İçeriğe atla

Arap İslam Cumhuriyeti

الجمهورية العربية الإسلامية
Arap İslam Cumhuriyeti
11 Ocak 1974-12 Ocak 1974
bayrağı
Bayrak
Arap İslam Cumhuriyeti haritası
Arap İslam Cumhuriyeti haritası
Yaygın dil(ler)Arapça
Tarihçe 
• Kuruluşu
11 Ocak 1974
• Dağılışı
12 Ocak 1974
Yüzölçümü
• Toplam
1923151 km2
Nüfus
• Sayılan
7856600
Öncüller
Ardıllar
Tunus
Libya Arap Cumhuriyeti
Tunus
Libya Arap Cumhuriyeti

Arap İslam Cumhuriyeti (Arapçaالجمهورية العربية الإسلامية‎‎, el-Cumhuriyye el-Arabiyye el-İslamiyye), 1974 yılında Libya Devlet Başkanı Muammer Kaddafi ve Tunus Devlet Başkanı Habib Burgiba arasında yapılan bir anlaşma ile Tunus ve Libya arasında Trablus merkezli bir birleşik devlet önerisi idi. Fas ve Cezayir de tasarıya eklense de öneri Cerba Bildirisi'nin başarısızlıkla sonuçlanmasıyla hiçbir zaman hayata geçirilemedi.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Libya</span> Akdeniz kıyısında yer alan bir Kuzey Afrika ülkesi

Libya, resmi adıyla Libya Devleti, Akdeniz kıyısında, doğuda Mısır, batıda Cezayir ve Tunus, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan ile komşu olan bir Mağrip ve Kuzey Afrika ülkesidir. Ülke Trablusgarp Bölgesi, Fizan ve Sirenayka olmak üzere üç tarihi bölgeden oluşur. Yaklaşık 1,8 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Afrika'nın dördüncü, dünyanın 16. büyük ülkesidir. En fazla kanıtlanmış petrol rezervine sahip 10. ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Trablus ülkenin batısında yer alır ve yedi milyon Libyalının üç milyondan fazlası bu şehirde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Tunus</span> Kuzey Afrika ülkesi

Tunus, resmî adıyla Tunus Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da, Akdeniz'e kıyısı olan bir ülkedir. Kurucusu Habib Burgiba'dır. Batısında Cezayir, doğusunda Libya ve Akdeniz, Kuzeyinde de Akdeniz yer alır. Ülkenin güney kısmını Büyük Sahra Çölü kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Arapça</span> Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dil

Arapça, Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dildir. Batıda Atlantik Okyanusu'ndan doğuda Umman Denizi'ne, kuzeyde Akdeniz'den güneydoğuda Afrika Boynuzu ve Hint Okyanusuna uzanan geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. Tüm lehçeleri ile birlikte 420 milyonu aşkın kişi tarafından konuşulduğu olduğu tahmin edilmektedir. Arap Birliği'ne üye 22 ülke ile Çad ve Mali dâhil olmak üzere 24 ülkede resmî dildir. Aynı zamanda kısmî olarak tanınan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Somaliland ile Tanzanya'da (Zanzibar) resmî dil statüsündedir. Arap Birliği'nin ve Birleşmiş Milletler'in kabul edilen altı resmî dilinden biridir. Nijer, Senegal ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal/azınlık dili olarak tanınmıştır. Arapça İran, İsrail, Pakistan, Filipinler ve Güney Afrika Cumhuriyeti anayasalarında özel dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Pan Arabizm</span> Arapları birleştirmeye çalışan ideoloji

Pan-Arabizm veya Pan-Arapçılık, Kuzey Afrika'dan Batı Asya'ya, Atlantik Okyanusu'ndan Umman Denizi'ne kadar olan geniş bir coğrafyada Arap halkları arasında birlik ve beraberlik hedefine sahip, büyük oranda seküler ve sıklıkla sosyalist bir hareket. Genelde farklı, zengin ve çarpıcı bir Arap dili, tarihi ve kültürünün varlığından köken alır ve bu nedenle bir kültürel milliyetçilik biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip</span> Kuzey Afrikada coğrafi bölge; Arap dünyasının batı yarısı

Mağrip, Arap dünyasının batı kısmıdır. Bölge, Cezayir, Libya, Moritanya, Fas ve Tunus dahil olmak üzere Batı ve Orta Kuzey Afrika'yı kapsar. Mağrip ayrıca Batı Sahra'nın tartışmalı bölgesini de içerir. 2018 itibarıyla bölgenin nüfusu 100 milyondan fazlaydı.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi</span> Libyalı asker, siyasetçi ve lider (1942–2011)

