İçeriğe atla

Arif Damar

Arif Damar
Arif Damar, 2008
Doğum23 Temmuz 1925(1925-07-23)
Gelibolu, Çanakkale
Ölüm20 Ekim 2010 (85 yaşında)
Göztepe, İstanbul
Defin yeriÇengelköy Mezarlığı, İstanbul
Takma adlarArif Barikat, Arif Hüsnü, Ece Ovalı
Önemli eserİstanbul Bulutu
Önemli ödülleriYeditepe Şiir Armağanı, 1958
Sedat Simavi Edabiyat Ödülü, 2008
Etkin yılları1940-2010
EvlilikNahit Fıratlı, Meriç Tülin

Arif Damar (23 Temmuz 1925, Gelibolu, Çanakkale - 20 Ekim 2010, Göztepe, İstanbul), Türk şair.

Toplumcu gerçekçi şiirin öncülerindendir.[1]

Yaşamı ve Kariyeri

Çanakkale'nin Gelibolu ilçesi Karainebeyli köyünde 23 Temmuz 1925 günü doğdu. İlkokulu Çanakkale'de, ortaokulu İstanbul'daki Yenikapı Ortaokulu'nda bitirdi. İstanbul Erkek Lisesi'ndeki öğrenimini hayata atılmak zorunda kaldığı için sürdüremedi.

Şiir yazmaya ortaokul birinci sınıf öğrencisi iken başladı. İlk şiiri Edirne'de Akşam, 1940 yılında (şair henüz 15 yaşında iken) Yeni İnsanlık adlı dergide altında "Harika Çocuk" diye bir notla yayımlandı.[2] Bu şiiri ilgi görmüş, yayımlanmasından sonra dönemin ünlü şairi Hasan İzzettin Dinamo kendisini görmeye Yenikapı Ortaokuluna gelmişti.

1944 yılında taşındığı Ankara'da 1950 yılına kadar yaşadı. 1945 yılına Ant Dergisi'nde yayımladığı şiirlerle adını duyurdu. 1944-1947 yılları arasında Atatürk Orman Çiftliği'nde memurluk yaptı. Askerliğini Kayseri ve Sivas'ta sürgün alayında yaptıktan sonra 1950'de İstanbul'a döndü, Mahmutpaşa'da işportacılık yaptı.

1951 Eylül'ünden 1952 Mart'ına kadar Türkiye Komünist Partisi öncülüğünde çıkan Yeryüzü adlı kültür dergisinin yönetiminde bulundu. 15 Kasım 1951’de yayımlanan "Dayanılmaz" adlı şiirinin ardından gizli örgüt üyesi olduğu suçlamasıyla 5 Aralık 1951’de tutuklandı. 2 yıl cezaevinde kaldı, delil yetersizliğinden beraat etti.[3] Cezaevinden çıktıktan sonra çok çeşitli işlerde çalıştı.

Bir müddet 'Arif Barikat' takma adıyla toplumsal gerçekçi şiirler yazdı.[4] Bu dönem şiirlerini 1956'da "Günden Güne" adlı kitabında topladı. Kitap basıldıktan 5 ay sonra toplatıldı ama beraat etti.

1958 yılında "İstanbul Bulutu" adlı kitabıyla Yeditepe Şiir Armağanı'nı Cemal Süreya ile birlikte aldı.[5]

Sonraları İkinci Yeni şairlerinin yanında, imgeye ağırlık veren bir şair olarak göründü. 1969'da Suadiye'de Yeryüzü Kitabevi'ni kurdu ve yönetti. Yayınevinde yasak yayın bulundurduğu gerekçesiyle 1982'de üç ay hapis cezasına çarptırıldı, Bozcaada Tutukevi'nde yattı. 1984 yılında kitabevini kapatıp kendini bütünüyle yazılarına verdi.[6]

1985 yılında Melih Cevdet Anday ile ortak imza attığı "Yağmurlu Sokak" adlı romanı yayımladı. Bu kitabı iki yazar 1959'da yazmışlar ve bu kitap Murat Tek takma adıyla Tercüman Gazetesi'nde tefrika edilmişti.[7]

En son Cumhuriyet Gazetesi'nde 'Ayın şairi' bölümünü hazırlıyordu.[8]

Arif Barikat'ın yanında Arif Hüsnü ve Ece Ovalı takma adlarını da kullandı. En sevilen şiirlerinden biri Hallaç ve altı ayda yazdığını söylediği Gitme Kal'dır.

