İçeriğe atla

Arap Kışı

Arap Kışı (İngilizceArab Winter), Arap Baharı protestolarının ardından Arap ülkelerinde gelişen otoriterlik ve dinî aşırıcılığın yükselişini[1] ifade eden bir terimdir. Terim ilk kez Aralık 2011 tarihinde The Washington Post gazetesi tarafından kullanılmıştır.[2] Arap Kışı bölgesel iç savaşların ortaya çıkması, bölgesel istikrarsızlık,[3] Arap ülkelerinin ekonomik ve demografik düşüşü[4] ile etnik, dinsel ve mezhepsel çatışmalar[5] ile karakterize edilir. Beyrut Amerikan Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre Arap Kışı 2014 yazı itibarı ile yaklaşık bir milyon kişinin ölümüne ve milyonlarca kişinin mülteci durumuna düşmesiyle sonuçlanmıştır.[6]

Arap Kışı terimi Suriye İç Savaşı,[7][8] Irak İsyanı ve iç savaşı,[9] Libya, Yemen[10] ve Mısır krizleri,[11] Irak ve Şam İslam Devleti örgütünün yükselişi ile Avrupa sığınmacı krizi gibi Arap dünyası genelindeki ve çevresindeki olaylara atıfta bulunmak bulunmak için kullanılır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016. 
  2. ^ "After the hope of the Arab Spring, the chill of an Arab Winter". The Washington Post (İngilizce). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016. 
  3. ^ "From Egypt to Syria, this could be the start of the Arab Winter". The Conversation. 17 Nisan 2014. 18 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016. 
  4. ^ Rivlin, P (Haziran 2014), Iqtisadi (PDF), Dayan Research Center, 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 23 Temmuz 2016 .
  5. ^ Malmvig, Lassen (2013), Arab uprisings: regional implication (PDF), IEMED, 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 23 Temmuz 2016 .
  6. ^ "Displacement in the Middle East and North Africa – between the Arab Winter and the Arab Spring" (PDF), International Affairs, LB: AUB, 28 Ağustos 2013, 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 23 Temmuz 2016 .
  7. ^ Fear and Faith in Paradise. 28 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016. 
  8. ^ "Arab Winter". America Staging. 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016. 
  9. ^ "Analysis: Arab Winter is coming to Baghdad". The Jerusalem Post. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016. 
  10. ^ "Yemen's Arab winter". Middle East Eye. 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016. 
  11. ^ "Egypt and Tunisia's new 'Arab winter'". Euro news. 29 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mısır</span> Kuzey Afrika ve Batı Asyada bir ülke

Mısır, resmî olarak Mısır Arap Cumhuriyeti, Afrika'nın kuzeydoğu köşesi ile Asya'nın güneybatı köşesinde Sina Yarımadası'nı kapsayan kıtalararası bir ülkedir. Kuzeyinde Akdeniz, kuzeydoğusunda Filistin'in Gazze Şeridi ve İsrail, doğusunda Kızıldeniz, güneyinde Sudan ve batısında Libya ile komşudur. Kuzeydoğudaki Akabe Körfezi, Mısır'ı Ürdün ve Suudi Arabistan'dan ayırmaktadır. Kahire, Mısır'ın başkenti ve en büyük şehridir. İkinci büyük şehri olan İskenderiye ise Akdeniz kıyısında önemli bir sanayi ve turizm merkezidir. Yaklaşık 100 milyon nüfusuyla Mısır, dünyanın en kalabalık 14'üncü, Afrika'nın ise en kalabalık üçüncü ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yemen</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Yemen, resmî adıyla Yemen Cumhuriyeti, Orta Doğu'da yer alan bir ülke. Kuzeyinde Suudi Arabistan, kuzeydoğusunda Umman ile komşudur. Batısını Eritre ve Cibuti, güneybatısını Somali çevreler. Yemen; 555.000 km2 yüz ölçümüne sahiptir ve 1.200 km uzunluğunda sahil şeridiyle Arap Yarımadası'nın güney ucunda yer almaktadır. Güneyinde Hint Okyanusu'nun uzantısı Aden Körfezi, kuzeyinde Kızıldeniz, güneybatısında ise bu ikisini ayıran Babülmendep Boğazı bulunmaktadır. Yemen'in Umman Denizi ile Kızıldeniz'de en büyükleri Haniş ve Sokotra olmak üzere 200'e yakın adası bulunmaktadır. En büyük şehri ve başkenti San'a'dır. 2022 yılı itibarıyla Yemen'in nüfusunun yaklaşık 31 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Yemen; Arap Birliği, Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Araplar</span> aslen Arap Yarımadasında yaşayan ve arapça konuşan etnik ve ulusal grup

Araplar, çoğunlukla Batı Asya ve Kuzey Afrika'da olmak üzere batıda Atlantik Okyanusu'ndan doğuda Umman Denizi'ne, kuzeyde Akdeniz'den, güneydoğuda Afrika Boynuzu ve Hint Okyanusu'na uzanan geniş Arap dünyası üzerinde yaşayıp yaklaşık 450 milyon nüfusa sahip halktır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Doğu</span> Batı Asya, Kuzey Afrika ve Doğu Akdenizin kesiştiği yerde kalan jeografik bölge