Muammer Muhammed Ebu Minyar el-Kaddafi, devrik Libya lideri. 1969 yılında yapmış olduğu darbe sonucu iktidara gelip, 1970'ten 1972'ye kadar Libya başbakanlığı, 1972'den 1979'a kadar ise Libya devlet başkanlığı görevini yürüttü. 1977-2011 yılları arasında "Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Bir Eylül Büyük Devriminin Rehberi" unvanını kullanarak, resmî bir görevi olmadan toplam 42 yıl boyunca Libya'yı yönetti. Dünya kamuoyu tarafından bir diktatör veya otoriteryen olarak görülmüş olsa da Kaddafi bunu reddetmiş ve kendisinin Libya halkı için sadece bir rehber ve yol gösterici olduğunu söylemişti. Başlangıçta kendisini ideolojik olarak Arap milliyetçiliği ve Arap sosyalizminin bir karışımı olan Baasçılık'a adamıştı, ancak daha sonra kendisi tarafından önerilen bir hükûmet tarzı olan Üçüncü Uluslararası Teorisine göre hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Libya bayrağı</span> Libya Devletinin Ulusal Bayrağı

Libya bayrağı, Afrika ülkesi Libya'nın ilk defa 24 Aralık 1951 tarihinde kullandığı bayrağın, rejim değişikliği sonrası Libya'nın resmî hükûmeti olan Ulusal Geçiş Konseyi tarafından 27 Şubat 2011 tarihinde yeniden kullanılmaya başlanan bayraktır.

2011'den bu yana Suriye İç Savaşı'nın bir sonucu olarak, savaşta farklı gruplar tarafından kullanılan ve Suriye'yi temsil etmek için kullanılan en az iki bayrak var. Baas Partisi liderliğindeki Suriye Arap Cumhuriyeti'nin görevdeki hükümeti, başlangıçta Birleşik Arap Cumhuriyeti tarafından kullanılan kırmızı-beyaz-siyah üç rengini kullanırken, Suriye Ulusal Koalisyonu gibi Suriyeli muhalif gruplar yeşil-beyaz-siyah üç rengini kullanıyor. Bu bayrak ilk olarak Suriye Mandası tarafından kullanılan "bağımsızlık bayrağı"ydı.

<span class="mw-page-title-main">Habib Burgiba</span> Tunusun ilk devlet başkanı

Habib bin Ali Burgiba, Tunus Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk devlet başkanıdır (1957-1987). Arap dünyasında ılımlılık ve aşamalı ilerlemenin önde gelen savunucularından olmuştur. İdeolojisi Burgibaizm olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Abdül Celil</span>

Mustafa Abdül Celil, Libyalı bir politikacı. 2007-2011 yılları arasında Muammer Kaddafi hükûmeti altında Adalet Bakanı idi. 2011 Libya İç Savaşı sırasında Abdul Celil, Trablus'ta Kaddafi'ye muhalefet ederek ve ülkenin çoğunu kontrol ederek Bingazi'de Geçici Ulusal Konseyi Başkanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Suriye arması</span> Ulusal arma

Suriye arması veya Suriye Arap Cumhuriyeti arması, o zamana kadar kurucu devletler tarafından arması kullanılan Arap Cumhuriyetleri Federasyonu'nun 1977'de dağılmasının ardından 1980'de kabul edildi. Bu amblem, Suriye'nin ulusal bayrağını taşıyan bir kalkanı destekleyen Kureyş Şahini ve "Suriye Arap Cumhuriyeti" kelimelerinin bulunduğu bir tomardan oluşur. Mart 2011'de devam eden Suriye İç Savaşı'nın başlamasından bu yana, Suriye muhalefeti ve Kuzey Suriye Federasyonu tarafından alternatif armalar oluşturuldu.

<span class="mw-page-title-main">Tunus Krallığı</span>

Tunus Krallığı, Tunus'un bağımsızlığından sonra 20 Mart 1956'da kurulan ve 25 Temmuz 1957'de cumhuriyetin ilanına kadar süren kısa ömürlü bir krallıktı.

