İçeriğe atla

Arch Linux

Arch Linux
Geliştirici(ler)Aaron Griffin ve diğerleri[a]
İşletim sistemi ailesiUnix benzeri
Paket yöneticisipacman
Kaynak türüAçık kaynak
LisansAçık kaynak (GPL ve diğer lisanslar)[1]
Çekirdek türüMonolitik (Linux)
Güncelleme yöntemiPacman
Platform desteğix86-64, IA-32[b] ve ARM[b]
Kullanıcı alanıGNU
Kullanıcı arayüzüBash
Web sitesiarchlinux.org

Arch Linux, belirli bir düzeyde GNU/Linux bilgisi olan kullanıcıları hedef seçmiş bağımsız geliştirilen bir topluluk dağıtımıdır.[2] İlk sürümü 2002 yılında yayınlanmıştır. Arch Linux ekibinin tasarım yaklaşımı basitlik, sadelik ve kod doğruluğu üzerinedir.[3] Ancak buradaki "basitlik" kelimesi, Arch geliştiricileri tarafından "gerekli olmayan eklentiler ve değişiklikler olmaksızın" anlamına gelmekte ve bu felsefe son kullanıcıdan ziyade geliştirici bakış açısını yansıtmaktadır.[3][4]

Paket yönetimi

Pacman

Pacman paket yöneticisi Arch Linux'un en büyük özelliklerinden biridir. Tek bir ikili paket biçimi ile kullanımı kolay bir derleme sistemini birleştirmektedir. Pacman, resmi Arch depolarından veya kişisel derlemelerden gelen paketler olup olmadığına bakmaksızın kolayca paketlerinizi yönetmenizi sağlar. Pacman paket listelerinizi ana sunucu ile eş zamanlı güncelleyerek sisteminizi güncel tutar. Bu sunucu/araç modeli ayrıca, tüm bağımlılıklarıyla birlikte paketleri yükleme ve kaldırmanıza imkân sunar. Pacman, C programlama diliyle yazıldığı için hızlı, hafif ve beceriklidir. Hızlı çalışmasını sağlayan .tar.gz paket biçimini kullanır; gzip arşivleri, biraz daha büyük olsalar da bzip arşivlerden daha hızlı açılırlar ve genellikle daha avantajlıdırlar.

ABS

ABS (Arch Derleme Sistemi), uygulamaları kaynaktan derlemek ve paketlemek için oluşturulmuş 'ports-benzeri' bir sistemdir. Pacman ikili paket yönetimi için özelleştirilmiş bir Arch aracı iken ABS de kaynaktan pkg.tar.gz paketleri derlemek için özelleştirilmiş bir Arch aracıdır.

'Ports-benzeri' sistem; 'Ports' kaynak paketlerin indirilmesini, açılmasını, yamalanmasını, derlenmesini ve kurulmasını sağlayan bir *BSD sistemidir. Bir 'port' kullanıcının bilgisayarında yer alan ve kurulacak uygulamanın adını taşıyan, içinde uygulamanın indirilip derlenmesini ve kurulmasını sağlayan talimatları içeren birkaç yapım dosyası bulunan küçük bir dizindir. Sistem istenen uygulamayı, bu dizine ya da porta girerek, 'make' ve 'make install' komutlarını kullanarak indirir, derler ve kurar.

AUR

Arch Linux Kullanıcıları topluluk Havuzu (AUR) ana depolara katkı sağlamak amacıyla kullanılır.

Arch tabanlı GNU/Linux dağıtımları

Dış bağlantılar

Notlar

  1. ^ Aaron Griffin ana geliştiricidir.
  2. ^ a b Gayriresmî.

Kaynakça

  1. ^ "Licenses". wiki.archlinux.org. 24 Eylül 2011. 2 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2011. 
  2. ^ "Arch Linux nedir?". ArchLinux Wiki. 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2014. 
  3. ^ a b "Arch Tarzı". ArchLinux Wiki. 20 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2014. 
  4. ^ "Dağıtımlar Kılavuzu (2004)". 18 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2013. 
  5. ^ "GNU/Linux PNM OS". pnmos.xyz. 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Linux</span> Bir işletim sistemi çekirdeği

Linux ; Linux çekirdeğine dayalı, açık kaynak kodlu, Unix benzeri bir işletim sistemi ailesidir. GNU Genel Kamu Lisansı versiyon 2 ile sunulan ve Linux Vakfı çatısı altında geliştirilen bir özgür yazılım projesidir. Linux ismi ilk geliştiricisi olan Linus Torvalds tarafından 1991 yılında verilmiştir. Günümüzde süper bilgisayarlarda, akıllı cihazların ve internet altyapısında kullanılan cihazların işletim sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlardan en popüler olanı Google tarafından geliştirilen Android işletim sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">İşletim sistemi</span> bilgisayar donanım kaynaklarını yöneten yazılım

İşletim sistemi ya da işletim dizgesi, bir bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve uygulama yazılımlarına hizmet sağlayan yazılımların bir bütünüdür. İşletim sistemleri, bilgisayarın donanımı ile uygulama yazılımları arasında bir köprü görevi görerek kullanıcıların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Öne çıkan örnekler arasında Microsoft Windows, macOS, GNU/Linux dağıtımları, Android ve iOS yer alır.

