Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri, Sibirya kökenli Eskimo - Aleut halkları dışında kalan bütün Amerika yerlileri için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan iki ayrı ana grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.
Algonkinler, Kanada'nın Québec ve Ontario eyaletinde yaşayan Anişinabelerden Algonkin halklarının Kuzey Algonkinleri grubundan Kuzeydoğu Kızılderilileri kültür grubundan bir Kızılderili halkı. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Algonkinler de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.
Şayenler ya da Çeyenler, Büyük Düzlükler'de yaşamış Algonkin halklarından bir Kızılderili ulusudur. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler. Cheyenne ulusu Sotaeo'o ve Tsitsistas adlarındaki iki kabilenin birleşmesinden oluşmuştur. Tsitsistas "Yürekli İnsanlar Gibi" anlamına gelirken; Sotaeo'o kelimesinin kesin bir tercümesi yoktur. Cheyenne ismi ise Siyu dili'nden gelir ve "Küçük Cree" anlamındadır.
Algonkin dilleri, Kuzey Amerika'da çoğu Kanada'da, birazı da Amerika Birleşik Devletleri'nde konuşulan Algonkin–Yurok dil ailesinden Amerika yerli dilleri alt grubu. Kanada'da konuşanı en fazla yerli dil olan Krice bu ailedendir ve 117.400 kişi tarafından konuşulmaktadır.
Karaayakça ya da Karaayak dili, Siksikaca, dört lehçesinden üçü Kanada Alberta'da, biri Amerika Birleşik Devletlerinde Montana eyaletinin kuzeybatısında Karaayaklar tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Ova Algonkin dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. 2001 rakamlarına göre Kanada'da 15.000 etnik Karaayaktan 4.500 kadarı, ABD'de ise 5.000-8.000 etnik Karaayaktan 100 kadarı anadilini konuşabiliyor.
Algonkin halkları, Kuzey Amerika'da çoğu Kanada'da, birazı da Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan ve Algonkin dillerini konuşan Kızılderili halklarıdır. En üst reis yapılanması olarak büyük reislere sakima denir.
Atsinalar ya da Gros Ventreler, ABD'de Montana eyaletlerinin kuzey merkezinde yaşayan Batı Algonkin yerlilerinden bir Kızılderili halkı. Günümüzde Fort Belknap Kızılderili Rezervasyonunda yaşayan Atsinaların nüfusu 3.682 kişidir. Dilleri Ova Algonkin dillerinin Arapaho dilleri alt bölümüne girer. Son konuşanının 1981 yılında ölmesiyle dilleri tükenmiştir. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler. En yakın akrabaları Arapaholar, Karaayaklar ve Şayenlerdir.
Şayence ya da Çeyence, Amerika Birleşik Devletleri'nde Montana ve Oklahoma eyaletlerinde Şayenler tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Ova Algonkin dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Kuzey Şayen Kızılderili Rezervasyonunda konuşanı 1.721 kişidr.
Atsinaca ya da Gros Ventre dili, Amerika Birleşik Devletlerinde kuzey merkezi Montana eyaletinde Fort Belknap Kızılderili Rezervasyonunda Atsinalar tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Ova Algonkin dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. 3.682 etnik Atsinadan 1977 rakamlarına göre 10 kadarı anadilini konuşabiliyor. Anadilini akıcı biçimde konuşan son kişi 1981 yılında ölmüştür.
Meskvakice ya da Meskvaki-Sauk-Kikapu dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin Oklahoma, Kansas ve Iowa eyaletleri ile Meksika'nın Coahuila eyaletinde Meskvakiler, Sauklar ve Kikapular tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Merkezî Algonkin dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir.
Algonkin–Yurok dilleri, Kuzey Amerika'da çoğu Kanada'da, birazı da Amerika Birleşik Devletlerinde konuşulan Kızılderili dilleri ailesi. Üç gruptur ve ana grubu Atlas Okyanusu kıyılarına ulaşan Algonkin dilleri oluşturur. Diğer iki grup ise birer dilden oluşur ve Algonkin dillerinin bulunduğu coğrafyadan oldukça uzak kuzeybatı Kaliforniya'da Pasifik Okyanusu kıyılarına ulaşan adacıklar hâlindedir.
