İçeriğe atla

Arap Ahmed Paşa

Arap Ahmed Paşa, Cezayir-i Garp ve Kıbrıs beylerbeyliği yapmış bir Osmanlı subayı ve devlet adamıdır.

Kariyeri

Farklı belgelerde adına Seyyid/Seydi Ahmed Paşa, Şehid Ahmed Paşa, Rodos Beyi Ahmed Paşa, Kaptan Paşa, Kıbrıs Beyi gibi isimlerle rastlamak mümkündür.[1] 1570-71 yıllarında Venedik hâkimiyetindeki Kıbrıs adasına düzenlenen ve adanın Osmanlılar tarafından ele geçirilmesiyle sonuçlanan sefere katıldı.[2] Sefere katıldığı tarihte bazı kaynaklara göre Rodos sancakbeyi,[1][3] bazı kaynaklara göre Kocaeli sancakbeyiydi. 1571 yılında İnebahtı Deniz Muharebesi'nde yaşanan yenilginin ardından Cezayir-i Garp Beylerbeyi Kılıç Ali Paşa kaptan-ı derya yapılmış ve yerine Barbaroszade Hasan Paşa atanmış, ancak Hasan Paşa bu görevi kabul etmemişti. Bunun üzerine Kılıç Ali Paşa'ya yerine kimin atanması gerektiği sorulup, Kocaeli beylerbeyi Arap Ahmed Paşa'yı tavsiye etmesi üzerine 15 Mart 1572 tarihinde Cezayir-i Garp beylerbeyliğine atandı. Burada "şedit" bir vali olarak "sükûneti çok çabuk sağladı", sonrasında da Cezayir şehrinin surlarının tahkimiyle uğraştı. Beni Abbas, Faslılar ve Tunus kabilelerinin saldırılarından fırsat bulan İspanya, 1573'te Cezayir-i Garp Eyaleti'nde bağlı bir sancak statüsünde olan Tunus'u işgal etti. Tunus Sancakbeyi Kâid Ramazan İspanyollara karşı fazla direnemeyip Kayrevan'a çekildi. Arap Ahmed Paşa bunun üzerine beylerbeylikten azledildi ve yerine Mart 1574'te Kâid Ramazan atandı.[4]

1576 yılında Kıbrıs beylerbeyliğine atandı. 1577 yılında Ahmed Paşa'ya gönderilen bir hükümde kenidisinden önceki Frenk Cafer Paşa hakkında "sabık beylerbeyi" ifadesi kullanıldı ve Ahmed Paşa'dan Cafer Paşa'nın adadan ayrılmasına izin vermemesi istendi.[5]

Ölümü

1578 yılında yaşanan bir isyan sırasında öldürüldü. Mühimme defterlerinde aktarıldığına göre, paşa husumet yaşadığı yeniçeriler tarafından öldürüldü.[6] George Hill'in aktardığına göre adadaki Venedik ajanları, paşanın "kötü davrandığı ve parasını ödemediği" yeniçerileri galeyana getirdi, yeniçeriler Kıbrıs Rumlarıyla birleşerek isyan etti ve paşayı öldürdü.[3] İbrahim Peçevî'nin tarihçesine göre II. Selim döneminin "tanınan" beylerbeylerinden olan Arap Ahmed Paşa'nın "Kıbrıs kulları"nca öldürülmesi "kaderin kötülüğü"nün bir sonucuydu.[7]

Mezarı İstanbul'da, kendi adını taşıyan Arap Ahmed Paşa Yalısı'nın yanındaki bir türbededir.[2]

Eserleri

Arap Ahmed Paşa, Kıbrıs'ın başkenti Lefkoşa'da günümüzde Arabahmet Camii olarak anılan camiyi yaptırmış ve kurduğu Arap Ahmed Paşa Vakfına vakfetmiştir.[2][8] Lefkoşa'nın Arabahmet mahallesini ismini Arap Ahmed Paşa'dan alır. 1593-94 tarihlerinde Girne Kapısı'na yakın bir arazide kendi mülkünü vakfederek Lefkoşa Mevlevihanesi'ni kurdurmuştur.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c Kaya, Bayram Ali (Mayıs 2017). "Lefkoşa Mevlevîhânesi'nin Şair Şeyhlerinden Siyâhî Mustafa Dede". Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi. 1 (1). ss. 16-17. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021. 
  2. ^ a b c Eyice, Semavi (1989). "Ahmed Paşa Camii". TDV İslâm Ansiklopedisi. 2. İstanbul. s. 115. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021. 
  3. ^ a b Jennings, Ronald C. (1993). Christians and Muslims in Ottoman Cyprus and the Mediterranean World, 1571-1640. New York ve Londra: New York University Press. s. 368. 
  4. ^ Taş, Abdullah Erdem (Aralık 2020). "Cezâyir-i Garb Vilâyeti'nin Kuruluşu Meselesi ve İlk Cezâyir Beylerbeyileri". slam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi. 5 (2). ss. 267-268. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021. 
  5. ^ Sağlam, Nevzat (2017). "Arşiv Kaynaklarına Göre Beylerbeyi Frenk Cafer Paşa'nın Kıbrıs'taki Vakıfları". Eğilmez, Mehmet Mahfuz (Ed.). Osmanlı Döneminde Kıbrıs Vakıfları. Lefkoşa: Yakın Doğu Üniversitesi. s. 212. ISBN 9789963610440. 
  6. ^ Kaya, Kenan (2019), 11 Numaralı Mühimme Defteri'nin (H.978-986/1570-1578) Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi), İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi, s. 24 
  7. ^ Jennings, a.g.e., s. 383.
  8. ^ Jennings, a.g.e., s. 50.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Selim</span> 11. Osmanlı padişahı (1566–1574)