Orta Doğu, Afrika-Avrasya'da genellikle Batı Asya'yı, tüm Mısır'ı ve Türkiye'yi kapsayan kıtalararası bir bölgedir. Terim, 20. yüzyılın başlarında başlayan Yakın Doğu teriminin yerini almak üzere daha geniş bir kullanıma girmiştir. Daha geniş "Büyük Orta Doğu" kavramı aynı zamanda Mağrip, Sudan, Cibuti, Somali, Komorlar, Afganistan, Pakistan ve bazen Transkafkasya ve Orta Asya'yı da bölgeye dahil etmektedir. "Orta Doğu" terimi, değişen tanımları konusunda bazı karışıklıklara yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Cumhuriyeti</span> Orta Doğuda bir ülke (1958-1971)

Birleşik Arap Cumhuriyeti 1958'den 1971'e kadar Orta Doğu'da bulunan egemen bir devletti. Başlangıçta 1958'den 1961 Suriye Darbesi'nden sonra Suriye birlikten ayrılana kadar Mısır ve Suriye arasında siyasi bir birlikti. Mısır 1971 yılına kadar resmi olarak Birleşik Arap Cumhuriyeti olarak bilinmeye devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Iraklılar</span> Irak vatandaşları veya sakinleri

Iraklılar veya Mezopotamyalılar, Irak'ın yerel sakinleri ve ülke dışında yaşayan vatandaşlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Abdünnâsır</span> 2. Mısır devlet başkanı

Cemal Abdünnâsır Hüseyin, 1954'ten 1970'teki ölümüne kadar Mısır'ın ikinci cumhurbaşkanı olarak görev yapan Mısırlı bir subay ve politikacıydı. Nâsır, 1952 Mısır Devrimi'ne öncülük etti ve ertesi yıl geniş kapsamlı toprak reformlarını başlattı. 1954'te bir Müslüman Kardeşler üyesinin suikast girişiminin ardından örgüte baskı uyguladı. Kendisine karşı yapılan bir suikast girişimine adı karışan Devlet Başkanı Muhammed Necib'i ev hapsine aldı ve idari görevi üstlendi. Haziran 1956'da resmen başkan seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi</span> Basra Körfezine kıyısı bulunan altı Arap ülkesinin oluşturduğu ülkeler topluluğu

Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi, kısaca Körfez İşbirliği Konseyi resmi adı ile Arapça: مجلس التعاون لدول الخليج العربیه, Basra Körfezi'ne kıyısı bulunan altı Arap ülkesinin ekonomik, siyasal ve sosyal hedefler ile bir araya gelmesiyle oluşturduğu bir ülkeler topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Mizrahi Yahudileri</span> Kuzey Afrika ve Orta Doğudaki yerli Yahudi soyundan gelen kişiler

Mizrahi Yahudileri veya İbranice -im eki kökenli Mizrahim, doğulu anlamına gelip Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Kafkasya'daki Yahudilere verilen genel addır. İsrail'de ise "Mizrahi" terimi daha çok Arap dünyasındaki ve Arap dünyasına komşu ülkelerdeki Yahudilere denir. Irak, Suriye, Lübnan, Yemen, İran, Afganistan, Buhara, Mağrib Yahudileri, Berberi, Kürt, Azerbaycan, Dağıstan, Hindistan, Pakistan Yahudileri ve Çerkes Yahudileri başlıca Mizrahi Yahudileridir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Orta Doğu</span>

Büyük Orta Doğu, 21'inci yüzyılın ilk on yılında, özellikle müslüman dünyasından İran, Türkiye, Afganistan ve Pakistan ile çeşitli ülkeleri kapsayan, Amerika Birleşik Devletleri'nde George W. Bush yönetimi tarafından ortaya atılan siyasi terimdir.

Türk modeli, çağdaş, ılımlı ve işleyen bir Müslüman demokrasi örneği olarak Türkiye'ye atıf yapar. Türkiye, seküler anayasayla sistematize edilmiş bir devletin, İslamcı köklere sahip parti ya da partilerce yönetilebilmesinin örneği olarak görülmektedir. Recep Tayyip Erdoğan tarafından yönetilen Adalet ve Kalkınma Partisi, Türkiye'yi 2002 yılından beri parlamentoda idare etmektedir. Bu iktidar sürecinin özellikle ilk yıllarında Türkiye Batı dünyasıyla iyi ilişkiler geliştirirken İran İslam Cumhuriyeti'yle de nispeten olumlu ilişkiler kurmuş ve uluslararası arenada Filistin yanlısı bir siyaset sürdürmüştür. Ülke, oldukça çekişmeli ve temelde özgür ve adil seçimleriyle, canlı ve dış dünyaya etki eden kültürüyle, ekonomik büyümesiyle ve genişleyen orta sınıfıyla dikkat çekmiştir. Ancak Gezi Parkı olaylarına sert müdahale eden ve sonraki yıllarda politik duruşunu değiştiren AK Parti hükûmeti batı dünyasından aldığı desteği kaybetmiş, Türk modelinin sona erdiği yorumları yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">El-Islah</span>

