İçeriğe atla

Arjantin-Brezilya Savaşı

Arjantin - Brezilya Savaşı

Arjantin - Brezilya Savaşı
Tarih10 Aralık 1825 - 27 Ağustos 1828
Bölge
Uruguay ve Güney Brezilya
SonuçArjantin'in askeri zaferi ve Uruguay devletinin kurulması. Brezilya İmparatorluğu, bazı Güney-Doğu bölgelerini kaybetti.
Taraflar
Brezilya İmparatorluğu Río de la Plata Birleşik Eyaletleri
Komutanlar ve liderler
Rodrigo Pinto Guedes
Felisberto Caldeira
Brant
Carlos Frederico
Lecor		 Bernardino Rivadavia
Carlos M. de Alvear
William Brown
Juan A. Lavalleja

Arjantin - Brezilya Savaşı, Arjantin ile Brezilya İmparatorluğu arasında 10 Aralık 1825'ten 27 Ağustos 1828'e kadar Güney Brezilya ve Uruguay bölgelerinde gerçekleşen savaş. Savaş sonucu kısmi Arjantin, kısmi Brezilya zaferi ile sonuçlanmış ve Uruguay devleti kurulmuştur.

Arka plan

1811 yılında Arjantinliler ve yakın bölge halkları, İspanyol yönetimine karşı ayaklanmıştı ve bunda başarılı da olmuşlardı. Bundan yararlanmak isteyen Portekiz İmparatorluğu, ayaklanan halkları destekledi. Bununla beraber bölgedeki sömürgelerini kaybetmemek için tedbirler aldılar. 1814 yılından itibaren bazı doğu bölgeleri, ilhak edilmemek için direnmeye başladı. Portekiz İmparatorluğu, bölgede güç kaybetti ve doğu şeridinde işgali bıraktı (1816). 1820'de bazı çatışmalar yaşandı. Ardından bazı "Kurtuluş Savaşları" yaşandı. İşgaldeki bölge sayısı oldukça azaldı. Bu olaylardan dolayı oldukça gerilen Portekiz İmparatorluğu, bazı bölgeleri ilhak ederek çözüme ulaşmayı denedi. Stratejik bölgeler ve bazı limanlar, Portekiz kontrolüne geçti. Bu gelişmeler de bölgedeki gerilimi iyice arttırdı. 1822 yılında, Portekiz kontrolündeki bazı önemli bölgeler özgür Brezilya yönetimine geçti. Brezilya yönetimi, Portekiz İmparatorluğu ile savaşa girmemek için bu bölgeleri özerkleştirdi. Bu gelişmeler, "Arjantin - Brezilya Savaşı"na giden yolda en önemli sebeplerdi.

Savaş

Uruguaylı birlikler, Arjantin için yemin ediyor.

Portekiz İmparatorluğu, bu özerk bölgeleri kurtarmak için bir yandan bölge halkını, bir yandan da Arjantin yönetimini kışkırtmaya başladı. Portekizliler, savaşın çıkması halinde bu özerk bölgeleri de kurtaracağını düşünüyordu. Tek başına bu savaşa girmek istemiyorlardı, zira savaşa girmeye de yatkın değillerdi. Bölgede Brezilya karşıtı bir direniş başladı. Bu sorunu çözmek için 1825 yılında bir kongre toplandı. Kongre kararı olarak idari yönetimde değişiklik yapılmadı. Bu karar, olayların durmasına hiç etki edemedi. Bölgedeki olaylar arttı. Brezilya yönetimi de, bölgede isyancıları ortadan kaldırmak için savaş başlattı. Arjantin de karşılık olarak savaş ilan etti.

