülke

Arjantin, resmî adıyla Arjantin Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Güney Amerika kıtasının güneyini kaplayan Güney Konisi’nde yer alan ülke. Arjantin 2.791.810 kilometrekare (1.077.924 sq mi)'lik toplam yüzölçümü ile Güney Amerika'da ikinci, dünyada ise en büyük sekizinci ülkedir. Kuzeyde Bolivya ve Paraguay, kuzeydoğuda Brezilya, batıda Şili, doğuda ise Uruguay komşusudur. Güneyini Drake Boğazı, batısını And Dağları ve doğusunu Atlas Okyanusu çevreler.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu</span> 1918de Bolşeviklerin silahlı kuvvetleri, 1922de SSCBnin resmî ordusu

İşçi ve Köylü Kızıl Ordusu, genellikle Kızıl Ordu olarak kısaltılır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri</span> ABDnin askerî gücü

Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri, ABD'nin bütün silahlı kuvvetlerinin birleşik olarak oluşturduğu yapıdır. ABD Ordusu ilk kez, yeni kurulan ulusu Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda Büyük Britanya'ya karşı savunmak üzere 13 kurucu eyaletin oluşturduğu Kongre yönetimi sırasında kuruldu. Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri, ABD Deniz Piyadeleri ve ABD Deniz Kuvvetleri 1776'daki bağımsızlık bildirisinin açıklanacağı öngörüsüyle 1775'te oluşturuldu. Dünyadaki en büyük hava kuvvetlerinden birine sahip olmasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri 1947'ye kadar bağımsız bir komutanlık haline getirilmedi.

<span class="mw-page-title-main">Askeriye</span> öncelikli olarak savaşa hazırlanmak ve savaşı yürütmekle görevli kurum

Askeriye veya ordu, ağırlıklı olarak savaşa yönelik, toplu olarak silahlı kuvvetler olarak da bilinen, ağır silahlı, son derece organize bir güçtür. Genellikle egemen devlet tarafından resmi olarak yetkilendirilir ve muhafaza edilir, üyeleri farklı askerî üniformalarıyla tanımlanabilir. Bir ordu, donanma, hava kuvvetleri, uzay kuvvetleri, deniz kuvvetleri veya sahil güvenlik gibi bir veya daha fazla askerî şubeden oluşabilir. Ordunun ana görevi genellikle devletin savunulması ve dış silahlı tehditlere karşı çıkarları olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin askerî tarihi</span> Sovyet Askeri Tarihi

Sovyetler Birliği'nin askerî tarihi Kızıl Ordu ve Sovyetler Birliği Silahlı Kuvvetlerinin askerî tarihini kapsar. Bolşeviklerin iktidara geldiği 1917 Ekim Devrimini izleyen günlerde başlar. Yeni hükûmet Rus İç Savaşı'nda değişik rakipleriyle başa çıkabilmek amacıyla Kızıl Ordu'yu kurdu. 1939'da Mançukuo ile Moğolistan arasındaki sınır anlaşmazlığında Moğolistan'ı destekleyerek Halhin Gol Muharebesi'nde Mançukuo'yu sahiplenen Japonya ile çarpıştı. Molotov-Ribbentrop paktıyla Nazi Almanyası ile anlaşarak Polonya'nın doğu illerine saldırdı ve kuvvetlerini konuşlandırdı. Baltık Devletleri'ni, Romanya'dan Besarabya ve Kuzey Bukovina'yı ilhak etti. 1939-1940'ta Finlandiya'yı işgal etti. II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nı yenilgiye uğratan ana askerî kuvvet Kızıl Ordu'ydu. Savaştan sonra Almanya'nın doğu yarısı ile Orta ve Doğu Avrupa'daki birçok ülkeyi işgal etti, bunlar daha sonra Doğu Bloğu'nun uydu devletleri olmuşlardır.

Arjantin 23 eyalete ve bir federal bölgeye bölünmüştür. Federal bölge ve tüm eyaletlerin kendi anayasaları bulunur ancak hepsi federal bir sistem altında birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rus İç Savaşı</span> 1917den 1922ye kadar süren bir iç savaş

Rus İç Savaşı, 1917 Ekim Devrimi'nden sonra 1918-1922 yılları arasında Bolşeviklerle muhalifleri arasında yaşanan savaştır. Savaş Beyaz Ordu birliklerinin 1918 baharında Beyaz Terör saldırılarıyla başladı. Ana muharebe Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Bolşevik Kızıl Ordusuyla komünizm karşıtlarının Beyaz Ordusu arasında geçti. Ancak savaşa Beyaz Ordu'ya finansal destek ile silah ve asker yardımında bulunan ABD, İngiltere, Fransa, Polonya ve Japonya da müdahil oldu. 1921 yılında Bolşevikler Beyaz Terör'ü ve destekçilerini yenerek tüm ülkeye hâkim oldular. 1922 yılında da Sovyetler Birliği kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Juan Perón</span> Arjantinli asker ve siyasetçi

Juan Domingo Perón, Arjantinli asker ve siyasetçi. Peronist hareketin kurucusu ve önderi olan Peron, 1946-55 ve 1973-74 arasında başkanlık yapmıştır.

