İçeriğe atla

Arif Yunus

Arif Yunus
Doğum12 Ocak 1955 (69 yaşında)
Bakü, Azerbaycan
MilliyetAzeri
Mezun olduğu okul(lar)Bakü Devlet Üniversitesi
Meslekyazar, tarihçi ve insan hakları aktivisti
OrganizasyonBarış ve Demokrasi Enstitüsü
Tanınma nedenisivil toplum katılımı
EvlilikLeyla Yunus

Arif Yunusov bilinen adıyla Arif Yunus[1] (d. 12 Ocak 1955) Azeri yazar, tarihçi ve insan hakları aktivisti. Barış ve Demokrasi Enstitüsü Çatışma ve Göç Dairesi başkanıdır. Arif Yunusov, eşi Leyla ile birlikte Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki Dağlık Karabağ sorununun barışçıl çözümünün destekçileridir. 28 Nisan 2014'te Arif Yunus ve eşi Leyla, Ermenistan adına casusluk yaptıkları iddiasıyla haraç ve vatana ihanet suçlarından hapse atıldılar.[2] Arif Yunus gözaltına alındıktan sonra 7 yıl hapis cezasına çarptırıldı; eşi Leyla Yunus 8,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 15 ay sonra cezaları ertelendi ve çiftin Hollanda'ya gitmesine izin verildi.[3]

Hayatı ve çalışmaları

Arif Yunus, 12 Ocak 1955'te Azerbaycanlı bir baba ve Ermeni bir annenin çocuğu olarak Azerbaycan'ın Bakü kentinde dünyaya geldi.[4][5] Bakü Devlet Üniversitesinde öğrenimine başladı ve oradan 1981 yılında mezun oldu. Arif Yunus, Bakü Devleti'nde öğrenciyken, müstakbel eşi Leyla Yunus ile tanıştı.[6] Yunus, 1986 yılında tarih doktorasını tamamladı. 1992 yılında Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Dairesi'nde çalışarak Bilgi ve Analitik Daire Başkanı oldu ve bir yıl bu görevde bulundu. Eylül 1994'e kadar Bilgi ve Analitik Daire Başkanlığında görev yapan Yunus, sonunda Barış ve Demokrasi Enstitüsü Çatışma ve Göç Çalışmaları Bölümü Başkanı oldu.[7] Enstitü, hem Ermenistan hem de Azerbaycan'daki aydınlar arasında diyaloğu teşvik etmektedir.[8]

Arif Yunusov, işkenceye uğrayanları savunuyor ve siyasi nedenlerle insanların hapse atılmasını kınıyor.[9] Yunus, Azerbaycan tarihi ve Ermenistan-Azerbaycan ilişkileri ile ilgili 30'un üzerinde kitap ve 190 makale yayınladı.[7] Arif Yunus, eşi Leyla ile birlikte Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki Dağlık Karabağ sorununun barışçıl çözümünün destekçileridir.[6][9] Çatışmaya böyle bir çözüm için çeşitli konferans ve seminerlere katıldı.

Tutuklama, hapis ve tahliye

28 Nisan 2014'te Arif Yunus ve eşi Leyla, insan hakları aktivistleri ve gazetecilere yönelik baskılar sonucu Katar, Doha'ya giderken Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı'nda gözaltına alındı.[10] O ve Leyla daha sonra hapse atıldı.[11] Arif Yunus, zaman zaman çeşitli davalarda sağlık sorunlarından dolayı bilincini kaybetti.[9] Kötü sağlığı nedeniyle serbest bırakıldı ve gözetim altına alındı ve Bakü'den ayrılması yasaklandı.[8][12]

13 Ağustos 2015'te Arif Yunus 7 yıl hapse, eşi Leyla ise dolandırıcılık ve vergi kaçakçılığı suçlarından 8,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Çift, daha sonra askıya alınan ayrı bir davada da (Ermenistan adına casusluk yaptıkları iddiasıyla) vatana ihanet suçlamasıyla karşı karşıya kaldı.[13] Batılı hükûmetler ve insan hakları grupları, kovuşturmalarıyla ilgili endişelerini dile getirdi. İnsan Hakları İzleme Örgütü bu davayı göstermelik bir duruşma olarak kınadı ve Uluslararası Af Örgütü çiftin vicdan mahkûmları olduklarını ilan etti.[14][15]

