İçeriğe atla

Archaeoceti

Archaeoceti
Yaşadığı dönem aralığı: 54-23,04 myö
Wasatchian-Neojen[1] 
Cynthiacetus ve Ambulocetus'un montelenmiş iskeletleri
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Cetacea
Parvo takım:Archaeoceti
Flower, 1883
İçerdiği gruplar
Metne bakınız.
Kladistik açıdan içerdiği fakat geleneksel olarak içermediği taksonlar
Neoceti (Odontoceti ve Mysticeti)

Archaeoceti veya arkaik balinalar ("eski balinalar"; eski kaynaklarda zeuglodontlar), Erken Eosen ila Geç Oligosen dönemleri arasında yaşamış, parafiletik bir ilkel balina kladıdır.[1] En erken balina radyasyonunu temsil eden bu balinalar, balina evrimindeki ilk ikiyaşamlı (amfibi) aşamaları içerir; bu nedenle Archeoceti, çağdaş balina grupları olan Mysticeti (çubuklu balinalar) ve Odontoceti'nin (dişli balinalar) de atalarıdır.[2] Bu ilk evrimsel radyasyon, Hindistan ve Asya'yı ayıran sığ sularda meydana geldi (Eosen); su yaşamına iyi uyarlanmış türlerin çeşitlenmesi ve çağdaş balinaların en erken örneklerinin görülmeye başlanması ise Oligosen'e dayanır.[3]

İlk arkaik balinaların İpresiyen'de (56-47,8 milyon yıl önce) ve Lütesiyen'de (47,8-41,3 milyon yıl önce) Hindistan-Pakistan yakınlarında yaşadığı bilinmektedir, Bartoniyen (41,3-38,0 milyon yıl önce) ve Priaboniyen'de ise (38,0-33,9 milyon yıl önce) Kuzey Amerika, Mısır, Yeni Zelanda ve Avrupa'da bulunmuş birçok fosili vardır. Lutesiyen'in sonlarında balinalarım hareket tarzına ilişkin bir fikir birliği olmamasına rağmen, yaşayan balinalar kadar açık okyanusa iyi uyarlanmış olma olasılıkları çok düşüktür. Muhtemelen Afrika çevresinden Güney Amerika'ya ya da daha büyük olasılıkla Tetis Okyanusu üzerinsen (Avrasya ile Afrika arasında), Avrupa, Grönland ve Kuzey Amerika kıyı suları boyunca Amerika'ya kadar ulaştılar.[4]

Açıklama

Pakicetidae

Pakicetus, (korunmuş fosil kalıntılarını gösteren çizim).

West (1980), tarafından balina olarak tanımlanan pakicetidler, en erken balinalar olup uzun, ince bacaklara ve uzun, dar bir kuyruğa sahipti ve modern bir kurt boyutuna ulaşabiliyordu. Sadece kuzeybatı Hindistan ve kuzey Pakistan'daki tatlı su akıntılarındaki çökeltilerde bulunmuşlardır ve muhtemelen yüzücüden ziyade dalgıçlardı.[5]

Ambulocetidae

Ambulocetus, bir ambulocetid (korunmuş fosil kalıntılarını gösteren çizim).

Balinaların bir sonraki evrimleşmiş familyası olan Ambulocetidae pakicetidlere göre büyüktü ve sadece suda yaşıyordu.[6] Görünüşü büyük ayakları ve güçlü bir kuyruğu olan timsah gibiydi. Tortular, kıyı bölgelerinde yaşadıklarını ve kompakt kemikleri, hızlı avcılardan ziyade pusuya düşürüldüklerini gösteriyor. Sadece Pakistan ve Hindistan'dan da bilinen ambulocetidler, ailenin geri kalanından 4 milyon yıl daha yaşlı olduğuna inanılan bilinen en eski balina Himalayacetus'u da içeriyor. [5]

Remingtonocetidae

Kutchicetus, bir remingtonocetid.