II. Selim, Sarı Selim veya Sarhoş Selim, 11. Osmanlı padişahı ve 90. İslâm halîfesidir. Kânûnî Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan’ın oğludur. Kardeşi Bayezid’e karşı Konya’da yapılan ve tarihte Konya Şehzâdeler Muharebesi olarak yer edinen savaşı kazanarak, babasının desteğini aldı. Babasının ölümü üzerine, hayattaki tek oğlu olarak 24 Eylül 1566 tarihinde on birinci padişah olarak tahta geçti. Padişahlığı sırasındaki ilk sefer batı yönlü yapıldı. Ülke sınırları Orta Avrupa’ya kadar genişledi. Kıbrıs, Tunus, Yemen ve Fas kayıtsız şartsız teslim olanlar arasındaydı. Ülkesinin denizlerde de egemenliğini genişleterek, deniz egemenliğine önem verdi.

Hersekzade Ahmed Paşa II. Bayezid saltanatında 1497-1498, 1503-1506, 1511 tarihlerinde dört defa ve I. Selim saltanatında 1515-1516 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. 1506-1511 döneminde Kaptan-ı Derya görevi de yapmıştır.

Koca Mustafa Paşa, II. Bayezid saltanatı sonunda ve I. Selim saltanatı başında 1511-1512 döneminde sadrazamlık yapan Osmanlı devlet adamıdır.

Güzelce Ali Paşa ya da Çelebi Ali Paşa, II. Osman saltanatı döneminde 23 Aralık 1619-9 Mart 1621 tarihleri arasında toplam bir yıl iki ay on yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nun idari bölünüşü</span> Osmanlı Imparatorluğu’na ait bölgesel yönetim düzeni

Osmanlı İmparatorluğu, çeşitli yönetim bölümlerine ayrılmıştır. Bu yönetim bölümleri devlet teşkilatının bir parçasıdır. Devletin topraklarının büyümesi ile kurulan eyalet sistemi, 1864 yılında Sultan Abdülaziz zamanında yerini vilayet sistemine bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Piyale Paşa</span>

Piyale Paşa, Sultan I. Süleyman ve II. Selim döneminde 14 yıl kaptan-ı derya görevinde bulunmuş ve önemli zaferler kazanmış bir Osmanlı devlet adamı ve komutandır.

<span class="mw-page-title-main">Lala Mustafa Paşa</span> 38. Osmanlı sadrazamı

Lala Mustafa Paşa, III. Murad saltanatında 28 Nisan 1580 ile 7 Ağustos 1580 tarihleri arasında üç ay dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp (eyalet)</span> Osmanlının Afrika Eyaleti

Trablusgarp Eyaleti veya Trablusgarp Beylerbeyliği, Osmanlı Devleti eyaletidir. Osmanlı Devleti'nde iki tane Trablus adını taşıyan idari bölge bulunmaktadır. Bunları birbirinden ayırmak için buradakine Trablus-ı Garb veya Mağrib Trablusu, Şam bölgesindekine Trablus-ı Şam veya Şam Trablusu denilmiştir. Trablusgarp 360 yıl, 1 ay, 20 gün Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Trablusgarp Eyaleti, sâlyâneli bir deniz eyaletidir. 17. yüzyılda ocaklık olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı döneminde Kıbrıs</span>

Kıbrıs, 1570'te başlayan Osmanlı-Venedik Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu tarafından feth edilmesinin ardından, 1878'e dek Osmanlı idaresinde kaldı. 1571-1670 yılları arasında arasında ayrı bir eyalet statüsünde varlığını sürdürdü. Eyaletin yönetim merkezi Dağ Kazâsı'nda yer alan Lefkoşa oldu.

