İçeriğe atla

Arap Kemeri

Arap Kemeri (Arapçaالحزام العربي, al-hizām al-ʿarabī; Kürtçe: Kembera Erebî, که‌مبه‌را عه‌ره‌بی), Suriye Baas hükümetinin Haseke Valiliği'nin kuzeyindeki Kürt bölgelerini Araplaştırma projesidir. Projenin temel amacı bölgenin etnik yapısını Araplar lehine çevirmek ve diğer etnik grupların, özellikle de Kürtlerin aleyhine çevirmekti.[1][2] Proje Esad Gölü'nün oluşturulması ile yerlerinden edilen Arapların Kürt bölgelerine yerleştirilmesiyle arazilerin ele geçirilmesini içeriyordu.

Arka plan

Irak hükûmetine karşı Mustafa Barzani[3] önderliğindeki Kürt isyanı ve 1960'larda El-Cezire Vilayeti'nde petrolün bulunması, Kürt nüfusu için belirgin bir kötüleşme ile aynı zamana denk geldi.[4] 23 Ağustos 1962'de hükûmet, Cezire Vilayeti'nde olağanüstü bir nüfus sayımı kararı aldı.[4] Bir kişi 1940'tan önce Suriye'de yaşadığını kanıtlayan bir belge sunamıyorsa, çoğu Türkiye'den olmak üzere yasadışı göçmen olarak kabul ediliyordu.[5] 5 Ekim 1962'deki bu nüfus sayımı kapsamında ildeki 120.000 Kürt Suriye vatandaşlığından çıkarıldı.[6] Suriye Hükûmeti daha sonra nüfus sayımı sırasında hatalar yapıldığını kabul etti, ancak vatandaşlara eski haklarını geri vermedi.[5] Irak'taki Kürt ayaklanması karşısında Suriyeli bürokrat Muhammed Talab Hilal, Suriye'de benzer bir gelişme olacağı konusunda uyarıda bulundu ve El-Cezire Vilayeti'nin Araplaştırılmasını sağlamak için on iki aşamalı bir strateji üretti. Adımlar şunlardı:[7][8][9][10]

  • (1) Kürtlerin tahliyesi ve yeniden yerleştirilmesi
  • (2) Kürtlerin her türlü eğitimden mahrum bırakılması
  • (3) Kürtlerin istihdamdan uzaklaştırılması
  • (4) Türk vatandaşlığı da bulunan Kürtlerin Suriye vatandaşlığının yeniden değerlendirilmesi
  • (5) Bölmek ve yönetmek için Kürt içi hizipçiliğin teşvik edilmesi
  • (6) Eski Kürt topraklarındaki Arap yerleşimleri
  • (7) Sömürgeleştirme  – "saf ve milliyetçi Araplar" Suriye Kürdistanı'na yerleştirilecek, böylece Kürtler "dağılıncaya kadar izlenebilir"
  • (8) Kemer bölgesinde konuşlanmış tümenlerin askeri müdahalesi, Kürtlerin dağılmasının ve Arapların yerleşiminin hükûmet tarafından hazırlanan planlara göre gerçekleşmesini garanti edecektir.
  • (9) Kolektif çiftlikler, "silah ve eğitim" ile donatılmış Arap yerleşimciler tarafından kurulacaktır.
  • (10) "Arapça bilmeyen herhangi birinin oy kullanma veya göreve aday olma hakkını kullanması" yasağı
  • (11) Kürt dini ileri gelenleri güneye sürülecek ve yerlerine Araplar getirilecekti.
  • (12) "Araplar arasında geniş bir Kürt karşıtı kampanya" devlet tarafından yürütülecek

