İçeriğe atla

Arap Baas Hareketi

Arap Baas Hareketi
حركة البعث العربي
Lider(ler)Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar
Kuruluş tarihi1940 (1940)
Kapanış tarihi1947 (1947)
ÖnceliUlusal Kardeşlik Partisi
ArdılıBaas Partisi
Gazete(ler)El-Tali'a
İdeolojiBaasçılık
Resmî renklerSiyah, Kırmızı, Beyaz ve Yeşil(Pan-Arap renkleri)
Suriye

Arap Baas Hareketi (Arapçaحركة البعث العربي, romanizeḤarakat al-Baʽth al-‘Arabī) - tam anlamıyla Arap Diriliş Hareketi ya da Arap Rönesans Hareketi olarak tercüme edilebilir - Baasçı siyasi hareketti ve Arap Sosyalist Baas Partisi'nin selefiydi.[1] Parti ilk olarak Arap İhya Hareketi (Ḥarakat al-Ihyā ʼ al-'Arabī) olarak adlandırıldı ve Baas adını aldığı zamana kadar kelimenin tam anlamıyla Arap Yeniden Canlanma Hareketi olarak tercüme edildi.[1][2] Parti, 1940 yılında Mişel Eflak tarafından kurulmuştur.[3][4][5] Kurucuları olan Eflak ve Bitar, milliyetçilik ve sosyalizmle ilişkilendirildi.[6]

Tarihi

Hareket, 1940 yılında Suriyeli gurbetçi Mişel Eflak tarafından Arap İhya Hareketi olarak kuruldu.

Hareket, kurulduktan kısa bir süre sonra, Eflak'ın 1941'de İngiliz karşıtı ve Mihver yanlısı Irak hükûmetini İngilizlere karşı desteklemek için kurulan Suriye Irak'a Yardım Komitesi'ni kurması da dahil olmak üzere sömürge karşıtı ve Arap milliyetçisi militan faaliyetlere dahil oldu. 1941'deki İngiliz-Irak Savaşı[7] sırasında Suriye Komitesi, Irak güçlerinin yanında İngilizlere karşı savaşmak için silah ve gönüllüler gönderdi.[7]

Eflak, 1943'te Suriye parlamentosu adayı olarak seçimde başarısız oldu.[7] Suriye seçim yenilgisinden sonra Hareket, Suriye'deki seçimlerde Ekrem el-Havrani'nin Arap Sosyalist Hareketi de dahil olmak üzere diğer partilerle işbirliği aradı.[7]

Parti, Zeki el-Arsuzi'nin Arap Baası ile 1947 yılında birleşti. El-Hevrani'nin Arap Sosyalist Hareketi daha sonra 1950'lerde Arap Sosyalist Baas Partisi'ni kurmak için partiyle birleşti.

Kaynakça

  1. ^ a b Jasim M. Abdulghani. Iraq & Iran: the years of crisis. Croom Helm, Ltd., 1984. Pp. 27.
  2. ^ Michel Curtis. People and Politics in the Middle East. Transaction Books. Pp. 132, 139.
  3. ^ Michel Curtis. People and Politics in the Middle East. Pp. 132.
  4. ^ David Seddon. A political and economic dictionary of the Middle East. London, England, UK: Taylor & Francis e-library, 2005. Pp. 19.
  5. ^ Ghareeb, Edmund A.; Dougherty, Beth K. Historical Dictionary of Iraq. Lanham, Maryland and Oxford: The Scarecrow Press, Ltd., 2004. Pp. 2.
  6. ^ Rami Ginat. Egypt's incomplete revolution: Lutfi al-Khuli and Nasser's socialism in the 1960s. Routledge, 1997. Pp. 11.
  7. ^ a b c d Spencer Tucker. The Encyclopedia of Middle East Wars: The United States in the Persian Gulf, Afghanistan, and Iraq Conflicts, Volume 1. Santa Barbara, California, USA: ABC-CLIO, 2010. Pp. 30

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisi</span> milliyetçi-sosyalist öğretiye dayalı Arap siyasi partisi

Arap Sosyalist Baas Partisi Zeki el-Arsuzi'nin ortakları, Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar tarafından Suriye'de kurulmuş bir siyasi partiydi. Parti, Arap milliyetçiliği, pan-Arabizm, Arap sosyalizmi ve anti-emperyalist çıkarları karıştıran bir ideoloji olan Baasçılığı benimsedi. Baasçılık, Arap dünyasının tek bir devlette birleştirilmesi çağrısında bulunur. "Birlik, Özgürlük, Sosyalizm" sloganı ile Arap birliğine ve Arap olmayandan gelen kontrole ve müdahaleye karşı özgürlüğe atıfta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Baasçılık</span> Pan-Arabist ve milliyetçi ideoloji

