İçeriğe atla

Ardıç

Ardıç
Juniperus sabina
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Pinopsida
Takım:Pinales
Familya:Cupressaceae
Alt familya:Cupressoideae
Cins:Juniperus
L., Sp. Pl. 2: 1038. (1753).
Türler
metne bakınız.

Ardıç, servigiller (Cupressaceae) familyasından Juniperus cinsine ait çam ailesinden iğne yapraklı ağaç ve çalı formundaki taksonların ortak adı.[1][2]

Üremesi için bir başka türe bağlı olabilmektedir. Ardıç tohumları yere dökülür ancak bu tohumlar bir ardıç kuşu tarafından yenmedikçe çimlenme gerçekleşmez. Ardıç kuşunun sindirim sisteminde ardıç ağacının tohumlarının kabukları açılır. Ardıç kuşu dışkısı ile birlikte toprağa karışan tohumlar kolayca çimlenir.[3][4]

2011 yılında dünyada bir ilk olarak Tarım ve Orman Bakanlığınca Ardıç Fidanın üretimini suni şekilde gerçekleştirebilmişlerdir. 2011 ile 2018 yılları arasında 25 milyon fidan suni şekilde üretilmiştir.[5] Ayrıca kuraklığa dayanıklı türlerin desteklenmesi açısından Orman Genel Müdürlüğü tarafından Kazakistan'dan Kırgızistan, Tacikistan, doğu Özbekistan ve Türkmenistan, kuzey ve doğu Afganistan, kuzey Pakistan ve Keşmir'de doğal olarak yetişen Juniperus seravschanica türü yetiştirilmeye başlanmıştır.[6]

Şaman Türkmen'lerde ve Bektaşi - Alevilerde kutsal olarak kabul edilen bir ağaçtır. Dallarına bez baglanarak dilek tutulur veya dalları tekkelerde tütsü olarak kullanılır.

Türkiye'deki en eski ardıç ağacının Konya, Taşkent Alata (Balcılar)'da bulunduğu iddia edilmektedir. Bu iddiaya göre bin veya 2300 yaşında olan bu ağaca yöresel olarak ağıl ağaç denilmektedir.[7]

Ardıç ağacı dağlık alanlarda rahatlıkla üremekte ve yetişmektedir. Bu nedenle dağ yaşamını benimsemiş konar göçer kültürlerde ardıç ağacı önemli bir yere sahiptir. Ayrıca kimi Göçebe halklara ait kültürlerde dinsel törenler genellikle ardıç ağacının dumanı ile yapılmaktadır.

Ardıç tohumları pek çok hastalığın tedavisinde "bitkisel ilaç" olarak yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Ardıç tohumları yemeklere koku ve tat vermek maksadıyla da kullanılırlar - özellikle yağlı et yemeklerinde yemeği "hafifletmek"te de çok yararlıdır.