Remingtonocetidlerin'nin kısa bacakları, düzleştirilmiş omurları ve güçlü bir kuyruğu vardı. Uzun burunları, minik gözleri ve kulak morfolojileri, görüşlerinin zayıf olduğunu ve işitme duyusunun baskın duyuları olduğunu gösteriyor. Onlar da sadece Pakistan ve Hindistan'da bulundu ve tortular, kıyı bölgelerindeki sığ sularda yaşadıklarını gösteriyor. Muhtemelen karaya çıkabiliyorlardı ve kuyruklarını yüzmek için kullanıyorlardı.[5]

Protocetidae

Maiacetus, bir protocetid.

Hem Afrika hem de Amerika'da kalıntıları bulunmuş Protocetidae, arka bacakları ve güçlü bir kuyruğu olan suya daha iyi adapte olmuş ve oldukça fazla türleşmiş bir aileydi, kemikleri ise resifler gibi sığ ve sıcak okyanusları kolonileştiren güçlü yüzücüler olduklarını gösteriyordu. Deniz memelilerinin evrimini büyük ölçüde etkilediler (Geç Eosen), çünkü Dünya okyanuslarına yayıldılar.[5] Uzun burunları, büyük gözleri ve daha önceki archaeoceti'lerden başın daha yukarısında bulunan bir burun açıklığı vardı.Bu da, modern deniz memelilerine benzer şekilde başlarını yatay olarak tutarak nefes alabilecekleri öne sürüyor. Dişleri farklıydı ve modern deniz memelilerinin çiğnemeyen dişlerine doğru gelişmeye başladı, muhtemelen aktif avcılardı. Karada hareket etme yetenekleri değişken görünmektedir: Rodhocetus ve Peregocetus'ta karada hareket edebileceklerini gösteren sakroiliak eklem vardır.[7] Diğer cinslerde (Georgiacetus ve Aegicetus), pelvis vertebral kolona bağlı değildi, bu da arka bacakların vücut ağırlığını destekleyemeyeceğini gösterdi.[2] Bazı cinslerin (Rodhocetus) büyük kürekleri oluşturan büyük arka ayakları vardı, oysa Aegicetus'un kendini suda ilerletmek için kuyruğunu daha çok kullandığı düşünülüyor.[8]

Basilosauridae

Dorudon, bir basilosaurid.

Küçük arka bacakları ve kanat şeklindeki ön bacakları olan Basilosauridler, zorunlu olarak suda yaşıyorlardı ve okyanuslara hükmetmeye başladılar. Modern odontoceti ve mysticeti'nin ekolokasyon ve balenlerinden hâlâ yoksundular.[5] Basilosaurineler ve dorudontineler, tüm iskeletin bulunduğu en eski zorunlu deniz memelileridir. Daha önceki archaeocetilerde bulunmayan bir dizi sucul adaptasyon sahiplerdi.[9] Omur kolonundaki boyun omurları kısadır, torasik ve lomber omurlar benzer uzunluktadır, sakral omurlar kaynaşmaz, sakroiliak eklemler yoktur ve kısa kuyruğun bir top omuru vardır. Kürek kemiği geniş ve yelpaze şeklindedir, ön akromiyonlar ve küçük supraspinöz fossaları vardır. Dirsek kemikleri büyüktür ve enine düz olekranonlara sahiptir, bilekler ve distal önkollar ellerin düzleminde düzleşmiştir ve arka ayakları küçüktür.

Taksonomi

Ambulocetus (önde) ve Pakicetus'un iskeleti (arkada)
Rodhocetus'un restorasyonu
Kutchicetus'un restorasyonu

Archaeoceti beş köklü aile içerir:[10] Kekenodontidae'nin sınıflandırması ise hala tartışmalıdır ve aile ya Archaeoceti, Mysticeti grubuna dahil edilmektedir,[11] hatta bazı çalışmalar onu Delphinoidea'ya yerleştirilmiştir.[12]