Brezilya imparatoru I. Pedro, Arjantin ve destekçileri kontrolündeki limanları engellemek için donanmayı yola çıkmasını emretti. Arjantin ve dolaylı destekçisi Portekiz İmparatorluğu kontrolündeki limanları kuşatıp yardım gelmesini engelleyecek ve Arjantin kontrolündeki bölgeler de birer birer ele geçirilecekti. Aynı zamanda Arjantin donanması da Brezilya donanmasını vurmak ve limanları güvenceye almak amacıyla yola çıktı. Brezilya donanması, limanların önlerine geldi. Bazı birlikler limana çıkartıldı. Çıkartma esnasında Arjantin donanması geldi. Askerlerinin bir kısmını limanlara çıkartan Brezilya donanması, kıskaç içinde kalmıştı. Limandaki Arjantin halkı da olağanca güçleriyle Brezilya birliklerine saldırdı. Kıskaç içinde kalan Brezilya donanması dağıldı. Karadaki birlikleri de kısa süre içinde esir düştü.

Arjantin birlikleri, kendi limanlarına çıktılar ve Uruguay topraklarına doğru yürüyüşe başladılar. Uruguay toprakları da ele geçirilecek, asıl kara savaşı orada yapılacak ve Brezilya'nın elinde hiçbir Güney-Doğu eyaleti kalmayacaktı. Arjantinli birlikler, ilk zamanlarda küçük Brezilya birlikleriyle çatıştı ve hepsini de ezip geçti. Bir yandan da isyancılar, Brezilya ikmal kollarını ve küçük birliklerini vuruyordu. Brezilya ordusu zor durumda kalmıştı. Nihayetinde Arjantinliler, Uruguay'a girdi. Bölgede gücü kalmayan Brezilya yönetimi, taarruzun ana yurda yönelmesinden endişe ediyordu. İmparator I. Pedro, başka bir çare buldu. Bölgede paralı askerlerden oluşan bir ordu kurmayı başardı. Bu gelişme, bölgedeki Arjantin güçlerini zorlamayı başardı. Birçok isyancı grup imha edilirken, Arjantin ilerleyişi de bir süreliğine durduruldu. Brezilyalı paralı askerler, Uruguay'da ilerlemeye başladı. Arjantin güçleri geri çekilmek yerine çarpışmaya karar verdi. Brezilyalı paralı askerlerle büyük bir savaşa giriştiler. Savaş Arjantin zaferi ile sonuçlandı. Yeterince disiplinli olmayan Brezilya paralı askerlerinin büyük kısmı dağıldı. Bu durumda Arjantin'in tekrar ilerlemesi beklenirdi. Fakat hem Brezilya'nın hem de Arjantin'in gücü kalmamıştı. Bununla beraber geride kalan Brezilyalı paralı askerler, Arjantin'in Uruguay'dan Brezilya'ya geçmesine karşı tedbir aldı. Buna rağmen bazı Arjantin birlikleri, Brezilya topraklarına girmeyi başardı. Karada ve denizde yıpratma savaşı halinde çatışmalar sürdü. İki tarafta da cephane ve mühimmat sıkıntısı başlamıştı.

Savaş sonrası

Savaş, dünya ticaretini de etkilemişti. Bu nedenle rahatsız olan devletlerden Fransa ve Birleşik Krallık, barış için baskı yapmaya başladı. Zaten hem Arjantin'in hem de Brezilya'nın savaşacak gücü kalmamıştı. Arjantin destekçileri de savaştan sıkılmıştı. 1828 yılında "Montevideo Antlaşması" imzalandı. Brezilya temsil heyeti, savaşın kaybedildiğini biliyordu. Arjantin temsil heyeti de zaferle bu savaşı kapattığını düşünüyordu. Uruguay'a bağımsızlık verilmesini ve Güney-Doğu bölgelerinden Brezilya'nın çekilmesini istediler. Brezilya, bunları kabul etmek zorunda kaldı. Bu gelişmeler, Brezilya'da I. Pedro yönetimini yıprattı. 1831 yılında da bu yönetim düşecekti. Brezilya halkı bu yenilgiden dolayı çok üzülmüştü. Uruguay kurulmuş, Portekiz İmparatorluğu da istediğini tam olarak alamamıştı.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Brezilya</span> Güney Amerikada bir ülke

Brezilya, resmî adıyla Brezilya Federatif Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Latin Amerika'nın %47,7'sini kaplayan Brezilya, Ekvador ve Şili haricinde Güney Amerika ülkelerinin hepsi ile sınır komşusudur. Başkenti Brasília ve en kalabalık şehri São Paulo'dur. Brezilya, 26 eyaletten ve bir Federal Bölgeden oluşan bir federasyondur ve Portekizcenin resmi dil olduğu tek Güney Amerika ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Amerika</span> kıta