Toplu şiirleri 2004 yılında Alkım Yayınevi'nden çıktı.(Kırık Makara, Alkım Yayınevi, 2004, Ürün kodu: 1199054624)

Bir süre Nahit Fıratlı ile evli kalan Damar[9], bu evliliğin bitmesinin ardından Meriç Tülin ile evlendi.[8] Arif Damar uzun yıllar İstanbul Moda'da yaşadı.[6]

Arif Damar, 20 Ekim 2010 tarihinde saat 03.00'da, kaldırıldığı Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde kalp yetmezliği sonucu öldü. Kadıköy Moda Camisinde kılınan cenaze namazının ardından Çengelköy Mezarlığında toprağa verildi.[10]

Çengelköy Mezarlığı'ndaki kabri

Kitapları

  • Günden Güne (1956)
  • İstanbul Bulutu (1958)
  • Kedi Aklı (1959)
  • Saat Sekizi Geç Vurdu (1962)
  • Alıcı Kuş (1966)
  • Seslerin Ayak Sesleri (1975)
  • Alıcı Kuşu Kardeşliğin (1976)
  • Ölüm Yok ki (1980)
  • Ay Ayakta Değildi (1984)
  • Acı Ertelenirken (1985)
  • Yoksulduk Dünyayı Sevdik (1988) ISBN 975-9169-67-1
  • Alıcı Kuşu Kardeşliğin (Genişletilmiş Baskı) (1990)
  • Ay Kar Toplamaz ki (1990)
  • Onarırken Kendini (1992)
  • Eski Yağmurları Dinliyordum... (1995) ISBN 978-975-363-409-9
  • Kitaplar Kitabı (2000)
  • Külliyen Red (2002)
  • Kırık Makara (2004)
  • Gitme Kal (2006)

Hakkında Yazılanlar

  • Şiirin Soğuk Demircisi, Eray Sarıçam (Ebabil yayınları, 2019, Ürün kodu: 9786059814485)

Ödülleri

Kaynakça

  1. ^ "Toplumcu ve Gerçekçi Şair: Arif Damar". Aydınlık. 20 Ekim 2014. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024. 
  2. ^ "Arif Damar". YKY - Yapı Kredi Yayınları. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024. 
  3. ^ "1951 berbattı dostum". Evrensel gazetesi. 5 Kasım 2017. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024. 
  4. ^ "Şair neye yarar hatırlamazsa: Arif Damar". Gzt. 2 Ocak 2022. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024. 
  5. ^ a b "Yeditepe Şiir Armağanı". 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024. 
  6. ^ a b "Şiirin harika çocuğu: Arif Damar | Haberler". www.gazetekadikoy.com.tr. 20 Ekim 2020. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024. 
  7. ^ "Yağmurlu Sokak - Arif Damar, Melih Cevdet Anday". insanokur. 4 Ocak 2011. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024. 
  8. ^ a b "Yürek işçisi Arif Damar'ı kaybettik…| Haberler". www.gazetekadikoy.com.tr. 21 Ekim 2010. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024. 
  9. ^ "Rönesans gibi bir kadın". birgun.net. 25 Ekim 2020. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024. 
  10. ^ "Şiirin 'soğuk demircisi'ne son veda". Milliyet. 21 Ekim 2010. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  11. ^ HIZLAN, Doğan (31 Aralık 2008). "Sedat Simavi Edebiyat Ödülü, Arif Damar'ın". Hürriyet. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024. 
  12. ^ "İzmir'de kitaplı günler başlıyor". 19 Nisan 2008. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cemal Süreya</span> Türk şair, yazar ve çevirmen (1931–1990)