Cetartiodactyla
Archaeoceti
Pakicetidae (Thewissen, Madar & Hussain 1996)
Pakicetus (Gingerich & Russell 1981)
Nalacetus (Thewissen & Hussain 1998)
Ichthyolestes (Dehm & Oettingen-Spielberg 1958)
Ambulocetidae (Thewissen, Madar & Hussain 1996)
Ambulocetus (Thewissen, Madar & Hussain 1996)
Gandakasia (Dehm & Oettingen-Spielberg 1958)
Himalayacetus (Bajpai & Gingerich 1998)
Remingtonocetidae (Kumar & Sahni 1986)
Andrewsiphius (Sahni & Mishra 1975)
Attockicetus (Thewissen & Hussain 2000)
Dalanistes (Gingerich, Arif & Clyde 1995)
Kutchicetus (Bajpai & Thewissen 2000)
Remingtonocetus (Kumar & Sahni 1986)
Protocetidae (Stromer 1908)
Georgiacetinae (Gingerich et al. 2005)
Aegicetus (Gingerich et.al. 2019)
Babiacetus (Trivedy & Satsangi 1984)
Carolinacetus (Geisler, Sanders & Luo 2005)
Georgiacetus (Hulbert, Jr et al. 1998)
Natchitochia (Uhen 1998)
Pappocetus (Andrews 1919)
Pontobasileus
Makaracetinae (Gingerich et al. 2005)
Makaracetus (Gingerich et al. 2005)
Protocetinae (Gingerich et al. 2005)
Aegyptocetus (Bianucci & Gingerich 2011)
Artiocetus (Gingerich et al. 2001)
Crenatocetus (McLeod & Barnes 2008)
Dhedacetus
Gaviacetus (Gingerich, Arif & Clyde 1995)
Indocetus (Sahni & Mishra 1975)
Maiacetus (Gingerich et al. 2009)
Peregocetus
Protocetus (Fraas 1904)
Qaisracetus (Gingerich et al. 2001)
Rodhocetus (Gingerich et al. 1994)
Takracetus (Gingerich, Arif & Clyde 1995)
Togocetus (Gingerich & Cappetta 2014)
Basilosauridae
Basilosaurinae
Basilosaurus (Harlan 1834)
Basiloterus (Gingerich et al. 1997)
Eocetus (Fraas 1904)
Platyosphys
Dorudontinae
Ancalecetus (Gingerich & Uhen 1996)
Basilotritus (Goldin & Zvonok 2013)
Chrysocetus (Uhen & Gingerich 2001)
Cynthiacetus (Uhen 2005)
Dorudon (Gibbes 1845)
Masracetus (Gingerich 2007)
Ocucajea (Uhen et al. 2011)
Pontogeneus
Saghacetus (Gingerich 1992)
Stromerius (Gingerich 2007)
Supayacetus (Uhen et al. 2011)
Zygorhiza (True 1908)
Kekenodontidae
Kekenodon (Hector 1881)

Filogeni

Farklı Archaeoceti'nin jeolojik çağları
Whippomorpha
Hippopotamoidea

Cetacea

Pakicetidae

Ambulocetidae

Remingtonocetidae

Protocetidae

Basilosaurinae

Dorudontinae

Neoceti

Odontoceti

Mysticeti

Notlar

  1. ^ a b "Archaeoceti". paleobiodb.org. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021. 
  2. ^ a b Thewissen 2002
  3. ^ Fordyce 2002
  4. ^ Geisler, Sanders & Luo 2005
  5. ^ a b c d e Bajpai, Thewissen & Sahni 2009
  6. ^ Ando (2016). "Farewell to life on land - thoracic strength as a new indicator to determine paleoecology in secondary aquatic mammals". Journal of Anatomy. 229 (6): 768-777. doi:10.1111/joa.12518. PMC 5108153 $2. PMID 27396988. 
  7. ^ Olivier L, Bianucci G, Salas-Gismondi R, Di Celma C, Steurbaut E, Urbina M & de Muizon C (2019). "An amphibious whale from the Middle Eocene of Peru reveals early South Pacific dispersal of quadrupedal cetaceans". Current Biology 29(8): p. 1352–1359.e3.
  8. ^ Gingerich P.D., Antar M.S.M. & Zalmout I.S. (2019). "Aegicetus gehennae, a new late Eocene protocetid (Cetacea, Archaeoceti) from Wadi Al Hitan, Egypt, and the transition to tail-powered swimming in whales". PLOS ONE 15(3): e0230596 8 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  9. ^ Thewissen et al. 2001
  10. ^ Rose 2006
  11. ^ Clementz et al. 2014
  12. ^ Gingerich 2005

