İçeriğe atla

Arapayma

Arapayma
Korunma durumu

Durumu belirsiz (IUCN 2.3)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Teleostei
Takım:Osteoglossiformes
Familya:Osteoglossidae
Alt familya:Arapaiminae
Cins:Arapaima
Müller, 1843
Tür: A. gigas
İkili adlandırma
Arapaima gigas
Cuvier, 1829

Arapayma (Arapaima gigas), Osteoglossidae familyasından bilinen en büyük tatlı su balığı türü. Bir zamanlar bu balığın 3 metreyi geçen büyüklükte bireylerine de rastlanmıştır.

1954 Guyana'da pul

Türün gereğinden fazla avlanmasından dolayı, günümüzde bu büyüklükte bireylere rastlanmamaktadır. Dili yaklaşık 1,5 metre uzunluğunda ve kemiklidir. Bu yüzden, arapayma Osteoglossiformes (kemik dilliler) takımında yer alır. Dilinin sert yüzeyi Amazon yerlileri tarafından odun zımparalamak için kullanılır. Oldukça hızlı büyür. Genç bireyler, yetişkin erkek bireyler tarafından korunur.

Arapayma Amazon’da yaşar ve hem bu bölgede, hem de çoğu dilde "Pirarucu" diye adlandırılır.

Eski bir Amazon efsanesine göre Pirarucu, Güneybatı Amazon’da bulunan Uaiás adlı bir kabilede yaşayan bir yerliymiş. Kabile şefi olan babası Pindarô’nun çok iyi bir adam olmasına rağmen Pirarucu, çok cesur ama kalpsiz bir savaşçıymış.

Sahip olduğu güçten dolayı kibirlenen Pirarucu, bir gün, babasının komşu kabileyi ziyarete gitmiş olmasından yararlanarak, kendi kabilesindeki insanlara eziyet etmiş ve tanrıları eleştirmiş. Tanrıların tanrısı Tupã, Pirarucu’yu izlemiş ve yaptıklarına çok kızmış. Onu cezalandırmak için yıldırım ve sel tanrıları olan Polo ve Iururaruaçú’yu çağırmış. Tanrılar ırmakta balık tutmakta olan Pirarucu’nun üzerine sel ve yıldırım göndermişler. Tupã’nın nefretiyle kabaran suları ve düşen yıldırımları fark ettiği halde Pirarucu, tüm bunları görmezden gelerek gülmüş. Bunun üzerine Tupã, Xandoré’yi, insanlardan nefret eden şeytanı çağırmış. Pirarucu kaçmak istemiş ama af dilemeyi reddettiği için Xandoré kalbine bir yıldırım saplamış.

Pirarucu hala canlı olduğu halde, çevresindeki herkes korku içinde ormanı terk etmiş. Onun bedeni ise ırmağın derinliklerinde dev ve karanlık bir balığa dönüşmüş.

Güney Amerika’da Amazon ırmağında yaşayan Arapaima Gigas türü tatlı su balığı, 5 yıl önce henüz 30 santimetreyken, iş insanı Okan Duran tarafından Gebze Darıcadaki Boğaziçi Hayvanat Bahçesi’ne verildi.

Arapayma kısa sürede 3 metre uzunluğa ve 100 kiloya erişince yeni bir akvaryuma taşınması şart oldu. Havuzun suyu boşaltıldıktan sonra havluya sarılan balık, beş kişi tarafından sedyeyle taşınarak yeni akvaryumuna konuldu.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Arapayma ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Wikispecies'te Arapayma ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz</span> Avrupa ve Asya arasında yer alan bir iç deniz

Karadeniz, güneydoğu Avrupa ile Anadolu yarımadası arasında yer alan, kuzeyinde Ukrayna, kuzeydoğusunda Rusya, doğusunda Gürcistan; güneyinde Türkiye, batısında Romanya ve Bulgaristanla çevrili, Atlas Okyanusu'na Akdeniz, Ege Denizi ve Marmara Denizi aracılığıyla bağlanan bir iç denizdir. İstanbul Boğazı vasıtasıyla Marmara, Kerç Boğazı vasıtasıyla ise Azak Denizi'ne bağlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Balık</span> solungaç taşıyan, tetrapod olmayan ve suda yaşayan omurgalı hayvan