Arif ve Leyla Yunus'un yanı sıra Resul Caferov'un tutuklanması, büyük ölçüde Azerbaycan'da sivil topluma yönelik devlet baskısının bir başka adımı olarak kabul edildi.[16] Yetkililerin eylemleri, aralarında Uluslararası Af Örgütü'nün de bulunduğu (Yunus'u "vicdan mahkumları" olarak adlandıran ve yetkilileri derhal serbest bırakmaya çağıran) birçok önde gelen uluslararası insan hakları örgütü tarafından sert bir şekilde kınandı:[17] Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi,[18] Amerika Birleşik Devletleri AGİT Misyonu,[19] İnsan Hakları Savunucularının Korunması Gözlemevi,[20] Nobel Kadın Girişimi,[21] Sınır Tanımayan Gazeteciler,[22] İnsan Hakları İzleme Örgütü[23] ve diğerleri.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, "Azerbaycan hükümetinin insan hakları savunucularına ve sivil toplum kuruluşlarına yönelik saldırısı" nedeniyle Azerbaycan'ın Madencilik Endüstrileri Şeffaflık Girişimi'ndeki (EITI) üyeliğinin askıya alınması çağrısında bulundu.[24]

Leyla ve Arif Yunus, Azerbaycan hükûmeti tarafından 2016 yılının Nisan ayında sağlık tedavisi için Hollanda'ya gitmelerine izin verildi ve burada ikamet etmeye devam ettiler.[3]

Kişisel hayatı

Arif Yunus, Leyla Yunus ile evlidir ve çiftin bir kızları var.[6]

Kaynakça

  1. ^ Alıntı: <...> Pasaportuma göre hala Yunusov olsam da soyadım sorulmadan Yunus olarak yazılıyor. Orijinali: Rusça: <...> мою фамилию не спрося стали везде писать Юнус, хотя по паспорту я до сих пор Юнусов [1] 26 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Mukhtarli, Afgan (1 Ağustos 2014). "Top Azeri Rights Defender Held on Treason Charge". Institute for War & Peace Reporting. 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  3. ^ a b "Azerbaijani Court Orders Forcible Return Of Activists Leyla, Arif Yunus". Radio Free Europe/Radio Liberty. 17 Mayıs 2017. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2018. 
  4. ^ Eynulla Fatullayev. Секретное досье Лейлы и Арифа Юнусовых (фотофакты) Часть первая 27 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Haqqin.az. 7 May 2014.
  5. ^ Thomas De Waal. A Free-thinker Loses His Freedom in Azerbaijan 24 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. carnegieendowment,org. 9 January 2015.
  6. ^ a b c Sindelar, Daisy (28 Ağustos 2014). "Together a lifetime, Azerbaijan couple now separated in jail". Guardian. 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  7. ^ a b "CV: Arif S. Yunusov Doctor of History" (PDF). Osteuropa-Institut. Freien Universität Berlin. 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. []
  8. ^ a b "Azerbaijan: Leading Rights Defender Arrested". Human Rights Watch. 5 Ağustos 2014. 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ a b c "Azerbaijan: Front Line Defenders Condemns the Sentencing of Leyla Yunus and Araf Yunus". Association for Women's Rights in Development. 18 Ağustos 2015. 8 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Azerbaijan's Leyla Yunus, human rights defender, held". BBC News. 29 Nisan 2014. 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  11. ^ "Leyla Yunus's Husband Arrested In Azerbaijan". Radio Free Europe/Radio Liberty. 5 Ağustos 2014. 26 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014. 
  12. ^ "Call for the immediate and unconditional release of Leyla Yunus, Arif Yunusov and Rasul Jafarov". Index on Censorship. 6 Ağustos 2014. 7 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ Azerbaijan: Interpol must prevent misuse of alerts against Leyla and Arif Yunus 25 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 13 June 2017.
  14. ^ "Azerbaijan criticised for jailing activist couple". Guardian. 13 Ağustos 2015. 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  15. ^ "Groups Assail Sentencing of Azeri Rights Activist". Voice of America. 13 Ağustos 2015. 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  16. ^ "Azerbaijan detains prominent human rights activists in fresh crackdown". The Guardian. 16 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  17. ^ "Document - Azerbaijan: Leyla Yunus in failing health in prison". 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  18. ^ "PACE: News". coe.int. 13 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  19. ^ "United States Mission to the OSCE. Ongoing Detentions and Arrests of Peaceful Activists in Azerbaijan" (PDF). 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  20. ^ "Azerbaijan: Prominent human rights defender Leyla Yunus, IPD Director and a member of OMCT General Assembly, sentenced to three months pre-trial detention". omct.org. 3 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  21. ^ "Nobel Women: Release human rights activist Leyla Yunus". nobelwomensinitiative.org. 29 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  22. ^ "Repression unleashed against information freedom defenders - Reporters Without Borders". rsf.org. 20 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  23. ^ "Azerbaijan: Leading Rights Defender Arrested". Human Rights Watch. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  24. ^ "Azerbaijan: Transparency Group Should Suspend Membership". Human Rights Watch. 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Azerbaycan, resmî adıyla Azerbaycan Cumhuriyeti, Batı Asya ile Doğu Avrupa'nın kesişim noktası olan Kafkasya'da yer alan bir ülkedir. Güney Kafkasya'nın en büyük yüz ölçümüne sahip ülkesi olan Azerbaycan'ın doğusunda Hazar Denizi, kuzeyinde Rusya, kuzeybatısında Gürcistan, batısında Ermenistan ve güneyinde İran ile komşudur. Kendisine bağlı olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin ise kuzey ve doğusu Ermenistan ile, güneyi ve batısı İran ile çevrilmiştir, Türkiye ile 17 km'lik sınırı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İlham Aliyev</span> 4. Azerbaycan cumhurbaşkanı