Baasçılık, ilerici bir devrimci hükûmet üzerinde öncü bir partinin liderliği aracılığıyla birleşik bir Arap devletinin gelişmesini ve yaratılmasını destekleyen bir Arap milliyetçiliği ideolojisidir. İdeoloji resmi olarak Suriyeli entelektüeller Mişel Eflak, Zeki el-Arsuzi ve Selahaddin el-Bitar'ın teorilerine dayanmaktadır. Modern çağın Baasçı liderleri arasında Irak'ın eski lideri Saddam Hüseyin ve Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zeki el-Arsuzi</span> Suriyeli filozof (1899-1968)

Zeki el-Arsuzi Suriyeli bir filozof, filolog, sosyolog, tarihçi ve Arap milliyetçisiydi. Fikirleri Baasçılığın ve siyasi hareketinin gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Yaşamı boyunca başta Arapçanın Kendi Dilindeki Dehası (1943) olmak üzere birçok kitap yayımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Arap milliyetçiliği</span> Siyasi ideoloji

Arap milliyetçiliği, Arap medeniyetini yücelten ve Arap dünyasında siyasi bir birlik hedefleyen bir milliyetçi ideolojidir. Arap milliyetçiliğin ana amacı Arap Denizi'nden Atlantik Okyanusu'na kadar tüm Arap dünyası halklarını birbirlerini ortak dilsel, kültürel, dini ve tarihi miras ile bağlayarak tek bir ulus yaratmaktır. Arap milliyetçiliği Osmanlı İmparatorluğu'nun 20. yüzyılın başlarında zayıflaması ile gelişmiş olup Altı Gün Savaşı'nda Arap ordularının yenilgisinden sonra gözden düşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Mişel Eflak</span> Suriyeli filozof, sosyolog ve Arap milliyetçisi (1910-1989)

Mişel Eflak, Suriyeli düşünür, sosyolog, Arap milliyetçisi politikacı. Düşünceleri Baasçılık fikrinin ortaya çıkmasında ve bu fikir etrafında gelişen siyasal hareketin oluşmasında çok önemli rol oynamıştır. Bu siyasi düşünceye gönül verenlerin bazıları tarafından, Baasçılığın fikir babası olarak anılmaktadır. Yaşamı boyunca en önemlileri Tek Kader için Savaş (1958) ve Arap Devrimi Hareketinin Çarpıtılmasına Karşı Mücadele (1975) olmak üzere çeşitli kitaplar yayımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesi</span> Suriyede bir siyasi parti

Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesi, resmi olarak Suriye Bölgesel Şubesi, 7 Nisan 1947'de Mişel Eflak, Selahaddin el-Bitar ve Zeki el-Arsuzi'nin takipçileri tarafından kurulmuş neo-Baasçı bir örgüttür. Parti, 1966'daki orijinal Baas Partisi'ndeki bölünmenin ardından Suriye'nin hâkim olduğu Baas hareketine bağlılığını bildirmeden önce orijinal Baas Partisinin (1947-1966) bölgesel şubesiydi. Parti, Baasçıları iktidara getiren 1963 Suriye darbesinden bu yana Suriye'yi kesintisiz olarak yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Irak'a Yardım Komitesi</span>

Suriye Irak'a Yardım Komitesi, 1941'deki Anglo-Irak Savaşı sırasında Irak'ı İngilizlere karşı desteklemek için 1941'de oluşturulan siyasi bir hareketti. İngilizlere karşı Irak güçlerinin yanında savaşmak için silahlar ve gönüllüler gönderdi. Arap İhya Hareketi lideri Mişel Eflak tarafından düzenlendi ve yönetildi. Zeki el-Arsuzi örgüte karşı çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Kasım 1963 Irak askerî darbesi</span> Irakta bir askeri darbe

Kasım 1963 Irak askerî darbesi, 13 - 18 Kasım 1963 tarihleri arasında, parti içindeki bölünmelerin ardından Nasır yanlısı Iraklı subayların Baas Partisi yönetimine karşı gerçekleştirdiği bir askeri darbedir. Darbenin kendisi kansız olmasına rağmen, ilgili eylemlerde 250 kişi öldürülmüştür.

Arap Kurtuluş Hareketi 25 Ağustos 1952'de Suriye Devlet Başkanı Edib Çiçekli tarafından kurulan bir Suriye siyasi partisiydi, hükûmeti sırasında 1954'e kadar Suriye'deki tek yasal partiydi.

Arap Ulusal Partisi, 1939'da Suriye'de Zeki al-Arsuzi tarafından kurulan Arap milliyetçisi bir partiydi. El-Arsuzi, iki savaş arası dönemde Arap milliyetçisi siyasetiyle ilişkilendirilmişti. Arsuzi, 1932'den 1940'a kadar Suriye'de var olan paramiliter "Demir Gömlekliler" ile faşizm ve Nazizm'den güçlü bir şekilde etkilenen bir siyasi parti olan Milliyetçi Hareket Birliği ile ilişkilendirilmişti. El-Arsuzi, popüler liderinin ölümü ve partinin kargaşaya düşmesi üzerine 1939'da Milliyetçi Hareket Birliği'nden ayrıldı, 1939'da Arap Ulusal Partisi'ni kurdu fakat parti aynı yıl içinde kapatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Arap Baası</span> Suriyede eski bir siyasi parti