Güney Amerika, Amerika'nın güneyinde bulunan bir kıta. Güney Yarımküre'de bulunmasına rağmen topraklarının küçük bir kısmı Kuzey Yarımküre'de yer almaktadır. Büyük Okyanus'un doğusunda, Atlas Okyanusu'nun batısında, Kuzey Amerika'nın güneyinde ve Antarktika'nın kuzeyinde bulunur. Güney Amerika, 17.840.000 km karelik bir yüzölçümüne sahiptir. Dünya yüzeyinin yaklaşık olarak %3,5'ini kaplamaktadır. 2005 yılına göre nüfusu 371.000.000'dan fazladır. Güney Amerika kıtalar arası yüzölçümü sıralamasında dördüncü ve nüfusta beşincidir.

<span class="mw-page-title-main">Paraguay</span> Güney Amerikada ülke

Paraguay Cumhuriyeti, Güney Amerika'da bir ülkedir. Denize kıyısı olmayan bir ülke, güneyi ile güneybatısında Arjantin, kuzeyi ile kuzeydoğusunda Brezilya, kuzeybatısında ise Bolivya ile çevrelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Ayaklanması</span> Arapların, 1916-1918 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

Arap Ayaklanması, Arap İsyanı veya Arap İhaneti, I. Dünya Savaşı sırasında Haziran 1916 tarihinde Yemen'de Aden, Suriye'de Halep'i kapsayan bağımsız ve birleşik bir Arap devleti kurmak amacıyla Şerif Hüseyin bin Ali tarafından başlatılan silahlı isyandır.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz İmparatorluğu</span> 15. Yüzyıldan 20. Yüzyıla kadar Portekiz tarafından yönetilen tüm denizaşırı bölgeler

Portekiz İmparatorluğu, denizaşırı Portekiz veya Portekiz Sömürge İmparatorluğu da denilen, denizaşırı koloniler, fabrikalar ve daha sonra Portekiz tarafından yönetilen denizaşırı topraklardan oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">I. Pedro (Brezilya imparatoru)</span>

I. Pedro veya Dom Pedro, Brezilya İmparatorluğu'nun kurucusu ve 1822 ile 1831 yılları arasında hüküm süren ilk imparatoru.

Latin Amerika Edebiyatı, Latin Amerika'da İspanyolca ve Portekizce yazılmış edebiyat yapıtlarını kapsar. İlk yazılı metinler Yenidünya'nın İspanyol fatihlerinin İspanya'ya gönderdikleri raporlardı. İspanyollar'ın atılganlığı ve Amerika Yerlilerinin yiğitliği pek çok yazıya ve şiire esin kaynağı olmuştur. Bunların en ünlüsü İspanyol Alonso de Ercilay Zúñiga'nın (1533-1594), Şili Yerlilerinin soylu direnişini ve şairin bu dönemdeki acılarını dile getiren La Araucanadır. 20 binin üstünde koşuktan oluşan bu şiir yeni topraklardan fışkıran ilk gerçek edebiyat ürünüdür.

<span class="mw-page-title-main">İspanyol İmparatorluğu</span> Beş kıtada toprağı olan, dünyanın ilk küresel imparatorluğu

İspanyol İmparatorluğu, beş kıtada toprağı olan, dünyanın ilk küresel imparatorluğudur. İspanyol İmparatorluğu, İspanya veya İspanya hükümdarları tarafından fethedilen, miras kalan veya el konan arazileri kapsar. Bu arazilere Kuzey ve Güney Amerika'nın geniş kesimleri de dahildir. Hak iddia edilen ancak hiç ele geçirilemeyen topraklar da mevcuttur. Toplam arazilerin yüzölçümü 18. yüzyılın sonunda 18 milyon kilometre kare civarındadır. 16. ve 17. yüzyıllardaki kıtalararası yapısına rağmen koloni imparatorluğu deyimi 1768 yılı itibarıyla kullanılmaya başlanmıştır. 19. yüzyılda ise devlet yapısı tamamen kolonisel bir yapıya dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya tarihi</span>

Brezilya tarihi, günümüzdeki insanlık tarihinin Brezilya topraklarında gerçekleşen kısmıdır.

