İçeriğe atla

Arches Ulusal Parkı

Arches Ulusal Parkı
Arches National Park
Arches Ulusal Parkı'nda "Organ Arch (Org Kemeri)"
Alan türü Ulusal Park
SınıflandırmaIUCN II
Devlet ABD
DevletABD
Federasyon Utah
İlMoab
İlçeGrand
Koordinatları K 38° 41' 00" B 109° 34' 00"
Karasal alanı 130 km2
31 031
Kuruluş tarihi 12 Kasım 1971
Ziyaretçi sayısı 1 040 758 (2011)
Kontrol kuruluşu Ulusal Park Hizmeti
İnternet sitesi Arches Ulusal Parkı

Arches Ulusal Parkı ABD'nin Utah Eyaleti'nde bulunan ulusal park.

Bu ulusal parkın yüzölçümü 310 kilometre karedir. Bu alanda 2000'den daha çok sayıda doğal kumtaşı kaya kemer bulunmaktadır. Ayrıca değişik jeolojik kaya formasyonları ve peri bacaları'na benzer kumtaşından sütunlar ve kuleler bulunmaktadır. 1970'ten beri 43 kaya kemeri erozyon dolayısıyla çökmüştür ve bunlardan en iyi bilineni Ağustos 2008'de çöken "Wall Arch (Duvar Kemeri)" olarak bilinmekteydi.

Park arazisi ilk defa 12 Nisan 1929'da "Ulusal Anıt" olarak kamu koruması altına alınmıştır. 17 Kasım 1971'de ABD Kongresi'nden geçen bir kanuna uygun olarak "Arches Ulusal Park" olarak "Ulusal Park Hizmetleri" idaresi altına geçmiştir.[1]

Coğrafya

Konum

Arches Ulusal Parkı fiziksel haritası

Bu Amerikan ulusal parkı doğu Utah'da 310 km²lik bir alan kaplamaktadır. Parka girişi Utah'da küçük bir kent olan Moab'dan 8 km uzaktadır. Bu alan coğrafik olarak Batı Amerika'daki Colarado platosunu hemen hemen ortasında bulunmaktadır. Parkın rakımı 1245-1723 metre arasında değişmektedir. Park yarı-çöl karakteri taşıyan bir arazi içindedir. Genel olarak bu yarı-çölde kumtaşından nispeten yumuşak ve kırmızımsı renkli kayalıklar bulunmakta bunlar devamlı olarak erozyondan aşınmaktadırlar. Bu ulusal parkın komşusu olan diğer kamu korumalı araziler de bulunmaktadır. Bunlar Canyonlands Ulusal Parkı, Dead Horse Point Eyalet Parkı ve "Colorado Ulusal Anıtı"dır.

İklim

Arches Ulusal Parkı'nda sıcaklık aydan aya çok değişiklikler göstermektedir. En sıcak ay Temmuz'dur ve en soğuk ay Ocak'tır. Yağış da aydan aya çok değişiklikler göstermektedir. Ekim en çok yağış gören aydır. Kış aylarından yağışlar kar olarak da düşmektedir.

Şu tablo Arches Ulusal Parkı için sıcaklık ve yağış gözlemlerinin aylık özetlerini vermektedir:[2]

Arches Ulusal Parkı gözlemleri
AyOcakŞubatMartNisanMayısHaz.Tem.Ağus.EylülEkimKasımAra.Yıl
Aylık en yüksek sıcaklıklar (°C) 5 11 16 21 28 30 37 36 30 23 12 7 21
Aylık en düşük sıcaklıklar (°C) -8 -3 1 6 11 13 18 18 14 6 -2 -6 6
Aylık yağış ortalamaları (mm) 9 12 12 19 14 11 14 23 22 29 17 17 196

Görülebilecek yerler

Parkta görülebilecek doğal kaya ve kemer formasyonları arasında şunlar çok ilgi çekenlerdir:

  • "Balanced Rock (Dengeli Kaya)" – nispeten küçük bir BACA-sütun gibi kayanın üzerinde dengelenmiş duran büyük, üç şehir otobüs büyüklüğünde, bir kaya.
  • "Courthouse Towers (Adliye Sarayı Kuleleri)" – Yüksek kaya baca-sütunları koleksiyonu
  • "Dark Angel (Karanlık Melek)" – "Devil's Garden (Şeytanın Bahçesi)" adı verilmiş bir yürüyüş patikasının sonunda bulunan 46 metre yüksekliğinde kendi başına duran kule gibi bir kaya.
  • "Delicate Arch (Zarif Kemer)" – Utah eyaletinin sembolü olan ve parkta en iyi bilinen, ince zarif kayadan kemer.
  • "Devil's Garden (Şeytanın Bahçesi)" veya "Klondike Yarları" - Bir zirve sırtın üzerinde düzensiz olarak sıralanmış kaya kemerleri ve sütunları.
  • "Double Arch (Çifte Kemer)" - tek bir sonu paylaşan iki kaya kemer.
  • "Fiery Furnace (Ateşli Fırın)" – Çok sayıda yüksek kaya baca-sütunlarının birbirine yakın durup aralarında geçitlerin bir labirent gibi olduğu büyükçe bir tepe yamaç.
  • "Landscape Arch (Manzara Kemeri) – Gayet ince ve 88 metre uzunluğunda bir açıklığı olan kaya kemer.
  • "Petrified düneş (Taşlaşmış kumullar)" – Bölgede bulunan tarih öncesi bir golden rüzgarın getirip kurduğu kumsalların taşlaşıp fosilleşmesinden ortaya çıkan bir kayalık bölge.
  • "Wall Arch (Duvar Kemeri)" – "Devil's Garden (Şeytanın Bahçesi)" yürüyüş patikasından bulunan bir kaya kemeri iken Ağustos 2008'de çöken bir kaya formasyonu.[3][4]

Resimler

"Fiery Furnace" bölgesi panoraması
"Babıl Kulesi kemerleri" bölgesi panoraması
  • Arches Ulusal Parkı'nda "Double Arch (Çifte Kemer)"
    Arches Ulusal Parkı'nda "Double Arch (Çifte Kemer)"
  • Arches Ulusal Parkı'nda "Balanced Rock (Dengeli Kaya)"
    Arches Ulusal Parkı'nda "Balanced Rock (Dengeli Kaya)"
  • Arches Ulusal Parkı'nda "Skyline Kmeri"
    Arches Ulusal Parkı'nda "Skyline Kmeri"
  • Arches Ulusal Parkı'nda "Double-O-Arch (Çifte 0 Kemeri)"
    Arches Ulusal Parkı'nda "Double-O-Arch (Çifte 0 Kemeri)"
  • The Delicate Arch through Frame Arch
    The Delicate Arch through Frame Arch
  • Arches Ulusal Parkı'nda "Delicate Arch (Zarif Kemer)"
    Arches Ulusal Parkı'nda "Delicate Arch (Zarif Kemer)"
  • Arches Ulusal Parkı'nda "Landscape Arch (Manzara Kemeri)"
    Arches Ulusal Parkı'nda "Landscape Arch (Manzara Kemeri)"
  • Arches Ulusal Parkı'nda "Balanced Rock (Dengelenmiş Kaya)" kışın
    Arches Ulusal Parkı'nda "Balanced Rock (Dengelenmiş Kaya)" kışın
  • Arches Ulusal Parkı'nda "Dark Angel"
    Arches Ulusal Parkı'nda "Dark Angel"
  • Arches Ulusal Parkı'na giriş
    Arches Ulusal Parkı'na giriş
  • Arches Ulusal Parkı'nda "Parade of Elephants Arch (Filler Geçidi Kemeri)" ve etrafı panoraması
    Arches Ulusal Parkı'nda "Parade of Elephants Arch (Filler Geçidi Kemeri)" ve etrafı panoraması
  • Arches Ulusal Parkı'nda "Delicate Arch (Zarif Kemer)" ve civarı panoraması
    Arches Ulusal Parkı'nda "Delicate Arch (Zarif Kemer)" ve civarı panoraması

Ayrıca bakınız

  • ABD'deki ulusal parklar listesi

Kaynakça

  1. ^ "Arches National Park". The National Parks: Index 2009–2011. National Park Service. 4 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2013. 
  2. ^ Arches Ulusal Parkı – Hava durumu 10 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim: 11 Nisan 2009)
  3. ^ "Wall (Duvar) Çöktü". National Park Service. 8 Ağustos 2008. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2013. 
  4. ^ Stark, Mike (10 Ağustos 2008). "Güney Utah Parkında İkonik Kaya Kemerinin Çökmesi". Washington Post. 6 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2013. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Arches Ulusal Parkı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikigezgin'de Arches National Park ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