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Balinaların evrimi</span> Eosen devrinin başında sucul hayata adapte olmaya başlayan mezonikid benzeri çift toynaklıların evrimsel süreci

Balinaların evriminin, Hindistan alt kıtasında 50 milyon yıl önce çift toynaklılardan başladığı ve en az 15 milyon yıllık bir süre boyunca ilerleyip günümüz dişli ve dişsiz balina gruplarını oluşturduğu düşünülmektedir. Balinalar, çift toynaklılar takımına ait, tamamen suda yaşayan deniz memelileridir ve yaklaşık 50-55 milyon yıl önce diğer çift toynaklılardan kopmuşlardır. Birçok analiz, balinaların Eosen veya daha öncesinde evrimleştikleri ve su aygırları ile nispeten yakın – diğer çift toynaklılara göre – bir ortak ataya sahip olmaları gerektiğini göstermiştir. Memeli olarak, hava solumak için yüzeye çıkarlar; yüzgeçlerinde 5 parmak kemiği vardır; yavrularını emzirirler. Tamamen suda yaşamalarına rağmen, karasal atalarından gelen birçok iskelet özelliğini korumuşlardır. 1970'lerin sonlarında Pakistan'da yapılan araştırmalar, deniz memelilerinin karadan denize geçişindeki çeşitli aşamaları ortaya çıkardı.

<i>Pakicetus</i> bir arkaik balina cinsi

Pakicetus, Erken Eosen'de Pakistan yakınlarında yaşamış, ilkel bir ikiyaşamlı cetacean cinsidir. Yaklaşık olarak kurt büyüklüğünde bir çift toynaklıydı. Muhtemelen suda veya yakınında yaşayan hayvanlarla, balıklarla ve böceklerle besleniyordu. Paleontologların büyük çoğunluğu, onu kara memelileri ile balinalar arasında bir geçiş türünü temsil eden en bazal balina olarak tanımlar.

<i>Protocetus</i> tarih öncesi balina cinsi

Protocetus atavus, Orta Eosen'de Mısır'da yaşamış bir ilkel balina türüdür. Protocetus, ilk keşfedilen protocetiddi. Fosilleri Mısır, Kahire yakınlarında Orta Lütesiyen tetis denizinde, kireç taşında bulunan bir kafatasına ve bir dizi ilişkili omur ve kaburgaya dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Remingtonocetidae</span> tarih öncesi balina familyası

Remingtonocetidae, Orta Eosen'de Hindistan ve Pakistan'da yaşamış bir arkaik balina familyasıdır. Remingtonocetidae'nin en eski temsilcileri, Ambulocetus ile aynı fosil bölgelerinde bulunur, ancak en büyük remingtonocetid çeşitliliği, 48 ila 41 milyon yıl önce Hindistan ve Pakistan'daki daha genç kayalardan bilinmektedir. Toplamda, kafatası uzunluğunun yaklaşık üçte ikisini oluşturan uzun bir burun ile karakterize edilen 6 remingtonocetid cinsi vardır.

Protocetidae, Orta Eosen'de yaşamış arkaik balinaları içeren bir erken balina familyasıdır. Familyaya ait canlıların fosilleri, Güney Asya, Afrika ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Güneydoğu eyaletlerinde bulunmuştur.

<i>Attockicetus</i> tarih öncesi balina cinsi

Attockicetus, Pakistan, Pencap'ın Attock Bölgesi'ndeki Kala Chitta Tepeleri'ndeki Orta Eosen (Lütesiyen) Kuldana Formasyonu'ndan bilinen, soyu tükenmiş bir remingtonocetid arkaik balina cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Raoellidae</span> tarih öncesi çift toynaklı familyası

Raoellidae,, Whippomorpha kladından soyu tükenmiş bir yarısucul çift toynaklı familyasıdır. Raoellidlerin fosilleri, Güne ve Güneydoğu Asya'nın Eosen tabakalarında bulunur.