Arap Soğuk Savaşı, Arap dünyasında 1952'de Cemal Abdünnâsır'ı iktidara getiren Mısır Devrimi ile 1979'da İran-Arap gerginliklerinin Arap içi çatışmayı tutmasına neden olan İran Devrimi'nin neden olduğu siyasi rekabetti. Bir tarafta Mısır önderliğindeki yeni kurulan cumhuriyetler ile diğer tarafta Suudi Arabistan önderliğindeki geleneksel krallıklar bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">1969 Libya askerî darbesi</span> 1 Eylül 1969da Libyada gerçekleşen askerî darbe

1969 Libya darbesi veya 1 Eylül Devrimi, Libya'da 1 Eylül 1969 tarihinde Albay Muammer Kaddafi önderliğindeki Hür Subaylar Hareketi tarafından Kral İdris'e karşı düzenlenen bir askerî darbeydi. Darbe sonucu Libya'da monarşi sona erdi ve yerine Libya Arap Cumhuriyeti kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Arap Cumhuriyetleri Federasyonu</span> Mısır, Libya ve Suriyeden oluşan başarısız bir devlet birleştirme girişimi

Arap Cumhuriyetleri Federasyonu Muammer Kaddafi'nin birleşik bir Arap devleti yaratmak için Libya, Mısır ve Suriye'yi birleştirme girişimiydi. 1 Eylül 1971'de her bir ülkede yapılan referandumla onaylanmasına rağmen, üç ülke birleşmenin belirli şartları konusunda fikir birliğine varmadı. Federasyon 1 Ocak 1972'den 19 Kasım 1977'ye kadar sürdü.

Mart 1972'de Baasçı Irak, Mısır ve Suriye'ye 1971'de parçalanan Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin yeniden kurulmasını önerdi. Irak'ın önerisi, Ürdün'ün Birleşik Arap Krallığı önerisine bir tepkiydi, ancak zaten kurulmuş olan Arap Cumhuriyetleri Federasyonu ile çakıştı ve Irak-Suriye farklılıkları nedeniyle başarısız oldu.

Arap federasyonu şu anlama gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Siyasi Komutanlık</span>

Ortak Siyasi Komutanlık veya Birleşik Siyasi Liderlik olarak da tercüme edilen bir Birleşik Siyasi Komutanlık, 1964'te Mısır ve Irak cumhurbaşkanları ile Mısır ve Kuzey Yemen cumhurbaşkanları arasında yapılan bir anlaşmaydı. Her iki proje de paraleldi ancak birbirleriyle bağlantılı değildi. Birleşik Siyasi Komutanlık, Irak'ın Mısır ile ve Kuzey Yemen'in Mısır ile yeni bir Birleşik Arap Cumhuriyeti'nde kademeli olarak birleşmesini hazırlaması gereken bir tür geçiş hükümeti anlamına geliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi yönetimindeki Libya tarihi</span> Libya tarihi (1969-2011)

Muammer Kaddafi, bir grup genç Libya Ordusu subayına kansız bir darbeyle Kral I. İdris'e karşı liderlik ettikten sonra 1 Eylül 1969'da Libya'nın fiili lideri oldu. Kralın ülkeden kaçmasının ardından Kaddafi başkanlığındaki Devrimci Komuta Konseyi (DKK), monarşiyi ve eski anayasayı kaldırarak "hürriyet, sosyalizm ve birlik" mottosuyla Libya Arap Cumhuriyeti'ni kurdu. İktidara geldikten sonra DKK hükûmeti; herkes için eğitim, sağlık ve barınma sağlama sürecini başlattı. Ülkede halk eğitimi her iki cinsiyet için de parasız ve ilköğretim zorunlu hale geldi. Tıbbi bakım, halka ücretsiz olarak sunuldu; ancak herkese barınma sağlamak, DKK hükûmetinin tamamlayamadığı bir görevdi. Kaddafi döneminde, ülkede kişi başına düşen gelir 11.000 ABD dolarını aşarak Afrika'daki en yüksek beşinci ülke oldu. Refah artışına tartışmalı bir dış politika eşlik etti ve iç siyasi baskı arttı.

Kureyş Şahini pek çok Arap Birliği üyesi devletin resmi ve şehir armalarında görülen semboldür. Arap Yarımadası'nda yaşayan Araplar ve özellikle Basra Körfezi civarında olanlar tarih boyunca geleneksel olarak yetiştirdikleri doğanlar ve doğancılık faaliyetleriyle ünlüydü. Doğan, onlarda statü sembolü olarak görülür ve etnik Araplar arasında yaygın olarak evcilleştirilmiş bir hayvandır. Çeşitli tarihi kaynaklarda İslam dini peygamberi Muhammed'in bağlı olduğu Kureyş kabilesinin sembolünün de doğan olduğu ifade edilmektedir. Bu nedenle, bugüne kadar birçok Arap devletinin bayraklarında, armalarında, mühürlerinde ve amblemlerinde Kureyş şahininin çeşitli varyantları görülmüş ve görülmeye devam etmektedir. Bu anlamda Kureyş şahini sembolü Selahaddin Kartalı'nın rakibi konumundadır.