Balıklar poikloterm olan, neredeyse sadece suda yaşayan ve solungaçları ile solunum yapan, soğuk kanlı, yürekleri çift gözlü, çoğunun vücudu pullu, genellikle yumurta ile üreyen omurgalı hayvanlardır. Bazı türler canlı doğurarak ürer. Mesela tatlı su balıklarından Lepistes'in yumurtaları anne karnında çatlar ve canlı doğum gerçekleşir. Çiklitgillerde ise kuluçka süresi dişinin ağzında gerçekleşir. Ağzında yumurtaları çeviren, mantarlaşmasını engelleyen dişi yumurtalar çatlayana hatta yavrular serbestçe yüzmeye başlayana kadar onları ağzındaki kesesinde korur. Balıklar su yaşamındaki en önemli varlıklardan bir tanesidir. Nehir, göl, akarsu, okyanus ve denizlerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Akvaryum</span> balıklar ve suda yaşayan türler için şeffaf su deposu

Akvaryum, çoğunlukla cam ya da yüksek dirençli plastik gibi saydam malzemelerden yapılan, genellikle balık olmak üzere, bazen de omurgasızlar ve ayrıca amfibyumlar, deniz memelileri ve sürüngenler gibi suda yaşayan bitki ve hayvanların tutulduğu ve daha çok bu canlıların sergilenmesi amacıyla kullanılan içi su dolu, küçük bir cam kavanozdan büyük su tanklarına kadar geniş bir yelpazede yer alan kap ve yapılar. Akvaryum sahibi olmak dünya çapında yaklaşık 60 milyon kişi tarafından paylaşılan popüler bir hobidir. Çağdaş akvaryumların öncülerinin ilk çıktığı 1850'li yıllardan beri, özellikle akvaryum balıklarını sağlıklı tutabilmek için daha karmaşık ışıklandırma ve filtreleme sistemleri de geliştirildikçe akvaryum ile ilgilenenlerin sayısı artmıştır. Halka açık akvaryum'lar, evdeki akvaryumların büyük ölçekteki kopyalarıdır. Osaka Akvaryum, 5.400 m3'lük su tankı ve 580 türden oluşan su canlısı koleksiyonuna sahiptir ve Birleşik Krallık'ta yapılması planlanan National institute for research into aquatic habitats 40 hektarlık büyüklüğüyle dünyanın en büyük akvaryumu olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Balıkçılık</span>

Balıkçılık; denizlerde, göllerde ve akarsularda balıkların ve diğer deniz ürünlerinin çeşitli yöntemlerle avlanmasıdır. Balığın yanı sıra midye, karides, ıstakoz, pavurya, istiridye ve ahtapotun hatta balina gibi deniz memelilerinin avlanması da balıkçılık kapsamına girer. Gölet, havuz ya da denizlerdeki suni tesislerde balık ve diğer deniz hayvanlarının üretilmesi de balıkçılığın bir parçasıdır. Amatör balıkçılık, ticari balıkçılık, zanaatkar balıkçılık, rekreasyonel balıkçılık, kültür balıkçılığı gibi balıkçılık yöntemleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Sazan</span>

Sazan, sazangiller (Cyprinidae) familyasına adını veren tatlı su balığı. Göl ve yavaş akan derelerde bulunur. Uzun gövdeli, solucan, böcek larvaları ve bitkilerle beslenen bir dip balığıdır. 1,5 metre boyunda, 35 kg ağırlıkta olanları vardır. Ömrü 40-50 yıla kadar varabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Güneydogu bölgesi haricinde her yerinde bulunur. Ancak, Akdeniz Bölgesinin en önemli akarsularından olan Göksu Irmağı'nda bol miktarda sazan yaşamakta ve ağırlıkları 10-12 kilograma ulaşabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Göçmen balıklar</span>

Göçmen balıklar, düzenli periyotlarla göç eden bazı balık türlerine denir. Balıkların büyük bir kısmı, örneğin alabalıklar oldukça küçük ve sınırlı bir bölge içinde yer değiştirdikleri halde yılan balıkları gibi bazıları uzun yolculuklar yaparlar. Bir göçte tipik olarak göçün başladığı yere dönüş vardır ve çoğunlukla göç yumurtlamak veya besin bulmak amacıyla yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Mississippi (nehir)</span> Kuzey Amerika kıtası ve ABDnin en uzun akarsuyu.

Mississippi Nehri, Kuzey Amerika'nın en uzun nehridir. Çok büyük bir kısmı ABD (%98.5) ve birazı da Kanada sınırları içinde akar. Kolları olan Missouri ve Jefferson nehirleriyle birlikte toplam uzunluğu 6.275 km'yi bulur ve bu haliyle Nil, Amazon ve Yangtze nehirlerinden sonra dünyanın en büyük 4. nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı yayın balığı</span>

Bayağı yayın balığı, Siluridae familyasından Avrupa'nın ikinci büyük tatlı su balığıdır. Yassı ve geniş kafası, geniş ağzı, dudaklarından sarkan iki uzun anteni ve çenesinden sarkan daha kısa dört anteni, kuyruğuna kadar uzanan alt-yüzgeci ve kafasının yakınında bulunan daha küçük bir sırt-yüzgeci vardır. Bayağı yayın balığı çok iyi duyma kabiliyetine sahiptir. Seksen yaşına kadar yaşayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kadife balığı</span> balık türü

Kadife balığı, Yeşil sazan olarak da bilinir, sazangiller (Cyprinidae) familyasından fazla hareket etmeyen, yavaş akan suların dip kısımlarında yaşayan bir balık türü.

