İçeriğe atla

Arif İsmet Bey

Arif İsmet Bey, İsmetzade Doktor Mehmed Arif olarak da bilinir (d. 1870, Kerkük ö. 18 Ocak 1911, İstanbul), Osmanlı siyaset adamı ve yazar. Yazar olarak daha çok Gürcü Köyleri adlı kitabıyla tanınır.

Arif İsmet babasının görevi dolayısıyla bulunduğu Kerkük'te doğdu. Babası Gelibolu eşrafından İsmail Hakkı İsmet Efendi'ydi. İsmail Hakkı İsmet Efendi Yemen'e atanınca, Arif İsmet de yükseköğrenime kadar olan eğitimini orada tamamladı. Daha sonra İstanbul'da Mekteb-i Mülkiye-i Tıbbiye'ye girdi ve 1894 yılında bu okuldan mezun oldu. Tıp öğrencisiyken, büyük bir ihtimalle bir Gürcü olan annesinin akrabalarını ziyaret etmek için Samsun'a gitti. O tarihte Çarşamba ilçesine bağlı olan Muslubey adlı Gürcü köyünü ziyaret edip izlenim ve tespitlerini Tarik gazetesinde tefrika halinde yayımladı. Bu yazıları Ocak 1894'te Gürci Köyleri adıyla kitap (Bu kitapta yazar İsmetzade Doktor Mehmed Arif adını kullanmıştır) olarak basıldı.

Arif İsmet daha sonraki dönemde Lapseki, Ünye, Fatsa, Konya ve Biga'da belediye hekimi olarak görev yaptı. Fatsa'da bir süre kaymakam yardımcısı olarak bulundu. Hekimlik görevine daha sonra Şehremaneti'nde devam etti. Bu arada siyasetle de ilgilenen Arif İsmet, 1908'de İttihat ve Terakki Fırkası'ndan Biga mebusu seçildi.[1] Sıkı bir İttihatçı olarak Hasan Fehmi Bey cinayeti, 31 Mart Vakası gibi konularda Meclis-i Mebûsan'da muarızlarıyla sert tartışmalara girdi. Fakat yolsuzluklara bulaştığı gerekçesiyle İttihat ve Terakki Fırkası yöneticilerini eleştirmekten de geri durmadı. 1910'da, o tarihte dahiliye nazırı olan Talat Paşa'yı sert eleştiriler yöneltti.[2]

Arif İsmet, Türkiye'ye göç etmiş Gürcüler konusunda başka kaynaklarda rastlanmayan bilgilerin aktarıldığı Gürci Köyleri[3] adlı kitabından bir yıl önce Asuman adlı kitabı kaleme aldı. Gökyüzü, hava, rüzgâr, kasırga, barometre gibi pozitif bilimlerde değindiği bu kitabında Kuran'dan ayetlere de yer verdi. Bu arada, kitabın künyesinde geçen adıyla Mirza Abdürrahim Efendi'nin bir kitabını Amerika’da İslamiyet adıyla Osmanlıcaya çevirdi. On beş yıl boyunca Tarik, Şura-yı Ümmet, Sabah, İkdam gibi gazetelerde yazan Arif İsmet, 18 Ocak 1911'de Meclis-i Mebusan'daki bir oturum sırasında geçirdiği kalp krizi sonucunda öldü.

Asuman, Amerika'da İslamiyet ve Gürcü Köyleri adlı eserleri tek kitapta toplanıp 2019'da yeniden yayımlanmıştır.[4]

Kaynakça

  1. ^ Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi
  2. ^ Arif İsmet Bey. Asuman, Amerika'da İslamiyet, Gürcü Köyleri, Yayıma hazırlayan: Mehmet Ilgaz, 2019, İstanbul, s. 4-17, ISBN 9786058026179.
  3. ^ İsmetzade Doktor Mehmed Arif, Gürcü Köyleri, İstanbul, 2002 (Birinci baskı: 1893), 55 sayfa, Yayıma hazırlayan: Fahrettin Çiloğlu, ISBN 975-8260-11-1.
  4. ^ Arif İsmet Bey. Asuman, Amerika'da İslamiyet, Gürcü Köyleri, Yayıma hazırlayan: Mehmet Ilgaz, 2019, İstanbul, 269 sayfa, ISBN 9786058026179.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">V. Mehmed</span> 35. Osmanlı padişahı (1909–1918)

V. Mehmed ya da Mehmed Reşad, Osmanlı İmparatorluğu'nun 35. padişahı ve 114. İslam halifesi.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Ferit Tek</span> Türk politikacı

Ahmet Ferit Tek, Türk siyasetçi, diplomat, fikir adamı.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Meşrutiyet</span> Osmanlı Devletinde ikinci anayasal monarşi dönemi (1908–1920)

İkinci Meşrutiyet, Osmanlı Anayasası'nın, 30 yıl askıda kaldıktan sonra, 23 Temmuz 1908'de yeniden ilan edilmesiyle başlayan ve Mebuslar Meclisinin Sultan Vahdettin tarafından 11 Nisan 1920'de tasfiyesi ile sona eren dönemdir. Bu dönemde parlamenter demokrasi, seçim, siyasi parti, askerî darbe ve diktatörlük olgularıyla tanışılmış, iki büyük savaş yaşanmış ve imparatorluğun dağılmasına tanık olunmuştur.