1962'de Suriye hükûmeti, "Arabizmi kurtarmak" ve "Kürt tehdidini" yenmek için Kürtleri bölgeden çıkartıp yerlerine Arapları yerleştirmek Arap Kuşağı (el-Hizam el-Arabi) politikasını benimsedi.[4] Kuzey Suriye'de petrol keşfedilmişti ve Kürt bölgesinin kaynaklarını kontrol etme arzusu bu politikayla bağlantılıydı.[4] Baas partisi 1963'te Suriye'de iktidara geldi ve 1965'te Suriye-Türkiye sınırı boyunca 350 km uzunluğunda ve 10–15 km genişliğinde Arap kuşağı inşa etmeye karar verdi. Planlanan kuşak doğuda Irak sınırından batıda Resulayn'a kadar uzanıyordu.[2]

Uygulama

Baas partisi içindeki bir başka darbenin ardından Hafız Esad, 1970'te Suriye'nin başına geçmeyi başardı ve 1973'te planı uygulamaya başladı.[11] Cezire bölgesinde model devlet çiftlikleri kurmak için projenin adı Plan olarak değiştirildi.[12][13] Tabka Barajı'nın tamamlanması ve Esad Gölü'nün doldurulmasından sonra sular altında kalacak olan topraklardan gelen 4000 Arap ailenin yerleştirileceği köyler inşa edildi.[2] Araplara silah sağlandı ve Cezire Bölgesi ile Rakka'nın kuzeyindeki 50'den fazla sözde model çiftlik arasında paylaştırıldı.[2] On iki tanesi Kamışlı ve El-Malikiye çevresinde ve on altı tanesi Resulayn çevresinde inşa edildi.[14] Bölgenin Kürt köy isimleri, bölgenin gelenekleri ve tarihi ile ilgili olmayan Arapça isimlerle değiştirildi.[14] Bu Araplar Maghmurin (selden etkilenen مغمورين Maġmūrīn) olarak adlandırılır.[14] Plan sonunda 1976'da Hafız Esad döneminde zayıfladı, ancak Kürtlerin geri dönmesine izin verilmedi.[2]

Bölge

Planlanan kuşağın bölgesi petrol yatakları ve verimli tarım arazileri bakımından zengindir. Suriye petrol mağaralarının yaklaşık yüzde 50 ila 60'ının Malikiye bölgesinde yer aldığı tahmin ediliyor.[15]