Galeri

Türleri

  • Seksiyon Juniperus
    • Alt seksiyon Juniperus
      • Adi ardıç (Juniperus communis)
      • Sahil ardıcı (Juniperus conferta)
      • Mabet ardıcı (Juniperus rigida)
    • Alt seksiyon Oxycedrus
      • Azorlar ardıcı (Juniperus brevifolia)
      • Kanarya Adaları ardıcı (Juniperus cedrus)
      • Formoza ardıcı (Juniperus formosana)
      • Ryukyu Adaları ardıcı (Juniperus lutchuensis)
      • Katran ardıcı (Juniperus oxycedrus)
      • Büyük kozalaklı ardıç (Juniperus macrocarpa)
    • Alt seksiyon Caryocedrus
  • Seksiyon Sabina
    • Eski Dünya türleri
      • Çin ardıcı (Juniperus chinensis)
      • Mekong ardıcı (Juniperus convallium)
      • Boylu ardıç (Juniperus excelsa)
      • İran ardıcı (Juniperus polycarpos)
      • Kokulu ardıç (Juniperus foetidissima)
      • Kara ardıç (Juniperus indica)
      • Komarov ardıcı (Juniperus komarovii)
      • Fenike ardıcı (Juniperus phoenicea)
      • Afrika ardıcı (Juniperus procera)
      • Ibuki ardıcı (Juniperus procumbens)
      • Xinjiang ardıcı (Juniperus pseudosabina)
      • Himalaya ardıcı (Juniperus recurva)
      • Sabin ardıcı (Juniperus sabina)
      • Sichuan ardıcı (Juniperus saltuaria)
      • Orta Asya ardıcı (Juniperus semiglobosa)
      • Pulsu ardıç (Juniperus squamata)
      • İspanya ardıcı (Juniperus thurifera)
      • Tibet ardıcı (Juniperus tibetica)
      • Himalaya kara ardıcı (Juniperus wallichiana)
    • Yeni Dünya türleri
      • Juniperus angosturana
      • Meksika ardıcı (Juniperus ashei)
      • Batı Hint ardıcı (Juniperus barbadensis)
      • Bermuda ardıcı (Juniperus bermudiana)
      • Blanco ardıcı (Juniperus blancoi)
      • Kaliforniya ardıcı (Juniperus californica)
      • Pembe kozalaklı ardıç (Juniperus coahuilensis)
      • Comitán ardıcı (Juniperus comitana)
      • Timsah ardıcı (Juniperus deppeana)
      • Durango ardıcı (Juniperus durangensis)
      • Ağlayan ardıç (Juniperus flaccida)
      • Gamboa ardıcı (Juniperus gamboana)
      • Sürünücü ardıç (Juniperus horizontalis)
      • Jalisco ardıcı (Juniperus jaliscana)
      • Tek tohumlu ardıç (Juniperus monosperma)
      • Dağ ardıcı (Juniperus monticola)
      • Batı ardıcı (Juniperus occidentalis)
      • Utah ardıcı (Juniperus osteosperma)
      • Kırmızı kozalaklı ardıç (Juniperus pinchotii)
      • Saltillo ardıcı (Juniperus saltillensis)
      • Kayalık Dağları ardıcı (Juniperus scopulorum)
      • Standley ardıcı (Juniperus standleyi)
      • Kurşun kalem ardıcı (Juniperus virginiana)

Kaynakça

  1. ^ "Yararlı Bilgiler - Haftanın Ağacı: Ardıç". www.ogm.gov.tr. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2023. 
  2. ^ "Juniper | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023. 
  3. ^ Tomás Santos, José L. Tellería, Emilio Virgós (1999). "Dispersal of Spanish juniper Juniperus thurifera by birds and mammals in a fragmented landscape". Ecography. 22 (2). ss. 193-204. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2011. 
  4. ^ Thomas Pennant (1818). British zoology, Volume 1. J. Christie. s. 439. 22 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2011. 
  5. ^ "TÜRKİYE, DÜNYA ORMANCILIĞINDA BİR İLKİ BAŞARARAK SUNİ YOLLARDAN ARDIÇ FİDANI ÜRETTİ". www.tarimorman.gov.tr. 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023. 
  6. ^ "Türkiye'de fidan üretimine 'iklim değişikliği' ayarı". Anadolu Ajansı. 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023. 
  7. ^ "Zamana meydan okuyan ağaç". konyahaber.com.tr. 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2012. .(Türkçe)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ceviz</span> bitki cinsi

Ceviz, Juglandaceae (cevizgiller) familyasının Juglans cinsinden, tek tüysü yaprakları karşılıklı dizilmiş ve aromatik kokulu ağaç türlerinin ve bu ağaçların meyvelerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Göknar</span>

Göknar ya da köknar (Abies), çamgiller (Pinaceae) familyasının Abies cinsinden iğne yapraklı ağaç türlerine verilen ad. 40m'ye kadar boylanabilen göknarlar, kendine özgü formu, gövde kabuğu iğne yaprakları ve hatta kokusu ile Çamgiller familyasının diğer türlerinden ayırt edilebilir. Yapraklarının alt yüzeyinde beyaz çizgiler vardır.Kozalaklar sonbaharda olgunlaşınca pulları dökülür. Türkiye'de 213.652 hektar saf göknar ormanı bulunmaktadır 300 yıldan fazla yaşayabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Prunus avium</span> gülgiller (Rosaceae) familyasından meyve ağacı