Hürriyet ve İtilaf Fırkası, İkinci Meşrutiyet döneminde iktidardaki İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne (İTC) karşı kurulmuş olan en önemli muhalefet partisidir. 1911-1913 arasındaki ilk etkinlik dönemi, 23 Ocak 1913'te İttihat ve Terakki'nin Bâb-ı Âli Baskını ile hükûmeti ele geçirmesiyle sona erdi. Mondros Mütarekesi'nden sonra Ocak 1919'da yeniden kurulan parti, ertesi yıl başlarında etkinliğini kaybetti.

<span class="mw-page-title-main">Bâb-ı Âli Baskını</span> 1913te hükûmet binası olan Bâb-ı Âlinin basılmasıyla yapılan askerî darbe

Bâb-ı Âli Baskını, Osmanlı İmparatorluğu'nda 23 Ocak 1913 günü Enver Bey ve Talat Bey'in önderlik ettiği bir grup İttihat ve Terakki üyesi tarafından hükûmet binası Bâb-ı Âli'nin basılmasıyla yapılan askerî darbedir. Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürülmüş, Sadrazam Kâmil Paşa'ya zorla istifası imzalattırılmıştır. Darbe sonrasında Mahmud Şevket Paşa Hükûmeti kurulmuş ve İttihat ve Terakki Partisi yönetime hakim hale gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çveneburi</span> Türkiye’de yaşayan muhacir Gürcülerin kendilerini tanımladığı sözcük

Çveneburi, ataları 93 Harbi sonrasında Artvin ve Batum yöresinden Osmanlı İmparatorluğu'nun iç kısımlarına göç etmiş, Türkiye Gürcüleri içindeki Müslüman muhacir topluluğun kendi aralarında kullandıkları bir öz tanımlamadır. Bu tanım, Türkiye Gürcüleri içerisindeki tarihi Tao-Klarceti bölgesinin yerlisi olan Gürcüleri ve Gürcü Katoliklerini kapsamamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İttihat ve Terakki</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasal teşkilat

İttihat ve Terakki Cemiyeti, sonraları İttihat ve Terakki Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nda İkinci Meşrutiyet'in ilanına önayak olup 1908-1918 yılları arasında faaliyet gösteren, 21 Mayıs 1889 tarihinde kurulmuş bir siyasal hareket ve siyasi partidir. Triumvira sistemi ile yönetilen bir meclis yapısında egemenlik sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Meclis-i Mebûsan 3. dönem mebusları listesi</span>

Meclis-i Mebûsan 3. dönem mebusları listesi, 1908 Osmanlı genel seçimleri ile Meclis-i Mebûsan'a seçilen mebusların tam listesidir. 17 Aralık 1908 - 18 Ocak 1912 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Suikastı</span> Atatürkün hedeflendiği 1926 tarihli suikast planı

İzmir Suikastı, Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya 14 Haziran 1926 tarihinde, İzmir'de yapılması planlanan suikast girişimidir. Aralarında eski bakanlar, milletvekilleri ve valiler de bulunan bir grup tarafından planlanmış ancak hayata geçirilmeden engellenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muslubey, Salıpazarı</span> Samsun ili Salıpazarı ilçesine bağlı mahalle

Muslubey, Samsun ilinin Salıpazarı ilçesine bağlı bir mahalledir. 2014'ten önce idari açıdan köy statüsüne sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Ahrar Fırkası</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasi parti

Osmanlı Ahrar Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nun İkinci Meşrutiyet döneminde etkinlik gösteren siyasî parti.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Sabri Efendi</span> Osmanlı müderris, şeyhülislam

Mustafa Sabri Efendi, Osmanlı müderris, Meclis-i Mebusan mebusu, şeyhülislam.

Teceddüt Fırkası, I. Dünya Savaşı'ndan Osmanlı İmparatorluğu'nun mağlup olarak çıkması ve Mondros Ateşkes Anlaşması'nın imzalanması üzerine İttihat ve Terakki Fırkası'nın 1 Kasım 1918'de yaptığı son kongresinde kendisini feshederek 5 Kasım 1918 tarihinde kurduğu partidir.

Mutedil Hürriyetperveran Fırkası, İttihat ve Terakki Partisi'ne karşıt olan mebusların Meclis-i Mebûsan içinde başlattıkları yeni bir siyasal oluşumdur. Bu yeni oluşum, Kasım 1909'da Arap, Rum ve Arnavut mebuslar tarafından kurulmuştur.

Mehmed Rifat Paşa, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında hizmet vermiş bir devlet adamıdır.

Halâskâr Zâbitân ya da Halâskâran, 1912 yılının mayıs ayında örgütlenen Hürriyet ve İtilaf Fırkası yanlısı silahlı örgüt. İttihat ve Terakki muhalifi olan örgüt kurulduğu günden Bâb-ı Âli Baskını'nın gerçekleştiği tarihe kadar birçok eylem gerçekleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tahir Hayreddin Bey</span> Osmanlı ve Tunuslu siyasetçi

Tahir Hayreddin Bey,, Osmanlı ve Tunuslu gazeteci ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Gümülcineli İsmail Bey</span> Osmanlı siyasetçi

Gümülcineli İsmail Bey, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">1912 Osmanlı genel seçimleri</span> Meclis-i Mebusan 4. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1912 Osmanlı genel seçimleri, II. Meşrutiyet döneminin ikinci Meclis-i Mebûsan'ı padişahın birincisini 18 Ocak 1912'de feshetmesi ve yapılan seçimlerdir.

Osmanlı Hürriyetperver Avam Fırkası, İttihat ve Terakki Fırkası'ndan istifa eden devlet görevlisi ve siyasiler tarafından mütareke döneminde Ali Fethi Bey öncülüğünde kurulan siyasi bir partidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.