Eşcinsel evlilik, hemcins evliliği veya evlilik eşitliği, aynı cinsiyetten bireylerin evlenmesi ve karşı cinsiyetten bireylerin evliliği ile eşit haklara ve statüye sahip olması durumu.
İspanya'da eşcinsel evlilik, 2004'te İspanya'nın yeni seçilen sosyalist hükûmetinin başbakanı José Luis Rodríguez Zapatero önderliğinde, eşcinsel evliliğin ve eşcinsel çiftlerin evlat edinebilmesinin yasallaştırılması için kampanya başlatması sonucunda 2005 yılında yasallaştı. Birçok tartışmadan sonra, 30 Haziran 2005'te İspanya Parlamentosu'nda eşcinsel evliliğine izin veren bir yasa hazırlandı ve 2 Temmuz 2005'te yayımlandı. 3 Temmuz 2005'te eşcinsel evlilik İspanya'da resmîleşti.
20 Temmuz 2005'te, Sivil Evlilik Yasası'nın kabul edilmesi ile, Hollanda, Belçika ve İspanya'dan sonra Kanada, eşcinsel evliliği tüm ülke çapında yasallaştıran dünyanın dördüncü ülkesi idi. 2003 yılında başlayan mahkeme kararları zaten Kanada'nın on tane eyaletin sekiz tanesinde ve üç tane bölgenin bir tanesinde eşcinsel evliliği yasallaştırdı. Yasa'nın kabul edilmesinden önce bu eyaletler ve bölgelerde 3.000 tane eşcinsel çift zaten evlendi. Evliliğe ilişkin olan çoğu yasal haklar 1999'dan beri birlikte yaşayan eşcinsel çiftlere verilmiştir.
İrlanda'da LGBT hakları, İrlanda sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir.
Portekiz'de eşcinsel evliliği yasal kılan ve Başbakan José Sócrates'in Sosyalist Partisi tarafından sponsor edilen bir yasa, 8 Şubat 2010'da Portekiz Cumhuriyet Meclisi tarafından onaylandı ve 17 Mayıs 2010'da Cumhurbaşkanı Aníbal Cavaco Silva tarafından tasdik edildi. Nisan 2010'da Portekiz Anayasa Mahkemesi yasanın yasal olarak geçerli olduğunu beyan etti. Portekiz, bütün ülke çapında eşcinsel evliliği yasallaştıran altıncı Avrupa ülkesi ve tüm dünyanın sekizinci ülkesidir.
Haziran 2008'de Norveç yasama meclisi tarafından onaylanan ve cinsiyet ayrımı içermeyen bir evlilik yasası 1 Ocak 2009'da yürürlüğe girip Norveç'te eşcinsel evliliği yasallaştırdı. Norveç, eşcinsel evliliği yasallaştıran altıncı ülkedir.
İzlanda'da eşcinsel evlilik, 11 Haziran 2010'da İzlanda Althing (Parlamentosu)'inde evliliği iki kişi arasında yasal bir birliktelik olarak tanımlayan bir yasa onaylandı ve bu doğrultuda İzlanda'da eşcinsel evlilik 27 Haziran 2010'dan beri yasal olmuştur.
Kolumbiya Bölgesi Konseyi'nin kabul ettiği bir yasa tasarısı 15 Aralık 2009'da bölge başkanı Adrian Fenty tarafından imza edildikten sonra Kolumbiya Bölgesi'nde eşcinsel evlilik 18 Aralık 2009'da yasal oldu. İmzanın ardından tasarı, 30 iş günü boyunca bir mecburi Kongre incelemesine tabi oldu. Evlilik cüzdanları 3 Mart 2010 tarihinde kamuya mevcut oldu ve eşcinsel evlilikler 9 Mart 2010'da başlamıştır. Washington, ABD'de Mason-Dixon Hattı'nın altında eşcinsel çiftlere evlilik hakkını veren ilk yetki alanı oldu. Diğer yetki alanlarda yapılan eşcinsel evlilikler bölge hükûmeti tarafından tanınır.
Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmetinin tanıdığı çeşitli Kızılderili kabilelerine özgü yasalar, Amerika Birleşik Devletleri kabile yetki alanlarında eşcinsel evliliğin sınırlarını tanımlar. Amerikan yerlilerine ait yetki alanlarının çoğunda hemcins çiftler arası evlilik ile ilgili herhangi belirli bir tüzük yoktur. Defense of Marriage Act'ten dolayı federal hükûmetin eşcinsel evlilikleri tanıması yasak; ABD'deki çeşitli eyaletlerin ve federal hükûmetçe tanınan diğer yetki alanların bu tür evlilikleri tanımamaya izni vardır.
Gey dostu; LGBT kültürü içerisinde eşcinseller arasındaki bireysel ilişkileri ifade eden eşcinsel ilişki ve eşcinsel seksi destekleyen, tüm yönelimlere saygılı olan, eşit davranan ve onları yargılamayan bir çevre yaratmak amacıyla eşcinsellere ve LGBT topluluğunun her üyesi dahil olmak üzere; açık ve onları hoş karşılayan, diğer mekanlardaki olabilecek homofobik tavırlara ve yasaklara karşı gey mekanları, politikaları, insanları veya kurumları ifade eder. Gelişmiş batı ülkelerinde ve yine birçok medeni ülkede eşcinsellerin kendilerini rahat hissettikleri, onlara özel; saunalar, sinemalar ve gey dostu konaklama ile diğer LGBT mekanları bulunmaktadır.
