İçeriğe atla

Arjantin'in eyaletleri

Arjantin 23 eyalete (İspanyolca: çoğul provincias, tekil provincia) ve bir federal bölgeye (Capital de la República ya da Capital de la Nación, gayriresmî olarak Capital Federal) bölünmüştür. Federal bölge ve tüm eyaletlerin kendi anayasaları bulunur ancak hepsi federal bir sistem altında birleşmiştir.

Buenos Aires dışındaki eyaletler illere (İspanyolca: çoğul departamentos, tekil departamento) bölünmüştür. Buenos Aires ise tek bir belediyeden oluşan bölümlere (İspanyolca: çoğul partidos, tekil partido) ayrılmıştır.

Eyaletler

Ateş Toprakları (Tierra del Fuego)Santa CruzChubutRio NegroNeuquenLa PampaBuenos AiresCiudad Autonoma de Buenos AiresSanta FeCordobaSan LuisMendozaSan JuanLa RiojaCatamarcaSaltaJujuyTucumanSantiago del EsteroChacoFormosaCorrientesMisionesEntre RiosMalvinasAntartida Argentina
Arjantin eyaletleri ve üzerinde hak iddia ettiği topraklar
  1. Buenos Airesa
  2. Buenos Aires Eyaleti
  3. Catamarca
  4. Chaco
  5. Chubut
  6. Córdoba
  7. Corrientes
  8. Entre Ríos
  9. Formosa
  10. Jujuy
  11. La Pampa
  12. La Rioja
  13. Mendoza
  14. Misiones
  15. Neuquén
  16. Río Negrob
  17. Salta
  18. San Juan
  19. San Luis
  20. Santa Cruz
  21. Santa Fe
  22. Santiago del Estero
  23. Ateş Toprakları, Antarktika ve Güney Atlantik Adalarıc
  24. Tucumán

a Federal bölge. Aynı zamanda Ciudad de Buenos Aires olarak da bilinir.
b ya da Provincia del Río Negro.
c Tierra del Fuego, Antarktika'da hak iddia edilen topraklar, Güney Atlantik adaları.

Tarihçe

Arjantin'in kuzeyi İspanyol sömürgeciler tarafından ülkenin keşfedilen ilk bölümüdür. Bu kaşifler, Peru'da çıkarılan altın ve gümüşü Buenos Aires limanına getirmek için uygun yolları araştırıyorlardı. 1553 yılında Santiago del Estero bu yolun üzerinde dinlenme noktası olarak kurulan ilk şehirdir. Ancak daha sonraları kurulan Tucumán ve Salta şehirlerinin yerel halkların saldırılarından korunarak ekonomik güçlerini artırması üzerine önemini kaybetmiştir.

Ülkenin orta kesimi de kısa sürede keşfedilmiş ve yerleşime açılmıştır. İlk kurulan şehirler arasında bulunan Córdoba şehri yalnızca siyasal merkez olmamış 1622 yılında Arjantin'in ilk üniversitesi olan Universidad Nacional de Córdoba ile birlikte aynı zamanda kültürel merkez hâline de gelmiştir. Orta ve kuzey Arjantin eyaletlerinin başkentlerinin tamamına yakını (La Pampa Eyaleti başkenti Santa Rosa ve Chaco Eyaleti başkenti Resistencia dışında) 1600 yılından önce kurulmuştur.

Colorado Nehrinin güneyinde olan Patagonya yerel halkın kontrolü altında kaldı. Nehir doğal bir sınır görevi görüyordu. 1879 yılında Julio Argentino Roca tarafından başlatılan Çöl Fethi sonrasında bu toprakların kontrolü üzerinde yaşayan yerel halkın soyunun hemen hemen tüketilmesinden sonra Arjantin'in eline geçmiştir.

1884 yılında Patagonya eyaletleri kuruldu ve 1944 ile 1955 yılları arasında Chubut Eyaleti'nin güneyi ile Santa Cruz Eyaleti'nin kuzeyindeki bir bölümün Comodoro Rivadavia Askerî Bölgesi olarak adlandırılmasının dışında idarî yapısını günümüze kadar korudu.