(İngilizce)


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Glacier Millî Parkı (Amerika Birleşik Devletleri)</span>

Glacier Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletler'in Montana eyaletinin batısında bulunan Kalispell şehri yakınında 41.101 km² yüzölçümünü kapsayan ve Kanada'nın Alberta ve Britanya Kolumbiyası eyaletleri ile uluslararası devlet sınırlarından güneye uzanan 11 Ekim 1910'da kurulmuş olan ve ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Bu bakir, insan eli girip bozulmamış çevre sistemi, "Kuzey Amerika Kıtası'nın Çevre Sistemi'nin Tacı" adı verilen ve koruma altında bulunan 41.000 km²'lik bir arazi bölgesinin içinde çok çekici bir dikkat merkezini oluşturmaktadır.

Kırgıbayır, daha yumuşak olan tortul kayaçların ve kil bakımından zengin toprakların, rüzgar ve su tarafından büyük ölçüde aşındığı kurak bir arazi türüdür. Kırgıbayırlar, dik yamaçlar, bitki örtüsünden yoksunluk, önemli regolit eksikliği ve yüksek drenaj yoğunluğu ile karakterize olmuşlardır. Kırgıbayır, volkanik kayalardan oluşan malpais'lere benzemektedirler. Kanyonlar, vadiler, tanık tepeler, oluklar, hoodoolar ve diğer bu türde olan jeolojik yapılar, çorak bölgelerde yaygındırlar.

<span class="mw-page-title-main">Peribacası</span>

Peribacası, ince uzun, kurak havzalardan ve kırgıbayır yüzeylerinden çıkan, vadi yamaçlarından inen sel sularının yeri aşındırmasıyla oluşan bir kaya oluşumudur. Peri bacalarının gövdeleri genellikle yumuşak minerallerden ve tepesi sert, daha zor aşınan kayadan oluşur. Gövdeleri genellikle konik şekle sahiptir. Şekilleri erozyon biçimlerine göre değişir. Farklı mineral katmanları gövdelerinde farklı renklere sebep olabilir. Çapları 1 ila 15 metre arasında değişir, bu sınırlamanın dışına çıkan oluşumlar peri bacası olarak sınıflandırılamazlar. Peri Bacaları esas olarak çölde kuru ve sıcak bölgelerde bulunur. Yaygın kullanımda kukuletalar veya kuleler arasındaki fark, kukuletaların totem direği şeklindeki bir gövdeye sahip olarak tanımlanırken değişken bir kalınlığa da sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Mesa Verde Ulusal Parkı</span>

Mesa Verde Ulusal Parkı, ABD'nin Colorado eyaletinde bulunan bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Mamut Mağarası Ulusal Parkı</span> Kentuckyde bulunan milli park ve mağara

Mamut Mağarası Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri Kentucky eyaletinin merkezi bölgesinde, Brownsville şehri yakınlarında bulunan, 400 mil uzunlukta dünyada en büyük mağaralar sistemini kapsayan ve 214 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmetleri tarafından idare edilen bir millî parktır. Ulusal Park'ın en önemli kısmı Kentucky eyaletine bağlı Edmonson ilçesi (county) içinde bulunmakta ve küçük alanlarda doğuya sarkarak "Hart" ve "Barren" ilçelerinde bulunmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Capitol Reef Ulusal Parkı</span>

Capitol Reef Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Utah eyaletinde, Torrey küçük şehri yakınlarında bulunan, 978,95 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Canyonlands Ulusal Parkı</span>

Canyonlands Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Utah eyaletinde, Moab şehri yakınlarında bulunan, 1 366,21 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Mount Rainier Ulusal Parkı</span>

Mount Rainier Ulusal Parkı kuzey-batı Amerika Birleşik Devletleri'nde, Washington eyaletinde, Tacoma şehri yakınlarında bulunan, Mount Rainer Dağı ve etrafında 956,6 km² yüzölçümü kaplayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Zion Ulusal Parkı</span> Utah, ABDdeki bir milli park

Zion Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri güneybatısında bulunan Utah eyaletinde, Springfield, Utah şehri yakınlarında bulunan, 593,26 km2 yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Havza Millî Parkı</span>

Great Basin Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Nevada eyaletin merkezî-doğusunda Utah eyaleti sınırında olan "Ely", "Baker" ve "Border" gibi küçük kentlerin yakınlarında, 312,3 km² yüzölçümünü kapsayan, 27 Ekim 1986'da kurulmuş olan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Saguaro Millî Parkı</span>