Prunus avium, gülgiller (Rosaceae) familyasından Kuzey Akdeniz kıyıları, Güney Kafkasya, Hazar Denizi ve Kuzeydoğu Anadolu'da doğal olarak bulunan meyve ağacı. Meyvesi olgunlaşmadan önce pembe bir çiçek açar. Kiraz meyvesini veren temel ağaç türüdür ve meyvesi tatlı kiraz olarak adlandırılır. Kiraz meyvesi veren diğer ağaç türleriyle birlikte Prunus subg. Cerasus alt cinsini oluşturur ve bu cinsin en bilinen üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Servigiller</span>

Servigiller (Cupressaceae), Pinales takımından dünyada geniş yayılış gösteren kozalaklı ağaç türlerinden oluşan bitki familyası.

<span class="mw-page-title-main">Orman</span> büyük bir alandaki yoğun ağaç topluluğu

Orman, belirli yükseklikteki ve büyüklükteki çeşitli ağaçlar, çalılar, otsu bitkiler, mantarlar, mikroorganizmalar, böcekler ve hayvanlar bütününü içeren, topraklı alanda genellikle doğal yollardan oluşmuş bir kara ekosistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Mabet ağacı</span> bitki türü

Ginkgo biloba (Çince ve Japonca 銀杏), günümüzde varlığını sürdüren hiçbir yakın türü veya benzeri bulunmayan, tamamıyla kendine özgü bir ağaçtır. Botanikçilerce, bitkiler (Plantea) alemi içindeki ayrı bir bölümde (Ginkgophyta) değerlendirilir. Bu bölümün içinde tek bir sınıf (Ginkgoopsida), sınıfın içinde tek bir takım (Ginkgoales), takımın içinde tek bir familya (Ginkgoaceae), familyanın içinde de tek bir cins olarak Ginkgo ve bu cinste de tek tür olarak Ginkgo biloba bulunmaktadır. Geçmişte Spermatophyta veya Pinophyta bölümlerine yerleştirilmişse de bugün yukarıda belirtilen tanımların daha uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Bilinen yaşayan fosil türlerinin en iyi örneklerinden biridir. Ginkgo biloba, açık tohumlular (gymnospermae) olarak anılan, başka bir deyişle tohumları bir meyve tarafından koruma altında olmayan bir ağaç türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Himalaya sediri</span>

Himalaya sediri, çamgiller (Pinaceae) familyasından Batı Himalaya'larda yetişen sedir bir türü. Pakistan'ın ulusal ağacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Göksu Parkı</span> Ankaranın Eryaman semtinde bulunan bir park

Göksu Parkı; Ankara'nın Etimesgut ilçesinde bulunan bir şehir parkıdır. Susuz Göleti ve çevresinde yürütülen rekreasyon çalışmaları sonucunda oluşturulan park, sınırları içerisinde yer aldığı Göksu Mahallesi'ne de ismini vermiştir. Toplam kullanım alanı 550.000 m² olan parkın 127.189 m²'si göletten oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ökse ardıç kuşu</span>

Ökse ardıç kuşu, karatavukgiller (Turdidae) familyasından ötücü bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Andız</span>

Andız ya da andız ağacı, servigiller (Cupressaceae) familyasından, 10–15 m boyunda, Juniperus seksiyonunun Caryocedrus alt seksiyonundan ardıç türü. Doğu Akdeniz bölgesinde, güney Yunanistan, güney Türkiye, Batı Suriye ve Lübnan’da 800-1700 m yükseklikteki kayalıklarda dağılım gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Adi ardıç</span> bitki türü

Adi ardıç, servigiller (Cupressaceae) familyasından 15 m'ye değin boylanabilen, çoğu kez de çalı halinde olan ardıç türü. Kabuk kırmızımsı kahverengi, ince kâğıt gibi parçalara ayrılır ve dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Sultan Dağları</span>