Ancak Ulusal Topraklar 20. yüzyıla kadar eyalet statüsüne sahip değildi. Ancak 1957 yılında eyalet olarak tanındılar. Buna istisna 1990 yılında eyalet olan Ateş Toprakları, Antarktika ve Güney Atlantik Adaları'dır.

Güneyin geç dönemde fethedilmesi ve soğuk iklim nedeniyle nüfusun çoğu orta ve kuzey eyaletlerde yaşar. Özellikle Buenos Aires ve Buenos Aires'ten güneye doğru olan göç bu farkı azaltma yönündedir.

Demografi

Nº Eyalet CPAaNüfus (2006) Yüzölçümü (km²) Eyalet başkenti
1Buenos AiresC3.034.161203
2Buenos Aires EyaletiB14.276.909307.804La Plata
3CatamarcaK371.459102.602San Fernando del Valle de Catamarca
4ChacoH1.055.01199.633Resistencia
5ChubutU443.779224.686Rawson
6CórdobaX3.203.309168.766Córdoba
7CorrientesW997.22488.199Corrientes
8Entre RíosE1.220.12378.781Paraná
9FormosaP534.01572.066Formosa
10JujuyY662.47753.219San Salvador de Jujuy
11La PampaL319.152143.440Santa Rosa
12La RiojaF327.96092.331La Rioja
13MendozaM1.658.873150.839Mendoza
14MisionesN1.060.19929.801Posadas
15NeuquénQ525.35594.078Neuquén
16Río NegroR578.554203.013Viedma
17SaltaA1.191.748154.775Salta
18San JuanJ662.43986.137San Juan de la Frontera
19San LuisD412.11076.748San Luis
20Santa CruzZ217.402243.943Río Gallegos
21Santa FeS3.089.311133.007Santa Fe
22Santiago del EsteroG866.576135.254Santiago del Estero
23Ateş Toprakları (Tierra del Fuego)V123.45820.912Ushuaia
24TucumánT1.432.55222.524San Miguel de Tucumán

a CPA = Código Postal Argentino, Arjantin Posta Kodu

Eyalet yönetimi

Yürütme erki

Arjantin eyaletleri seçimle iş başına gelen valiler tarafından yönetilir. Dört yıllığına seçilen valiler bazı eyaletlerde arka arkaya sınırsız sayıda seçilebildiği gibi bazı eyaletlerde seçilemez.

Yasama erki

Tüm eyaletler, Arjantin Ulusal Anayasasının 75. maddesiyle Ulusal Meclise verilen yetkiler dışındaki tüm konularda yasa çıkaracak meclislere sahiptir. Bazı eyaletler tek meclisli, diğerleri ise çift meclislidir.

Tek meclisli eyaletler:

Çift meclisli eyaletler:

Tüm eyaletlerde yasama erkinin en üstünde bir Eyalet Yüksek Mahkemesi bulunur, bunların altında değişik temyiz mahkemeleri ve mahkemeler yer alır.

Yasalar Ulusal Meclis tarafından kabul edilmiş olsa bile eyalet mahkemeleri medeni, ticari, çalışma ve ceza hukuku konularındaki tüm anlaşmazlıklara bakar. Ancak federal konulardaki anlaşmazlıklara müdahale edemezler.

İlgili Araştırma Makaleleri

Arjantin'deki futbol kulüplerinin oynadıkları liglere göre listesi:

<span class="mw-page-title-main">Buenos Aires</span> Arjantinin başkenti ve en büyük şehri

Buenos Aires, resmî olarak Buenos Aires Özerk Şehri, Arjantin'in başkenti ve en büyük şehridir. Güney yarımkürenin Paris'i olarak da bilinen şehir, Güney Amerika kıtasının güneydoğu kıyısında, Río de la Plata'nın halicinin batı kıyısında yer almaktadır. "Buenos Aires", Türkçeye "güzel rüzgarlar" veya "güzel hava" olarak çevrilebilirse de, şehrin adı 16. yüzyıldaki kurucularının verdiği orijinal ad olan "Real de Nuestra Señora Santa Maria del Buen Ayre"ye dayanmaktadır. Bu adı Sardunya'daki Bonaria Madonna'dan almıştır. Aynı zamanda birkaç Buenos Aires eyaleti semtini de içeren Büyük Buenos Aires yerleşim bölgesi, yaklaşık 15,6 milyonluk nüfusuyla Amerika'nın en kalabalık beşinci metropol bölgesini oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin</span> Güney Amerikada yer alan bir ülke