Arap Baası, ayrıca Arap Baas Partisi olarak da bilinen Arap milliyetçisi bir siyasi parti. Suriye'de Zeki el-Arsuzi tarafından 1940 yılında kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Ekrem el-Havrani</span> Suriyeli siyasetçi (1912-1996)

Ekrem el-Havrani, Suriye'de yaygın popülist, milliyetçi hareketin oluşmasında ve Baas Partisi'nin yükselişinde önemli rol oynamış Suriyeli politikacı. 1940'ların başından 1963'te sürgüne gidişine kadar Suriye siyasetinde oldukça etkiliydi. Havrani, bir hükûmet bakanlığı ve Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin ortak başkan yardımcılığı da dahil olmak üzere çeşitli görevlerde bulundu. Avustralya'daki RMIT Üniversitesi'nde kablosuz ağ mühendisliği ve sinyal işleme alanında öğretim görevlisi ve araştırmacı olan Ekrem el-Havrani'nin dedesidir.

<span class="mw-page-title-main">1966 Suriye askerî darbesi</span> Suriyede neo-Baasçıları iktidara getiren askeri darbe

1966 Suriye askerî darbesi, 21-23 Şubat tarihleri arasında Suriye Arap Cumhuriyeti hükûmetinin devrildiği ve değiştirildiği olaylara atıfta bulunur. Arap Sosyalist Baas Partisi'nin iktidardaki Ulusal Komutanlığı, partinin Salah Cedid liderliğindeki Askeri Komite ve Bölge Komutanlığı birliği tarafından iktidardan uzaklaştırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Baasçı hareketler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Arap Sosyalist Baas Partisi Arap milliyetçisi ve Arap sosyalist çıkarlarını birleştiren, Batı emperyalizmine karşı çıkan ve Arap dünyasının tek bir devlette yeniden doğuşunu veya dirilişini ve birleşmesini isteyen bir siyasi partiydi. Baas, "yeniden doğuş", "diriliş", "restorasyon" veya "rönesans" (reddyah) anlamlarına gelir. Sloganı - "Birlik, Özgürlük, Sosyalizm" - Arap olmayandan gelen kontrol ile müdahaleye karşıtlığa ve Arap birliğine atıfta bulunur. Arap sosyalizmi ideolojisi, köken ve uygulama bakımından klasik Marksizm'den oldukça farklıdır ve görünüm olarak üçüncü dünyacılığa benzer.

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisi (Irak ağırlıklı hizip)</span> Irak siyasi partisi (1963-2003)

Arap Sosyalist Baas Partisi, Irak yanlısı Baas hareketi olarak da anılan merkezi 2003 yılına kadar Irak'ın Bağdat kentinde bulunan Baasçı bir siyasi partidir. Orijinal Baas Partisi'nin 1966'daki bölünmesinden sonra ortaya çıkan iki partiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Fuad er-Rikabi</span> Iraklı siyasetçi (1932-1971)

Fuad er-Rikabi Iraklı bir politikacıdır. Arap Sosyalist Baas Partisinin Irak Bölgesel Şubesinin kurucusudur. Rikabi 1954'te Baas Partisi Irak Bölge Komutanlığı Sekreteri oldu ve 1959'a kadar bu görevde kaldı. Irak Bölgesel Şubesi'ndeki liderliği boyunca partinin üyeliğini genişletti ve Irak'ın siyasi manzarasında lider bir parti haline geldi. Monarşiyi deviren 14 Temmuz 1958 Devrimi'nin ardından Rikabi, Abdülkerim Kasım'ın birlik hükûmetine Kalkınma Bakanı olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi</span> Bölünme sonrası Irak Baas Partisi

Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi, resmi olarak Irak Bölgesel Şubesi, 1951 yılında Fuad er-Rikabi tarafından kurulmuş bir Irak Baasçı siyasi partisidir. Orijinal parti içindeki 1966 bölünmesinin ardından Irak egemenliğindeki Baas hareketine olan bağlılığını değiştirmeden önce, orijinal Baas Partisi'nin Irak bölgesel şubesiydi. Parti, 2003 yılında Amerika'nın Irak'ı istilasından sonra resmen yasaklandı, ancak buna rağmen hâlâ yeraltında çalışmaya devam ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Arap Devrimci İşçi Partisi</span> Suriyede bir siyasi parti

Arap Devrimci İşçi Partisi Irak ve Suriye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. 2008 itibarıyla partinin genel sekreteri Abdul Hafız Hafız'dır. 2011 yılı itibarıyla partinin başkanı Tarık Ebu el-Hasan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisinin tarihi</span>

Bu makale, Arap Sosyalist Baas Partisinin 1947'de kuruluşundan 1960'larda dağılmasına kadar olan tarihini detaylandırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesinin tarihi</span>

Bu madde, Baas Partisinin Suriye Bölgesel Şubesinin tarihini detaylandırmaktadır.