<i>Remingtonocetus</i> tarih öncesi balina cinsi

Remingtonocetus, Eosen döneminde antik Tethys Okyanusu kıyı şeridine endemik olan Remingtonocetidae familyasının erken tatlı su memelilerinin soyu tükenmiş bir cinsidir. Adını doğa bilimci Remington Kellogg'dan almıştır.

<i>Basilosaurus</i> arkaik balina cinsi

Basilosaurus, küçük arka ayaklara sahip bir Orta Eosen arkaik balinasıdır. Modern balinalarınki gibi küçük pelvis, omur sütununa olan bağlantısını kaybetmiştir. Ön ayakları da küçüktür ve sadece dalgalı yüzmenin kontrolünde işlev görebilirdi. Bu yüzden, Basilosaurus, bir balina kuyruğuna sahip olmalıdır ve kendisi ile birlikte modern deniz memelilerinin hareket tarzı nihayet evrimleşmişti. Basilosaurus fosilleri; ABD, Fas, Pakistan, Ürdün, Tunus ve Mısır'da bulundu.

Himalayacetus, Erken Eosen döneminde kuzey Hindistan'da yaşamış, bilinen en eski balina cinsi. Subathu Oluşumu'nda bulunan kalıntıları 53.5 milyon yıl öncesine tarihlendi. Bu kalıntılar tek ve tip türü olan Himalayacetus subathuensis'e atandı.

Platyosphys, doğu Amerika Birleşik Devletleri, Batı Sahra ve Ukrayna'nın Orta Eosen'den (Bartoniyen) bir basilosaurid balina cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Basilosauridae</span> tarih öncesi balina familyası

Basilosauridae, soyu tükenmiş deniz memelilerinin parafiletik bir familyasıdır. Orta ila geç Eosen döneminde yaşadılar ve Antarktika dahil tüm kıtalardan biliniyorlar. Muhtemelen ilk tamamen suda yaşayan balinalardı.

Gandakasia, Eosen döneminde Pakistan'da yaşamış ambulocetid balina cinsi. Muhtemelen avını nehirlerin veya akarsuların yakınında yakalamıştır.

<i>Rodhocetus</i> tarihöncesi balina cinsi

Rodhocetus, Pakistan'ın Lütesiyen'inden bilinen soyu tükenmiş bir protocetid erken balina cinsidir. En iyi bilinen protocetid olan Rodhocetus, muhtemelen perdeli uzun elleri ve ayakları olan kısa uzuvları ve kısmen kaynaşmış dört sakral omurla hareketsiz bir sakrumu olan bir Eosen balinasının tam bir görüntüsünü veren iki kısmi iskeletten bilinmektedir. Kara memelisi özelliklerine sahip olan ve böylece karadan denize evrimsel geçişi gösteren soyu tükenmiş birkaç balina türünden biridir.

<i>Indocetus</i> Eosen devrinde yaşamış arkaik balina cinsi

Indocetus, Hindistan'ın Kutch kentindeki orta Eosen'den bilinen bir protocetid erken balinadır.

<i>Anthracobune</i> Eosen tek toynaklısı

Anthracobune, Kohat, Pencap, Pakistan'ın Üst Kuldana Formasyonu'nun orta Eosen'inden soyu tükenmiş bir kök perissodactyl cinsidir.

Nalacetus, Lütesiyen'de Kuzey Pakistan'da yaşamış arkaik balina cinsi.

Makaracetus, Lütesiyen'de Pakistan'da (Belucistan) yaşamış protocetid balina cinsi.

Babiacetus, Lütesiyen'de Pakistan ve Hindistan'da yaşamış protocetid balina cinsi.

<i>Georgiacetus</i> Kuzey Amerikalı arkaik balina

Georgiacetus, Orta Eosen döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış, protocetid arkaik balina cinsi. Kalıntıları, Georgia ve Güney Karolina'nın Lütesiyen çökeltilerinde bulunmuştur. Tip ve tek türü olan Georgiacetus vogtlensis, 1998'de Hulbert ve meslektaşları tarafından üç farklı örnekle tanımlanmıştır.