Arjantin, resmî adıyla Arjantin Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Güney Amerika kıtasının güneyini kaplayan Güney Konisi’nde yer alan ülke. Arjantin 2.791.810 kilometrekare (1.077.924 sq mi)'lik toplam yüzölçümü ile Güney Amerika'da ikinci, dünyada ise en büyük sekizinci ülkedir. Kuzeyde Bolivya ve Paraguay, kuzeydoğuda Brezilya, batıda Şili, doğuda ise Uruguay komşusudur. Güneyini Drake Boğazı, batısını And Dağları ve doğusunu Atlas Okyanusu çevreler.

<span class="mw-page-title-main">Patagonya</span> Güney Amerikada bölge

Patagonya, Şili ve Arjantin'in güneyindeki bölgedir. Arjantin'deki Rio Colorado ile Şili'deki Bio Bio nehirlerinin güneyi ile Macellan Boğazı'nın kuzeyi arasında kalır. Magellan Boğazının güneyindeki Ateş Toprakları da Patagonya'ya dâhil edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Los Glaciares Ulusal Parkı</span> Arjantinin Patagonya bölgesinde bulunan bir ulusal park.

Los Glaciares Ulusal Parkı Arjantin'in Patagonya bölgesinde Santa Cruz eyaletinde bulunan ulusal parktır. 726.927 hektar (7.27 km2) bir alanı kaplamaktadır. Arjantin'in en büyük ikinci ulusal parkıdır. 11 Mayıs 1937'de kurulan park, Macellan subpolar ormanlarına ve Patagonya bozkırlarının biyoçeşitliğine sahiptir. 1981 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Santa Cruz (eyalet)</span> Arjantinin güneyinde, Patagonya olarak bilinen bölgede bir eyalet

Santa Cruz Arjantin'in güneyinde, Patagonya da olarak bilinen bölgede eyalet. Atlas Okyanusu'ndan Şili sınırındaki And Dağlarına kadar uzanır. Arjantin'de nüfus yoğunluğu en düşük olan eyalettir (0.81/km²).

<span class="mw-page-title-main">Buenos Aires (eyalet)</span>

Buenos Aires eyaleti, 2007 yılı tahminlerine göre on beş milyona yaklaşan nüfusuyla Arjantin'in en kalabalık eyaletidir. Ülkenin doğusunda ve merkez bölgesinde yer alan eyalet Córdoba, La Pampa, Río Negro, Entre Ríos ve Santa Fe eyaletleriyle komşudur. Buenos Aires içinde yer alan Buenos Aires Özerk Şehri eyalete bağlı değildir ve federal bir bölgedir. Eyalet başkenti La Plata şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Chaco (eyalet)</span>

Chaco eyaleti, Arjantin'in kuzeyinde Paraguay sınırı yakınında bir eyalettir. Eyalet başkenti Paraná Nehrinde bulunan Corrientes şehrinin karşı kıyısında yer alan Resistencia'dır. Eyaletin ikinci önemli şehri Sáenz Peña'dır. Eyaletin batısında Salta ve Santiago del Estero, kuzey ve doğusunda Formosa, güneydoğusunda Corrientes ve Paraguay, güneyinde de Santa Fe yer alır. 1950 yılından 1955 yılına kadar eyaletin adı Presidente Juan Perón olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Córdoba (eyalet)</span>

Córdoba eyaleti, Arjantin'in merkezinde yer alan bir eyaletidir. Eyalet başkenti olan Córdoba, ülkenin ikinci en büyük şehridir. Kuzeyden saat yönünde komşu eyaletleri Santiago del Estero, Santa Fe, Buenos Aires, La Pampa, San Luis, La Rioja ve Catamarca eyaletidir.

<span class="mw-page-title-main">Córdoba, Arjantin</span> Arjantinde bir şehir

Córdoba, Arjantin'deki Córdoba eyaletinin başkentidir. Ülkenin orta bölgesinde, Primero Nehri'nin kıyısında yer alan almakta olup, 576 kilometrekare (222 sq mi)'ilk alanda 2010 yılı itibarıyla 1.454.645 merkez nüfusuyla ülkenin ikinci en büyük şehridir ve Ulusal Córdoba Üniversitesi'ne ev sahipliği yapar.

