İçeriğe atla

Arinçkus Argişti Steli

Arinçkus Argişti Steli[1]

Arinçkus Argisti Steli; Urartu Kralı I. Argişti'ye ait olan, MÖ 785 ile MÖ 756 yılları arasında tarihlendirilen ve üzerinde çivi yazısıyla yazılmış Urartuca bir metne sahip olan steldir.

Eser, 2015 yılında Van Gölü'nün çevresinde yer alan ve Van iline bağlı Köklü Köyü'nde Van Arkeoloji Müzesi görevlisi Kenan Işık tarafından bulunmuştur.[2] Eserin bulunduğu bölgenin yerel adı "Arinçkus" olduğundan ve birden fazla Argişti steli bulunduğundan "Arinçkus Argişti Steli" şeklinde kaydedilmiştir. Eser, Bitlis Ahlat Müzesinde sergilenmektedir. Eserde yer alan metne başka birçok stelde rastlanmaktadır. Bu ve benzeri metinler, genelde bir önsöz niteliği taşır ve çevresinde başka yazıtların da olabileceğine işaret eder.

Metin

Transkripsiyon

1             [ma]r-gi-iš-ti-i-še mmi-˹nu˺- ?-ḫi-ni-[še]

2             [a-l]i-e a-lu-še i-ni [NA]4pu-lu-si e-si-[ni]

3             su-ú-i-du-li-e a-˹lu˺- še še-er-du-li-˹e˺

4             ˹a˺-lu-še DUB-te pi-tú-li-e [a-lu-]˹še˺ a-i-ni-[i]

5             i-ni-e-li du-li-i-e a-˹lu˺-[še ˹ú˺-li-še?

6             ti-ú-li-i-e i-e-še za-du-bi tú-ri-ni-n[i]

7             ˹D˺ḫal-di-i- še ˹D˺IM-še ˹D˺UTU-ni? DINGIR MEŠ

8             [ma]-a-ni ar-mu-zi-i ˹D˺UTU-ni pi-i-n[i]

9             [mi]- ˹i˺ ar-ḫi ú-ru-˹li˺-a-ni mì-i-i

              mi]- ˹i˺ na-a-ra-a a-ú-i-e ú-lu-li-e

Türkçe çevirisi

"Minua oğlu Argişti der ki: Her kim bu steli (buradan) taşırsa, her kim (onu) saklarsa, her kim yazıtına zarar verirse, her kim bu şeyleri yaparsa, her kim derse "Ben bunu yaptım!"; Tanrı Haldi, Fırtına Tanrısı, Güneş Tanrısı ve (tüm) tanrılar onu ve onun zürriyetini güneş ışınının altında yok etsin." (Son iki satırda yer alan sözcüklerin anlamları henüz çözülememiştir.)

Kaynakça

  1. ^ Arinçkus Argişti Steli (Fotoğraf: Ramazan Volkan Çoban, Yer: Bitlis Ahlat Müzesi, Tarih: 10.04.2021)
  2. ^ Işık, K. (2015). A Fragmentary Stela of the Urartian King Argišti I found in Arinçkus, to the Northwest of Van Lake, Zeitschrift für Assyriologie, 105 (2), 215-219.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erciş</span> Vanın ilçesi

Erciş, Van ilinin bir ilçesidir. Van Gölü'nden 5 km içeride, Van gölünden 25 metre yükseklikte kurulmuş olan Erciş'in Van il merkezine uzaklığı ise 100 kilometredir.

<span class="mw-page-title-main">Adilcevaz</span> Bitlis ilçesi

Adilcevaz, Bitlis ilinin nüfus bakımından en küçük, Van Gölü'nün kıyısında kalan ilçesi.

Amon, Hermopolitan Ogdoad'ın bir üyesi olarak görünen önemli bir eski Mısır tanrısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Orhun Yazıtları</span> 8. yüzyıla tarihlenen Göktürk yazıtları