<span class="mw-page-title-main">Üçlü İttifak Savaşı</span> Paraguayın Arjantin, Brezilya ve Uruguay devletlerinin oluşturduğu üçlü ittifaka karşı yaptığı savaş (1864-1870)

Üçlü İttifak Savaşı ya da Paraguay Savaşı olarak da bilinir. Arjantin, Brezilya ve Uruguay'dan oluşan koalisyon bloğu ile Paraguay arasında, 1864/65-1870 arası meydana gelen, Latin Amerika tarihinin en kanlı savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Boshin Savaşı</span>

Boşin Savaşı (Japonca) Boşin Sensō 1868 yılından 1869 yılına kadar Japonya’da iktidarda bulunan Tokugawa Şogunluğu ile iktidarın imparatorluk hanedanına dönmesini isteyenler arasında yaşanan iç savaş.

<span class="mw-page-title-main">Condor Planı</span> 1970li yıllarda Latin Amerikadaki sağ diktatörlüklerin CIA desteğiyle uygulamaya koyduğu operasyon

Condor Planı veya Condor Operasyonu, 1970'li yıllarda Latin Amerika'daki sağ diktatörlüklerin CIA desteğiyle uygulamaya koyduğu operasyon. Bill Clinton döneminde (2000) açıklanan belgeler sonucunda CIA desteği daha açık biçimde ortaya konmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Testere Muharebesi</span>

Testere Muharebesi Kartaca birlikleri ile Kartaca yönetimine karşı isyan eden paralı askerler ve Libya bölgesi halkları arasında yaşanan Paralı Askerler Savaşı kapsamında yaşanan ve bir muharebeden çok bir kuşatma sürecini anlatan çatışma. Roma Cumhuriyeti ile yapılan Birinci Pön Savaşı'ndan yenik çıkan Kartaca, paralarını alamadıkları için ayaklanan paralı askerleri bu kuşatma sonucunda büyük ölçüde ortadan kaldırmıştır. Muharebenin adı kuşatmanın yaşandığı bölgedeki dağların yerleşiminden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya İmparatorluğu</span> Brezilya ve Uruguay toprakları üzerinde var olmuş devlet

Brezilya İmparatorluğu, 19. yüzyılda bugünkü Brezilya ve Uruguay toprakları üzerinde var olmuş devlet.

<span class="mw-page-title-main">II. Pedro (Brezilya imparatoru)</span>

II. Dom Pedro, Brezilya İmparatorluğu'nun ikinci ve son hükümdarıydı ve 58 yılı aşkın bir süre hüküm sürdü. Brezilya İmparatoru I. Dom Pedro ve İmparatoriçe Dona Maria Leopoldina'nın yedinci çocuğu olarak Rio de Janeiro'da doğdu ve böylelikle Braganza Hanedanı'nın Brezilya kolu kurulmuş oldu. Babasının beklenmedik tahttan çekilmesi ve 1831'de Avrupa'ya giderek, beş yaşındaki Pedro'yu İmparator olarak geride bırakması, onun acımasız ve yalnız bir çocukluğa ve ergenlik geçirmesine sebep oldu, zamanını kuralları öğrenmek ile geçirmek zorunda kaldı. Bu zamandaki saray entrikaları ve siyasi kargaşa ortamı ile ilgili deneyimleri, sonraki dönem karakterini büyük ölçüde etkiledi; ülkesine ve halkına karşı güçlü bir görev duygusu ve bağlılığı olan, ancak hükümdar olarak rolüne giderek artan bir şekilde bunalımlar yaşadı.