Sultan Dağları, Türkiye'de Akdeniz bölgesinin Göller Yöresi'nde bulunan batı Toros Dağları'nın uzantısı olan yaklaşık olarak 100 kilometre uzunluğunda genç sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Asgari endişe altındaki türler</span> IUCN koruma kategorisi

Asgari endişe (LC), IUCN kırmızı listesinde nesli tehlikede olmayan türleri içine alan bir kategoridir. Yaygın bulunan türlerin çoğunluğu asgari endişe altında olarak sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Saçlı meşe</span> bitki türü

Saçlı meşe, kayıngiller (Fagaceae) familyasından anavatanı Güney Avrupa ve Anadolu olan bir meşe türü.

<span class="mw-page-title-main">Ala-Arça Millî Parkı</span>

Ala-Arça Millî Parkı, Kırgızistan içinde Tanrı Dağlarında, 1976 yılında kurulan yüksek dağlık bir ulusal parktır ve başkent Bişkek'in yaklaşık 40 km güneyinde yer alır. Park toplum ve gelecek kuşakların iyiliği ve eski Ala-Arça Nehri'ni ve çevresini korumak için kurulmuştur. Park, yaklaşık 200 km² alanı kapsar ve sahanın yüksekliği yaklaşık 1500 metre ile Tanrı Dağları'nın bölümü Kırgız Ala dağları'nın en yüksek tepesi 4.895 m rakımlı Semenova Tian-Shanski Doruğu arasında derin vadi boyunca 15 km uzanır. Aynı adı taşıyan Ala-Arça Nehri bu ulusal parkın içinden, başkent Bişkek'e doğru akar.

<span class="mw-page-title-main">Bitkilerin evrimi</span> bitkilerin kökeni ve tarihi

Bitkilerin evrimi, yaklaşık 500 milyon yıllık bir süreçtir. Siyanobakteriler milyarlarca yıl boyunca, sualtındaki kolonilerinde kalarak, baskın fotosentetik yaşam formu oldu. 1,6 milyar yıldan fazla süre önce, ikinci bir fotosentetik organizmalar grubu belirdi: Algler. Algler ökaryottur; yani hücrelerinin içinde "organel" adı verilen özelleşmiş yapılar vardır. Kloroplast adı verilen organel, tüm alglerde ve kara bitkilerinde bulunur. Hücrede fotosentezin gerçekleştiği yer bu organeldir. Kara bitkilerinin ilk ataları, yaklaşık 500 milyon yıl önce Charophyceae adlı yeşil alglerden evrimleşmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Fatih Çeşmesi Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0090)

Fatih Çeşmesi Tabiat Parkı İstanbul ilinin Eyüpsultan ilçesinde bulunan bir tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Boylu ardıç</span>

Boylu Ardıç veya Boz Ardıç , servigiller ailesinden ardıç cinsine ait bir türdür. Birçok toprak tipini ve kuraklığını tolere eder. Sert ve kurak iklim koşullarında öncü ağaç olarak öne çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Katran ardıcı</span> Bitki türleri

Katran Ardıcı , servigiller ailesinden ardıç cinsine ait bir türdür. Yayılma alanı Akdeniz bölgesinden Fas ve Portekiz'e, kuzeyden güney Fransa'ya, doğudan batıya İran'dan ve güneyden Lübnan'a kadar uzanan bir ardıç türüdür. 2-3 metrelik çalıdan 10-15 metrelik ağaca kadar büyüyebilir. Kuşlar kozalakları yediklerinde, etli pulları sindirdiklerinde ve sert tohumları dışkılarına geçirdiklerinde tohumlar dağılır. Tohumlarından Katran yağı yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Anadolu kozalaklı ve yaprak döken ormanları</span>

Kuzey Anadolu kozalaklı ve yaprak döken ormanları, Türkiye'nin Kuzey Anadolu bölgesinde yer alan ılıman iğne yapraklı ormanlar ekolojik bölgesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.