Aratar, J.R.R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde en kudretli sekiz Vala'ya verilen isim. Aynı zamanda Máhani ve Arda'nın Yüceleri olarak bilinirler. Bunlar: Manwë, Varda, Ulmo, Aulë, Yavanna, Mandos, Oromë ve Nienna'dır.
Aratar aslında dokuz kişiden oluşurdu fakat Melkor'un adı, isyanından sonra aratar arasından silindi.
Oromë, bir Vala ve sekiz Aratar'dan biridir. Valar'ın avcısı ve Yüce Süvari olarak bilinir. Vana'nın eşi ve Nessa'nın kardeşidir. Adı Quenya'da boru üfleme veya boruların sesi anlamına gelir.
Valar, J.R.R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde, yaratıcı Eru'nun ilk yarattığı ve ona en yakın olan yüce varlıklar. Valar ismi, Elfçe "güç" anlamındaki "vala" kelimesinin çoğullanmasıyla oluşturulmuştur ve "güçler" anlamındadır. İlk kez Yüzüklerin Efendisi kitaplarında bahsedilmişlerdir, ancak J. R. R. Tolkien'in ölümünden sonra oğlu tarafından yayımlanan kitabı Silmarillion'da ayrıntılı olarak anlatılmışlardır.
Varda Elentári, bir Valië, sekiz Aratar'dan biri, Manwë'nin eşi ve Valar'ın Kraliçesidir. Sindarin dilinde Elbereth Gilthoniel diye bilinir.
Manwë, J.R.R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde bir karakter. Manwë, Valar'ın Kralı, Varda Elentári'nin eşi, Melkor'un kardeşi ve Arda'nın Yüce Kralı'dır.
Ulmo, Denizlerin Efendisi’ydi. Arda’ya indiğinde tüm Valar denize hayran kalmıştı. Lâkin Ulmo hepsinden daha çok sevdi denizi. Onun için deniz her şeydi. Ulmo bir gün Eru ile konuştu. Eru ona dedi ki;
Mandos, Orta Dünya'da yer alan bir kurgusal karakterdir. Mandos (Námo) ve Lorien (Irmo) kardeştiler. Mandos ve Lόrien, yerleştikleri diyarların isimleriydi.
Aulë, J.R.R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde bir Vala, sekiz Aratar'dan biri ve Yavanna'nın eşidir. Demirci ve Valar'ın Demircisi diye de bilinir. Kaya, metal, elementlerin doğası ve zanaatlerle ilgilenir.
Yavanna, bir Valië ve sekiz Aratar'dan biridir ve Meyve Verici olarak bilinir. Yavanna, toprakta yetişen her şeyden sorumludur; asırlık ormanlardaki ağaçlardan kayaları sarmış olan yosunlara ve topraktaki saklı şeylere kadar her şeyin sayısız biçimini aklında tutar. Eldar'ın dilinde adı Kementári, Yeryüzünün Hanımı'dır. Valar Kraliçeleri arasında saygınlık bakımından Varda ile yan yana durur. Kadın görünümünde; uzun boylu, yeşil giysiler içinde gezinirdi. Bazıları onu uzun dalları gökyüzüne uzanan bir ağaç şeklinde görmüşlerdi. Yavanna, demirci Aulë'nin eşi, Ebedi-genç Vána'nın kardeşi ve Maia Melian'ın akrabasıdır.
Nienna, bir Valië, sekiz Aratar'dan biri ve Irmo ile Mandos'un kardeşiydi. Keder ve üzüntü ile aşinaydı fakat aynı zamanda merhamet ve umut ile bilinirdi.