Arap Ahmet Medresesi, Hamidiye Medresesi, Arap Ahmet Paşa Medresesi veya Arabahmet Medresesi, Lefkoşa'da bir medrese. Yapılış ve kullanıma giriş tarihi kaynaktan kaynağa farklılık gösterir. Bu tarih bazı kaynaklarda 1764, bazı kaynaklarda ise 1782 olarak geçer. Bağışçısı Şeraibzade Osman Efendi'dir. 1927-1938 yılları arasında yapılan kayıtlarda, etkin olduğu ve bir vakfının bulunduğu kaydedilmiştir. Bu vakfın o dönemde on üç gömleği, on dokuzar belge ve varağı bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Kılıç Ali Paşa</span> Kapudan Paşa

Kılıç Ali Paşa, Uluç Ali ya da Uluç Ali Reis olarak da bilinen, 1571 ile 1587 yılları arasında 16 yıl kaptan-ı derya olarak görev yapmış Osmanlı denizcisidir. İtalyan asıllı olup, Müslüman olmadan önceki adı "Giovanni Dionigi Galeni"dir. İtalyan kaynaklarında Occhiali adıyla geçer. Müslüman olduktan sonra hızla yükselmiş ve Osmanlı donanmasının önemli komutanlarından biri olmuştur. Özellikle, İnebahtı Savaşı sırasında gösterdiği başarı ile bilinir. Karısının adı Selime Hatun'du ve hiç çocukları olmamıştı.

İskender Paşa, II. Mehmed ve II. Bayezid dönemlerinde çeşitli görevlerde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır.

Sokullu Mustafa Paşa, 1566-1578 yılları arasında 12 yıl boyunca Budin Eyaleti’ nin en uzun süreli beylerbeyi görevinde bulunan Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arabahmet</span> Kuzey Lefkoşada bir mahalle

Arabahmet, Kıbrıs'ın başkenti Lefkoşa'da mahalle. Mahalle ve mahallede bulunan Arabahmet Camii adını Lefkoşa'nın Osmanlı İmparatorluğu'nca ele geçirilmesinde komutanlık yapan Arap Ahmed Paşa'dan alır. Surlariçi'nde yer alan tarihî Arabahmet mahallesinin 2011 itibarıyla nüfusu 561'dir. Mahallenin neredeyse tamamı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti fiili kontrolü altındadır, küçük bir kısmıysa Kıbrıs Cumhuriyeti'nin egemenliğindedir. Tarihsel olarak günümüzde Köşklüçiftlik mahallesinin dahil olduğu surların dışındaki bir bölge de Arabahmet'in parçası kabul edilmekteydi. Köşklüçiftlik mahallesi Lefkoşa Türk Belediyesi bünyesinde Arabahmet'ten idari olarak ayrılmıştır. Bununla beraber Kıbrıs Cumhuriyeti'nin idari yapılanmasına göre surların dışındaki bu bölgeler hâlen Arabahmet'in parçasıdır. Güneyde Kıbrıs Cumhuriyeti egemenliği altında kalan kısımlar, surların dışında 50 kişinin ikamet ettiği, bir kısmı Yeşil Hat'ta kalan, Ledra Palace oteli çevresindeki küçük bir bölgedir. Bahsi geçen tüm bu bölgelerin 2011 itibarıyla toplam nüfusu 3.550'dir.

<span class="mw-page-title-main">Arabahmet Camii</span> camii

Arabahmet Camii, diğer isimleriyle Arap Ahmed Paşa Camii veya Ahmed Paşa Camii, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir camidir. Arabahmet Mahallesi'nde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Mağusa Kuşatması</span>

Mağusa Kuşatması, 1570-1573 Osmanlı-Venedik Savaşı sırasındaki en büyük iki askerî harekâttan biri olan Kıbrıs Seferi'nde bir evre. Fiilen 12 Mayıs 1571'de başlayan kuşatmanın 82. gününde kale Osmanlı ordusunca fethedildi.

Kırbıs Cumhuriyeti'ne İslam, 1571'de ada Osmanlı'nın eline geçtiğinde Kıbrıs'a İslam getirilmiştir. Bundan önce, adadaki Müslüman varlığı geçicidir. İslam'a geçmek zorunlu değildi, ancak adadaki Katolik Latin nüfusunun çoğunluğu ve Rum Ortodoks nüfusunun daha küçük bir kesimi, vergi statüsü için İslam'a geçmişti. Bu vergi sistemi daha küçük bir ödeme gerektirir ve karşılığında vatandaşlar devletten ve diğer yardımlardan pay alırdı.

Mihalıçlı Ahmed Paşa , sancakbeyi ve beylerbeyi görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.

Frenk Cafer Paşa, 1605 ve 1606-1608 dönemlerinde kaptan-ı deryalık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hadım Ali Paşa (Budin Beylerbeyi)</span> Budin Beylerbeyi

Hadım Ali Paşa, sancakbeyliği ve beylerbeyliği ile son olarak Budin Eyaleti yöneticiliğinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.