Cemal Süreya, kimlik adıyla Cemalettin Seber, Türk şair, yazar ve çevirmen. Türk şiirinde modernist bir hareket olan İkinci Yeni şiirinin öncü şairlerinden biridir. İlk şiir denemelerini ortaokulda eskizlerle, lisede aruzla yapsa da asıl şiir çalışmaları üniversite yıllarında başlamıştır. Üvercinka (1958), Göçebe (1965), Beni Öp Sonra Doğur Beni (1973), Uçurumda Açan (1984), Sıcak Nal (1988), Güz Bitigi (1988) ve Sevda Sözleri (1990) adlarındaki şiir kitaplarının yanı sıra deneme, eleştiri, günlük ve antoloji türlerinde de yazmıştır. Eserlerinde en sık işlediği temalar aşk, kadın, yalnızlık, sosyal ve siyasal eleştiriler, ölüm, tanrı düşüncesi, portreler ve manzum poetikadır. Ayrıca Fransızcadan kırka yakın kitabı Türkçeye çevirmiştir. Onüç Günün Mektupları (1990) dışında hiçbir yazısı veya şiiri, dergi ve gazetede yayımlanmadan kitaba dönüşmemiştir. Sosyalist bir dünya görüşüne sahip olan Süreya, Papirüs dergisini çıkarmış ve bu dergide edebî görüşlerini açıklamasının yanı sıra dergiyi bir aydın olarak fikirlerini ortaya koymak için araç olarak kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İlhan Berk</span> Türk şair

İlhan Berk, Türk şair, çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Behçet Necatigil</span> Türk şair, öğretmen ve çevirmen

Behçet Necatigil ; Türk şair, öğretmen ve çevirmendir.

<span class="mw-page-title-main">Cahit Külebi</span> Türk şair

Mahmut Cahit Külebi, Türk şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Ceyhun Atuf Kansu</span> Türk yazar, şair ve doktor

Ceyhun Atuf Kansu, Türk yazar, şair ve doktor.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Hüseyin Korkmazgil</span> Türk şair (1927-1984)

Hasan Hüseyin Korkmazgil, toplumcu-gerçekçi şiirin önde gelen temsilcilerinden biri olan Türk şairdir.

Ahmet Oktay asıl adı ile Ahmet Aktay Börtecene Türk şair, yazar, gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Fazıl Hüsnü Dağlarca</span> Türk şair

Fazıl Hüsnü Dağlarca, Türk şair. 2007 yılına kadar yayınlanmış 60'tan fazla şiir koleksiyonuyla Türkiye Cumhuriyeti'nin en üretken Türk şairlerinden birisi olan Dağlarca Struga Şiir Akşamları Altın Çelenk Ödülüne layık görüldü. 1971 yılında Şilili şair Pablo Neruda'nın aldığı Nobel Edebiyat Ödülü için hazırlanan listede adaylardan birisi olduğu 50 yıllık İsveç Akademisi arşivlerinin 2022'de kamuoyuna açılması ile ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Necati Cumalı</span> Türk yazar ve şair (1921-2001)

Necati Cumalı, Türk yazar, şair.

<span class="mw-page-title-main">Oktay Rifat</span> Türk şair, romancı ve oyun yazarı

Ali Oktay Rifat, Türk şair, oyun yazarı ve roman yazarı. Türk şiirinin en büyük isimlerinden birisi kabul edilir. Orhan Veli ve Melih Cevdet'le birlikte Garip Akımı'nın kurucularındandır. 1955 yılından itibaren İkinci Yeni adlı şiir akımına yönlenmiştir. Şiir dışında roman ve oyun türlerinde de eserler vermiştir. Şair Nazım Hikmet'in kuzenidir.

<span class="mw-page-title-main">Melih Cevdet Anday</span> Türk şair, oyun yazarı, denemeci ve eleştirmen

Melih Cevdet Anday, Türk şair, tiyatro oyunu, roman, deneme, makale yazarıdır. Lise arkadaşları Orhan Veli ve Oktay Rifat'la birlikte ortaya çıkardıkları Garip Akımı ile Türk şiirindeki yenilenmeyi başlatmıştır. Kolları Bağlı Odysseus ile kendine özgü felsefi şiir akımını başlatmış, Garip Akımı'ndan ayrılmıştır. UNESCO'nun Courrier dergisi, 1971 yılında onu Cervantes, Dante, Tolstoy, Unamuno, Seferis ve Kawabata düzeyinde bir edebiyat adamı olarak gördüğünü açıklamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Enver Gökçe</span>

Enver Gökçe ; Türk şair, yazar ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Ülkü Tamer</span> Türk şair, gazeteci, oyuncu ve çevirmen

Ülkü Tamer, Türk şair, gazeteci, oyuncu ve çevirmen.

Derman İskender Över veya bilinen adıyla Küçük İskender, Türk şair, eleştirmen ve oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Metin Eloğlu</span> Türk şair ve ressam

Metin Eloğlu,, Türk şair ve ressam.