İlham Haydar oğlu Aliyev, Azerbaycanlı siyasetçi ve iş insanıdır. 2003'ten itibaren Azerbaycan'ın dördüncü ve mevcut cumhurbaşkanıdır. Önceki Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in oğludur. Ayrıca Yeni Azerbaycan Partisinin genel başkanlığını yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hocalı Katliamı</span> Ermeni güçlerinin Hocalıda yaşayan sivillere karşı işlediği soykırım

Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan'a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Katliamı</span>

Bakü Katliamı veya Bakü Pogromu, Ocak 1990'da Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti Bakü'de Azeriler tarafından işlenen ve esasen Ermeni sakinleri hedef alan pogrom.

<span class="mw-page-title-main">Kara Ocak</span> Sovyetler Birliği tarafından gerçekleştirilen katliam

Kara Ocak, Kara Cumartesi veya 20 Ocak faciası, 1990 Ocağı’nda 19'unu 20'sine bağlayan gece Sovyet Ordusu'nun Azerbaycan SSC'nin başkenti Bakü'ye girmesiyle gerçekleştirilen katliamdır.

Azerbaycan Yahudileri Azerbaycan'da yaşayan Yahudilere denir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da LGBT hakları</span>

Azerbaycan'da LGBT hakları, Azerbaycan sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir. Azerbaycan'da LGBT bireyler için hiçbir yasal güvence bulunmamakla birlikte ülke genelinde homofobik yaklaşım bulunmaktadır.

Azerbaycan, Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da gerçekleştirilen 2014 Eurovision Şarkı Yarışması'na katılmıştır. Azerbaycan'ın kamusal yayın kuruluşu İctimai Televizyon ve Radyo Yayımları Şirketi (İTV) tarafından organize edilen Böyük Səhnə isimli yetenek şovu doğrultusunda ülkenin temsilcisi Dilara Kazımova olarak belirlenmiştir. Kazımova, yarışmada "Start a Fire" isimli şarkıyı seslendirmiş ve yarı finali geçip, finalde 33 puan ile yirmi ikinci olmuştur. Bu, Azerbaycan'ın 2014 yılına dek aldığı en kötü sonuçtur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'ın dış ilişkileri</span> Vikimedya liste maddesi

Azerbaycan'ın uluslararası politikaları ve ilişkileri, Azerbaycan'ın diğer devletler, fikir akımları ve uluslararası teşkilatlarla olan ilişkilerinin tamamına verilen addır. Azerbaycan Devleti dış ilişkilerde Azerbaycan Cumhuriyeti'nin taraf olduğu ve kabul ettiği uluslararası yasal düzenlemelere bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mihriban Aliyeva</span> Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı

Mihriban Arif kızı Aliyeva, 21 Şubat 2017 itibarıyla Azerbaycan Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı yardımcısı ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in eşi. Yeni Azerbaycan Partisi Genel Başkan Yardımcısı. Mihriban Aliyeva aynı zamanda Haydar Aliyev vakfının başkanı ve UNESCO iyi niyet elçisidir.

<span class="mw-page-title-main">Luceyn el-Hezlul</span> Suudi Arabistanlı kadın hakları aktivisti

Luceyn el-Hezlul, Suudi kadın hakları aktivisti, sosyal medya figürü ve siyasi tutuklu. Suudi Arabistan'da kadınların araba kullanmasına yönelik yasağı ihlal ettiği için birkaç kez tutuklandı ve serbest bırakıldı ve Mayıs 2018'de birkaç tanınmış kadın hakları savunucusuyla birlikte krallığı istikrarsızlaştırmak suçundan tekrar tutuklandı. Top 100 En Güçlü Arap Kadınları 2015 listesinde 3. sırada yer aldı. Eğitimini Britanya Kolumbiyası Üniversitesi Fransız Edebiyatı Bölümü'nde tamamladı.