<span class="mw-page-title-main">Bragança Hanedanı</span>

Bragança Hanedanı, Portekiz Kralı I. João'nun gayrimeşru çocuğu Bragança Dükü Afonso tarafından kurulan ve Aviz Hanedanının alt kolu niteliğindeki hanedan.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya Bağımsızlık Savaşı</span>

Brezilya Bağımsızlık Savaşı, 1820 Liberal Devrim'inden hemen sonra Brezilya İmparatorluğu ile Portekiz, Brezilya ve Algarve Birleşik Krallığı arasında meydana gelen savaş. Savaş, ilk çatışmaların meydana geldiği Şubat 1822'den Montevideo'daki Portekiz garnizonunun teslim olduğu Mart 1824 tarihine kadar devam etmiştir. Deniz ve kara muharebelerinin meydana geldiği savaş sırasındaki kayıpların net miktarı ile ilgili bilgiler muğlak olmakla birlikte, uzmanların tahminlerine göre savaş sırasında hayatını kaybedenlerin sayısı 5.700 ila 6.200 arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Portekiz çekişmesi (1538–1559)</span>

Osmanlı İmparatorluğu-Portekiz İmparatorluğu çekişmesi 1538-1559 yılları arasında Hürmüz Boğazı hakimiyeti için gelişen çatışmalı bir dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Uruguay İç Savaşı</span>

Uruguay İç Savaşı, bağımsız Uruguay'ın liderleri arasında çıkan çatışma. Savaş resmi olarak 1839'dan 1851'e kadar sürdü, ancak 1832'de başlayan ve Blancos fraksiyonunun 1904'teki son askeri yenilgisine kadar devam eden silahlı çatışmalar bu savaş kapsamında değerlendirilmiştir. Colorado Partisi ve Ulusal Parti haricinde, ülkenin komşuları ve Avrupa milletleri tarafından da destek gören bu çatışmaya, Brezilya İmparatorluğu, Arjantin Konfederasyonu, Buenos Aires Eyaleti, Birleşik Krallık, Fransa Krallığı ve İtalyan Vatansever Giuseppe Garibaldi önderliğinde toplanmış bir grup İtalyan gönüllü de katılmıştır. Colorado Partisini destekleyen büyük askeri çeşitlilik, mücadelelerinin "ulusal kurtuluş" çerçevesinde değerlendirilmesini zorlaştırsa da, Colorado Partisi bu çeşitliliğin "tiranlığa" karşı "insanlığı" ve "medeniyeti" savunan güç olarak görülmesi gerektiğini savundu. Uruguay'ın o zamanlardaki nüfusu 15.000 ' i Montevideo' da olmak üzere 60.000 kişi olduğundan, askerlerin ve atlıların sayısı birkaç bin kişiyi geçmiyordu.

Vargas dönemi, Brezilya tarihinde Getúlio Vargas'ın devlet başkanı olduğu 1930 ve 1945 arası dönemi kapsayan dönemdir. 1930'dan 1937'ye kadar olan dönem, İkinci Brezilya Cumhuriyeti olarak bilinir ve 1937'den 1946'ya kadar olan Vargas Dönemi'nin diğer kısmı, Üçüncü Brezilya Cumhuriyeti olarak bilinir. Getúlio Vargas, ülkede yansımaya başlayan uluslararası jeopolitik belirsizlik anında Brezilya'nın başkanı oldu. Demokratik temsili siyasi partiler hiçbir zaman Brezilya DNA'sının bir parçası olmadılar ve bu 1930'larda bir kez daha kanıtlandı. Avrupa'da artan kutuplaşmayı yansıtan Brezilya'nın siyasi süreci, biri Komünist Parti'den büyük ölçüde etkilenen ve tenentes şöhretinin karizmatik Luís Carlos Prestes'i - Ulusal Kurtuluş İttifakı (ANL) tarafından yönetilen iki karşıt gruba ayrıldı. Sağ, Plínio Salgado adında havalı bir figürün önderlik ettiği, faşistten ilham alan bir hareket olan Integralizm'de vücut buldu. Bu iyi örgütlenmiş ve finanse edilmiş gruplar 1930 Liberal İttifak'ın kalıntılarını hızla bastırdı ve sokaklara hakim olmaya başladı. Getúlio kendi elementindeydi. Birbirlerini dikkatlice birbirine düşürdü ve ortalama Brezilya vatandaşı arasında açık, rekabetçi siyasetin hem lüks hem de tehlikeli olduğu izlenimini yarattı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.