<span class="mw-page-title-main">Çift meclislilik</span>

Çift meclislilik, iki yasama organı ya da parlamento'nun bulunduğu yönetim şeklidir. Türkiye'de bu yönetim şekli iki askeri darbe arasındaki dönemde (1961-1980) Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olarak uygulanmıştır. Günümüzde ABD ve Birleşik Krallık çift meclisli ülkelere örnektir.

Arjantin 'deki şehirler listesi

<span class="mw-page-title-main">Gran Chaco</span> Güney Amerikada bir bölge

Gran Chaco, Paraguay Nehri'nin batısında, doğu Bolivya, Paraguay, kuzey Arjantin ve Brezilya'nın Mato Grosso ile Mato Grosso do Sul eyaletlerinde Río de la Plata havzasının doğal bölgesi olan, seyrek nüfuslu, 647,500 km² genişlikte, sıcak ve yarı-kurak düzlük.

<span class="mw-page-title-main">Santiago del Estero (eyalet)</span>

Santiago del Estero, Arjantin'in orta-kuzeyindeki eyalettir. Yüzölçümü 136.351 km² olan eyaletin büyük bir bölümü, Gran Chaco olarak bilinen ovalardan oluşmaktadır.

Arjantin futbolunda lig sistemi, Arjantin Futbol Federasyonu tarafından organize edilen turnuvaları içermektedir. Ülkede yer alan kulüpleri kategorilere veya liglere ayrılmış turnuvalarda yarılmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">San Miguel de Tucumán</span>

San Miguel de Tucumán, Arjantin'in Tucumán eyaletinin başkenti olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Julio Argentino Roca</span> Arjantinli asker (1843-1914)

Julio Argentino Roca, Arjantin devlet başkanlığı görevinde bulunmuş siyasetçi ve general. 2 Ekim 1880 ile 12 Ekim 1886 ve 12 Ekim 1898 ile 12 Ekim 1904 yılları arasında iki kez Arjantin'in devlet başkanıydı. 80 Kuşağı'nın önde gelen temsicilerindendi. Arjantin Patagonyası'ndaki yeni kurulan yerleşim birimlerini yerlilerden koruma amaçlı Çöl Harekâtı'nı idare etti. Devlet başkanlığında inşa ettiği merkezi devlette birçok altyapı ve ulaşım yatırımları tesis etti. Ülke ekonomisinde de gelişmeler görülürken İngiliz yatırımları kayda değer bir artış gösterdi. Roca modern Arjantin'in kurucuları arasında sayılmaktadır. Ülkede sınırları Patagonya’ya kadar genişleten güçlü ve milli bir lider olarak görüldü. 19 Ekim 1941 başkent Buenos Aires'ta Julio Argentino Roca Anıtı yapıldı. Karizmatik etkisi süreç içerisinde değişimlere uğrayarak birbirine zıt şekillerde yorumlandı.

<span class="mw-page-title-main">Y Wladfa</span>

Y Wladfa, Arjantin'de bir Gal yerleşkesidir. 1865'te, Patagonya'nın Chubut ilçesinde kurulmuştur. 19. yüzyıl ve 20. yüzyılın başlarında Arjantin devleti Avrupa'dan Buenos Aires dışına göçleri teşvik ettiğinden, 1856 ve 1875 yılları arasında farklı milliyetlerden 34 yerleşke Santa Fe ve Entre Rios'da kurulmuştur. Chubut'taki ana koloni dışında 44 Galli Santa Fe'de bir küçük bir koloni daha kurmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin coğrafyası</span>

Arjantin coğrafyası, Güney Amerika'nın güneyinde bulunan Arjantin'in coğrafi özellikleridir. Batıda And Dağları ve doğuda Güney Atlantik Okyanusu ile sınırlanan ülkenin komşuları, batıda Şili, kuzeyde Bolivya ve Paraguay ve kuzeydoğuda Brezilya ve Uruguay'dır.

<span class="mw-page-title-main">Miguel Ángel Castellini</span> Arjantinli boksçu

Miguel Ángel Castellini, Arjantinli profesyonel boksör.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.