24 Haziran 2011 tarihinde ABD'nin New York eyaletinde, New York Eyalet Parlamentosu ile Eyalet Başkanı Andrew Cuomo'nun onayı ile eşcinsel evlilik yasallaştırıldı. Böylece New York, eşcinsel evliliği yasallaştıran altıncı eyalet olmanın yanı sıra bunu yapan en büyük ABD eyaleti oldu.
2012 yılında yer alan LGBT tarihi ile ilgili önemli bilgilerin bulunduğu listedir.
Avrupa'nın birçok yerinde eşcinsel evlilik ve medeni birliktelikleri yasalaştırmak için tasarılar gündemleşmiştir.
Amerika kıtasındaki lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları oldukça karışıktır. Britanya, Fransa, İspanya ve Portekiz'den gelen kolonistler, Amerika'nın birçok yerine Hristiyanlığı getirdiler. Özellikle Roma Katolik Kilisesi ile İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi eşcinsel ilişkilerin yasalaşmasına karşıyken bunu Ortodoks Kilisesi Metodist Kilisesi, ile Amerika Reform Kilisesi Amerikan Baptist Kilisesi gibi Protestan kiliseleri ve Evanjelik Müttefikliği gibi Muhafazakâr Evanjelik organizasyonları izler.
Lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT)'yi etkileyen yasalar ülkeden ülkeye, bölgeden bölgeye çok büyük farklılıklar gösterir. Kimi ülkeler eşcinsel evlilik, medeni birliktelik gibi hakları tanırken kimi ülkeler de ölüm cezası başta olmak üzere çeşitli cezalar uygulamaktadır. LGBT bireyler ile ilgili yasalardan bazıları LGBT evlat edinme, göç hakkı, Cinsel yönelimler ve askerlik hizmeti, ayrımcılık karşıtlığı, bireylere karşı şiddet, nefret suçları, oğlancılık (sodomi) ve adil, eşit olmayan reşit olma yaşı gibi yasalardır.
Danimarka'da eşcinsel evlilik 15 Haziran 2012 tarihinde yasal oldu. Eşcinsel evliliğin yasallaştırılması için Thorning-Schmidt hükûmetinin öne sürdüğü yasa tasarısı 7 Haziran 2012'de Folketing tarafından onaylandı, 12 Haziran'da da kraliyet onayını aldı. Eşcinsel evliliğe ilişkin yasalar sadece metropol Danimarka'yı ve ne Grönland ne de Faroe Adaları'nı etkiler. Eşcinsel evliliğin yasallaştırılmasından önce Danimarka'da 1989'dan beri hemcins çiftlerine kayıtlı birliktelikler mevcuttu. 15 Haziran'da kayıtlı birliktelikleri tanıyan yasa, cinsiyet ayrımı gözetmeyen yeni evlilik yasasının yürürlüğe girmesi ile birlikte feshedildi. Kayıtlı birlikteliğe zaten girmiş olan çiftlerin statüsü ise "evli"ye değiştirilmiştir.
LGBT'lerin evlat edinmesi, eşcinsel ebeveyn veya diğer cinsel yönelim, kimliğine sahip LGBT'ler tarafından gönüllü evlat edinme hakkını ifade eder. LGBT bireylerin evlat edinme kriterleri serbest olduğu ülkelerde yasa ve kanunlarla şekillendirilmiştir. Günümüzde eşcinsel evliliğin yasal olduğu ülkeler başta olmak üzere birçok ülke LGBT bireylere istekleri doğrultusunda evlat edinme hakkı tanınmaktadır.
Slovenya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Buna rağmen, LGBT haklarına ilişkin mevzuat zaman geçtikçe değişmiştir.
Fransa'da lezbiyen, gey, biseksüel, transseksüel (LGBT) hakları, dünya genelinde LGBT hakları konusunda en ileri düzeyde tanınan ve korunan hakları içermektedir. Aynı cinsten cinsel ilişki, Ancien Régime sırasında genellikle ölüm cezasıyla sonuçlanan büyük bir suç olmasına rağmen, eşcinselliğin suç olmasıyla ilgili tüm yasalar Fransız Devrimi'nin ardından 1791'de yürürlükten kaldırılmıştır.
Tayvan'ın lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) hakları konusundaki kaydı karışıktır; lezbiyen, gey ve biseksüel haklarında Asya'nın en ilerici ülkelerinden biri olarak algılanırken trans hakları konusunda Pakistan gibi ülkelerden daha muhafazakâr olarak da nitelendirilmiştir. Hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel ilişkileri yasaldır ve Yargı Yuanı'nın Mayıs 2017'de verdiği kararın neticesinde hemcins evlilikleri 24 Mayıs 2019 tarihinde yasal oldu. Hemcins çiftlerinin ortak olarak bir çocuğa evlat edinmelerine henüz izin verilmemesine rağmen bu çiftlerin üvey evlat edinmeleri serbesttir.