<span class="mw-page-title-main">GNU</span> bilgisayar işletim sistemi

GNU; çekirdeği, sistem araçlarını, açıcılarını, kütüphanelerini ve son kullanıcı yazılımlarını içeren, GNU Tasarısı kapsamında geliştirilen bir işletim sistemidir. İsminin açılımı "GNU's Not Unix" dir. Bu ismi almasındaki sebep de tasarımının Unix'e benzerken kendisinin özgür yazılım olması ve herhangi bir UNIX kodunu içermemesidir.

Linux dağıtımı ; Linux çekirdeği, GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturularak tam teşekküllü bir işletim sistemi haline gelen uygulamalar bütününü ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Gentoo Linux</span> kaynak kod temelli bir GNU/Linux dağıtımı

Gentoo, kaynak kod temelli bir Linux dağıtımıdır. Kaynak kod tabanlı kurulumunun zorluğu sebebiyle, diğer Linux dağıtımları kadar popüler olamasa da; kaynak kurulumlu dağıtımlar arasında en popüleridir. Özelleşmiş Linux dağıtımları hazırlanırken temel olarak kullanılmaya uygundur. Gentoo, adını bir çeşit penguen olan Gentoo Pengueni'nden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">GNOME</span> Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilen bir masaüstü ortamı

GNOME, açık kaynak kodlu, özgür masaüstü ortamı. GNU Tasarısı'na bağlı GNOME Projesi topluluğunca geliştirilmekte olan GNOME, Unix ve BSD tabanlı birçok işletim sistemine kurulabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Grafiksel kullanıcı arayüzü</span>

Grafiksel kullanıcı arayüzü, bilgisayarlarda işletilen komutlar ve bunların çıktıları yerine simgeler, pencereler, düğmeler ve panellerin tümünü ifade etmek için kullanılan genel addır.

<span class="mw-page-title-main">Enlightenment</span>

Enlightenment, basit, hızlı, sade ve kullanışlı bir masaüstü ortamı yaratmak için başlatılan bir projedir. EFL adı verilen pek çok parçadan oluşmuş bir grup kütüphane üzerine inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nexenta OS</span>

Nexenta OS OpenSolaris projesi ile Oracle firmasının Solaris'in kaynak kodlarını açmasından sonra ortaya çıkan OpenSolaris dağıtımıdır. Nexenta OS, Solaris (SunOS) çekirdeğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">CRUX</span> Linux dağıtımı işletim sistemi

CRUX i686 işlemci mimarili bilgisayarlar için geliştirilmiş hafif bir GNU/Linux dağıtımıdır. tar.gz tabanlı bir paket sistemi ve BSD tarzı başlangıç betikleri kullanan CRUX daha çok deneyimli kullanıcıları hedeflemektedir. CRUX paket yükleme ve güncelleme için ports sistemini de kullanmaktadır. CRUX, minimal ve basit tasarımıyla, görece daha ünlü olan Arch Linux'a ilham veren dağıtımlardan biridir. Son CRUX sürümü 3.6.1'dır.

Pisi Linux; PiSi paket yönetim sistemini içeren Pardus 2011 sürümünü taban alan, özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilen, bilgisayar kullanıcılarına kurulum, yapılandırma ve kullanım konusunda büyük kolaylık sağlayan ve onların başlıca masaüstü gereksinimlerini karşılamayı amaçlayan, son kullanıcı odaklı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Anka takımı tarafından geliştirilme süreci devam eden Pisi Linux, 10 Temmuz 2015'te 1.2 sürümü yayımlandı. İçerisinde 6000'den fazla güncellenmiş paketi bulunan 1.2 sürümü sonrası ise büyük değişimler getirecek olan 2.1 sürümü ile tüm paketler yeni sürümlerine geçirildi ve birçok hata giderildi, bu sayede Pisi Linux'un hızı ve stabilitesi artırılmış oldu.