El-Islah, Yemen'de bulunan bir İslamcı siyasi partidir. Parti kendini hayatın her alanında İslami ilke ve öğretiler temelinde reform yapılmasını isteyen bir oluşum olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pan-Arap renkleri</span>

Pan-Arap renkleri, siyah, beyaz, yeşil ve kırmızıdır. Her dört Pan-Arap renginden birinin belirli bir Arap hanedanını veya dönemini temsil etmesi amaçlanmıştır. Siyah Abbasilerin, beyaz Emevîlerin, yeşil Fatimilerin ve kırmızı ise Haşimilerin rengi idi. Bu dört renk 14. yüzyılda Iraklı şair Safiyeddin El-Hilli tarafından "beyaz eylemlerimiz, siyah savaşlarımız, yeşil bölgelerimiz ve kırmızı kılıçlarımız" olarak tarif edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arap milliyetçiliği</span> Siyasi ideoloji

Arap milliyetçiliği, Arap medeniyetini yücelten ve Arap dünyasında siyasi bir birlik hedefleyen bir milliyetçi ideolojidir. Arap milliyetçiliğin ana amacı Arap Denizi'nden Atlantik Okyanusu'na kadar tüm Arap dünyası halklarını birbirlerini ortak dilsel, kültürel, dini ve tarihi miras ile bağlayarak tek bir ulus yaratmaktır. Arap milliyetçiliği Osmanlı İmparatorluğu'nun 20. yüzyılın başlarında zayıflaması ile gelişmiş olup Altı Gün Savaşı'nda Arap ordularının yenilgisinden sonra gözden düşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Orta Doğu ve Kuzey Afrika</span> Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi

ODKA ya da zaman zaman kullanılan İngilizce tabirle MENA, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi için kullanılan kısaltmadır. ODKA terimi, Fas'tan İran'a kadar uzanan tüm Orta Doğu ülkelerini kapsayan geniş bir alanı kapsamaktadır. Terim genellikle Büyük Ortadoğu terimi ile eşanlamlıdır. BAKA veya KABA terimi Batı Asya ve Kuzey Afrika'nı kastetmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">14 Temmuz Devrimi</span> 1958de Irakta monarşiyi deviren askeri darbe

1958 Irak askerî darbesi olarak da bilinen 14 Temmuz Devrimi, 14 Temmuz 1958 tarihinde Irak'ta gerçekleşen ve Kral II. Faysal'ın devrilmesi ve Haşimi liderliğindeki Irak Krallığı'nın yıkılmasıyla sonuçlanan bir darbedir. Bu darbenin ardından kurulan Irak Cumhuriyeti, altı ay önce Irak ve Ürdün arasında kurulan Haşimi Arap Federasyonu'nun sonunu getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisi (Suriye ağırlıklı hizip)</span> Baas Partisinin Suriye ağırlıklı hizbi

Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye yanlısı Baas hareketi olarak da anılan, Arap dünyasında şubeleri olan neo-Baasçı bir siyasi partidir. Parti, Şubat 1966'da Baas Partisindeki bölünmeden çıktı ve Suriye'de hükûmeti yönetmektedir. 1970-2000 yılları arasında partiye Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad başkanlık etti. 2018'e kadar liderlik, oğlu Beşşar Esad ve Abdullah el-Ahmar arasında paylaşıldı. 2017 yılında Ulusal ve Bölgesel komutanlıkların yeniden birleştirilmesinin ardından Beşşar Esad Merkez Komutanlığı genel sekreteri oldu. Partinin Suriye kolu, Suriye liderliğindeki Baas Partisi içindeki en büyük organizasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Arap Baası</span> Suriyede eski bir siyasi parti

Arap Baası, ayrıca Arap Baas Partisi olarak da bilinen Arap milliyetçisi bir siyasi parti. Suriye'de Zeki el-Arsuzi tarafından 1940 yılında kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Mısır Bölgesi</span> Mısırda bir siyasi parti

Arap Sosyalist Baas Partisi - Mısır Bölgesi, Mısır'da Neo-Baasçı bir siyasi partidir. Irak liderliğindeki Baas Partisi'nin Mısır'daki bölgesel şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yemen'de din</span>

Yemen'de din, çeşitli dinî inançlardan oluşur. Ülkedeki en yaygın dinin İslam olduğu bilinmekle beraber, bu dine mensup kişilerin oranına ilişkin yayınlanan veriler çelişkilidir. İslam ezici çoğunluğunu oluştururken, %34.9'unu Zeydîlik, %65'ini Sünnilik oluşturmaktadır. Yerli nüfus olarak 1.000 Hristiyan ve kalan 6 Yahudi vardır. Pew Araştırma Kuruluşu'na göre dini baskıdan dolayı dinini açıklamayanlarla birlikte 40.000 Hristiyanlar vardır. WIN/Gallup International anketine göre Yemen, Arap ülkeleri çapında en dindar ülke, Dünya çapında en dindar ülkelerden biridir.