<i>Wehrmacht</i> Nazi Almanyasının Silahlı Kuvvetleri

Wehrmacht, 1935 ile 1945 yılları arasında Nazi Almanyası'nın silahlı kuvvetleridir. "Waffenträger der Nation" olan Heer, Kriegsmarine ve Luftwaffe'den oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Jorge Rafael Videla</span> Arjantinli siyasetçi (1925-2013)

Jorge Rafael Videla Redondo, Arjantinli asker ve siyasetçi. 1976-1981 yılları arasında fiilen Arjantin Devlet Başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz Sömürge Savaşları</span> Portekiz Ordusuyla Portekiz’in Afrika’daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki yaşanmış savaşlar

Portekiz Sömürge Savaşları, aynı zamanda Denizaşırı Savaş ve Kurtuluş Savaşı olarak da bilinir, Portekiz Ordusuyla Portekiz'in Afrika'daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki savaşların adı. Soğuk Savaş döneminde Afrika kıtasındaki belirleyici ideoloji ve silahlı çatışmalardır. Portekiz, diğer Avrupa uluslarının aksine 1950 ve 1960'lı yıllarda Afrika'daki sömürgelerini bırakmamıştır. 1960'lı yıllarda sayısız silahlı kurtuluş örgütü ülkelerdeki komünist hareketin de gelişmesiyle bağımsızlık savaşı vermeye başlayacaktır. Bölgede ABD, Çin ve aparthayd yönetimindeki Güney Afrika desteğinde örgütlenen anti-komünist silahlı kuvvetlerle bağımsızlık yanlıları arasında iç savaşa varacak çatışmalar yaşanacaktır. Bölgedeki Portekiz'e karşı en belirgin kurtuluş savaşı veren ülkeler Angola, Mozambik ve Gine-Bissau olacaktır. Angola'da MPLA, Gine-Bissau'da PAIGC, Mozambik'de FRELIMO koordineli verdikleri silahlı mücadele karşısında Portekiz yönetimi zorlansa da öldürücü darbeyi 1974 yılında Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devrimi indirecektir. Portekiz Ordusu içerisinde örgütlenen Movimento das Forças Armadas Afrika'da sürmekte olan kanlı sömürge savaşları ve Salazar yönetiminden genel olarak kamuoyunun rahatsızlığı nedeniyle halkı da arkasına alarak darbe yapmış ve devrim sürecini başlatmıştır. Ülkedeki siyasal yapıda çok önemli değişiklikler gerçekleştiren yeni yönetim sömürgelerde kalan askerî birlikleri hızla geri çekecek ve Afrika'daki sömürgelerde iktidar yerel örgütlere hızla bırakılacaktır. Nisan 1974'te Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devriminin sömürge savaşını sona erdirmesinin ardından sömürge ülkelerindeki yüzbinlerce Portekiz vatandaşı ülkeye geri dönmeye başlamış, askerî personelin yanı sıra değişik etnik kökenden Afrikalı-Portekiz dönmüştür. Bu devasa göçten sonra özellikle Angola ve Mozambik'de uzun yıllar sürecek olan iç savaşlar çıkmıştır. Eski sömürge ülkeleri bağımsızlıklarını ilan ettikten sonra ciddi sorunlarla karşılaşacak, ekonomik ve sosyal gerilemenin yanı sıra, yolsuzluk, yoksulluk, eşitsizlik ve merkezi planlama eksikliği bağımsızlık dönemi üzerine kurulan beklentileri yerine getirmeye engel olacaktır. Afrika'da ilk sömürge sahibi olan Avrupalı ülke olan Portekiz, sömürgelerini de en son terkeden ülke olacaktır. Eski sömürgelerdeki ülkeler olan Angola'da Agostinho Neto, Mozambik'de Samora Machel, Gine-Bissau'da ise Luis Cabral devlet başkanı olacaklardır.