Ova Kızılderilileri ya da Ovalar Bölgesi Yerlileri veya Buffalo Yerlileri, Kuzey Amerika'nın ortasında Büyük Ovalar bölgesinde Kuzey Amerika yerlileri kültür bölgesinden yerli kültürü oluşturan Kızılderililer. Kuzeyde Subarktik Kızılderilileri, batıda Plato Kızılderilileri, Büyük Havza Kızılderilileri, güneybatıda Güneybatı Kızılderilileri, güneydoğuda Güneydoğu Kızılderilileri, doğuda ise Kuzeydoğu Kızılderilileri kültür gruplarıyla çevrilidir. Algonkin dilleri, Siyu dilleri, Atabask dilleri gibi birbirinden oldukça farklı dilleri konuşsalar da aynı kültürde buluşurlar.
Ova Kricesi ya da Ova Kri dili, çoğu Kanada'nın batısındaki Manitoba, Saskatchewan ve Alberta eyaletlerinde, ufacık bir kısmı da Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Montana eyaletinde yaşayan Ova Krileri tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Merkezî Algonkin dilleri grubundan Kricenin lehçesi olan Kızılderili dilidir. En yakın akrabası "th" (ᖫ) sesini kullanan Orman Kricesidir ve ondan "y" (ᔫ) sesini kullanmasıyla ayrılır. Kri dilleri konuşma sahasının en batısında yer alır.
Anişinabeler ya da Anişinabe halkları, Kanada ile Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Algonkin halklarının Merkezi Algonkinler ile Kuzey Algonkinleri gruplarından Kuzeydoğu Kızılderilileri ile Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan bir Kızılderili halk grubu. Algonkin dilleri ailesinin Merkezî Algonkin dilleri grubunun Anişinabe dilleri (Ojibwe–Potawatomi) alt grubundan dilleri konuşurlar ve en yakın akrabaları kendileri gibi Merkezî grupta yer alan Kriler, Menominiler, Şavniler gibi Kızılderililerdir. Diğer Kanada Kızılderilileri ve ABD Kızılderilileri gibi Anişinabeler de yasal olarak Kızılderili rezervi (Kanada) ya da Kızılderili rezervasyonu (ABD) adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.
Algonkince, Kanada'nın Québec ve Ontario eyaletinde yaşayan Algonkinler tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Anişinabe dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. 2006 sayımına göre 2.680 konuşanı vardır ve bunların % 10 kadarı tekdillidir.
Ova Algonkin dilleri, Büyük Ovalar yöresinde Amerika Birleşik Devletlerinde ve Kanada'da konuşulan Algonkin dilleri ailesinden Amerika yerli dilleri alt grubu.
Arapaho dilleri, Amerika Birleşik Devletlerinde Büyük Ovalar yöresinde konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Ova Algonkin dilleri grubundan Kızılderili dilleri alt grubu. Üçünün soyu tükenmiş, Arapahoca ile Atsinaca ise tehlike altındadır
Meksika Kızılderilileri, Meksika'da yaşayan Kuzey Amerika Kızılderilileri grubunun Aridoamerika ile Mezoamerika Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları.
Yurokça ya da Yurok dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzeybatısında Yuroklar tarafından konuşulmuş olan Algonkin–Yurok dilleri ailesinden bir Amerind Kızılderili dilidir. Bir düzine konuşanı olan dil yok olma sürecine girmiştir. En yakın akrabası birlikte Ritwan adıyla da ele alınan Viyotça en uzak akrabaları ise Algonkin dilleridir. Hem Viyotça hem de Yurokça Algonkin dillerinin coğrafyasından oldukça uzakta izole bir alandadır.
Viyotlar ; İngilizce Wiyot), Amerika Birleşik Devletleri'nde Kaliforniya eyaletinin kuzeybatısında yaşayan Kaliforniya Kızılderilileri kültür grubundan bir Kızılderili halkı. En yakın akrabaları Yuroklar ile Algonkin halklarıdır. Nüfusları kayıtlı 450 kişidir. Diğer ABD Kızılderilileri gibi Yuroklar da yasal olarak Kızılderili rezervi ya da rancheria adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.
