İçeriğe atla

Aranjman

Aranjman veya cover, müzik alanında önceden seslendirilmiş bir eserin farklı sanatçılar tarafından yeniden icra edilmesi anlamına gelmektedir. "Cover" (Okunuşu kavır), kökeni eski Fransızcaya (coverir, 13. Yüzyıl) dayanan İngilizce bir sözcük olmasına rağmen birçok dilde değiştirilmeden kullanılmıştır. Türkçedeki en yaygın karşılığı aranjmandır.

Teknik bir terim olarak

"Aranjman" (veya Düzenleme): Müzikle ilgili "teknik bir terim olarak" ele alındığında "aranjman", orkestrasyondan farklı olarak bestesi daha önceden yapılmış bir melodinin stilini muhafaza etmek şartıyla çeşitli enstrümanlara dağıtılarak yeniden düzenlenmesi (İng. Arrangement) ve bu sırada parçanın akışı ve armonizasyonunun yeniden yazılması, kısaca, mevcut melodiye müzikal bir çeşitlilik kazandırmak anlamına gelmektedir. Bu teknik işleme "aranje etmek" bunu yapan kimseye "aranjör", ortaya çıkan yeni esere de "aranjman" adı verilir.

Müzik akımı olarak

Bob Azzam'ın C'est écrit dans le Ciel" adlı şarkısına 1961'de Fecri Ebcioğlu Türkçe sözler yazdı ve İlham Gencer yorumladı. Bu Türkçe söylenmiş ilk pop şarkısı, yanı ilk aranjmandı. Artık "Bak Bir Varmış Bir Yokmuş" adını almış olan şarkı önce 78 devirlik taş plak olarak basıldı, daha sonra 45'lik plağı da çıktı.

"Aranjman müzik akımı": Aranjman sözcüğü, teknik anlamı dışında "bir müzik akımı"nı tanımlamak için de kullanılmaktadır. "Aranjman müzik" türü bir dönem Türkçeleştirilmiş yabancı dildeki şarkılara verilen addır, yani kısaca "aranjman" olarak adlandırılan bu şarkılar yabancı dildeki müziklerin Türkçe cover'larıdır. Bu maddede ele alındığı anlamıyla "aranjman müzik akımı" 1960'ların hemen başında ortaya çıkmış ve 10 yıl boyunca hüküm sürdükten sonra 1970'lerin başında yerini Anadolu Pop (veya Anadolu Rock) akımına bırakmıştır. Bu tür şarkılara verilen bir başka ad da "Türkçe sözlü hafif Batı müziği"ydi. "Türkçe pop", "Türk popu"[1] "Türk pop müziği" veya TRT'nin kullandığı "Türk hafif müziği" terimleri zaman zaman aranjman yerine kullanılmış olsalar da bunlar Türkçe besteleri de içine alan daha geniş bir kavramı temsil ediyordu ve gerçek anlamıyla "Aranjman müzik"in tam karşılıkları değillerdi.

Tarihçe

1960'lara gelinceye kadar Türkiye'de pop şarkılar Türk şarkıcılar tarafından orijinal dillerinde yani İngilizce, İspanyolca, Fransızca ve İtalyanca söyleniyordu. 1961 yılında Fecri Ebcioğlu ilk kez Fransız pop şarkıcısı Bob Azzam'ın "C'est écrit dans le Ciel" adlı parçasına Türkçe sözler yazıp "Bak Bir Varmış Bir Yokmuş" adıyla İlham Gencer'e söyletmesi ile aranjman akımı başlamış oldu. Bu parça Türkçe söylenmiş ilk pop şarkısıdır. Şarkı büyük bir ilgiyle karşılanınca devamı çığ gibi geldi. Ebcioğlu'na Sezen Cumhur Önal'ın da katılması ile yüzlerce yabancı pop şarkısına Türkçe sözler yazılarak plaklar dolduruldu. Bu şekilde aralarında Ajda Pekkan, Alpay, Ertan Anapa'nın da olduğu onlarca şarkıcı ülke çapında ünlü oldular. Talep o kadar fazlaydı ki bu iki söz yazarı daha da ileri giderek şarkıların orijinal bestecilerini ve yorumcularını Türkiyeye getirterek kendi bestelerine Türkçe sözler yazarak bizzat kendilerine plak doldurttular. Bunlar arasında Adamo, Marc Aryan, Johnny Hallyday, Sacha Distel, Peppino di Capri, Mina ve Patricia Carli gibi Avrupa'nın tanınmış şarkıcıları da vardı. Avrupalı şarkıcıların kendi şarkılarını kırık bir Türkçeyle söylemeleri insanlara o denli sempatik gelmişti ki aynı aranjmanları seslendiren Türk şarkıcılar da tıpkı onlar gibi kırık bir Türkçe kullanmaya başladılar. Örneğin aranjmanını Fecri Ebcioğlu'nun yaptığı "Her Yerde Kar Var"ı kendi bestecisi Salvatore Adamo nasıl bozuk bir Türkçe ile söylediyse aynı aranjmanı Ajda Pekkan da tıpkı onun gibi bozuk bir aksanla söylemişti.