<span class="mw-page-title-main">Guarana</span>

Guarana, sabunağacıgiller (Sapindaceae) küçük kırmızı meyveli, yüksek dozda kafein içeren tropik bir bitki türü. Brezilya'nın Amazon bölgesinde yaşayanlar guarana tohumlarını çiğneyerek ya da toz hale getirilip suda eritip içerek enerji sağlarlar. Ayrıca günümüzde enerji içecekleri sektöründe kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nehir yunusu</span>

Nehir yunusu, balinalar (Cetacea) takımına dahil dişli balinalar (Odontoceti) alt takımındaki tek üst familya olan Platanistoidea'da sınıflanan türleri ifade eden ortak addır. Toplam dört tane nehir yunusu türü vardır ve her biri kendine ait bir familya içinde sınıflanır.

<span class="mw-page-title-main">Selenge Irmağı</span>

Selenge ırmağı Moğolistan'da doğarak Rusya'da Baykal Gölü'ne dökülür. Uzunluğu 1024 km, havzası ise 447.000 km2'dir. Moğolistan'ın 21 idari bölgesinden birine adını verir. Moğolcada gökkuşağı anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Haliç yunusu</span>

Haliç yunusu ya da Tucuxi Amazon havzasındaki nehirlerde ve Güney Amerika'nın kuzey ve doğu kıyılarında denizlerde bulunan bir yunus türüdür. "Tucuxi" adı Tupi dilindeki tuchuchi-ana sözcüğünden türetilmiştir ve türün genel adı olarak kullanılmaktadır. Amazon nehir yunusu gibi gerçek nehir yunusları ile benzer coğrafi bölgelerde bulunmasına rağmen haliç yunusu genetik olarak nehir yunuslarına benzememektedir ve deniz yunusları (Delphinidae) familyasında yer almaktadır. Fiziksel olarak, özellikle de denizde bulunan tipi afalinaya benzer. Ancak yeteri kadar yakın olmadığı için kendi cinsi Sotalia altında sınıflanmıştır. Ayrıca gri yunus, gri nehir yunusu, Guyana nehir yunusu, Amerika ırmak yunusu, Sotali, Bufeo negro ve Bufo negro adları da verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mert Irmağı</span> Samsun ilindeki bir akarsu

Mert Irmağı, Samsun ilindeki akarsudur. Canik Dağları'nın yükseklerinden doğar, güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda akar, Samsun merkezin doğusundan Karadeniz'e dökülür. Uzunluğu 67,8 km, yükselti farkı 1300 m, ortalama akım 5,28 m3/sn'dir.

<span class="mw-page-title-main">Timsahlar</span>

Timsahlar, sıcak bölgelerde bataklıklar ve su kenarlarında yaşayan vücudu kemiksi pullarla örtülü sürüngenleri içeren bir grup. Bu takımın familyaları Alligatoridae (Aligatorgiller), Crocodylidae (Timsahgiller) ve Gavialidae'dir (Gavyaller).

<span class="mw-page-title-main">Kambur balina</span>

Kambur balina, oluklu balinagiller (Balaenopteridae) familyasından bir balina türü.

<span class="mw-page-title-main">Hövsgöl Gölü</span>

Hövsgöl Gölü,, Moğolistan'daki ikinci büyük göldür.

<span class="mw-page-title-main">Deniz inekleri</span> memeli takımı

Deniz inekleri, sadece suda yaşayabilen ve günümüzde 4 türü kalmış olan, otobur bir memeli takımı. Bu takım Afrotheria üst takımına aittir; bugün yaşayan hayvanların arasında en yakın akrabaları fillerdir.

Sıraz balığı, Cyprinidae familyasından Işınsal yüzgeçliler sınıfına ait bir balıktır. Dünya'da sadece Türkiye'de bulunan endemik bir türdür. Doğal yaşam alanı tatlı su gölleridir. Doğal yaşam alanlarının yok olması nedeniyle neslinin tükenmesi söz konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Zırhlı yayınbalığı</span>

Zırhlı yayınbalığı bilimsel adıyla corydoras semiaquilus, Callichthyidae familyasına ait bir türdür. İç denizlerde yaşayan bu tür Güney Amerika'daki Brezilya ve Peru'da olan Amazon Nehrinde bulunur.