<span class="mw-page-title-main">Leyla Yunus</span> Azerbaycanlı aktivist

Leyla İslam kızı Yunusova veya Leyla Yunus, Barış ve Demokrasi Enstitüsü müdürü olarak görev yapan Azeri insan hakları aktivistidir. Özellikle, adına birkaç küçük protesto düzenlediği Bakü'de zorla tahliyelerden etkilenen vatandaşlara yardım ettiği çalışmalarıyla bilinmektedir. Temmuz 2014'te Azerbaycan makamları Yunus'u, geniş çapta şüpheli görülen suçlamalarla dolandırıcılık ve vergi kaçakçılığı iddialarıyla hapse attı. 13 Ağustos 2015'te 8,5 yıl hapis cezasına çarptırılan Leyla Yunus, sağlık durumunun kötüleşmesi nedeniyle 9 Aralık 2015'te tahliye edildi ve mahkeme, cezasını ertelendi.

Azerbaycan'daki Ermeniler, Azerbaycan devletinde ve onun selefi Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde çok sayıda yaşamış Ermenilerdir. İstatistiklere göre, 1988'de Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın patlak vermesinden önce Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde yaklaşık 500.000 Ermeni yaşıyordu. Ermenistan-Azerbaycan çatışmasının bir sonucu olan Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'na giden olaylarda Ermenistan Azerileri gibi Ermeni-Azerbaycanlıların çoğu da cumhuriyetten kaçmak zorunda kaldı. Sumgayıt, Gence ve Bakü'de Ermeni nüfusuna yönelik vahşetlerin yaşandığı bildirildi. Bugün Azerbaycan'daki Ermenilerin büyük çoğunluğu, 1991 yılında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti adı altında tek taraflı bağımsızlık eylemini ilan eden dağlık Karabağ bölgesi tarafından kontrol edilen topraklarda yaşamaktadır. Ermenistan dahil herhangi bir ülke tarafından tanınmaktadır.

Gugark pogromu, Gugark Faciası veya Gugark Katliamı, Sovyetler Birliği'nin cumhuriyetlerinden biri olan Ermenistan SSC'nin Gugark ilinde yaşayan etnik Azeri sivillere karşı yapılan pogromdur. Resmi Ermeni kaynaklarına göre, bölgede yaşayan yerli Ermeniler ve Azerbaycan'dan kaçan Ermeni mülteciler; bölgedeki Azerileri aşağıladı, onları öldürdü, soydu ve evlerini yağlamadı. Pogrom sırasında en az 18, en fazla ise 187 kişi öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Resul Caferov</span>

Resul Caferov Azeri avukat ve önde gelen insan hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">İntikam Aliyev</span>

İntikam Aliyev, Azeri avukat ve insan hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Anar Memmedli</span>

Anar Memmedli, Azerbaycan'ın önde gelen insan hakları aktivistlerinden biridir. Anar Memmedli, seçimleri gözlemleme ve izleme konusunda aktiftir ve Azerbaycan'daki yetkililerin seçimleri yapmasını defalarca eleştirmiştir. 16 Aralık 2013'te Memmedli, Ekim 2013'teki cumhurbaşkanlığı seçimlerine yönelik açık sözlü eleştirilerin ardından tutuklandı ve hapse atıldı. Uluslararası protestolara rağmen, Memmedli Mayıs 2014'te 5 yıldan fazla hapis cezasına çarptırıldı. 29 Eylül 2014 tarihinde, halen gözaltındayken, Memmedli, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi tarafından insan haklarının savunulmasında "olağanüstü" eylemlerinden ötürü Václav Havel İnsan Hakları Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Eynulla Fetullayev</span>

Eynulla Fetullayev Azeri gazeteci ve haftalık bağımsız Rusça yayın yapan Realny Azerbaijan ve Azerice günlük yayın yapan Gündəlik Azərbaycan gazetelerinin genel yayın yönetmeni. Azerbaycan'da hükûmetin politikalarını eleştirdiği ve Hocalı katliamı hakkındaki yorumları nedeniyle dört yıl hapis yattı. Cezası Sınır Tanımayan Gazeteciler, Uluslararası PEN Kulübü ve Gazetecileri Koruma Komitesi tarafından kınandı ve Uluslararası Af Örgütü onu bir vicdan mahkûmu ve 2011'de davasını "öncelikli dava" olarak nitelendirdi.

<span class="mw-page-title-main">2003 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

15 Ekim 2003'te Azerbaycan'da cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldı. Beklendiği gibi, uluslararası gözlemcilerin özgür ve adil olmadığına karar verdiği bir seçimde, görevi sona eren cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in oğlu İlham Aliyev, ezici bir çoğunlukla dördüncü cumhurbaşkanı seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Başkend Operasyonu</span>

Başkend Operasyonu, Birinci Karabağ Savaşı'nın başlangıcında, Ağustos 1992'de Ermenistan Silahlı Kuvvetleri ve İçişleri Bakanlığı tarafından, Başkend köyü, ilaveten Gedebey Rayonu'na bağlı Mutudere ve Kasımağalı köylerinin kontrolü için Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerine karşı başlatılan askeri operasyondur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.