Aranjman akımının (modasının) bu iki öncüsü Fecri Ebcioğlu ve Sezen Cumhur Önal'a bir süre sonra Fikret Şeneş ve Ülkü Aker, 1970'lerde de Norayr Demirci katıldı. Uzun yıllar bu alanda sadece bu isimler vardı. Bu isimlerin yazdıkları Türkçe sözlerle plak yapılmış birçok şarkı orijinallerinden daha başarılı olmuştur, başarının payı bazen düzenlemede bazen de yazılan başarılı Türkçe sözlere aittir. "Kimler Geldi Kimler Geçti", "Memleketim", "Son Verdim Kalbimin İşine", "Bu Ne Dünya", "Sev Kardeşim" orijinal versiyonunun önüne geçmiş olan şarkılardan bazılarıdır. Sezen Cumhur Önal'a göre Kamuran Akkor için sözlerini yazdığı "Aşk Eski Bir Yalan" adlı aranjmanı, şarkının orijinali olan Enrico Macias'ın "S'il Fallait Tout Donner"den daha fazla satmıştı.

Gönül Yazar, Nesrin Sipahi, Gönül Akkor ve İnci Çayırlı gibi Türk müziğinin tanınmış isimleri de bir zamanlar aranjman söylemişlerdi. Hatta Ahmet Sezgin, Orhan Şener ve Ayla Büyükataman'ın da aranjman plakları vardır.[2][3][4][5][6][7][8][9][10][11]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Dilmener, Naim. Bak Bir Varmış Bir Yokmuş. İstanbul: İletişim Yayınları. Mart 2006. 3. baskı. ISBN 975-05-0149-7
  2. ^ "Sezen Cumhur'la Geçmişten Bugüne". 3 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008. 
  3. ^ http://www.thy.com/tr-tr/corporate/skylife/article.aspx?mkl=524 []
  4. ^ "Sezen Cumhur Önal". 22 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008. 
  5. ^ "SON DAKİKA Haberleri - En Son Flaş Haberler, Bugünün SonDakika Haberleri Milliyet'te". Milliyet. 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  6. ^ "İŞTE 29 EKİM'DE DOĞAN ÜNLÜLER". 9 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008. 
  7. ^ Eylül'de Gel. Alpay Nazikioğlu. Doğan Kitapçılık, 2004 ISBN 9752932460
  8. ^ 1969 tarihli "Ajda Pekkan, Fecri Ebcioğlu Sunar" adlı LP'in arka kapağındaki yazı. Regal Plak LRZT 706
  9. ^ "Türk pop müzik tarihi". 14 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008. 
  10. ^ "Nostaljilerden Demetler". 11 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2008. 
  11. ^ http://www.donence724.com/ybtr/detay.asp 21 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. yeni bir aranjmanlar listesi

İlgili Araştırma Makaleleri

Gönül Akkor, Türk Sanat Müziği ses sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Salvatore Adamo</span> İtalyan şarkıcı

Salvatore Adamo, İtalyan-Belçikalı şarkıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türk pop müziği</span> müzik türü

Türk pop müziği, Türk popu, Türkçe pop, Anadolu pop veya T-pop modern popüler müzik kalıplarıyla oluşturulmuş ya da yoğun modern müzik kalıplarının üzerine hafifçe alaturka ve halk müziği ezgileri monte edilmesiyle oluşturulmuş Türk müziği çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Fecri Ebcioğlu</span>

Fecri Ebcioğlu, Türk söz yazarı, besteci, aranjör, DJ, şarkıcı, aktör ve eski kalecidir. 1960'lı yıllarda Türk popüler müziğine damgasını vurmuş müzik insanı.

<i>The Best of Ajda</i>

The Best of Ajda, Türk şarkıcı Ajda Pekkan'ın 1998'de yayımlanan, profesyonel sanat yaşamının dördüncü derleme albümü.

<i>Ajda Pekkan</i> (albüm, 1968) albüm

Ajda Pekkan, Türk şarkıcı Ajda Pekkan'ın çıkış albümü. 30 Aralık 1968'de Regal Recordings tarafından yayımlandı.

<i>Geceler</i> (Nilüfer albümü) albüm

Nilüfer'in Şubat 1987 tarihli, onuncu stüdyo albümüdür. Sanatçı bu albümünde, Geceler ve Bazen Hayaller Kurarım adlı iki yeni şarkı haricinde, ağırlıklı olarak 60'lı ve 70'li yıllarda farklı farklı sanatçılar tarafından seslendirilmiş olunan popüler müzik şarkılarını seslendirmiştir.

Sezen Cumhur Önal Türk şarkı sözü yazarı, radyo ve TV programcısı ve sunucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Juanito</span>

Juanito 1936 Tunus doğumlu Cezayir asıllı Fransız müzisyen.