<span class="mw-page-title-main">Leopoldo Galtieri</span> Arjantinli asker (1926-2003)

Leopoldo Fortunato Galtieri Castelli, Arjantinli general ve devlet adamı. 1981-82 yıllarında devlet başkanlığı yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Yarı askerî</span> Paramiliter

Bir yarı askerî ya da paramiliter güç, işlev ve örgütlenme olarak askerî ancak düzensiz gönüllülerden oluşan devletçe desteklenen bir tür yapı. Terim Yunanca harici anlamına gelen para ve asker anlamına gelen militer sözcüklerinden türemiştir. Paramiliter, yapısı, taktikleri, eğitimi, alt kültürü ve (çoğunlukla) işlevi profesyonel ordununkine benzeyen ancak bir ülkenin resmî veya meşru silahlı kuvvetlerinin parçası olmayan bir örgüttür. Paramiliter birimler, bir ülkenin askerî veya polis güçlerinin yerine getiremediği veya yerine getirmek istemediği görevleri yerine getirir. Diğer örgütler, silahsız olmalarına veya muharebe rolleri olmamasına rağmen, yalnızca yapıları itibarıyla da paramiliter olarak değerlendirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Condor Planı</span> 1970li yıllarda Latin Amerikadaki sağ diktatörlüklerin CIA desteğiyle uygulamaya koyduğu operasyon

Condor Planı veya Condor Operasyonu, 1970'li yıllarda Latin Amerika'daki sağ diktatörlüklerin CIA desteğiyle uygulamaya koyduğu operasyon. Bill Clinton döneminde (2000) açıklanan belgeler sonucunda CIA desteği daha açık biçimde ortaya konmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ordu (İngiltere)</span> Yeni Ordu (İngiltere)

Yeni Ordu İngiliz İç Savaşında Parlamento yanlıları tarafından 1645 yılında kurulmuş olan ve 1660 yılındaki Restorasyon sonrasında lağvedilmiş olan silahlı kuvvettir.

<span class="mw-page-title-main">Libya Ulusal Ordusu</span>

Libya Ulusal Ordusu (LUO), Kasım 2019 itibarıyla Hafter Silahlı Kuvvetleri (HSK) olarak bilinen İkinci Libya İç Savaşı'nda rol oynayan askerî güçtür. Halife Hafter tarafından yönetilir ve bağlılığı Tobruk'ta bulunan Temsilciler Meclisinedir.

<span class="mw-page-title-main">Uruguay İç Savaşı</span>

Uruguay İç Savaşı, bağımsız Uruguay'ın liderleri arasında çıkan çatışma. Savaş resmi olarak 1839'dan 1851'e kadar sürdü, ancak 1832'de başlayan ve Blancos fraksiyonunun 1904'teki son askeri yenilgisine kadar devam eden silahlı çatışmalar bu savaş kapsamında değerlendirilmiştir. Colorado Partisi ve Ulusal Parti haricinde, ülkenin komşuları ve Avrupa milletleri tarafından da destek gören bu çatışmaya, Brezilya İmparatorluğu, Arjantin Konfederasyonu, Buenos Aires Eyaleti, Birleşik Krallık, Fransa Krallığı ve İtalyan Vatansever Giuseppe Garibaldi önderliğinde toplanmış bir grup İtalyan gönüllü de katılmıştır. Colorado Partisini destekleyen büyük askeri çeşitlilik, mücadelelerinin "ulusal kurtuluş" çerçevesinde değerlendirilmesini zorlaştırsa da, Colorado Partisi bu çeşitliliğin "tiranlığa" karşı "insanlığı" ve "medeniyeti" savunan güç olarak görülmesi gerektiğini savundu. Uruguay'ın o zamanlardaki nüfusu 15.000 ' i Montevideo' da olmak üzere 60.000 kişi olduğundan, askerlerin ve atlıların sayısı birkaç bin kişiyi geçmiyordu.

<span class="mw-page-title-main">Düzensiz askeriye</span> standart olmayan herhangi bir askeri organizasyon

Düzensiz askeriye veya düzensiz ordu bir ülkenin ulusal silahlı kuvvetlerinden farklı, standart olmayan herhangi bir askeri bileşendir. Dışlama ile tanımlandığından, terimin kapsamına giren şeyde önemli farklılıklar vardır. Askeri organizasyonun türüne veya kullanılan taktiklerin türüne atıfta bulunabilir. Düzensiz bir askeri örgüt, düzenli ordu örgütünün parçası olmayan bir örgüttür. Standart askerî birlik organizasyonu olmadan, genellikle çeşitli daha genel isimler kullanılır; bu tür organizasyonlar birlik, grup, kol veya kuvvet olarak adlandırılabilir. Düzensizler, bu örgütlere üye olan veya düzensiz askeri taktikler uygulayan özel askerî birliklerin üyesi olan asker veya savaşçılardır. Bu, aynı zamanda düzensiz piyade ve düzensiz süvari birimleri için de geçerlidir.