Yeditepe Dergisi, 1950-1984 yılları arasında İstanbul'da yayınlanmış bir edebiyat dergisidir. Hüsamettin Bozok yönetiminde çıkarılan dergi genç sanatçılara destek olması, İkinci Yeni hareketine sayfalarını açması, Yeditepe Şiir Armağanı'nı dağıtması ile kültür hayatına katkıda bulunmuş bir yayın organıdır.

A. Kadir Paksoy, Türk öğretmen, şair ve yazar.

Ali Enver Ercan, Türk şair, eski Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanı. Varlık dergisinin genel yayın yönetmeni, Yasak Meyve Yayınları ve Eşik Cini dergisinin imtiyaz sahibiydi.

<i>Üvercinka</i> Cemal Süreya kitabı

Üvercinka, Cemal Süreya'nın 1958'de Yeditepe Yayınları tarafından yayımlanan ilk şiir kitabıdır. Kitabın ilk basımında şairin 1953-1957 yılları arasında yayımladığı şiirlerden sadece yirmi dokuzuna yer verilmişken sonraki basımlarda şiir sayısı artırılmıştır. Yayımlandığı dönemde büyük ilgi gören kitap, 1959'da Yeditepe Şiir Armağanı'nı kazanmıştır. Eserin adı, Süreya'nın iş yerinde tanıştığı ve âşık olduğu bir kadına "Üvercinka" adını vermesinden gelmiştir. Kitap-lık dergisinin Türkiye'nin kuruluşunun 75. yıldönümü sebebiyle 1998'de hazırladığı "75 Yılda 75 Kitap listesi"nde 36. sırada yer almıştır. Ocak 2015'ten itibaren Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanmaktadır.

Cemal Süreya (1931-1990), hayatı boyunca şiir, deneme, eleştiri, çeviri, günlük ve antoloji alanında eserler vermiştir. Türk şiirinde modernist bir hareket olan İkinci Yeni şiirinin öncü şairlerinden biri Süreya, ilkokul sıralarında Ali cenkleri ve bir takım dinî içerikli eserleri okumuş ve dergi çalışmaları yapmıştır. Şairliğe ilk adımını, ortaokul arkadaşı ve sonradan eşi olan Seniha Hanım'a yazdığı şiirler oluşturmaktadır. Lisedeyken Eski edebiyatla ilgilenen şair, Osmanlıcayı kendi kendine öğrenmiş ve şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmıştır. İlk şiirini, "Şarkısı-Beyaz", 8 Ocak 1953 tarihli Mülkiye dergisinde yayımlamıştır. Derginin nisan sayısında "Di Gel", mayıs sayısında "Çıkmaz Sinir" yer almıştır. Ayrıca Asır, Yeditepe, Yenilik dergilerine de şiirler göndermeye başlamıştır. Şairlik duygusunu yaratan ilk etken, annesinin ona anlattığı Kerem ile Aslı hikâyesi, ikinci etken de Ali cenkleri ve Köroğlu kitaplarıdır. Başlarda Garip hareketine ilgi duymayan Süreya, yeni şiire ilgisi Ahmet Muhip Dıranas'ın "Kar" şiiriyle başlamıştır. Yeni şiire yönelmesi Dıranas ve Özdemir Asaf'a olan ilgisiyle gelişmiştir. Süreya'yı şöhrete kavuşturan şiir Yeditepe dergisinde Haziran 1954'te yayımlanan "Gül" şiiridir. Eserlerini Yeditepe'nin yanı sıra Şiir Sanatı, Evrim, Yenilik, Şimdilik, Pazar Postası gibi yerlerde yayımlamaya devam etmiştir. Üvercinka (1958), Göçebe (1965), Beni Öp Sonra Doğur Beni (1973), Uçurumda Açan (1984), Sıcak Nal (1988), Güz Bitigi (1988) ve Sevda Sözleri (1990) şiir kitaplarını yayımlamıştır. Ayrıca Fransızcadan kırka yakın kitabı Türkçeye çevirmiştir. Onüç Günün Mektupları (1990) dışında hiçbir yazısı veya şiiri, dergi ve gazetede yayımlanmadan kitaba dönüşmemiştir. Kendini "sol sempatizanı demokrat aydın" olarak gören Süreya, Papirüs dergisini çıkarmış ve bu dergide edebî görüşlerini açıklamasının yanı sıra dergiyi bir aydın olarak da fikirlerini ortaya koymak için bir araç olarak kullanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.