Kaynakça

  1. ^ David L. Phillips (2017). The Kurdish Spring: A New Map of the Middle East. ISBN 9781351480369. Erişim tarihi: 25 Kasım 2019.  Yazar eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ a b c d e Syria's Kurds: History, Politics and Society (İngilizce). Routledge. 2009. ss. 61-62. ISBN 9780203892114.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ Maisel, Sebastian (21 June 2018).p. 343
  4. ^ a b c d Chaliand, Gérard, (Ed.) (1993) [1978]. "The Kurds in Syria". Les Kurdes et le Kurdistan [A People Without a Country: The Kurds and Kurdistan] (İngilizce). Pallis, Michael tarafından çevrildi. Londra: Zed Books. s. 199. ISBN 978-1-85649-194-5. The Kurds were suspected of being "in league" with the Kurds of Iraq, who had just launched the September 1961 insurrection aimed at securing autonomous status within an Iraqi framework. On August 23, 1961, the government promulgated a decree (no. 93) authorizing a special population census in Jezireh Province. It claimed that Kurds from Turkish Kurdistan were "illegally infiltrating" the Jezireh in order to "destroy its Arab character". The census was carried out in November of that year; when its results were released, some 120,000 Jezireh Kurds were discounted as foreigners and unjustly stripped of their rights as Syrian nationals. In 1962, to combat the "Kurdish threat" and "save Arabism" in the region, the government inaugurated the so-called "Arab Cordon plan" (Al Hizam al-arabi), which envisaged the entire Kurdish population living along the border with Turkey. They were to be gradually replaced by Arabs and would be resettled, and preferably dispersed, in the south. The discovery of oil at Qaratchok, right in the middle of Kurdish Jezireh, no doubt had something to do with the government's policy.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ a b "A Modern History of the Kurds". Bloomsbury, I.B. Tauris (İngilizce). 2020. s. 469. 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ Hasan, Mohammed (December 2020), p. 6
  7. ^ Chaliand, Gérard, (Ed.) (1993) [1978]. "The Kurds in Syria". Les Kurdes et le Kurdistan [A People Without a Country: The Kurds and Kurdistan] (İngilizce). Pallis, Michael tarafından çevrildi. Londra: Zed Books. ss. 199-200. ISBN 978-1-85649-194-5. A zealous nationalist, Hilal proposed a twelve-point plan, which would first be put into operation against the Jezireh Kurds: (1) a batr or "dispossession" policy, involving the transfer and dispersion of the Kurdish people; (2) a tajhil or "obscurantist" policy of depriving Kurds of any education whatsoever, even in Arabic; (3) a tajwii or "famine" policy, depriving those affected of any employment possibilities; (4) an "extradition" policy, which meant turning the survivors of the uprisings in northern Kurdistan over to the Turkish government; (5) a "divide and rule" policy, setting Kurd against Kurd; (6) a hizam or cordon policy similar to the one proposed in 1962; (7) an iskan or "colonization" policy, involving the implementation of "pure and nationalist Arabs" in the Kurdish regions so that the Kurds could be "watched until their dispersion"; (8) a military policy, based on "divisions stationed in the zone of the cordon" who would be charged with "ensuring that the dispersion of the Kurds and the settlement of Arabs would take place according to plans drawn up by the government"; (9) a "socialization" policy, under which "collective forms", mazarii jama'iyya, would be set up for the Arabs implanted in the regions. These new settlers would also be provided with "armament and training"; (10) a ban of "anybody ignorant of the Arabic language exercising the right to vote or stand for office"; (11) sending the Kurdish ulemas to the south and "bringing in Arab ulemas to replace them"; (12) finally, "launching a vast anti-Kurdish campaign amongst the Arabs".  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  8. ^ "Kurdish Political and Civil Movements in Syria and the Question of Representation" (PDF). London School of Economics. December 2020. ss. 4-5. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  9. ^ The Kurds: An Encyclopedia of Life, Culture, and Society (İngilizce). ABC-CLIO. 21 Haziran 2018. ss. 344-345. ISBN 978-1-4408-4257-3.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ A People Without a Country: The Kurds and Kurdistan (İngilizce). Zed Books. 1993. ss. 199-200. ISBN 978-1-85649-194-5.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  11. ^ Out of Nowhere: The Kurds of Syria in Peace and War (İngilizce). Oxford University Press. 15 Kasım 2014. ISBN 978-1-84904-531-5.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  12. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; jAD34 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  13. ^ Human Rights in Syria (İngilizce). Human Rights Watch. 1990. s. 88. ISBN 978-0-929692-69-2. 
  14. ^ a b c "Kurdish Political and Civil Movements in Syria and the Question of Representation" (PDF). London School of Economics. December 2020. s. 7. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  15. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; YEP4e isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )

İlgili Araştırma Makaleleri

Kürtler, doğuda Zagros Dağları'ndan batıda Toros Dağları'na ve güneyde Hemrin Dağları'ndan kuzeyde Kars–Erzurum platolarına kadar uzanan coğrafi bölgede yoğun yaşayan, 2017 yılı tahminlerine göre dünyada yaklaşık 36–45 milyon nüfusa sahip olan İranî bir halktır. Bugün dünyadaki en büyük Kürt nüfusu, 15–20 milyon civarı ile Türkiye'de bulunurken; İran, Irak ve Suriye'de de sayıları 3 ila 12 milyon arasında değişen önemli Kürt nüfusları bulunmaktadır. Gerek Orta Doğu'daki siyasi ve sosyal karmaşalar ve sorunlar, gerekse diğer sebepler dolayısıyla özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında oluşan göçler sonucunda Batı Avrupa başta olmak üzere Kuzey Amerika ve Orta Asya gibi farklı bölgelere yerleşmiş bir Kürt diasporası da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Kürdistanı</span> Suriyenin kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge

Suriye Kürdistanı, Batı Kürdistan veya Rojava, Suriye'nin kuzeyinde ve doğu kesiminde çoğunlukla Kürtler olmak üzere Arap, Çerkes, Süryani ve Türkmenlerin yaşadığı bölge. Orta Doğu coğrafyasında Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı Kürdistan'ın, Suriye sınırları içinde kalan kısmını tanımlar. PYD tarafından bölgede Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ilan edilmiş; fakat Suriye hükûmeti veya diğer ülkeler tarafından tanınmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">YPJ</span> Suriyede çoğunluğu Kürt kadınların oluşturduğu silahlı örgüt

YPJ veya Kadın Koruma Birlikleri YPG 'nin kadın koludur. 2012 yılında YPG'nin kadın tugayı olarak kurulmuştur. 2014'te 18 ile 40 yaşları arasında 7000'den fazla gönüllü savaşçı kadroya ulaşmıştır. Jineoloji YPJ'nin fikir bütünlüğünü oluşturan düşüncelere temel olan doktrinlerden biridir. Irak ve Şam İslam Devleti'nin Yezîdî soykırımına karşı savaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri</span> Kürt ve Yahudi ilişkileri

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-İsrail ilişkileri, Kürt ve Yahudi halkları arasındaki ilişkilerin tarihsel arka planını ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile İsrail arasındaki mevcut siyasi ve ekonomik ilişkileri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Kürtleri</span> Etnik grup

Suriye Kürtleri, Suriye'de doğmuş veya ikamet eden Kürtlerdir. Kürtler, Uluslararası Azınlık Hakları Grubu, CIA The World Factbook ve hükûmet yanlısı kaynaklara göre ülke nüfusunun %10 ila %15'ini oluşturan Suriye'deki en büyük etnik azınlıktır. Suriye Kürtleri, hükûmet tarafından rutin bir ayrımcılığa ve zorbalığa maruz kaldılar.

Kürt karşıtlığı veya Kürdofobi, Kürt diline, Kürt kültürüne ve Kürt halkına karşı duyulan nefret, ön yargı, düşmanlık, aşağılama ve benzeri duygulardan beslenen ırkçılıktır. Kürt halklarının yaşadığı Türkiye, İran, Irak ve Suriye gibi yoğunluklu olarak Kürt azınlığa ev sahipliği yapan belli başlı ülkelerin yürüttüğü yasak ve asimilasyon politikalarında ve bu politikalara bağlı olarak medyada ve günlük yaşamda Kürt karşıtlığına rastlanması şeklinde tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi</span> Suriyede de facto özerk bölge

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (KDSÖY) Suriye'nin kuzeydoğu kesimindeki Suriye Kürdistanı'nda Arap, Çerkes, Kürt, Süryani ve Türkmenlerin yaşadığı, Ekim 2019 itibarıyla de facto özerk olan yönetim alanı. PYD tarafından bölgede önce özerk kantonlar, sonrasında federasyon ilan edilmiş; fakat hiçbiri Suriye hükûmeti veya diğer ülkeler tarafından tanınmamıştır. İsviçre'de ve birçok Avrupa ülkesinde temsilcilikleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye demografisi</span> Suriyenin demografik özellikleri

Suriye'nin 2011 Suriye İç Savaşı öncesi tahmini nüfusu, 21.124.000 Suriyeli 1,3 milyon Iraklı mülteci ve 500.000'den fazla vatansız Filistinli dahil olmak üzere 22 ±.5 milyon daimi nüfustu. Savaş sırasında Suriyeli mültecilerin sayısı, ülke içinde yerinden edilmiş Suriyelilerin sayısı ve yaralı sayıları değişim içinde olduğundan, Suriye nüfusunun doğru bir şekilde sayılması zorlaşmaktadır. CIA World Factbook, Temmuz 2018 itibarıyla tahmini 19.454.263 kişiyi gösterdi. Savaş öncesi nüfusun, altı milyonu ülke dışında mülteci, yedi milyonu ülke içinde yerinden edilmiş, üç milyonu isyancıların elindeki topraklarda ve iki milyonu Kürt yönetimindeki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kürt güneşi</span> Kürtlerin sembolü olan altın renkli güneş

Kürt güneşi, Kürtlerin sembolü olan altın renkli güneştir. Eski çağlardan beri kullanılan sembolün Kürt milleti için dinî ve kültürel önemi mevcuttur. Ayrıca güneş, Kürdistan bayrağında da bulunur.