<span class="mw-page-title-main">Manjaro Linux</span> Arch tabanlı GNU/Linux dağıtımı

Manjaro, Arch Linux'un sağlam altyapısını temel alarak geliştirilen, kullanıcı dostu bir GNU/Linux dağıtımıdır. Arch Linux genellikle daha deneyimli kullanıcılara hitap ederken, Manjaro bu zorluğu ortadan kaldırarak kullanım kolaylığı odaklı bir deneyim sunar. Bu sayede, Linux dünyasına yeni adım atanlar veya daha az teknik bilgiye sahip yeni Linux kullanıcılarının yanı sıra deneyimli kullanıcılar için de uygundur.

<span class="mw-page-title-main">Paket yönetim sistemi</span>

Paket yönetim sistemi ya da paket yöneticisi; yazılım paketlerinin ve kütüphanelerinin kurulum, güncelleme, konfigürasyon, kaldırılması işlemlerinin tutarlı ve stabil bir şekilde yürütülmesini sağlayan olan sistemlerdir. Tipik olarak paket ve kütüphanelerin hangi versiyonunun kurulduğunu ve birbirlerine olan bağımlılıklarını da hesaba katarlar. Modern paket yöneticilerinin birçoğu merkezi bir kaynaktan yazılım ve kütüphanelerin indirilip yüklenmesi işlevine sahiptirler.

uname

uname (veya unix name) - Unix ve Unix benzeri işletim sistemleri bir yazılım konsol programı olup, sistem hakkında bilgi verir. Geçerli makine ve üzerinde çalışdığı işletim sistemi hakkında isim, sürüm ve diğer ayrıntıları yazdırır. uname sistem çağrısı ve komut PWB / UNIX ile ilk kez ortaya çıktı. Her ikisi de POSIX tarafından belirtilir.

<span class="mw-page-title-main">Xcode</span>

Xcode macOS, iOS, watchOS, tvOS ve visionOS için yazılım geliştirmek için Apple tarafından geliştirilen macOS için entegre bir tümleşik geliştirme ortamıdır. Yazılım geliştirme araçlarını içerir. İlk kez 2003 yılında piyasaya çıkan hizmetin en istikrarlı sürümü, sürüm 8.3.3'tür ve Mac App Store'den macOS Sierra kullanıcıları için ücretsiz olarak sunulmaktadır. Kayıtlı geliştiriciler, Apple Developer web sitesinden paketi önizleme sürümlerini ve önceki sürümlerini indirebilirler. Bununla birlikte, Apple son zamanlarda yazılımın sürüm 9 beta 2'nin beta versiyonunu Apple Developer hesaplarıyla halka açık hale getirdi.

Yazılım mühendisliğinde, bir uyumluluk katmanı, bir ana sistem üzerinde, eski veya yabancı bir sistem için yazılmış ikili dosyaların çalıştırılmasını sağlayan bir arabirimdir. Bu, yabancı sistem çağrılarını, yerel sistem çağrılarına çevirir. Yabancı sisteme yönelik bazı kütüphaneler, ana sistem üzerinde yabancı ikili dosyaları çalıştırmak için yeterli olacaktır genellikle. Donanım uyumluluğu katmanıysa donanım emülasyonu sağlayan araçlardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Whonix</span>

Whonix, Debian GNU / Linux tabanlı, açık kaynaklı, güvenlik odaklı Linux dağıtımıdır. Kullanıcıya, internette gizlilik, güvenlik ve anonimlik sağlamayı amaçlamaktadır. İşletim sistemi, Debian GNU / Linux tabanlı çalışan bir "İş İstasyonu" (Workstation) ve bir Tor "Ağ Geçidi" (Gateway) olmak üzere iki sanal makineden oluşur. Sistemin tüm ağı, Tor ağı üzerinden geçecek şekilde zorlanır.

Garuda Linux, Arch Linux işletim sistemi tabanlı bir Linux dağıtımıdır. KDE Plasma dahil, çeşitli popüler Linux masaüstü ortamlarında mevcuttur. Paket yöneticisi olarak Pacman'ı kullanır ve yuvarlanan sürüm güncelleme modeline sahiptir. Garuda terimi Hinduizm kaynaklı olup kartal benzeri, ilahi bir güneş kuşu ve kuşların kralı anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Sanal Makine Yöneticisi</span>

Bilgi işlemde, sanal yönetici olarak da bilinen Sanal Makine Yöneticisi, Red Hat tarafından GNU Genel Kamu Lisansı altında yayınlanan bir masaüstü sanal makine monitörüdür.

<span class="mw-page-title-main">TrueOS</span>

TrueOS, FreeBSD-CURRENT'in en son sürümleri üzerine kurulmuş, sunucu yönelimli, Unix-benzeri, geliştirilmesi artık devam etmeyen bir işletim sistemidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.