Saguaro Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri Arizona eyaletinin güneyinde olup, Tucson şehri yakınlarında bulunan Sonora Çölü arazilerini içine alan ve "Tucson Dağları" adı verilen tepeleri ile "Rincon Dağları" arazilerini içine alan iki bölgeden oluşan, 370,04 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır. Bu ulusal park 14 Ekim 1994'te kurulmuş ve ismini kapsadığı çölün tipik bitkisi olan büyük "saguaro" türü kaktüsten almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gates of the Arctic Ulusal Parkı</span>

Gates of the Arctic Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi Amerika Birleşik Devletleri Alaska eyaletinin kuzey kesiminde ve tümüyle Kuzey Kutup Dairesi içinde bulunan ve ABD ulusal parklarından en kuzeyde olanı; Brooks Sıradağları'nı kapsayan; 34.287 km²lik yüzölçümü ile ikinci büyük ABD ulusal parkı olan ve ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Lassen Volkanik Ulusal Parkı</span>

Lessen Volkanik Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzey-doğusunda, Redding ile Susanville küçük şehirleri yakınlarında bulunan ve 429 km² yüzölçümü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Colorado Platosu</span>

Kolorado Platosu, ABD'nin güney-doğusunda coğrafik ve jeolojik niteliklere göre belirlenmiş çok büyük bir bölgedir. Tüm yüzölçümü 337.000 km² olup Utah, Arizona, New Mexico ve Kolorado eyaletlerine yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Doğal kemer</span>

Doğal kemer, doğal ark veya daha az bilinen adıyla kaya kemeri, bir kemerin altında meydana gelen açıklık ile oluşan, doğal bir kaya oluşumudur. Doğal kemerler çoğunlukla iç kesimlerdeki uçurumların, falezlerin, kanatçıkların ya da kaya balyalarının denizden, nehirlerden ya da hava koşullarından kaynaklanan erozyona maruz kaldıkları yerlerde oluşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Uluṟu-Kata Tjuṯa Millî Parkı</span>

Uluru-Kata Tjuta Ulusal Parkı Avustralya'nın Kuzey Toprakları'nda bulunan, yüksekliği 348 metre olan, yerli halkların ataları tarafından yapılan çeşitli kitabeler taşıyan dünyaca ünlü bir kumtaşı monolit yükseltisidir. Ulusal park, Darwin'in 1431 kilometre güneyinde ve Alice Springs'in 440 kilometre güneybatı tarafında bulunur. Park 1326 kilometre kare alanı kapsar. Ulusal parkın adı, Uluru Kayası ve onun 40 kilometre batısındaki, Kata Tjuta'dan gelmektedir. Park UNESCO Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan'da turizm</span>

Bulgaristan'da turizm ülke ekonomisine önemli bir katkıda bulunuyor. Doğu ve Batı'nın kavşağında yer alan Bulgaristan, Traklar, Yunanlar, Romalılar, Doğu Romalılar veya Bizanslılar, Slavlar, Bulgarlar ve Osmanlılar gibi birçok medeniyete ev sahipliği yaptı. Ülke, nispeten küçük ve kolay erişilebilir bir bölgeye dağılmış turistik yerler ve tarihî eserler bakımından zengindir. Bulgaristan, deniz kenarı ve kış tatil beldeleriyle dünyaca ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Đavolja Varoš</span>

Đavolja Varoš, Sırbistan'ın güneyinde, Kurşunlu belediyesinde Đake köyünün topraklarındaki Radan Dağı'nda bulunan bir kaya oluşumudur.

<span class="mw-page-title-main">Toprak piramidi</span>

Hoodoo, kurak bir drenaj havzasının veya çukurun dibinden çıkıntı yapan uzun, ince bir kaya kulesidir. Hoodoos, tipik olarak, her bir sütunu elemanlardan koruyan daha sert, daha az aşınan taşla kaplı nispeten yumuşak kayalardan oluşur. Genellikle tortul kaya ve volkanik kaya oluşumları içinde oluşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Zhangjiajie Ulusal Orman Parkı</span>

Zhangjiajie Ulusal Orman Parkı, Çin'in Hunan Eyaletinin il düzeyindeki şehri Zhangjiajie'de yer alan ulusal park.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.