Roger Lescot (1914–1975), Kürt dili üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Fransız oryantalist ve diplomattı.

Kürt Kızılayı veya Kürdistan Kızılayı(Kürtçe: Heyva Sor a Kurd; Arapça: الهلال الأحمر الكردي), esas olarak Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde faaliyet gösteren kar amacı gütmeyen bir insani yardım kuruluşudur. IŞİD, Suriye ve Türk hükûmetlerinin saldırılarından kaçan mültecilere tıbbi bakım ve yardım sağlayan başlıca kuruluştur. IŞİD ile aylarca süren savaşın ardından büyük ölçüde yıkılan Kobani'nin yeniden inşasında da yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Orchard Operasyonu</span> 2007 İsrailin Suriyede şüpheli bir nükleer reaktöre düzenlediği hava saldırısı

Orchard Operasyonu, aynı zamanda Operation Outside the Box olarak da bilinir, Suriye'nin Deir ez-Zor bölgesinde, Al Kibar sahası olarak anılan, şüpheli bir nükleer reaktöre, 6 Eylül 2007'de gece yarısından hemen sonra meydana gelen İsrail hava saldırısıydı. İsrail ve ABD hükûmetleri yedi ay boyunca bu gizli baskınlarını açıklamadılar. Beyaz Saray ve Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) daha sonra Amerikan istihbaratının sitenin askeri amaçlı bir nükleer tesis olduğunu belirttiğini doğruladı, ancak Suriye bunu reddetti. 2009 Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) soruşturması, uranyum ve grafitin kanıtlarını bildirdi ve sitenin bildirilmemiş bir nükleer reaktöre benzeyen özellikler taşıdığı sonucuna vardı. IAEA başlangıçta sitenin yapısını onaylayamadı veya reddedemedi çünkü, IAEA'ya göre Suriye, IAEA soruşturmasıyla gerekli işbirliğini sağlayamadı. Suriye bu iddialara itiraz etti. Yaklaşık dört yıl sonra, Nisan 2011'de Suriye İç Savaşı sırasında IAEA, tesisin bir nükleer reaktör olduğunu resmen doğruladı. İsrail, 2018 yılına kadar saldırıyı kabul etmedi.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman Kasımlı</span> Kürt politikacı

Abdurrahman Kasımlı, Kürt siyasetçi ve Kürt lider. Kasımlo, 1973-1989'a kadar İran Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP-İ) Genel Sekreterliğini yapmıştır.

Beytüşşebap İsyanı, Türkiye Cumhuriyeti'ndeki ilk Kürt isyanıydı. İsyan, Cibran aşiretinden Halid Bey Cibran tarafından yönetildi. İsyana İhsan Nuri, Yusuf Ziya Bey ve Kürt Fuad Paşa'nın bulunduğu diğer önemli komutanlar da katılmıştır. 3 Mart 1924'te halifeliğin kaldırılması, Kürt kimliğine yönelik baskıcı Türk politikaları, Kürtçenin halka açık olarak kullanılmasının ve öğretilmesinin yasaklanması ve Kürt toprak sahiplerinin ve aşiret reislerinin ülkenin batısında yeniden yerleştirilmesi isyanın başlıca nedenlerindendir. Türk ordusunun çok sayıda subayı isyancılara destek vermek için firar etti. İsyan, Ağustos 1924'te Beytüşşebap garnizonunun Türk hükûmetine karşı ayaklanmasıyla başladı. İsyan başarısız oldu ve başladıktan kısa bir süre sonra sona erdi. Yusuf Ziya Bey, 10 Ekim 1924'te tutuklandı ve bildirildiğine göre Halid Bey Cibran'ı da isyana karışmakla suçladı. Halid Bey Cibran Aralık 1924'te Erzurum'da yakalandı. Her ikisi de Bitlis'te askeri mahkemeye çıkarıldı. İsyan bastırılmış olsa da, bir başka Kürt ayaklanması, Şeyh Said İsyanı kısa bir süre sonra patlak verecekti.