<i>Marc Aryan İstanbulda</i>

Marc Aryan İstanbul'da Fransa doğumlu Belçikalı ünlü Chanson şarkıcısı Marc Aryan'ın 2008 yılında Türkiye'de çıkmış bir derleme albümünün adıdır. 1960'lı yıllarda hem Avrupa'da hem de Türkiye'de seslendirmiş olduğu 14 Fransızca ve 9 Türkçe şarkıdan oluşmaktadır. Bir tür "Best of" albümü sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Marc Aryan</span> Fransız şarkıcı

Marc Aryan, Ermeni asıllı Fransa doğumlu Belçikalı şarkıcı. Asıl adı Henry Markarian olan şarkıcı 1960'lı yıllarda birçok kez Türkiye'ye gelerek konserler vermiş ve Türkçe plaklar doldurmuştu. Çok sevdiği Türkiye'ye adadığı "İstanbul" adlı Fransızca bir şarkı bestelemişti.

<span class="mw-page-title-main">Patricia Carli</span> İtalyan şarkıcı

Patricia Carli Taranto, İtalya), İtalyan asıllı Fransız pop şarkıcısı, besteci ve şarkı sözü yazarı.

Türkçe aranjmanlar listesi, Türkçe yorumlanmış bütün yabancı şarkıların yer aldığı (alacağı) bir "ikinci el şarkılar" listesidir. Yeniden yorumlanmış şarkılar arasında sözleri aynı olduğu halde aranjman isimlerinin farklı olduğu örneklerde aranjmanın ilk adı doğru kabul edilip sonraki adları parantez içinde belirtilmiş; örneğin Haris Aleksiu'nun "Mia Pista Apo Fosforo" adlı şarkısı ilk olarak Sezen Aksu tarafından "Her Şeyi Yak" daha sonra Ümit Besen tarafından "Beni Yak, Kendini Yak" adıyla seslendirilirken listede "Her Şeyi Yak" adıyla sıralanmıştır. Orijinalleri sözsüz olan ya da ilk yorumcusu bilin(e)meyen şarkıların yanlarına "Besteci" ismi eklenmiştir. Merak edenler için Türkçe müzikte en çok aranjman yapan müzisyen Ajda Pekkan, en çok aranjmanı yapılan müzisyen ise Enrico Macias'dır.

<i>Fecri Ebcioğlu 1</i>

Fecri Ebcioğlu 1, 1960'larda Türkiye'de aranjman müzik akımını başlatan besteci, şarkı sözü yazarı ve aranjör Fecri Ebcioğlu'nun 1960'lı yıllarda tümünün sözlerini yazdığı, bazılarının bestesini yaptığı, bazılarını da bizzat seslendirdiği Türkçe sözlü pop şarkılardan oluşan ve Şubat 2010'da Odeon Plak tarafından çıkartılan toplama albümün adıdır.

<i>Fecri Ebcioğlu 2</i>

Fecri Ebcioğlu 2, 1960'larda Türkiye'de aranjman müzik akımını başlatan besteci, şarkı sözü yazarı ve aranjör Fecri Ebcioğlu'nun 1960'lı yıllarda tümünün sözlerini yazdığı, bazılarının bestesini yaptığı, bazılarını da bizzat seslendirdiği Türkçe sözlü pop şarkılardan oluşan ve Temmuz 2010'da Odeon Plak tarafından çıkartılan toplama albümün adıdır. Aynı yılın Şubat ayında piyasaya verilen Fecri Ebcioğlu 1 adlı albümün devamı niteliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Vasfi Uçaroğlu</span>

Vasfi Uçaroğlu,, Türk baterist, orkestra şefidir.

<span class="mw-page-title-main">Abidik Gubidik Twist</span>

Abidik Gubidik Twist, sinema oyuncusu ve komedyen Öztürk Serengil'in 1964 yılında 45'lik plağa seslendirdiği parçanın adıdır ve plağın"A" yüzünde yer almaktadır. "B" yüzünde Ajda Pekkan'ın ilk müzik kaydı olan "Göz Göz Değdi Bana" adlı şarkısının yer aldığı bu vinil plak Serengil'in kendisine ait olan Serengil Plak tarafından bastırılmıştı. Her iki parça da bir yıl kadar önce iki ayrı Türk filminde seslendirilmiş, şarkılar çok tutulunca plak yapılmıştır.

<i>Her Yerde Kar Var</i>

Her Yerde Kar Var, Ajda Pekkan'ın 1965 çıkışlı ilk solo 45'liği.

Ülkü Aker, Türk şarkı sözü yazarıdır. Türkçe sözlerini yazdığı onlarca şarkıyı Türk pop müziği ve Türk halk müziğine kazandırmıştır. Şarkıları büyük ilgi görmüştür.

"Dünya Dönüyor", sözleri Fecri Ebcioğlu'na, müziği Marc Aryan'a ait 1968 aranjman Ajda Pekkan teklisi. Aryan'ın "Volage Volage" adlı şarkısına, Ebcioğlu tarafından yazılan Türkçe sözlerden oluşan "Dünya Dönüyor", Odeon Müzik etiketiyle çıkmıştı. Şarkı, Pekkan'ın kendi adını taşıyan ilk stüdyo albümünde yer aldı. Ayrıca sanatçının 2000 tarihli derleme albümü Diva'daki eserlerden biriydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.