Orhun Yazıtları, Göktürk Yazıtları ya da Köktürk Yazıtları, Eski Türkçe (𐰆𐰺𐰴𐰣∶𐰖𐰔𐱃𐰞𐰺𐰃) olan, Türklerin bilinen ilk alfabesi olan Orhun alfabesi ile II. Köktürk Kağanlığı döneminde Göktürkler tarafından yazılmış yapıtlardır. Birçok kişi ilk Türkçe yapıt olarak bilse de ilk Türkçe yapıt Çoyr Yazıtıdır. Orhun yazıtları Türkçenin tarihsel süreçteki gramer yapısı ve bu yapının değişimiyle ilgili bilgiler verdiği gibi Türklerin devlet anlayışı ile yönetimi, kültürel ögeleri, komşuları ile soydaşlarıyla olan ilişkileri ve sosyal yaşantısıyla ilgili önemli bilgiler içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Portekizce</span> Portekizin resmi dili

Portekizce, iki yüz milyonun üzerinde insan tarafından ana dil olarak konuşulan Hint-Avrupa dili. Dünya üzerinde en yaygın altıncı dildir. Beş kıtada konuşulmaktadır. Güney Amerika'da yaklaşık 190 milyon kişi tarafından, Latin Amerika'da ise nüfusun % 34'ü tarafından konuşulmaktadır. Hint-Avrupa dil ailesinin İtalo-Keltik alt grubunun Latin dilleri koluna bağlıdır. İspanyolcaya çok yakın olmakla birlikte İspanyolcadan daha yumuşak ve melodiktir. Sözcük hazneleri %70 ortak olsa da İspanyolcada kullanılmayan burundan seslere Portekizcede çokça rastlanır. Bu sesler aksanlı olduklarında, ã, õ harfleriyle; aksansız olduğunda ise sözcük sonuna konan m harfi ile gösterilir. İtalyanca, Fransızca ve Rumence ile de oldukça benzerlik taşır. Portekizceye en yakın dil ise İspanya’nın Galiçya bölgesinde konuşulan Galiçyaca'dır (Gallego). Dünya üzerinde yayılımı 15. ve 16. yüzyılda Portekiz'in sömürgeleştirme sürecinde hız kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsveççe</span> İsveç ve Finlandiyada konuşulan Kuzey Cermen dili

İsveççe, İsveç ve Finlandiya'nın güney ve batı sahillerinde 9,6 milyonu aşkın kişi tarafından konuşulan bir Kuzey Cermen dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Urartular</span> Van Gölü civarında kurulmuş Demir Çağ krallığı

Urartular, başkenti Tuşpa (Van) olan tarihi krallık. Urartu Devleti en güçlü döneminde, günümüzdeki Doğu Anadolu Bölgesi, Kuzeybatı İran, Irak'ın küçük bir bölümü ile kuzeyde Aras Vadisi'ne egemendi.

Utu, Akadca Şamaş adıyla da bilinen eski Mezopotamya Güneş tanrısıdır. Her gün dünyada olan biten her şeyi gördüğüne inanıldı ve adaletten ve gezginlerin korunmasından sorumluydu. İlahi bir yargıç olarak, yeraltı dünyasıyla ilişkilendirilebilirdi. Ek olarak, tipik olarak hava tanrısı Adad ile birlikte kehanet tanrısı olarak hizmet edebilirdi. Evrensel olarak birincil tanrılardan biri olarak kabul edilirken, özellikle Sippar ve Larsa'da saygı görüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kürt dilleri</span> Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren dil

Kürt dilleri veya Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren ve Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Suriye'nin kuzeyi, Irak'ın kuzeyi ve kuzeydoğusu ile İran'ın batısında yaşayan Kürtler tarafından konuşulan bir dil koludur. Kürtçe Irak'ta, Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde ve de facto özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde resmî dil statüsüne sahiptir. Kürt dillerinin yukarıda belirtilenler haricinde Ermenistan, Gürcistan, Türkmenistan, Lübnan, Afganistan, Rusya gibi ülkelerde az sayıda konuşanı bulunmaktadır.

Eski Türkçe, Türk yazı dilinin ilk dönemidir. Dönem Orhun Türkçesi ve Eski Uygur Türkçesi olmak üzere iki altdönemde incelenir. Orhun Türkçesinin kesin tarihlere dayandırılabilir ilk belgesi olan ve VIII. yüzyılın ortalarına tarihlenen Orhun Yazıtlarından Uygur Türkçesinin tarihe karıştığı XIII. yüzyıla değin sürer. Doğu Asya'dan Doğu Avrupa'ya dek önemli bir coğrafyada konuşulduğu anlaşılmaktadır. İlk dönemlerinde yabancı etkilerden epey uzak ve dönemin diğer dillerine göre oldukça yalın olduğu, Uygur çağında git gide zenginleştiği ve yabancı dillerden etkilendiği anlaşılmaktadır. Dil XIII. yüzyılda ölse de türlü Türk toplulukları tarafından yazı dili olarak kullanıldığı XVII. yüzyıla tarihlenen Altun Yaruk nüshasından anlaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ayırıcı im</span>