Kerkük statü referandumu, Kuzey Irak'ın tartışmalı bölgelerinin Kürdistan Bölgesi'nin bir parçası olup olmayacağına karar vermek için planlanan bir halk oylamasının Kerkük parçasıydı. Referandum başlangıçta 15 Kasım 2007 için planlanmıştı, ancak defalarca ertelendi ve sonuçta hiçbir zaman gerçekleşmedi.

<span class="mw-page-title-main">Asya Abdullah</span>

Asya Abdullah, Kürt siyasetçi. PYD'nin eş başkanıdır. TEV-DEM koalisyonunun eski eş başkanı olan Abullah, Suriye Kürdistan Topluluklar Birliği'nin (KCK) kıdemli daimi üyesi olarak görev yapmaktadır. Rojava'daki Kürt siyasi projesine destek toplamak için aktivistlere, akademisyenlere ve dünya liderlerine ulaşmak için çok sayıda konferansta sunum yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Nureddin Zaza</span> Kürt siyasetçi, yazar ve şair

Nureddin Zaza Kürt siyasetçi, yazar ve şair. Suriye Kürdistan Demokrat Partisi'nin kurucu ortağı ve Paris Kürt Enstitüsü'nün kurucu üyesi olan Zaza, Kürt milliyetçisi parti Hoybun'un üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">1970 Irak-Kürt Özerklik Anlaşması</span>

1970 Irak-Kürt Özerklik Anlaşması, Irak-Kürt barış görüşmeleri veya 1970 Barış Anlaşması, Irak hükûmeti ve Kürtlerin 11 Mart 1970'te Birinci Irak-Kürt Savaşı'nın ardından, nüfus sayımıyla Kürt çoğunluğuna sahip olduğu belirlenen üç Kürt vilayetinden ve diğer komşu ilçelerden oluşan bir Özerk Bölge oluşturulması içindi. Plan aynı zamanda Kürtlerin hükûmet organlarında temsil edilmesini de sağlıyordu. Zamanına göre, uzun süredir devam eden Irak-Kürt çatışmasını çözmeye yönelik en ciddi girişimdi.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Mezopotamya</span> günümüzde Irak, Suriye ve Türkiyenin bir parçası olan Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bölgenin kuzey kısmı

Yukarı Mezopotamya, Orta Doğu'nun kuzeyinde yer alan Kuzeybatı Irak, Kuzeydoğu Suriye ve Güneydoğu Türkiye'nin yaylaları ve büyük düzlükleri için kullanılan isimdir. Bölge, 7. yüzyılın ortalarındaki erken Müslüman fetihlerinden bu yana geleneksel Arapça adı olan el-Cezire ve Süryanice varyantı Gāzartā veya Gozarto (ܓܙܪܬܐ) olarak bilinir. Fırat ve Dicle nehirleri Mezopotamya'yı neredeyse bir adaya dönüştürür, çünkü Irak'ın Basra Vilayeti'ndeki Şattülarap'ta birleşirler ve Türkiye'nin doğusundaki kaynakları birbirine yakındır.

<span class="mw-page-title-main">Süreyya Bedirhan</span>

Süreyya Bedirhan, Bedirhan Bey'in soyundan gelen ve Bedirhan ailesinin bir üyesi olan bir Kürt prensiydi. Kürt bağımsızlığının etkili bir destekçisi, gazeteci ve yazardı. Eserleri, Bletch Chirguh müstear adıyla da bilinir. Bedirhan ailesinin diğer üyeleri gibi, İslam'ın Kılıcı ve İslam peygamberi Muhammed'in generali ve arkadaşı Halid bin Velid'in soyundan geldiğini iddia etti.