Ayırıcı im, fonetik işaret veya diyakritik; telaffuz, ton ve diğer ayırıcı unsurları belirtmek için gliflere eklenen imdir. Örneğin Latin harflerine geçiş döneminde Türkçedeki ötümsüz artdişyuvasıl sürtünmeli ünsüz sesini karşılamak için yeni arayışlara gidilmiş ve mevcut S harfine sedil eklenerek Ş harfi elde edilmiştir. O > Ö veya A > Â ya da Y > Ý gibi harflerde ayırıcı imlere örnekler görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Karaçay-Balkarca</span>

Karaçay-Balkarca, Karaçay-Malkarca ya da Davluca, Kuzey Kafkasya'da yaşayan Karaçaylar ve Balkarların konuştukları dil. İki halkın dilleri birbirine çok yakın olduğu için ortak bir adla adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tiele</span> tarihsel Türk topluluklarından birisi.

Tiele (Çince: 丁零; pinyin: Dīnglíng, Wade-Giles: Dinlin, Kaoçe, Chile, Tiele, ayrıca moğollarda tegreg, tarihi Türk topluluklarındandır. Dinlinler aslen, güney Sibirya'da Lena Nehri boyunca, Baykal Gölü'nün batısında yaşarlardı. Millat'tan önce 3. yüzyılda, batıya doğru yayılmaya başladılar ve Hiung-nu imparatorluğunun bir parçası oldular.

<span class="mw-page-title-main">Argiştihinili</span>

Argiştihinili - Eski bir Urartu şehir devleti. M.Ö. VIII-VI yüzyıllarda Urartular'ın Kafkaslara doğru yayıldığı I. Argişti zamanında Urartu Devleti'nin Başkenti olarak kuruldu ve kral Argişti'nin onuruna şahre Argiştihinili adı verildi. Argiştihinili Armavir Kentinin 15 kilometre güneybatısında bulunan Argiştihinili Kalesi kalıntıları Nor-Armavir ve Armavir-Merkez köyleri arasında Aras nehrinin kıyısında Ermenistan'da yer almaktadır.

Elamca, Elamlılar tarafından Antik İran'da MÖ 2600 ile 330 yılları arasında konuşulmuş eklemeli bir izole dildir. Dil ve edebiyatı, Elam Kralı Şilhak-İnşuşinak'ın gayretleriyle çok gelişmiştir. Elamca, MÖ 522-486 döneminde Ahameniş İmparatorluğu'nun hakimiyeti altında önemli bir gelişme göstermiş ve Ahameniş krallarının yazıtlarında kullanılan üç dilden biri olmuştur. Elamcanın ölü bir dil haline gelmesi, İskender'in Ahamenişleri fethettiği devre tekabül eder.

Dubrovački trubaduri Hırvat müzik grubu. Dubrovački trubaduri, 1968 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Yugoslavya'yı "Jedan dan" adlı şarkıyla temsil etmiştir. Yarışmada 7. olmuştur.

Esperanto dilbilgisi, kuralları aşırı şekilde düzenli olması için tasarlanmıştır. Eklemeli bir dil olan Esperanto'nun kelime dağarcığı Hint-Avrupa dil ailesi, özellikle de Latin, Slav ve Germen dilleri esas alınarak hazırlanmıştır. Esperanto serbest cümle dizimine sahiptir, cümledeki ögelerin yerleri değiştirildiğinde cümlenin anlamı değişmez.

Lyudmil İlarionov Borisov, Bulgar aktör, yönetmen, TV sunucusu ve şarkıcı.

2020-21 Süper Lig maçları, 2020-21 Süper Lig sezonunda oynanan maçların ayrıntılarını içeren maddedir.

Şu-İlişu İsin hanedanının 2. hükümdarıdır. 10 yıl hüküm sürmüştür. Şu-İlişu'dan önce İşbi-Erra vardı. Şu-İlişu'nun yerine İddin-Dagan geçmiştir. Şu-İlişu, Elamlılardan Nanna kült idolünü geri alıp Ur'a getirmesiyle tanınır.